ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင် ၶုၼ်ထူး (ႁွင်ႉ) ၸဝ်ႈသူးလၢႆး လူႉသဵင်ႈ လူၺ်ႈတၢင်းပဵၼ်ၵူၼ်းထဝ်ႈ

ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင် ၶုၼ်ထူး တပ်ႉသိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၽူႈယၢမ်ႈယိပ်းၼႃႈလိၼ်သိုၵ်းၵဵင်းတုင် မိူဝ်ႈပီ 1984 – 1996 ၼၼ်ႉ လႆႈလူႉသဵင်ႈၵၢမ်ႇ တီႈႁိူၼ်း ယေး မၼ်းၸဝ်ႈ လူၺ်ႈတၢင်းပဵၼ်ၵူၼ်းထဝ်ႈ။

မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 18/12/2022 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 1:25 မူင်း ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင် ၶုၼ်ထူး (ႁွင်ႉ) ၸဝ်ႈသူးလၢႆး (မိူင်းၵႅတ်ႈ) လူႉ သဵင်ႈၵၢမ်ႇၵႂႃႇ တီႈႁိူၼ်းယေးမၼ်းၸဝ်ႈ ဝၢၼ်ႈႁိၼ်တႅၵ်ႇ(ထိူတ်ႉထႆး) ပွၵ်ႉ 9 မူႇ 13 ဝဵင်းၵဵင်းႁၢႆး ၸိုင်ႈထႆး လူၺ်ႈတၢင်းပဵၼ် ၵူၼ်းထဝ်ႈ ၽွင်းဢႃယု 87 ပီ ၼႆယဝ်ႉ။

ၼၢင်းမူဝ်ၶၢဝ်ၼူၼ်း ၵေႃႉပဵၼ်လၢၼ်ယိင်း ၸဝ်ႈသူးလၢႆး (မိူင်းၵႅတ်ႈ) လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈၶႃႈဢေႃႈ မၼ်းၸဝ်ႈ လူႉသဵင်ႈၵႂႃႇ တီႈႁိူၼ်း မိူဝ်ႈဝႃး ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 1:23 မူင်း လူၺ်ႈတၢင်းပဵၼ်ၵူၼ်းထဝ်ႈ ၽွင်းဢႃယု 87 ပီ။ ယၢမ်းလဵဝ် လႆႈ လုမ်းလႃးၶၢပ်ႈတူဝ်ဝႆႉတီႈႁိူၼ်းသေ တေပူၼ်ႉၶၢပ်ႈတူဝ် ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 28 တေမႃးၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။

ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ ၸဝ်ႈသူးလၢႆး (မိူင်းၵႅတ်ႈ) –

ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ – ၶုၼ်ယီႈ။

ၸိုဝ်ႈၼႂ်းသိုၵ်း – ၸဝ်ႈသူးလၢႆး။

ပေႃႈ/မႄႈ – ၶုၼ်လူႇ (မဵဝ်ႉၸႃးမိူင်းၵႅတ်ႈ) + ၼၢႆးမူင်ပၼ်း။

ပီၵိူတ်ႇ – လိူၼ် (7) မႂ်ႇ (5) ၶမ်ႈ။ ဝၼ်းၽတ်း။ (24/05/1935)။

တီႈၵိူတ်ႇ – ဝၢၼ်ႈလူင်၊ မိူင်းၵႅတ်ႈ သႅၼ်ဝီႁွင်ႇ။

မီးပီႈၼွင်ႉ – ၼၢင်းၶမ်း၊ ၶုၼ်ဢၢႆႈ၊ ၶုၼ်ယီႈ(ၸဝ်ႈသူးလၢႆး)၊ ၼၢင်းသႅင်ၶမ်း၊ ၼၢင်းသူၺ်ႇဢိင်ႇ၊ ၼၢင်းၵျႃႇယူင်ႇ၊ ၶုၼ်လိူၼ်။

ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ – ပီ (1944) ၼီႈ၊ ဢွင်ႇၸၼ်ႉ (6)။

ၼႃႈႁိူၼ်း – ပီ (1957) ၼီႈ၊ တႄႇၼႃႈႁိူၼ်းႁူမ်ႈၵၼ်တင်း ၼၢင်းသႅင်ၵေႃႇ၊ မီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ် (6) ၵေႃႉ။ ၸၢႆးထုၼ်းလႃႉ၊ ၼၢင်းမျႃႉ၊ ၸၢႆးမိၼ်ႉ(သဵင်ႈ)၊ ၼၢင်းဢူႉ၊ ၼၢင်းၶမ်းလူႇ၊ ၸၢႆးလႅင်းၾႃႉ။

မိူဝ်ႈပီ (1971) ၼီႈ – တႄႇထႅင်ႈတင်း ၼၢင်းၶမ်းၺုၼ်ႉ။ မီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ် (3) ၵေႃႉ။ ၼၢင်းလီမိူင်း၊ ၸၢႆးယုမ်ႉမိူင်း၊ ၸၢႆးၼုမ်ႇမိူင်း။

ပီ (1992) တႄႇထႅင်ႈတင်း ၼၢင်းမူၺ်၊ မီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ် (2) ၵေႃႉ။ ၸၢႆးၼူၼ်း၊ ၸၢႆးထုၼ်းမျၢတ်ႈ။

“ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ”-

ပီ (1959) ႁၢပ်ႇၵၢၼ်တပ်ႉသိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵူၼ်းမိူင်း၊ ၸွမ်ပွင်သိုၵ်းပူဝ်ႇမွင်ႇဢွၼ်ႁူဝ်။ ပီ (1964) ႁူမ်ႈၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်း တႆး ႁူမ်ႈပွင်း၊ ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ဢွၼ်ႁူဝ်။ ပီ (1967) ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁၢၼ်။ ပီ (1969) ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸၼ်ႉ ၸဝ်ႈသိုၵ်း လူင်။ ပီ (1969 -1980) ယိပ်းၵၢၼ်ၾၢႆႇသူၼ်းတုမ် (ပၢႆးမိူင်း) မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ ပီ (1984-1996) ယိပ်းၼႃႈလိၼ်သိုၵ်း ၵဵင်းတုင်။ ပီ (1998) ဝၢႆးတပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းတႆး ဝၢင်းၶိူင်ႈ၊ လႆႈၶဝ်ႈမႃးယင်ႉလိုဝ်ႈတီႈဝၢၼ်ႈႁိၼ်တႅၵ်ႇ (ထိူတ်ႉထႆး) ၼႂ်းမိူင်းထႆး။ ပဵၼ်တီႈၵိူဝ်းၵုမ် (တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ) တပ်ႉသိုၵ်းလႄႈ ၵေႃၵမ်ၵၢၼ်မူႇဝၢၼ်ႈ။

“ယိူင်းမၢႆလႄႈ လၵ်းၼမ်း” –

တပ်ႉသိုၵ်းတႆးႁူမ်ႈပွင်း၊ လုၵ်ႉတီႈငဝ်ႈႁၢၵ်ႈၵူၼ်းမိူင်း၊ ၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈ၊ လၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆး၊ ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈၵူၼ်းပႅၵ်ႇပိူင်ႈ ၵၼ်သေတႃႉ၊ ယွၼ်ႉမီးၵၢင်ၸႂ်ယိူင်းမၢႆ တီႈလဵဝ်ၵၼ်၊ ၸင်ႇလႆႈႁူမ်ႈၵၼ်တမ်းဝၢင်း၊ ယိူင်းမၢႆလႄႈ လၵ်းၼမ်း ၵၢၼ်သိုၵ်းၵၢၼ် မိူင်း၊ ၼင်ႇပႃႈတႂ်ႈၼႆႉ။

“ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း” –

တပ်ႉသိုၵ်းႁဝ်း ဢမ်ႇၸၵ်းၽႄၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း၊ ၽႃႇသႃႇ/ သႃႇသၼႃႇ၊ ၸၼ်ႉၵူၼ်း။ ၵၢၼ်ႁဝ်းတိုၵ်းဢဝ်မိူင်းၶိုၼ်ႈႁႂ်ႈလႆႈ၊ ၾၢႆႇဢုပ်ႇ ပိူင်ႇဢဝ်ၵူၼ်းမိူင်းလိူၵ်ႈ။ ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈႁဝ်းႁႂ်ႈမီးယိပ်းၵမ်၊ တၵ်းတေလႆႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းၵႂၢမ်းႁဝ်းၶိုၼ်း။ ၽွင်းတိုၵ်းဢဝ် ၶိုၼ်းမိူင်း၊ ၽႂ်မီးၼမ်ႉၵတ်ႉၵေႃႈမႃးဢွၼ်ႁူဝ်လႆႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝၢႆးလႆႈမိူင်းယဝ်ႉ တၵ်ႉလႆႈမီး ၸိုဝ်ႈသဵၼ်ႈမၢႆ ႁူမ်ႈပႃး။ လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇ ဢုပ်ႇဢူဝ်းတေႃႇၽႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ၊ ႁဝ်းတေလႆႈမီးႁႅင်းသိုၵ်း၊ ႁႅင်းငိုၼ်း၊ ၸင်ႇႁူဝ်မႃႇပဵင်းပိူၼ်ႈလႆႈ။ ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းပူၵ်းပွင်မိူင်း၊ ဢမ်ႇ ၸႂ်ႈသူဝ်ႇသႄႇလိတ်ႉ၊ ၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိသ်ႉ ပဵၼ်ပိူင်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ။ မိူင်းတႆး ဢမ်ႇမီးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ မီးငိုၼ်းၶမ်း၊ မီးဢသၢၵ်ႈယူႇ ၵေႃႈ မိူၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈၶွင်တူဝ်ၵဝ်ႇ။ ႁဝ်းတိုၵ်းဢဝ်ၶိုၼ်းမိူင်း၊ ႁဝ်းဢဝ်ၸွမ်းၶေႃႈတူၵ်းလူင်း “လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်” ယွၼ်းၶိုၼ်း သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်း။

“ၾၢႆႇၵပ်းသိုပ်ႇ” –

ယွၼ်ႉပူႇမွၼ်ႇၼၢႆးယႃႈ ႁဝ်းႁတ်းႁၢၼ်လႄႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းၸင်ႇသိုပ်ႇ တူၵ်းမႃးထိုင်ပၢၼ်လုၵ်ႈပၢၼ်လၢၼ်။ ႁႂ်ႈမေႃၸႂ်ႉ “ၵႂၢင်ႈ – ၵႅပ်ႈ – ၶႅင် – ဢူၼ်ႈ”။ ႁႂ်ႈမေႃၸၵ်းၽႄ။ ၽူႈၶဵၼ်လႄႈ ဢူၺ်းလီ။ ၵၢၼ်ထူပ်းမိုဝ်းပဵၼ်သြႃႇႁဝ်း၊ ယႃႇၵႂႃႇႁဵတ်းသြႃႇပိူၼ်ႈၵူႈ တီႈ။ သိုၵ်းႁဝ်း မီးပုၼ်ႈၽွၼ်းသွင်ပိူင် (1) ပဵၼ်သိုၵ်းဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇ၊ ၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းမိူင်။ (2) ပဵၼ်သိုၵ်းၵႅၼ်ႇၶႅင်၊ တိုၵ်းတေႃႇ ၽူႈၶဵၼ်။ လွင်ႈမၢၼ်ႈဢမ်ႇလီ၊ ဢမ်ႇပေႃးလူဝ်ႇသပ်းလႅင်းၼႄၵူၼ်းမိူင်း၊ ၶဝ်တူဝ်ထူပ်းလိူဝ်ႁဝ်း၊ လီလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ႁဝ်းတဵမ် ထူၼ်ႈ။

“ၾၢႆႇသိုၵ်း” –

သိုၵ်းလႄႈ ၶေႃႈၸီႉသင်ႇ၊ သိုၵ်းလႄႈတပ်ႉ – ၵွင်ႈ၊ ၽၢတ်ႇၵၼ်ဢမ်ႇလႆႈ၊ မိူၼ်တူဝ်ၶိင်းလႄႈသၢႆၸႂ်။ သိုၵ်းတေလႆႈႁတ်းႁၢၼ်၊ ၶႅင်ႁႅင်း၊ ယႃႇႁႂ်ႈမိူၼ်ၶီႈယႃႈၶီႈၽိၼ်ႇ။ သိုၵ်းတၵ်းလႆႈမီးယိူင်းမၢႆ မီးလွင်ႈယိူၼ်ႉၵၼ်ႈ၊ ဢဝ်သတိလႄႈ ဢွၵ်းဢေႃၵႄႈလွင်ႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႈ။ ပိူၼ်ႈမီးဝၢၼ်ႈမီးမိူင်း၊ ၵူၼ်းၸၢႆးပိူၼ်ႈယင်းၶဝ်ႈထၢမ်ၵၢၼ်သိုၵ်း။ မိူင်းႁဝ်းတိုၵ်ႉပဵၼ်ၶီႈၶႃႈ၊ သမ်ႉၵူဝ်ႁဵတ်း ၵၢၼ် သိုၵ်း၊ ပၢႆႈၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်၊ ပၢႆႈၵႂႃႇၼုင်ႈသၢင်ႇၵၢၼ်း၊ တေလႆႈၶိုၼ်းမိူင်းမိူဝ်ႈလႂ်။ “ၼုမ်ႇႁၢၼ်” ပဵၼ်သိုၵ်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇသေတႃႉ၊ တေပဵၼ်သိုၵ်းၵူၼ်းလူင် မိူဝ်းၼႃႈလႄႈ လီလႆႈႁူမ်ႈၵၼ်။

“ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း” –

ၽူႈဢဝ်ၶၢဝ်ႇၼႄး ၸုမ်းႁဝ်းၵဵဝ်ႇၶွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်၊ ၵူၼ်းႁဝ်းတေလႆႈတွပ်ႇၶေႃႈထၢမ်တႅၵ်ႇလႅင်း၊ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ် ၶဝ်တေၶၢႆ ၵိၼ်ႁဝ်း။ လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇမိူင်းတေႃႇမိူင်း၊ ၸုမ်းတေႃႇၸုမ်း၊ ၵမ်ႈၼမ်တူၺ်းပုၼ်ႈတူဝ်ၵဝ်ႇ။ ထႆးလႄႈ တႆးပဵၼ်ပီႈၼွင်ႉၵၼ်၊ သၢႆလိူတ်ႈလဵဝ်ၵၼ်၊ မီးၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းတူၼ်လဵဝ်ၵၼ်။

“ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ” –

တႆးႁဝ်းဢမ်ႇမီးၸၼ်ႉၸွမ်၊ လွင်ႈထိင်းသိမ်းၾိင်ႈငႄႈလိၵ်ႈလၢႆး မႃးပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်၊ လႆႈပိုင်ႈၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ။ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆး၊ ၼႂ်းပိုၼ်းပဵၼ် “ၽူႈႁၢတ်းငၢၼ်” မိူၼ်ၼင်ႇ ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ၊ ၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း။ ဝၢၼ်ႈမိူင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ၊ ပိူၼ်ႈလိူၵ်ႈၽူႈ ၵတ်းၶႅၼ်ႇ မီးပၺ်ႇၺႃႇမႃးဢွၼ်ႁူဝ်၊ ယႃႇၵႂႃႇယိူင်းဢၼ်ၶုၺ်ႈၵႅၵ်းမၢၼ်ႈထိင်းမိူင်း။ ပိူၼ်ႈဝႃႈၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇပဵၼ်ၶႄႇ၊ ဢၼ် ယိုဝ်းလႄႈ လိုပ်ႈၶႄႇၽိူၵ်ႇဢွၵ်ႇမိူင်းတႆးၵေႃႈ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ။  တီႇဢီးဢေႇလႄႈ မၢၼ်ႈ၊ ဢဝ်ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇပဵၼ်တူၼ်ႈ ငိုၼ်း၊ ၸိုင်ႈတႆးႁဝ်းသမ်ႉ ဢမ်ႇမေႃဢဝ်ပဵၼ်ၽွၼ်းပၢင်ႈလႆႈ။ ပိူၼ်ႈဝႃႈၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇပဵၼ် “ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းယႃႈၽိၼ်ႇ” ၸဝ်ႈ ၶုၼ်သႃႇတၢႆယဝ်ႉၵေႃႈ ယႃႈၽိၼ်ႇယင်းပႆႇႁၢႆ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵူၼ်းမိူင်းတႆး၊ ပၼ်ႁႅင်းဢွၵ်ႇၵႂႃႇႁဵၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း၊ ႁႂ်ႈဢွင်ႇၸၼ်ႉ သုင်သုင်၊ ႁႂ်ႈၶိုၼ်းပွၵ်ႈမႃးသၢင်ႈဝၢၼ်ႈ မိူင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ။ ပေႃးႁဝ်းၽွမ်ႉၵၼ် တင်းတူဝ်၊ တင်းၸႂ်၊ ငိုၼ်းတွင်း၊ ပၺ်ႇၺႃႇ၊ လွင်ႈ ဢဝ်မိူင်းၵွၼ်းၶေႃဢမ်ႇယၢပ်ႇ။ မိူင်းတႆးပဵၼ်မိူင်းမၢၵ်ႈမီး၊ မိူၼ်ၵူၼ်းမိူင်းယူႇၼိူဝ်ၵူႇၶမ်းသေ ယိပ်းၵွၵ်းယွၼ်းၵိၼ်။

ၶေႃႈမုလ်းၼႆႉ လႆႈပိုင်ႈဢိင်ဢဝ်မႃးတီႈ ပပ်ႉၸဝ်ႈသူၼ်းလၢႆး (မိူင်းၵႅတ်ႈ) တႅမ်ႈ ၶၢဝ်းတၢင်း လၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉဢၼ်ၶႃႈႁူႉႁၼ် မၢႆတွင်း ဝၼ်းၵိူတ်ႇ ၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 80 ပီ (24/5/2016) ။