ပိုၼ်းၵႅပ်ႈၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်

ၶူၼ်ႉၶွၵ်းၶိုၼ်း ပိုၼ်းဝၼ်းလင်

“ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်” ၸိုဝ်ႈတဵမ် “တပ်ႉသိုၵ်းၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်တိုၵ်းဢဝ်မိူင်းတႆးလွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃ” ၸိုဝ်ႈၼုမ်ႇသိုၵ်း ႁၢၼ် ၼႆႉ လႆႈဢဝ်ဝႅပ်ႇယၢင်ႇ(copy) ယိူင်ႈမိူၼ် ၸိုဝ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ဢၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉၵဵင်းတုင် လႆႈ ၵေႃႇတင်ႈဝႆႉ။

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈပိုၼ်းဝၼ်းလင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢၼ်မီးလိၵ်ႈမၢႆလၢႆးမိုဝ်းသေ ၵဵပ်းႁွမ်ဝႆႉၼၼ်ႉ တၢင်ႇတီႈတၢင်ႇၸုမ်း ဢမ်ႇပေႃး မီးၼမ်မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA လႄႈတပ်ႉသိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉ(ၸိုင်ႈတႆး) SURA ၼွၵ်ႈလိူဝ် သေပပ်ႉမၢႆဝၼ်း Diary  ဢၼ်ၸဝ်ႈၼွႆႉလႆႈတႅမ်ႈဝႆႉမိူဝ်ႈ 1958 ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပိုၼ်းသူပ်းလၢတ်ႈၵမ်ႈၼမ်။

ၵွပ်ႈၼၼ် ၶေႃႈတႅမ်ႈမၢႆၸဝ်ႈၼွႆႉ တင်းဢၼ်ၸိူဝ်းၶိုတ်းပၢၼ်ၼၼ်ႉၶဝ်လၢတ်ႈၼႄဝႆႉ တေၵဵပ်းဢဝ်မႃးတေႃႉတႆႇ ၶႆႈၼႄၶိုၼ်း။

မိူဝ်ႈတႄႇတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်ၼၼ်ႉ မီးၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈ 31 ၵေႃႉ ၵွင်ႈ 7 လဝ်း။ ဝၢႆးၵိၼ်ၼမ်ႉ သၸ်ႉၸႃး ယဝ်ႉ လႆႈၵႂႃႇတင်ႈငဝ်ႈငုၼ်းတီႈ ပုင်ႇၵႅင်းမၼ်း ႁိမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းၵျွတ်ႈ ဝၢႆးၼၼ်ႉၵႂႃႇတင်ႈတီႈ ႁူၺ်ႈပု ႁိမ်းမိူင်းၵျွတ်ႈ ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 9/9/1958 သမ်ႉၶၢႆႉၵႂႃႇ ပၢင်ပႅၵ်ႇ လွႆဢၢင်ႇၶၢင် ၼိူဝ်သဵၼ်ႈၶွပ်ႇလႅၼ်လိၼ်မိူင်းတႆး မိူင်းထႆး။ မၼ်းၸဝ်ႈတႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ 14/8/1958 လႆႈႁပ်ႉၶၢဝ်ႇတီႈၶုၼ်ႁၢၼ်ၼွႆႉဢိၼ်း လွင်ႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တင်းမၢၼ်ႈ လႆႈၵွင်ႈ 4 လဝ်း။ ၵွင်ႈၸၢၵ်ႈ Sten 1 လဝ်း ရႆႊၾိူဝ်ႊလ် (Rifle) 2 လဝ်း မၢၵ်ႇၵွင်ႈ 120 လုၵ်ႈ။ ၽၢၼ်ႇမႃးထႅင်ႈ 3 ဝၼ်း တႅမ်ႈဝႆႉထႅင်ႈဝႃႈ – ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈထႅင်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတၢႆ 4 ဝၢတ်ႇၸဵပ်း 3 ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ မီး သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းယၢင်း ၸေႃးလၶိၼ်ႇ ၶဝ်ႈမႃးႁူမ်ႈႁွမ်းၸွမ်းလႄႈ တင်ႈၸိုဝ်ႈမႂ်ႇပၼ်ဝႃႈ ၵဵင်သိူင်း ၼႆသေ ဢွၼ်ႁူဝ်ၶဝ်ႈပၢင်တိုၵ်းထႅင်ႈလၢႆပၢင်။

ဝၢႆးၼၼ်ႉၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်မီးပၼ်ႁႃလၢႆလွင်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇၶိူင်ႈၵမ်ႉႁႅင်း (logisticis)လႄႈၽူႈမီးၼမ်ႉၵတ်ႉၾၢႆႇလိၵ်ႈလၢႆး။ ၵွႆးၵႃႈ ၵုသူလ်လီ ပီလဵဝ်ၵၼ်ၼၼ်ႉၵွႆး မီးပူႇႁဵင် ၵုၼ ႁိုဝ် (ၵုင်ႇၼ) မိူင်းၾၢင် ၸွႆႈပဵၼ်ၾၢႆႇၶိူင်ႈၵမ်ႉႁႅင်းလႄႈ 17/11/1958 ၸၢႆးထုၼ်းဢေး မိူင်းၼၢင်း ဢၼ်လႆႈႁပ်ႉၸုမ်ႈၵၢၼ်ႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ် ၾၢႆႇၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးမႃးထိုင်။ ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်ၼႆႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈမီးထိုင် 7 တပ်ႉၵွင် ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈဝႃႈ မီးထိုင် 8 တပ်ႉၵွင်လူးၵွၼ်ႇ။ လွင်ႈၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈ ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈမၼ်း မီးၸိူင်ႉႁိုဝ် လီထတ်းၶိုၼ်းတူၺ်းယူႇ။

ၼႂ်းတပ်ႉၵွင်တင်းလၢႆၼၼ်ႉ

တပ်ႉၵွင်မၢႆ 1                       ၸဝ်ႈႁၢၼ်သၢင်ႇသေႃး       ငဝ်ႈငုၼ်းပဵင်းလူင်

တပ်ႉၵွင်မၢႆ 2                       ၸဝ်ႈႁၢၼ်ၼွႆႉဢိၼ်း

တပ်ႉၵွင်မၢႆ 3                       ၸဝ်ႈႁၢၼ်သိူဝ်ၵျၢမ်း

တပ်ႉၵွင်မၢႆ 4                       (ပႆႇလႆႈႁူႉၸိုဝ်ႈ)

တပ်ႉၵွင်မၢႆ 5                       ၸဝ်ႈႁၢၼ်ပူႇလွႆၸဝ်ႈႁႆႈ

တပ်ႉၵွင်မၢႆ 6                       ၸဝ်ႈႁၢၼ်ၽူမ်းမိၼ်း

တပ်ႉၵွင်မၢႆ 7                       ၸဝ်ႈႁၢၼ်ပၺ်ၺႃ

တပ်ႉၵွင်မၢႆ 8                       ၸဝ်ႈႁၢၼ်ၵဵင်သိူင်း

ပၢင်တိုၵ်းဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်သေလိုဝ်းလင်လိူဝ်ပိူၼ်ႈတင်ႈတႄႇပၢၼ်ၼၼ်ႉ တေႃႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ် ပၢင်တိုၵ်း တၢင်ႉယၢၼ်း ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 16-30/11/1959 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵွႆးၵႃႈ ၵမ်ၸႃတႃတႆးဢမ်ႇၵႅၼ်ႇၶႅင် 1959 သုတ်းယဝ်ႉၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်ၽၢၵ်ႇၼိုင်ႈ တႅၵ်ႇဢွၵ်ႇၵႂႃႇပဵၼ် “တပ်ႉသိုၵ်း လွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး SSIA” ၼမ်းလူၺ်ႈၸဝ်ႈၶုၼ်မႁႃႇ။

1964 တပ်ႉၵွင်မၢႆ 1 ဢၼ်ဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇလိူဝ်ပိူၼ်ႈ လႆႈတႅၵ်ႇဢွၵ်ႇၵႂႃႇပဵၼ် “တပ်ႉသိုၵ်းၶိူဝ်းတႆးၵွၼ်းၶေႃ SNIA”

1968 ၸဝ်ႈၼွႆႉလႆႈပိုင်ႈဢိင်လၵ်းၼမ်း  တၢင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႆး သၢၼ်ၶတ်းၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉၼၼ်ႉသေ ယိုတ်းဢဝ် ၶိုၼ်းဝၢၼ်ႈပဵင်းလူင် ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းႁႅင်  ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႆႇ တီႈၶိူဝ်းတႆးၵွၼ်းၶေႃ ဢၼ်လၢႆၾၢႆႇႁၼ်ဝႃႈ ႁိူင်ႈၵိူင်းၾၢႆႇ ၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ။

1969 ၸဝ်ႈၼွႆႉႁူမ်ႈၵၼ်တင်းၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း (ၸဝ်ႈမူဝ်ႁိူင်း) ၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉ (ၸိုင်ႈတႆး) SURA ။ ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်း ဢိင်ၼိူဝ်ၵၢင်ၸႂ်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ် ၵဵဝ်ႇလူူၺ်ႈတပ်ႉၶႄႇၽိူၵ်ႇ ၵေႃမိင်တင် (Kuomintang) KMT ဢၼ်မႃးတင်ႈထၢၼ် (ငဝ်ႈငုၼ်းၼႂ်းမိူင်းတႆး)။ ၸဝ်ႈၼွႆႉႁၼ်ဝႃႈ ပဵၼ်ၸုမ်းဢၼ်ပေႉၵိၼ် တဵၵ်းတဵင်ၵူၼ်းမိူင်းတႆး မိူၼ်တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်းႁၼ်ဝႃႈ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ပဵၼ်ၸုမ်းသၢၼ်ၶတ်း ၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉမၢၼ်ႈဢၼ်ၶႄႇလႅင်ပၼ်ႁႅင်းသေ မႃးသုၵ်ႉၵဝ်းတဝ်ယုင်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆးလႄႈ ၸူဝ်ႈၼိုင်ႈၶၢဝ်းၼိုင်ႈ တေလႆႈႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်ၵႂႃႇ။

ဝၢႆးၼၼ်ႉမႃးၵေႃႈ ဢမ်ႇယိၼ်းလွင်ႈၸဝ်ႈၼွႆႉတူင်ႉၼိုင်တၢင်းၵၢၼ်မိူင်းၵၢၼ်သိုၵ်းသေယဵၼ်ၵႂႃႇ။ ၸဝ်ႈၼွႆႉၼႆႉတိုၼ်း ဢမ်ႇယွမ်းၵူမ်ႈယွမ်းတေႃႇၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶႂၢၵ်ႈမိူင်း။ ၸဝ်ႈၼွႆႉလႆႈယူႇၸွမ်းလုၵ်ႈတဝ်ႈလဝ်ႇလၢၼ် တေႃႇပေႃး သဵင်ႈမုၼ်ၵႂႃႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 14/11/1996 တီႈၵဵင်းမႆႇ ၽွင်းဢႃယုၸဝ်ႈလႆႈ 69 ပီ။