ႁူဝ်ၸႂ်မႄႈမႆႈ ၵူဝ်လုၵ်ႈဢမ်ႇလႆႈတၢင်းႁူႉ ပၢၼ်လူဝ်ႇလႆႈႁဵၼ်း

ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆး ၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ် ဢၼ်လုၵ်ႈၽႂ် လၢင်းမၼ်း ဢမ်ႇလႆႈ ၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်း ၵူဝ်မိူဝ်းၼႃႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ လပ်းသိင်ႇ ၵၢတ်ႈၵၢၼ်ႁဵၼ်း ၵႂႃႇၶၢဝ်းယၢဝ်း မိူဝ်းၼႃႈ။

တႄႇဢဝ် ပီ 2020 မႃး ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ ၽႄႈလၢမ်းလႄႈ ႁူင်းႁဵၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ လႆႈပိၵ်ႉဢိုတ်း။ ႁူဝ်ပီ 2021 လိူၼ် ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊဝရီ 1 ဝၼ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈသမ်ႉယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ဝၢၼ်ႈမိူင်းထႅင်ႈ။ ၶႅၼ်းႁႂ်ႈ ပဵၼ်ၵၢၼ် ၶွင်ႉၶမ် ၵၢၼ်ႁဵၼ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်း ၸိူင်ႉၵၢတ်ႈ ၵၢၼ်ႁဵၼ်းမႃး တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။

ၶူးသွၼ်/ မေႃသွၼ် တင်းၼမ် တင်းလၢႆၵေႃႈ ႁဵတ်း ၵူၼ်းမိူင်းတူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်ဢမ်ႇတုင်းႁပ်ႉၶေႃႈၸီႉသင်ႇ CDM (civil disobedience movement) လႄႈ ႁူင်းႁဵၼ်းလႆႈႁပ်း။ ပေႃႈမႄႈၵေႃႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈပၼ်လုၵ်ႈလၢင်း ၵႂႃႇဢဝ်လၢႆး ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ တႂ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း။ ဝၢၼ်ႈမိူင်း ၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းလုၵ်ႉႁိၼ် ပဵၼ်ၾိုၼ်း ပဵၼ်ၾႆး။ ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ လႆႈယင်ႉၵိုတ်း ပႅတ်ႈလၢႆမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း သွင်ပီ။

ၼၢင်းပူႉၶမ်း ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်း ဝဵင်းပၢင်လူင် လၢတ်ႈၼႄၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပဵၼ်ဢၼ်လႆႈမႆႈ ၸႂ်ႁႅင်းတႄႉဢေႃႈ။  ႁူင်းႁဵၼ်းၵေႃႈ ပိၵ်ႉမႃးႁိုင်ယဝ်ႉလႄႈ။ လႆႈသွၼ်ပၼ် ယူႇတီႈႁိူၼ်းဢိတ်း ဢွတ်းၵူၺ်း။  မၼ်း ဢမ်ႇပေႃးတဵမ်ထူၼ်ႈ။ ၵၢၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵေႃႈ တေတူၵ်းလိုၼ်း သွင်ပီယဝ်ႉၶႃႈလူး ဢမ်ႇလႆႈႁဵၼ်း မႃးၼႆႉ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵေႃႈ ၵေႃႉယႂ်ႇမႃးတိၵ်းတိၵ်း ၶႃႈသမ်ႉဝူၼ်ႉဝႃႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းဢၼ်ၶဝ်တေသွၼ်ပၺ်ႇၺႃႇၼၼ်ႉ ပေႃးပူၼ်ႉၵႂႃႇၼႆ ၶဝ်တေမေႃလီဢၢႆသေ ဢမ်ႇၶႂ်ႈသွၼ် ႁဵၼ်းၸိူင်ႉၼၼ်ၵေႃႈ တေမီးမႃးလႄႈ ၵွပ်ႈၼႆ လႆႈမႆႈၸႂ်တႃႇၶဝ်ၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။

ၸွမ်းၼင်ႇပေႃႈမႄႈ မၢင်ၵေႃႉ ၸိူဝ်းပွင်ပဵၼ်လႆႈတႄႉ ႁွင်ႉမေႃသွၼ်/ ၶူးသွၼ် မႃးသွၼ်ပၼ်တီႈႁိူၼ်းယေး ၸိူင်ႉၼႆၵေႃႈမီးယူႇ။ ဢၼ်သွၼ် ႁဵၼ်းဢဝ်တၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီး။

ၼႂ်းမိူင်းတႆး ဝဵင်းပိၵ်ႇထိူၼ်ႇ ႁၢင်ၶိူဝ်း ဢိၼ်ထိူဝ်ႊၼႅတ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈလီ၊ ႁဵၼ်းဢဝ်တၢင်းဢွၼ်လၢႆး ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇငၢႆႈ။ ပေႃးမႄႈ ၵေႃႈ ဢမ်ႇပွင်ပဵၼ်လႆႈ။

ၼၢင်းၸၢမ်ႁွမ် မႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဝဵင်းမိူင်းသူႈ လၢတ်ႈၼႄၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မိူဝ်ႈ ဢွၼ်တၢင်း မိူဝ်ႈၶဝ် ၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းယူႇတႄႉၵေႃႈ ၶဝ်လႆႈလိၵ်ႈယူႇ။ တေႃႈလဵဝ် ပေႃးၶိုၼ်းထၢမ်လိၵ်ႈၶဝ်ၶိုၼ်းၼႆ ဢမ်ႇလႆႈ ယဝ်ႉၶႃႈ လိုမ်းမူတ်းယဝ်ႉ ႁဵတ်းၼႆ ၼႄႈ။ မၢင်ၵေႃႉ ဢၼ်ပိူၼ်ႈပွင်ပဵၼ်လႆႈ ဢၼ်ပိူၼ်ႈမီးငိုၼ်းတႄႉ သွၼ်ႁဵၼ်းပၼ်တၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ မီးၶႃႈဢေႃႈ။ မၢင်ၸိူဝ်း ဢမ်ႇ ပွင်ပဵၼ်လႆႈသေ တုမ်ႉတိူဝ်ႉလုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႄႉ ၶႃႈဢေႃႈ ၵၢၼ်သွၼ်ႁဵၼ်းၶဝ်တႄႉ ပေႃးမႃးတႅၵ်ႇၵၼ် မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းလႄႈ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။

ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 2 ပီမႃးၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၸွမ်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၼႃးပၢင်ႇတႄႉ သုမ်းၶၢဝ်းယၢမ်း ၵႂႃႇၸွမ်းၼႂ်းသူၼ်ႁႆႈၼႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ မီးတင်းၼမ်၊ ၸိူဝ်းမေႃ ၸွႆႈၵၢၼ် ပဵၼ်ၵၢၼ် ပဵၼ်ငၢၼ်း မီးယူႇ သေတႃႉ ဢၼ်သၢင်လၢဝ်ႉ ယူႇလၢႆလၢႆၵေႃႈဢမ်ႇဢေႇ။  

မေႃသွၼ်ယိင်း ယူႇမိူင်းသူႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႈ လၢတ်ႈၼႄၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တႃႇမိူဝ်းၼႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ် လီမႆႈၸႂ်ႁႅင်းတႄႉၶႃႈ ႁဵတ်းသင်ၼႆ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ သုမ်းၶၢဝ်းယၢမ်းပႅတ်ႈ။ လႆႈပႅတ်ႈ ၵၢၼ်ႁဵၼ်း ၶဝ် တင်းၼမ်။ တီႈဝၢၼ်ႈၼႆႉ မီးႁႆႈမီးၵၢၼ်ၵူၺ်း ပေႃးဝႃႈပေႃႈမႄႈၵႂႃႇႁႆႈ ၵႂႃႇသူၼ်ၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈ ႁဵတ်း ႁိုဝ် ဢမ်ႇမီးၽႂ်ပႂ်ႉႁိူၼ်းၼႆသေ ၵႃႈလႆႈႁွင်ႉၵႂႃႇၸွမ်း ယူႇၼႂ်းႁႆႈ/ၼႃး တၢၵ်ႇလႅတ်ႇတၢၵ်ႇၾူၼ် လဵၼ်ႈၸိူင်ႉၼၼ် ၵေႃႈမီးတင်းၼမ်ၶႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းသေ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႆႉ လီမႆႈၸႂ်ၸွမ်းၵူႈၵေႃႉၶႃႈ တႃႇတၢင်းၼႃႈၶဝ်”-  ဝႃႈၼႆ။

သင်ဝႃႈ ႁူင်းႁဵၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇပိၵ်ႉဢိုတ်းၵႂႃႇထႅင်ႈၶၢဝ်းႁိုင်ၸိုင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႄႉ တေ လုတ်ႈႁၢမ်း ၵၢၼ်သွၼ်ႁဵၼ်း သေဢမ်ႇၵႃး ဢႃယုၸူဝ်ႈၶူပ်ႇၶဝ်ၵေႃႈ တေယႂ်ႇမႃး ဢမ်ႇၶႂ်ႈၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း ၸိူဝ်း ၼႆၵေႃႈ တေမီးမႃး လႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ်။  

ယၢမ်းလဵဝ် လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ် တင်းၼမ်၊ ပႃးၸဵမ်ၶူးသွၼ်၊ မေႃယႃ ၶႃႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ် တေႃႇ ပၢၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် ဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႈထိူၼ်ႇ ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ။

မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 11/10/2021 ၼႆႉ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ မျၢၼ်ႇမႃႉ ဢလိၼ် ၶွင်ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ သိုၵ်းတႆး RCSS သိုၵ်းၶၢင် KIA သိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ KNU သိုၵ်းယၢင်းလႅင် KNPP ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸွႆႈထႅမ်ၵၢၼ်ၵေႃႇၵၢၼ်ႁႆႉ – ဝႃႈၼႆ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်း ၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်သိုၵ်း ၶဝ် ထတ်းသၢင်ဝႃႈ ၽေးသိုၵ်း ၸၢင်ႈလၢမ်းမႃးမိူင်းတႆး လႄႈ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ပၢႆးယူႇလီ ပၢႆးၵႃႉၶၢႆ တေၸၢင်ႈ တူၵ်းထႅင်ႈ ၵူႈလွင်ႈ လွင်ႈၼႆယဝ်ႉ။