မႂ်ႇသုင်ၵၼ်ၵူႈၵေႃႉၵူႈၵူၼ်းၶႃႈ လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ ဝၼ်းတီႈ 23 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ယူႇတီႈလုမ်းတြႃးၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ICJ ၼၼ်ႉ တႅပ်းတတ်းၸီႉသင်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈ ႁႂ်ႈႁဵတ်းၵႂႃႇ ၼႂ်းၸူဝ်ႈၸၢတ်ႈၶၢဝ်းၶိဝ်းၼႆႉ တေမီးယူႇ 4 ၶေႃႈ။ 4 ၶေႃႈဢၼ်ၶဝ်ဝႃႈ ယူႇတီႈမိူင်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇႁဵတ်းဢမ်ႇပဵၼ် တေလႆႈႁဵတ်းၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်ဢီႈသင်ၵူၺ်းၵူၺ်းလႃႇၼႆ။
1) ၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢမ်ႇပဵၼ်မႃး လွင်ႈၵႂၢတ်ႇလၢင်ႉၶိူဝ်းၵူၼ်းတၢႆႁၢႆၼၼ်ႉ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တေလႆႈၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉ ၵင်ႈၵႂႃႇ။
2) ၼင်ႇႁိုဝ် တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ သိုၵ်းပီႇတူႉၸိတ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ မုၵ်ႉၸုမ်းသေဢၼ်ဢၼ် တေဢမ်ႇပူၼ်ႉပႅၼ် ႁဵတ်း ၸွမ်းလွင်ႈၵႂၢတ်ႇလၢင်ႉၶိူဝ်းၵူၼ်း ၼႆႉၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၼင်ႇႁိုဝ် ၶဝ်တေဢမ်ႇၸၢင်ႈယူင်းသူၼ်းႁႂ်ႈပေႃး ၵိူတ်ႇပဵၼ်လွင်ႈပူၼ်ႉ ပႅၼ် ၵႂၢတ်ႇလၢင်ႉၶိူဝ်းၵူၼ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတေလႆႈၵုမ်းၵမ်ပၼ်။
3) သမ်ႉ သၢၵ်ႈသေႇလၵ်းထၢၼ်ဢၼ်ၵိုတ်းမီးဝႆႉ လူၺ်ႈလွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်ဢၼ်ၸိူဝ်းပဵၼ်မႃးယဝ်ႉၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ် မၼ်း တေဢမ်ႇလူႉလႅဝ်ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇၼၼ်ႉ တေလႆႈၵုမ်းၵွၼ်းပၼ် တေဢမ်ႇလႆႈယႃႉလူႉႁၢႆလၢႆမွတ်ႇႁၢႆပႅတ်ႈ။
ၶေႃႈထီႉ 4 ၵမ်းလိုၼ်း တႄႉၵေႃႈ ၽွင်းတိုၵ်ႉၵူတ်ႇထတ်းလွင်ႈဝႃႈ ၸွင်ႇမၼ်းၸႂ်ႈလွင်ႈၵႂၢတ်ႇလၢင်ႉၶိူဝ်းၵူၼ်းတၢႆႁၢႆႁိုဝ် ၽွင်း တိုၵ်ႉႁဵတ်းၵၢၼ်မၼ်းယူႇၼႆႉ ယူႇတီႈမိူင်းမၢၼ်ႈတေလႆႈၶိုင်ပွင် ၶိုပ်ႈၼႃႈႁႂ်ႈပေႃးၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၸိူင်ႉႁိုဝ် မီးႁိုဝ်ဢၼ်ဝႃႈ ၼၼ်ႉ တေလႆႈသူင်ႇၽိုၼ် လၢႆးငၢၼ်းၵႂႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း 4 လိူၼ် တႄႇဢဝ်ဝၼ်းတီႈ 23 ၼႆႉၵႂႃႇ။ ဝၢႆးလင်မႃးၵေႃႈ ၸူဝ်ႈၵႃႈလိူင်ႈ လၢဝ်း ဢၼ်ၼႆႉပႆႇယဝ်ႉၼၼ်ႉ 6 လိူၼ်လႂ်ၼိုင်ႈပွၵ်ႈ တေလႆႈသိုပ်ႇတၢင်ႇၽိုၼ်လၢႆးငၢၼ်းၵႂႃႇ မီး 4 ၶေႃႈၸိူဝ်းၼႆႉ။
ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၸိူင်ႉၼၼ်ၼႆႉ ယူႇတီႇႁဝ်းၶႃႈသမ်ႉ တေမီးၽွၼ်းလီၸွမ်းၸိူင်ႉႁိုဝ် ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈတေမီးလွင်ႈၽွၼ်း ၸႃႉမၼ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ ႁႂ်ႈလႆႈယွၼ်းတေႃႉတႆႇၶႆႈၼႄၵၼ် တၢင်းႁၼ်ထိုင်ႁဝ်းၶႃႈ။
ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းတႄႉ ႁဝ်းၶႃႈတေလႆႈပွင်ႇၸႂ်ဝႃႈ ၶေႃႈတႅပ်းတတ်းလုမ်းတြႃး ICJ ဢၼ်တမ်းဝၢင်းမႃး 4 ၶေႃႈ ဢၼ်ႁဵတ်း ယဝ်ႉၵႂႃႇၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်လိူင်ႈဢၼ်ဝႃႈ ၸွင်ႇၸႂ်ႈGenocide ႁိုဝ် ဢမ်ႇၸႂ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵႂၢတ်ႇလၢင်ႉပႅတ်ႈ ၶိူဝ်းၵူၼ်း ၸႂ်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇၵူတ်ႇထတ်းထႅင်ႈတိၵ်းတိၵ်းယူႇ။ ဢၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ် တမ်းဝၢင်းဝႆႉ 4 ၶေႃႈ ၼႆႉ ပဵၼ်ပိူဝ်ႈတႃႇႁပ်ႉႁဵတ်းၵႂႃႇၸူဝ်ႈၸႃႈၶၢဝ်းၶိဝ်းတိုၵ်ႉထတ်းသၢင်ၼႆႉၵူၺ်း။
ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးဢွၵ်ႇမႃးၸိူင်ႉၼႆယဝ်ႉ ယူႇတီႈႁဝ်းၶႃႈ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ၽွၼ်းလီမၼ်းတႄႉၵေႃႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈတပ်ႉသိုၵ်း မၢၼ်ႈ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်းၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈတင်းတပ်ႉသိုၵ်း ၶႂ်ႈဝႃႈတႄႉၵေႃႈ မိူၼ်ၸိူင်ႉပလိၵ်ႈၶဝ်ႁိုဝ် တၢင်ႇမူႇတၢင်ႇၸုမ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပူၼ်ႉပႅၼ်လူလၢႆတေႃႇသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းၼႆႉတႄႉ ၶႄးတေၸၢင်ႈ လဵၵ်ႉၵေႇ ဢေႇမၢင်ၵႂႃႇ ဢိတ်းဢွၼ်ႇယူႇ။
ထႅင်ႈလွင်ႈတႄႉၵေႃႈ ၽွၼ်းလီၼႆႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ လႆႈထုၵ်ႇႁိပ်ႇလိူဝ်ႁႅင်းယဝ်ႉလႄႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈငမ်းယဵၼ် တႃႇတေဢုပ်ႇၵုမ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉမႃးၵေႃႈ တေငၢႆႈလူမ်ၸႂ်မႃးၽွင်ႈယူႇ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ ႁၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵူႈမိူင်းမိူင်းၵေႃႈ ပၵ်းတႃပႂ်ႉတူၺ်းဝႆႉၵၼ်ယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၽွၼ်းႁၢႆႉမၼ်းၼႆႉ တေမီးဢီႈသင်လႃႇၼႆ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈလႄႈ တင်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ(တပ်ႉမတေႃႇ) ၼႆႉ ၸၢင်ႈႁွမ်းမိုဝ်းၵၼ် ၵႂႃႇလိူဝ်ၵဝ်ႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼၼ်။
ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ၼႆႉ ဢူးလိင်းပႃးလိင်းၵၼ်မႃးသေယဝ်ႉ ၾၢႆႇၼိုင်ႈပဵၼ်ၵေႃႉပူၼ်ႉပႅၼ်လူလၢႆ ၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉၵေႃႉပဵၼ် ဢၼ်သိူင်ႇသိမ်း ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ႁႄႉၵင်ႈပၼ် ၵႅတ်ႇၶႄပၼ်ၼႆၵေႃႈ ၸၢင်ႈဝႃႈလႆႈ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ၶဝ်ပဵၼ်တုမ်းလဵဝ်၊ မတ်ႉလဵဝ်ၵၼ်ယဝ်ႉလႄႈ ပိူဝ်ႈတႃႇၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းဢၼ်ၶႂ်ႈဢုပ်ႇၵုမ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈတႃႇတေမူၼ်ႉမႄး ပၵ်းပိူင် လၵ်းမိူင်း 2008 ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇတေ ဢုပ်ႇၵုမ်လူၺ်ႈလွင်ႈၾႅတ်ႊၻရႄႊ ဢၼ်ႁႂ်ႈမီးလွင်ႈ သုၼ်ႇၽဵင်ႇ ပဵင်းၵၼ် ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ယိင်ႈၶႅၼ်းတေယၢပ်ႇၵႂႃႇႁဝ်းၶႃႈတႄႉ ႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼၼ်။ ယၢပ်ႇၸိူင်ႉႁိုဝ် လႃႇၼႆ1) ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူႈမိူင်းမိူင်းတေဢမ်ႇဢဝ်လိူင်ႈလႆႈတီႈတပ်ႉမတေႃႇၼၼ်ႉ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ NLD ၼႆႉသမ်ႉ မၼ်းမီးသုၼ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈမၼ်းမီးဢၶႂၢင်ႉ ပိူဝ်ႈတႃႇႁၢမ်ႈတေႃႇတပ်ႉမတေႃႇ ၸီႉသင်ႇတေႃႇတပ်ႉမ တေႃႇၼၼ်ႉ ၵႃႈႁိုဝ်။
ပေႃးဢဝ်ပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း 2008 ဢၼ်တမ်းမီးဝႆႉ ဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းယူႇယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇ ၸၢင်ႈၵႂႃႇႁူမ်ႇငမ်း၊ သုမ်ႇငမ်းတေႃႇတပ်ႉမတေႃႇ။ တပ်ႉမတေႃႇၼႆႉ ဢႃႇၼႃႇမၼ်းမီးၼမ်သေ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈဝႃႈလႆႈ။
ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆ တႃႇမၼ်းတေႁၢမ်ႈလႆႈဢမ်ႇမီး ပေႃးမၼ်းဢမ်ႇႁၢမ်ႈလႆႈၼႆၵေႃႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈပဵၼ်မႃးတႄႉ မၼ်းၸၢင်ႈ သုတ်ႉၸူးၸမ်သေယဝ်ႉ ႁူမ်ႈႁွမ်းတင်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ သိုပ်ႇႁဵတ်းသၢင်ႈၵၢၼ်ငၢၼ်းမၼ်းၵႂႃႇ။ ပေႃးၸိူင်ႉ ၼၼ်မႃး ယူႇတီႈ NLD သမ်ႉ ၶေႃႈၸုၵ်းမၼ်ႈ ပဵၼ်ႁိုဝ်လႃႇၼႆ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၾႅတ်ႊၻရႄႊဢၼ်ဝႃႈၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ႁူမ်ႈၵၼ်ယွၼ်းၼၼ်ႉ ၼႂ်းၶေႃႈမူၼ်ႉမႄးပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း 2008 ဢၼ်မၼ်းမီးယူႇ 100 ၶေႃႈပၢႆ ဢၼ်ၶဝ် မၵ်းမၼ်ႈတႅပ်းတတ်းၵႂႃႇၼႂ်း 2 – 3 ဝၼ်းၼႆႉၸိုင် မၼ်းဢမ်ႇမီးပိူဝ်ႈတႃႇတေ သူၼ်းဢီးႁႂ်ႈတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်း မၢၼ်ႈ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇၵမ်းသိုဝ်ႈၼႆ မၼ်းဢမ်ႇႁတ်းဝႃႈ။
ပိူဝ်ႈတႃႇတေပၼ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊလႄႈ ပိူဝ်ႈတႃႇတေသၢင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇသူၼ်ၸႂ် မၼ်းတိုၼ်းဢမ်ႇမူၼ်ႉမႄးဝႆႉၼႂ်းၼၼ်ႉ။ ၼႂ်းၶေႃႈမူၼ်ႉမႄး NLD ၼၼ်ႉ မၼ်းၵူၺ်းတေၸၢင်ႈပၼ်တီႈၸမ်ၸႂ်ဝႃႈ လူတ်း ယွၼ်ႇပႅတ်ႈလွင်ႈယူႇတီႈငဝ်ႈငုၼ်းၵုမ်းၵမ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ပွင်ႇဝႃႈတႄႉ ယူတီႈ(ဗဟိုအစိုးရ) ဢၼ်ပဵၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသုၼ် ၵၢင် ၼေႇပျီႇတေႃႇၼၼ်ႉ မၼ်းငမ်ဝၵ်ႉဝႆႉၵူႈလွင်ႈၵူႈတၢင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းတေ ယွၼ်ႇယၢၼ်းပၼ် ဢိတ်းဢီႈၵူၺ်း ႁႂ်ႈ မၼ်းပဵၼ်မႃးၾႅတ်ႊၻရႄႊၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်ႈမုင်ႈမွင်းဝႃႈ မီးသုၼ်ႇၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းၵေႃႈ တိုၼ်းဢမ်ႇမီးဝႆႉ ၼႂ်းၵၢင်ၸႂ်ၼႂ်းၶေႃႈၸုၵ်းမၼ်ႈၶွင် NLD ၼႆႉ။
ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ Genocide ၶဝ်ႈမႃးယဝ်ႉလႄႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၶေႃႈတႅပ်းတတ်း 4 ၶေႃႈၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈမႃးယဝ်ႉလႄႈ ယူႇတီႈၾၢႆႇၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸိူဝ်းဢၼ်မုင်ႈမွင်းၵၢၼ်မိူင်းပိူဝ်ႈတႃႇတေမီးသုၼ်ႇၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယိင်ႈၶႅၼ်း တေၵႆၵႂႃႇသေယဝ်ႉ လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်လူလၢႆမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ တႅပ်း 4 တႅပ်း ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇၼႂ်းမိူင်းတႆး ႁုၵ်းႁၢႆႉလႂ်၊ လွင်ႈႁဵတ်း ႁၢႆႉတေႃႇရူဝ်ႊႁိၼ်ႊၵျုႊၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႂ် ၶႅၼ်းတေယွမ်းၵႂႃႇ ယွၼ်ႇၵႂႃႇဢိတ်းဢီႈယူႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၶေႃႈပွတ်းပွတ်း ယမ်ယမ်မၼ်း ႁဝ်းၶႃႈ ထတ်းႁၼ်ၸိူင်ႉၼၼ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈလႆႈယွၼ်းၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းဝႆႉတီႈၼႆႈၶႃႈ။
မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ
ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း
27/1/2020
