မၢၵ်ႇလူင်တူၵ်းသႂ်ႇ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼမ်ႉၶိူဝ်း ၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉသၼ်ႇ တႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢႃယု 9 ပီ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိုၵ်ႉၶမ်ဝႆႉၼႂ်းၼိူဝ်ႉၼင်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇယူႇ ဝႃႈၼႆ။
ဝၼ်းတီႈ 16/9/2019 သိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈတင်း သိုၵ်းတဢၢင်း ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ် ႁိမ်းဝၢၼ်ႈၼမ်ႉၶိူဝ်း ယၢၼ်ၵႆ ဝဵင်းၼမ်ႉသၼ်ႇ မွၵ်ႈ 3 လၵ်း။ ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း မွၵ်ႈ 2 မူင်းၼၼ်ႉ မၢၵ်ႇလူင်တူၵ်းတႅၵ်ႇ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈ တိူဝ်ႉသႂ်ႇဢွၼ်ႇၸၢႆး ၸၢႆးတူႇသႃႇ ဢႃယု 9 ပီ ပဵၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းယူႇ ၸၼ်ႉသၢမ်။ တေႃႈလဵဝ် လႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ်ဝႆႉတီႈ ႁူင်းယႃ ၸႄႈဝဵင်း ၼမ်ႉသၼ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇဝႆႉ။
လုင်းဢွင်ႇမိၼ်ႉ ၽူႈၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈၼမ်ႉသၼ်ႇ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ မၢၵ်ႇလူင်တူၵ်းတႅၵ်ႇၽူင်ႉ သႂ်ႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ။ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇၼၼ်ႉ ပႆႇဢဝ်ဢွၵ်ႇလႆႈ။ မေႃယႃၶဝ် တိုၵ်ႉၶတ်းၸႂ် ဢဝ်ဢွၵ်ႇယူႇ။ ၸွမ်းတူဝ်မၼ်းၸၢႆးတႄႉ ဢမ်ႇပဵၼ်သင်။ ဢမ်ႇထိုင်တီႈလႆႈမႆႈၸႂ်ၶႃႈ။ လႆႈသူင်ႇၶိုၼ်ႈႁူင်းယႃ တီႈၼမ်ႉသၼ်ႇ မိူဝ်ႈဝႃးၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ” ဝႃႈၼႆ။
ႁိမ်းၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉသၼ်ႇၼႆႉ တပ်ႉသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈတင်း တပ်ႉသိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ႁၢဝ်ႈ ႁႅင်းမႃး တင်ႈတႄႇ ဝၼ်းတီႈ 13/9/2019 တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။ တေႃႈလဵဝ် တင်းသွင်ၾၢႆႇတိုၵ်ႉၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၵၼ်ဝႆႉယူႇ ဝႃႈၼႆ။
လုင်းဢွင်ႇမိၼ်ႉ လၢတ်ႈဝႃႈ “ ၵႃႈၸူဝ်ႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်မႃးၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်လႆႈၺႃးၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇသေ လူႉတၢႆၸွမ်းမီး ၵေႃႉၼိုင်ႈ ပဵၼ်လုင်းဢၢႆႈထုၼ်း ဢႃယု 60 ပၢႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တီႈဝၢၼ်ႈၼမ်ႉတူၺ် ၽူႈၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈ ၼၢင်းယိင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ တိူဝ်ႉၺႃးမၢၵ်ႇ။ မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 16 ၼၼ်ႉသမ်ႉ မၢၵ်ႇလူင်တူၵ်းတႅၵ်ႇ တိူဝ်ႉသႂ်ႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇထႅင်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ တေႃႈ လဵဝ် ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်လႆႈၺႃးၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇသေ လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်း တေမီး 3 ၵေႃႉယဝ်ႉ။ တင်း 3 ၵေႃႉၼႆႉ လႆႈသူင်ႇ ၶိုၼ်ႈႁူင်းယႃ ၼမ်ႉသၼ်ႇဝႆႉယဝ်ႉ” ဝႃႈၼႆ။
တေႃႈလဵဝ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉသၼ်ႇၼႆႉ မီးၵႂႃႇ 2,000 ပၢႆယဝ်ႉ။ တီႈဝတ်ႉၸယၢၼ်း(ဇယန်းကြီး) 1,000 ပၢႆ။ ဝၢၼ်ႈပၢင်ႇၸဝ်ႈမိူင်းမီး 350 ပၢႆ။ တီႈဝၢၼ်ႈ 74 လၵ်းသမ်ႉ 300 ပၢႆ။ တီႈဝတ်ႉၵယၢၼ်း (ကယားကြီး) မီး 227 ၵေႃႉလႄႈ တီႈ ပၢင်ႇၸလီႇသမ်ႉ မီး 150 ပၢႆ။
လုင်းတဵင်းသူၺ်ႇ ႁူဝ်ပဝ်ႈၸုမ်းၸွႆႈထႅမ် (ချမ်းမြေ့လူမှု ကူညီရေးအသင်း) လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ တေႃႈလဵဝ် ဢၼ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းလူဝ်ႇတႄႉ လွင်ႈၵိၼ်ယမ်ႉ။ ၶဝ်ႈသၢၼ်တႄႉ တိုၵ်ႉလူဝ်ႇထႅင်ႈဢိတ်းဢွတ်းယူႇ။ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉ သၼ်ႇၼႆႉ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢမ်ႇတွၼ်ႉၼမ်ထိုင် 2,000 ၵေႃႉၸိူင်ႉၼႆ။ ပွၵ်ႈၼႆႉ ပၢင်တိုၵ်းသိုပ်ႇၶိူဝ်း ယႂ်းသေ ယၢမ်းလဵဝ်ၵေႃႈတိုၵ်ႉၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်းတေႃႇၵၼ်” ဝႃႈၼႆ။
တေႃႈထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် တီႈပၢင်ႇၸလီႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၶဝ်ႈၵႂႃႇၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းတိုၵ်ႉပိၵ်ႉတၢင်းဝႆႉယူႇ ဝႃႈၼႆ။
မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 17/9/2019 ၸုမ်းဢူၺ်းလီ 4 ၸုမ်း တင်း တူဝ်တႅၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ႁူပ်ႉ ဢုပ်ႇၵၼ်တီႈၵဵင်းတုင်။
ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းဢၼ်ပဵၼ်ယူႇၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉသေ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈလူႉ ဢမ်ႇယွမ်း 15 ၵေႃႉ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း သမ်ႉ ဢမ်ႇယွမ်း 30 ၵေႃႉယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။
