ၶဝ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈယႃႈမဝ်းၵမ်တင်းလၢႆၼႆႉ ပေႃးဝႃႈမီးလွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း/သူႇ/သမ်း/ၵိၼ်ၵေႃႈ တိုၼ်းမီး လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ တေႃႇတူဝ်တင်းၸႂ် ၵူၼ်းႁဝ်းယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၾၢင်ႁၢင်ႈလၵ်ႉၶၼႃႇလႄႈ လွင်ႈႁဵတ်းတၢင်းသၢင်ႈ တၢင်းယၢမ်ႈ ၵူၼ်းၵေႃႉသူႇသမ်းၵိၼ်ယႃႈၼၼ်ႉ ပိူင်ႈပႅၵ်ႇလၢၵ်ႇလၢႆးလိူဝ်ၵူၼ်းပၵတိဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။
ပေႃးၵိၼ်ယႃႈမႃႉၸၢင်ႈပဵၼ်သင်?
ၵူၼ်းၸိူဝ်းတိတ်းၸပ်းယႃႈမႃႉၼၼ်ႉ မီးၾၢင်ႁၢင်ႈသွင်ပိူင်- မိူဝ်ႈဢမ်ႇလႆႈၵိၼ်ပဵၼ်ပိူင်ၼိုင်ႈ ပေႃးလႆႈၵိၼ်ယဝ်ႉ ပဵၼ်ပိူင်ၼိုင်ႈ။-
(1)မိူဝ်ႈဢမ်ႇလႆႈၵိၼ်ယႃႈၼၼ်ႉ မီးပိူင်ၾၢင်ႁၢင်ႈႁိူဝ်ႉဢူၼ်ႈၼူၼ်းမွႆႈႁၢႆႉႁႅင်း၊ သဝ်ႈငဝ်၊ ၸႂ်သၼ်ႇ၊ ၸႂ်ဢမ်ႇၼိမ်၊ ၸႂ်ပိတ်း ၸႂ်ပွတ်း ၸႂ်ႁၢႆႉ၊ ဢွၵ်းဢေႃႁဵတ်းၵၢၼ်ၽိတ်းပၵတိ၊ ၵႂင်ၵႂင်ၵႃးၵႃး၊ တူၵ်းၸႂ်ငၢႆႈ၊ လူးလႃး၊ ယွင်ႇမႃႈ၊သဵင်လႄႈဢႃႇရူင်ႇႁၼ် လွၵ်ႇ/ၽၢင်း၊ ႁၼ်လႄႈလႆႈငိၼ်းသိင်ႇဢၼ်ဢမ်ႇမီး။ ၸႂ်လွၵ်ႇၸႂ်ၵူဝ်၊ မႆႈၸႂ်၊ မီးၸႂ်ၵူဝ်ႁႄဝင်ႇဝိူဝ်ႈ၊ ဢိူၼ်ဢိူဝ်ႈ။ ဝူၼ်ႉသွၼ်ႇဝႃႈ ပိူၼ်ႈတေၶႂ်ႈႁဵတ်းႁၢႆႉတေႃႇၶဝ် (Paranoin) ၊ ၵူဝ်ဝႃႈ ပိူၼ်ႈတေႁဵတ်းႁၢႆႉမိူၵ်ႈလိူင်းတေႃႇၶဝ် (Persecution) ၊ ဝူၼ်ႉသွၼ်ႇဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇမီးဢမ်းၼၢတ်ႈတေႃႇ ၵူႈၸိူဝ်းၸိူဝ်း ၼႂ်းလူၵ်ႈၶူင်းၵၢင် တေႃႇၵူၼ်းၵူႈၵေႃႉ (Omnipotence) ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
(2)ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးလႆႈၵိၼ်ယႃႈယဝ်ႉၸိုင် မီးပိူင်ၾၢင်ႁၢင်ႈ ၸႂ်မူၼ်ႈသိူဝ်းသႂၢင်ႇ ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇလႅတ်းသႅဝ်း၊ တူဝ်မဝ်ၸႂ်မဝ်၊ ဢမ်ႇငဝ်ၼွၼ်း ဢမ်ႇၶႂ်ႈလပ်းၶႂ်ႈၼွၼ်း၊ ၵႆႉႁဵတ်းၵၢၼ်၊ ၵမ်ႉဢဵၼ်ထႅမ်ႁႅင်း မီးဢဵၼ်မီးႁႅင်း တိူဝ်းမႃးသေ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၵ်းၵၢၼ်ၼႃလိူဝ်ၵဝ်ႇလႆႈ၊ သူပ်းပၢၵ်ႇႁႅင်ႈသေ ၵမ်းၵမ်းၵႆႉဢဝ်လိၼ်ႉလေးၸွမ်း သီႇသူပ်း လႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းၸၢႆႇငိုၼ်းဝူၺ်ႇ၊ ၸၢင်ႈၵွတ်းၽၢၼ်၊ မေႃပႅတ်ႉမေႃလႅၼ်၊ ၸၢင်ႈပဵၼ်ၽူႈလၵ်ႉ ၸၵ်ႉၶုတ်ႈ၊ ၶီႈၶၢၼ်ႉ၊ ပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်လၢတ်ႈယဝ်ႉဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်း ဢမ်ႇဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းသင်။ တူဝ်ၶိင်းဢမ်ႇၶႅင်ႁႅင်း ယွမ်ႁႅင်ႈႁႅင်းဢေႇ၊ ၼမ်ႉၼၵ်းတူဝ်လူတ်းလူင်း။ ၶွၼ်းသၼ်ႇၶႅၼ်ၶႃ ဢမ်ႇမေႃယူႇ ၼိမ်ၼိမ် ပႆၵႂႃႇပႆမႃး။ ဢမ်ႇမီးပၵ်းမီးပိူင် ဢမ်ႇမူတ်းသႂ် ၶီႈၶႆးၶေႃႇ၊ ၸႂ်ပိတ်းၸႂ်ပွတ်း ၸႂ်လမ်ၸႂ်လွတ်း၊ ဢဝ်ၸႂ်တူဝ်ၵဝ်ႇဝႃႈ၊ မူၵ်းယူႇၵေႃႉလဵဝ် ဢမ်ႇပေႃးၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉ၊ ၶဝ်ႈႁွင်ႈၼမ်ႉႁိုင်၊ တိတ်းတေႃႇၵပ်းသိုပ်ႇႁဵတ်းၵေႃႉၵူၼ်းပႅၵ်ႇၼႃႈ ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ်ၸုမ်းၵူၼ်းၵိၼ်ယႃႈၼင်ႇၵၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ဢၼ်တႆးဝႃႈ “ၶီႇမႃႉ”ပွင်ႇသင်?
ဢၼ်တႆးဝႃႈၶီႇမႃႉၼႆႉပွင်ႇဝႃႈ ၵူၼ်းၸႂ်ႉတိုဝ်း/သူႇ/သမ်း/ၵိၼ်ယႃႈမဝ်းၵမ်၊ ၵိၼ်ယႃႈ၊ ၵူၼ်းၵိၼ်ယႃႈ၊ ၸဝ်ႈယႃႈ၊ ၶီႈယႃႈ။ ယႃႈမႃႉၼႆႉမီးလၢႆလၢႆသႅၼ်း၊ ပဵၼ်ယႃႈမဝ်းၵမ် သႅၼ်းဢၼ်မီးထၢတ်ႈဢႅမ်ႊၾေႊတႃႊမိၼ်ႊ (Amphetamine) ၊ ၼႂ်းယႃႈမႃႉၼိုင်ႈမဵတ်ႉၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉယႃႈမဝ်းၵမ်လၢႆလၢႆၸိူဝ်း။ လၢႆးၸႂ်ႉတိုဝ်းမၼ်း တႄႉ လုတ်ႇၶဝ်ႈတၢင်းၶူႈၼင်၊ လုတ်ႇၵႂၼ်း၊ ဢိုၼ်ၵိၼ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ၵူၼ်းၵိၼ်ယႃႈမႃႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်သင်ၽွင်ႈ?။
ယႃႈမႃႉမၢင်သႅၼ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ယွၼ်ႉမၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇတၢင်းပဵၼ် လူမ်ႈမႆႈတူဝ်ၶိုၼ်ႈသုင်ႁၢႆႉႁႅင်း။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလိူတ်ႈတူၵ်းတၢင်းၼႂ်းလႄႈ ၶႅင်ပဵၼ်ၵွၼ်ႈၸွမ်းၼႂ်းသဵၼ်ႈလိူတ်ႈတင်းတူဝ်ၶိင်း။ ၵၢမ်ႈၼိူဝ်ႉလူႉလႅဝ်၊ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉပဵၼ်ငၢၼ်း၊ မၢၵ်ႇၵႅဝ်းၵိုင်ႉၵၢင်ႉဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်၊ တပ်းပဵၼ်ၵွင်ႉလႄႈ တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်။
ယႃႈယႃယူတ်းယႃၵူၼ်းမဝ်းယႃႈမႃႉမီးသင်ၽွင်ႈ?။
ၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်းသူႇ/သမ်း/ၵိၼ်ယႃႈမႃႉၶဝ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈၽွင်းၵိူတ်ႇလိူင်ႈႁၢႆႉ လွင်ႈဢမ်ႇလီဢမ်ႇလၵ်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီတိုၵ်းပၼ်ၵိၼ်ပၼ်ယႃႈယႃ Chlorpromazine 25-50 mg IM ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇပဵၼ်လွင်ႈ ၸႂ်ပိတ်းၸႂ်ပွတ်း ၸႂ်ႁၢႆႉ။ ယႃႈယႃ Ammonium chloride 500 mg PO 4 ၸူဝ်ႈမူင်းၼိုင်ႈပွၵ်ႈ တႃႇႁဵတ်းႁႂ်ႈထၢတ်ႈၼမ်ႉၵူတ်းၼမ်မႃးသေ ႁေႃႈလိုပ်ႈဢီးပႅတ်ႈထၢတ်ႈဢႅမ်ႊၾေႊတႃႊမိၼ်ႊ (ယႃႈမႃႉ) ၼႂ်းတူဝ်ဢွၵ်ႇၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၵူၼ်းၸႂ်ႉယႃႈမႃႉယူတ်းယႃသင်ၽွင်ႈ?။
ယႃႈမႃႉၼႆႉ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ယၢမ်ႈဢဝ်ၸႂ်ႉႁဵတ်းယႃႈယႃယူတ်းယႃတၢင်းပဵၼ် ၵူၼ်းငဝ်လပ်းဢမ်ႇႁူႉၼိူဝ်ႉႁူႉတူဝ်၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ တိၼ်လူၼ်းမိုဝ်းၶၼ်းပူၼ်ႉတီႈ၊ ဢမ်ႇမေႃယူႇမေႃသဝ်း၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢမ်ႇမီးၸႂ်ၶႂ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈလၢႆး။ ၵူၼ်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ပီးၶဝ် ဢဝ်ၸႂ်ႉလူတ်းၼမ်ႉၼၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ဢိင်ၶေႃႈမုလ်းၾၢႆႇထႆး www.honestdocs.co
http://www.thaihealth.or.th
ဢိင်ၶေႃႈမုလ်းပပ်ႉပိူင်ၼမ်းလႅၼ်လိၼ်မၢၼ်ႈ ဢၼ်ၶွမ်ႊမတီႊပၢႆးယူႇလီတႆး ၶပ်းၶိုင်ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇ
ၸၢႆးၽွၼ်းလီ သၢႆၼမ်ႉမွင်း
ၶေႃႈမုလ်း – ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မၢႆ 010 October, 2018
