မေႃသွၼ်လိၵ်ႈလၢႆး ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉ ပေႃးလႆႈႁပ်ႉၶူး(ဘွဲ့) ယဝ်ႉ ၸင်ႇတေလႆႈပဵၼ် ၶႃႈႁၢပ်ႇ ၵၢၼ်ၶုၼ်

မေႃသွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လၢႆးဝၼ်း ဢဝ်ငိုၼ်းလၢႆးလိူၼ် (နေ့စား လပေး) ၼၼ်ႉ ပေႃးလႆႈၸုမ်ႈၶူး (ဘွဲ့ ) ယဝ်ႉ ၸင်ႇတေမီးတိုဝ်ႉတၢင်းတႃႇပဵၼ်မေႃသွၼ် ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်းလူင်ပွင်   ၸိုင်ႈ ဝႃႈၼႆ။

ဝၼ်းတီႈ 11/6/2019 ယူႇတီႈ ၼၢင်းၸၢမ်ႁွမ် ၽူႈတႅၼ်းသၽႃး ၸႄႈမိူင်း ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈမၢႆ 2 ၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉတူႈ လႆႈ တွင်ႈထၢမ် ၼႂ်းပၢင်ၵုမ်သၽႃး ၸႄႈမိူင်းတႆး ပွၵ်ႈၵမ်း 2 ၵမ်းထူၼ်ႈ 15 တီႈလုမ်းသၽႃးၸႄႈမိူင်းတႆး ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။ လႆႈတွင်ႈထၢမ်ဝႃႈ “ ၸွင်ႇမီးၽႅၼ်ၵၢၼ်တႃႇႁပ်ႉမေႃသွၼ်ၸိူဝ်းဢၼ်သွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ်ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ဝႃႈၼႆ။

ၼၢင်းၸၢမ်ႁွမ် ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၸႄႈမိူင်း ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတၢင်ႈမၢႆ 2 ၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉတူႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ ၼႂ်းမေႃ သွၼ်ႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် ၶဝ်သမ်ႉလႆႈႁပ်ႉပဵၼ် ႁဵတ်းလၢႆးဝၼ်းၸၢႆႇလၢႆးလိူၼ် (နေ့စား လပေး) လႄႈ ၶဝ်လႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် တင်းဝၼ်း ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၵၢၼ်လုမ်းၵေႃႈၶဝ်လႆႈႁဵတ်းၸွႆႈ။ မၢင်တီႈၼႆႉသမ်ႉ ၶိုၼ်းလႆႈၶဝ်ႈသွၼ်ၸွႆႈ လႆႈထိင်းၸွႆႈလုၵ်ႈ ႁဵၼ်းၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး မၢင်တီႈသမ်ႉလႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ပႃး ၽူႈၵွၼ်းႁွင်ႈႁဵၼ်း။ လႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၼမ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ မေႃသွၼ်ႁဝ်းၶဝ် ၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ်ၵူၼ်းဢွင်ႇၸၼ်ႉ 9 ၸၼ်ႉ 10 ၵူၺ်း။ ပုၼ်ႈၽွၼ်းဢၼ်လႆႈႁပ်ႉသမ်ႉၼမ်ၼႆလႄႈ မၼ်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တႃႇၶဝ်တေသိုပ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၵႂႃႇတၢင်းၼႃႈ ႁႅင်းၸႂ်ၶဝ် ၶႂ်ႈတူၵ်းပႅတ်ႈ” ဝႃႈၼႆ။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈမေႃသွၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပုၼ်ႈၽွၼ်းယႂ်ႇသေ သုၼ်ႇလႆႈသမ်ႉဢမ်ႇမီးသင်လႄႈ ၼၢင်းၸၢမ်ႁွမ် ၸင်ႇလႆႈဢဝ်မႃး ဢုပ်ႇၵုမ်ၼႂ်းသၽႃး။ ၾၢႆႇတၢင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႄႉတွပ်ႇဝႃႈ – မေႃသွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းလႆႈၸုမ်ႈၶူးယဝ်ႉၼၼ်ႉ ပေႃးၶိုၼ်ႈပၢင်ၽိုၵ်းၽွၼ်ႉယဝ်ႉ တေမီးၽႅၼ်တႃႇႁပ်ႉၶဝ်ပဵၼ်ၶႃႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ်ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ယူႇ ဝႃႈၼႆ။

“ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ်တွပ်ႇပၼ်ၼႂ်းသၽႃးၼၼ်ႉတႄႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်းဢၼ်လႆႈႁပ်ႉၸုမ်ႈၶူး(ပွႆႉ) ယဝ်ႉၼၼ်ႉ တေလႆႈ ၶိုၼ်ႈပၢင်ၽိုၵ်းၽွၼ်ႉ ဢၼ်ယူႇတီႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၽွင်းလူင် ပၢႆးပၺ်ၺႃပၼ်ၼၼ်ႉသေ တေၵွင်ႉသၢၼ်ၵၼ်တင်း ၽွင်း လူင်ၾၢႆႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းသေ တေၶိုၼ်း ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်ႁႂ်ႈပဵၼ် ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်(တဵမ်တူဝ်)” ၼၢင်း ၸၢမ်ႁွမ် လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။

သင်ဝႃႈ ပဵၼ်ၶႃႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ်ၸိုင် ဝၢႆးလင်လိုဝ်ႈၵၢၼ် တေလႆႈႁပ်ႉငိုၼ်း(ပိၼ်ႇသိတ်ႇ)။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ပဵၼ်မေႃသွၼ် ႁဵတ်းလၢႆးဝၼ်းၸၢႆႇလၢႆးလိူၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁပ်ႉႁွင်း တႃႇၸၢတ်ႈပၢၼ်ၶဝ်။ ပေႃးဝႃႈ လႆႈပဵၼ်ၶူးသွၼ်တဵမ်တူဝ် ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ယဝ်ႉၸိုင် ဢၼ်ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ၺႃ ၵမ်ႉထႅမ်ၼၼ်ႉၶဝ်တေလႆႈႁပ်ႉလႄႈ ဢမ်ႇလႆႈမႆႈၸႂ် တႃႇၸၢတ်ႈပၢၼ်ၶဝ်ယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

တေႃႈလဵဝ် ဢၼ်ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ၺႃၶဝ်ႁွင်ႉၼႆႉသမ်ႉ တႃႇတေပဵၼ် မေႃသွၼ် ဢၼ်ပူင်သွၼ်ပၼ် ၸၼ်ႉမူႇလ(မူလတန်းပြ) ၼႆႉ တေလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းလႆႈပွႆႉၸုမ်ႈၶူးယဝ်ႉ ၸင်ႇတေႁပ်ႉပဵၼ်မေႃသွၼ် ဝႃႈၼႆ။

တင်ႈတႄႇပီ 2016 မႃး ၸွမ်းၼင်ႇပိူင်ပိုင်းလၵ်းမိူင်းပႃးဝႆႉဝႃႈ တႃႇယုၵ်ႉမုၼ်းၽႃႇသႃႇလိၵ်ႈလၢႆး ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၽႂ်မၼ်းၼႆႉသေ ၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈ မီးလွင်ႈပူင်သွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၽႂ်မၼ်းပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ။ ၼႂ်းမိူင်းတႆး မိူဝ်ႈပီႁဵၼ်းလိၵ်ႈ 2016-2017 ၼၼ်ႉ မေႃသွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမီးယူႇ 600 ပၢႆ။ ပီႁဵၼ်း လိၵ်ႈ 2018-2019 သမ်ႉ မီး 800 ပၢႆ။ ပဵၼ်မေႃသွၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ်လၢႆးဝၼ်း ဢဝ်ငိုၼ်းလၢႆးလိူၼ် ၸွမ်းၼင်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၶိုင်ပၼ်။
မေႃသွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈပၼ် ၼိုင်ႈဝၼ်း 4,800 ပျႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢမ်ႇ ပႆႇမၵ်း မၼ်ႈၶဝ်ပဵၼ်ၶႃႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ်လႄႈ တႃႇၽဝၸၢတ်ႈပၢၼ်ဢမ်ႇမီးၶေႃႈႁပ်ႉႁွင်း ဝႃႈၼႆ။

ပီၵွၼ်ႇပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ၽႃႇသႃႇလိၵ်ႈလၢႆးၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢမ်ႇပၼ်ပူင်သွၼ်ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်း ႁူင်းႁဵၼ်း။ ၸွမ်း ၼင်ႇလၢႆလၢႆၾၢႆႇ လၢႆလၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢွၼ်ၵၼ်တုၵ်းယွၼ်းသေ တႄႇဢဝ်ပီၼႆႉၵႂႃႇ တေလႆႈသွၼ်ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်း သွၼ် လိၵ်ႈႁူင်းႁဵၼ်း ၼိုင်ႈဝူင်ႈ သွင်ၶၢဝ်းယၢမ်း ဝႃၼႆ။