မၢၼ်ႈသိုဝ်ႈယူဝ်း ႁၼ်မိူဝ်ႈလႂ် ???

ၸၢႆးႁွင်ၶမ်း 13/07/2018

မၢၼ်ႈၼႆႉ တိုၼ်းဢမ်ႇမီးၸႂ် ၶႂ်ႈသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ် တင်ႈတႄၸဵမ်ပိုင်းမႃးယဝ်ႉ ဢမ်ႇဝႃႈ ပၢၼ်လူင် ပွင်ၸိုင်ႈတဵင်းၸဵင်ႇ လႄႈ ပၢၼ်ၼၢႆးဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇၵေႃႈယႃႇ ၶဝ်တိုၼ်းပႅတ်ႉလႅၼ် ၼိူဝ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႃး တင်ႈတႄႇ 1947 ပၢင်လူင်ၼၼ်ႉ ယဝ်ႉ။

ဢၼ်မၢၼ်ႈႁွင်ႉသေႃႇယိုၼ်းမိုဝ်းမႃး “လွင်ႈငမ်းယဵၼ်” ပၢၼ်တဵင်းၸဵင်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽႅၼ်ၵၢၼ် တႃႇတေဢွၵ်ႇပူၼ်ႉလႆႈ ပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်းၾႆးၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢိၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းႁိပ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ မၢၼ်ႈတူၵ်းၵိၼ်းၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးတူၵ်းတႅမ်ႇ၊ ၽၢႆႇၼိုင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈ ယွၼ်ႉၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ်ပၼ်တၢမ်ႇၼိူဝ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ် သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉပႃး။

ၸိူဝ်းၼႆႉၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေၶၢမ်ႈပူၼ်ႉလွတ်ႈလႆႈၼၼ်ႉ မၢၼ်ႈၸင်ႇဝၢင်းၽႅၼ်လွၵ်းၶၢမ်ႈၵၢၼ်မိူင်းၼၼ်ႉ မၢၼ်ႈၸင်ႇ ယိုၼ်းမိုဝ်းႁွင်ႉသႅၼ်ႇဝွၼ်းၶျေႃး ႁူဝ်ၶေႃႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ် တေႃႇၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၵူႈၶိူဝ်းၶိူဝ်း။

ၼမ်ႉၵႂၢမ်းႁူဝ်ၶေႃႈ “လွင်ႈငမ်းယဵၼ်” ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်ၶေႃႈၵႂၢမ်း တီႈဝၢၼ်ႁူလႄႈလီထွမ်ႇ၊ ဢၼ်ၼႆႉပဵၼ်ၼမ်ႉ ၵႂၢမ်းၵၢၼ်မိူင်း၊ ၸုမ်းလႂ်ၽႂ်လႂ်ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၸိုင် တေၸၢင်ႈလႆႈၶၢမ်ႇ ၵၢဝ်ႇႁႃႈဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းယႃႉလွင်ႈငမ်း ယဵၼ်လႄႈ ၽူႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ။

ဝၢႆးသေၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ လူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵႂႃႇယဝ်ႉၼၼ်ႉ မၢၼ်ႈၶဝ်ၵမ်ႉၼမ် ဢၼ်ပဵၼ်ၽၢႆႇသိုၵ်းၼၼ်ႉ ၵႂႃႇလႄႇၼွၵ်ႈမိူင်းလႆႈ၊ ၼွၵ်ႈမိူင်းၼႂ်း EU လႄႈ US ၵေႃႈ ႁၼ်လီၵမ်ႉထႅမ် ပၼ်ႁႅင်းမႃးၽၢႆႇမၢၼ်ႈမႃး− ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၽူႈ ၼမ်းၼႂ်းၶွင် US, Hillary Clinton လႄႈ ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်း US  Obama မႃးလႄႇမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်တီႈဢၼ် မၢႆတွင်းဝႃႈ မၢၼ်ႈပူၼ်ႉဢွၵ်ႇတူင်ႇႁႅဝ်ႉၵၢၼ်မိူင်းၶွင် ၸုမ်းၼွၵ်ႈမိူင်းလႆႈယဝ်ႉၼႆၵေႃႈဝႃႈလႆႈၼႆၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ပဵၼ်ၼမ်ႉ တွၼ်းၽွၼ်းလီၵၢၼ်မိူင်းၶွင်မၢၼ်ႈ ၼႆၵေႃႈဝႃႈလႆႈ။

ၽၢႆႇၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႄႉ ဢၼ်လႆႈမႃးၼၼ်ႉသမ်ႉ တေမီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်း NCA၊ မၢၼ်ႈပိုၼ် ၽၢဝ်ႇပၼ်ဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၸုမ်းၼွၵ်ႈမၢႆမီႈ၊  လႆႈပိုတ်ႇလုမ်းၵပ်းသၢၼ်ၼႂ်းဝဵင်း လႄႈ ႁူပ်ႉထူပ်းၵူၼ်းမိူင်းလႆႈ မွၵ်ႈတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇၵူၺ်းဝႃႈၼႆ သေတႃႉ မၢင်ႈတီႈၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈတူၵ်းလူင်းဝႆႉၼၼ်ႉ  ၶဝ်ၶႂ်ႈႁဵတ်းၸွမ်း ၵေႃႈႁဵတ်း ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁဵတ်းၸွမ်းၵေႃႈဢဝ်ၵၢင်ၸႂ် ၶဝ်ဝႃႈၵူၺ်း။ ၸိူင်ႉၼင်ႇ တႃႇတေႁူပ်ႉထူပ်းၵူၼ်းမိူင်း တႃႇတေၸတ်းႁဵတ်း National Dialogue (ND) တီႈလၢင်းၶိူဝ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁေႉႁၢမ်ႈသီး ဢမ်ႇပၼ်ၸတ်းႁဵတ်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းတွင်ႈထၢမ်ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းသင်သေမဵဝ်း။

ၽၢႆႇၼိုင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈ ၼႃႈလိၼ်သိုၵ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ၶႂ်ႈပိုတ်ႇတေႃႇႁၢင်ႈသိုၵ်းမႃးမိူဝ်ႈလႂ်ၵေႃႈဢဝ်ၸႂ်ၶဝ်ဝႃႈ ဢမ်ႇမီးၵၢၼ် ပွင်ႇၶၢဝ်ႇလူင်ႉလႅင်းလူင်ႈၼႃႈ ၸွမ်းၼင်ႇပိူင် ၶေႃႈတူၵ်းလူင်း ၸၼ်ႉၸႄႈမိူင်း ဢိၵ်ႇၼႂ်း ၶေႃႈတူၵ်းလူင်း NCA ပႃး ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး တိၺွပ်းပႃးပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇမီးတၢင်းၽိတ်းလႄႈ ၵေႃႉသိုၵ်း RCSS ၵေႃႈ လႆႈၶၢမ်ႇ ၶဝ်တိၺွပ်းသႂ်ႇၶွၵ်ႈ (10) ပၢႆမႃးယဝ်ႉ၊ ထိုင်တေႃႈလဵဝ်ပႆႇပွႆႇၶိုၼ်းလႄႈ ဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ တေပွႆႇမိူဝ်ႈလႂ်။

လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈမၢၼ်ႈၶဝ်သိုဝ်ႈယူဝ်းတႄႉၸိုင် ၶဝ်တေဢမ်ႇၸၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း မႃးႁိုင်မွၵ်ႈၼႆႉ ၶၢဝ်းယၢမ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၶဝ်တေၸၼ်ယၢဝ်းၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်းၵူၺ်း၊ ၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၵၢၼ် မိူင်းတေဢမ်ႇလႆႈဢီႈသင် လိူဝ်သေၽူႇလူမ်းပဝ်ႇတေႃႇၵၼ် ဢၼ်ဝႃႈ “မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်” မွၵ်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်း၊ ၼႂ်းႁူဝ်ၶေႃႈ “မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်” ဢၼ်ဝႃႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယင်းတိုၵ်ႉလႆႈထုၵ်ႇထဵင်ၵၼ်ယူႇဝႃႈ တေဢဝ်မိူင်းႁူမ်ႈ တုမ်ၸိူင်ႁိုဝ်? မဵဝ်းလႂ်? ၽၢင်ႁၢင်ႈလႂ်? ဢၼ်ဝႃႈ ၼၼ်ႉ ယင်းပႆႇၽေႃႇၼမ်ႉၼႄတူဝ်သေၶႅၵ်း။

ဢၼ်လီဢၢမ်းလိူဝ်သေပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ ငိုၼ်းတႃႇတေၸတ်းႁဵတ်း “လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉ” ၼၼ်ႉ ယင်း လႆႈၸႂ်ယႂ်ႇယွၼ်းငိုၼ်းတီႈ ၸုမ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ်မႃးၸွႆႈထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ၊  ဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈတေ လႆႈႁၼ်ဝႃႈ မၢၼ်ႈဢမ်ႇမီးၽႅၼ် တႃႇတေႁဵတ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်လႄႈ တိုၼ်းဢမ်ႇသိုဝ်ႈယူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵွပ်ႈၼၼ် ၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉလမ်ႇလွင်ႈတႄႉတႄႉ၊ ၽႂ်တၼ်းၽႂ်လႅတ်း? ၽႂ်တေယူႇၽႂ်တေၵွႆၼၼ်ႉ  မီးတီႈဢွၵ်းဝူၼ်ႉတၢင်း လၵ်းလႅမ် လႄႈ တၢင်းၵမ်ႉထႅမ်ဢဵၼ်ႁႅင်းၵူၼ်းမိူင်းဢိၵ်ႇ ၵေႃႉသိုၵ်း။