လၢႆလၢႆၸုမ်းမႃးၶွၼ်ႈတုမ်ၵၼ်သေ ႁဵတ်းပဵၼ်ၸုမ်းၼိုင်ႈၸုမ်းလဵဝ်လႄႈ လၢႆလၢႆၸုမ်းမႃးႁဵတ်းသၢင်ႈ ၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်လႂ် ဢၼ်ၼိုင်ႈ ႁိုဝ် ႁဵတ်းၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်မိူၼ်ၵၼ် ယွၼ်ႉဢဵၼ်းဢၢၼ်းမိူၼ်ၵၼ်လႄႈ မႃးႁဵတ်းသၢင်ႈႁူမ်ႈၸွမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်။ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၸၢႆးယိင်းသွင်ၵေႃႉ မႃးၵူပ်ႉၵူႈပဵၼ်ၼႃႈႁိူၼ်းလဵဝ်ၵၼ်ၼၼ်ႉ (မႃးပဵၼ်ဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်လဵဝ်ၵၼ် ႁူမ်ႈတုၵ်ႉႁူမ်ႈသိူဝ်း ၸႃႉႁူမ်ႈၶီ လီႁူမ်ႈပူၺ်ႈၸွမ်းၵၼ် ၶဝ်ႈထူင်လဵဝ် ငိုၼ်းထူင်လဵဝ်ၵၼ်)ၼၼ်ႉ လႆႈဝႃႈပဵၼ်ဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်။
ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းသွင်ၵေႃႉ ယူႇၵေႃႉတီႈၵေႃႉတၢင်း တေၵႂႃႇတီႈမုင်ႈမၢႆ သမ်ႉပဵၼ်တီႈလဵဝ်ၵၼ်လႄႈၵႂႃႇၸွမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈဝႃႈပဵၼ်ဢၼ်ၼိုင်ႈဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်။ ယိူင်းမၢႆမိူၼ်ၵၼ်တီႈလဵဝ် ၵၼ်ၵူၺ်း။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လွင်ႈ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းယိူင်းမၢႆမိူၼ်ၵၼ်တီႈလဵဝ်ၵၼ်ၵေႃႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လုၵ်ႉတၢင်းဢွၵ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈလုၵ်ႉတၢင်းတူၵ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈလုၵ်ႉတၢင်းၸၢၼ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈလုၵ်ႉတၢင်းႁွင်ႇသေၵႂႃႇၼၼ်ႉ တၵ်းဢမ်ႇပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းလဵဝ်ၵၼ်လႆႈသဵင်ႈ။
ၵၢၼ်သူၼ်ႇတူဝ်ၽႂ်မၼ်း ၵၢၼ်ဝၢင်းၽႅၼ်ၼႃႈႁိူၼ်းၽႂ်မၼ်း ငဝ်းလၢႆးတေဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵၢၼ်ၼႃႈဝၢၼ်ႈ ၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလႆႈၸွႆႈၵၼ်ၶိုင်ပွင်ယူႇ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဢဝ်ၵၢၼ်ၼႃႈဝၢၼ်ႈမႃးပဵၼ်ၵၢၼ်ၼႃႈႁိူၼ်းပႅတ်ႈသဵင်ႈ။ ယွၼ်ႉၵၢၼ် ၼႃႈဝၢၼ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းၵူႈဝၼ်း မိူဝ်ႈမီးလွင်ႈတၢင်းသေဢၼ်ဢၼ်ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈ ၸင်ႇမႃးႁူမ်ႈၵၼ်ၶိုင်သၢင်ႈ။ ႁူမ်ႈဝႃႈ ပူႇၵၢင်ႉပူႇၵႄႇမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈယႂ်ႇသုင်သုတ်းၼႂ်းၵၢၼ်ၼႃႈဝၢၼ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈတေမႃးတဵၵ်းငႅၼ်ႉလုၵ်ႈဝၢၼ်ႈ ႁဵတ်းၸွမ်းၵူႈလွင်ႈၵူႈဢၼ် လိူဝ်သေၵၢၼ်ၶုၼ်။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ ၽႂ်ၵႂႃႇႁဵတ်းသင်ၵေႃႈ တၵ်းဢမ်ႇထုၵ်ႇလႆႈဢၢင်ႈထိုင် ၸိုဝ်ႈသဵင်ဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉ ၽႂ်ၵႂႃႇႁဵတ်းသင်ၵေႃႈ ပေႃးဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉမွပ်ႈမၢႆပဵၼ်တူဝ်တႅၼ်းဝၢၼ်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းႁိူၼ်း ၼၼ်ႉၵူၺ်း။
မိူၼ်ၵၼ်တင်းၵၢၼ်မူႇၵၢၼ်ၸုမ်း ဢၼ်လၢႆမူႇလၢႆၸုမ်းမႃးႁူမ်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈ ၸွမ်းၵၼ်ၼႂ်းၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်ပဵၼ်သူၼ်ႇႁူမ်ႈ တွၼ်ႈလႂ် လွင်ႈသင် မိူဝ်ႈလႂ်မိူဝ်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵူႈမိူဝ်ႈ ၵူႈလွင်ႈၵေႃႈ တေလႆႈဝႃႈပဵၼ်ၵၢၼ်ႁဝ်းတင်းသဵင်ႈ။ ၸႂ်ႈယူႇ ႁူမ်ႈဝႃႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၵၼ်တင်းမူတ်းသေတႃႉ ၵူၺ်းၵႃႈ လၵ်းလၵ်းမၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ၸုမ်း ၸုမ်းၼၼ်ႉ ႁဵတ်းမႃး တႃႇသေႇလႄႈတေလႆႈဝႃႈပဵၼ်ၵၢၼ်ၶွင်ၸုမ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း တေႁႂ်ႈၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်းၶဝ်ႈပႃးႁဵတ်းၸွမ်း ၵူႈမိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇသၢင်ႇထုၵ်ႇ။ ၵွပ်ႈၵၢၼ်လၵ်းလၵ်းၶွင်မူႇလႂ်ၸုမ်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်း မီးလၵ်းမီးပိူင် မီးလၵ်းၼမ်းႁင်းၽႂ် ႁင်းမၼ်းလႄႈၸွမ်းငဝ်းလၢႆးၶွင်ၽႂ်ၶွင်မၼ်း။
ၸိူင်ႉၼင်ႇၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆး ဢၼ်မီး ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ၸုမ်းၵွင်တိုၼ်းၸွႆႈၸၢတ်ႈ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈ ၾိင်ႈငႄႈတႆးၵဵင်းမႆႇ ႁူမ်ႈတုမ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး(ဝတ်ႉသူၼ်ၻွၵ်ႇ) ၸုမ်းၼုမ်ႇတႆးၵတ်းယဵၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈၸႂ်ၵၼ်ဝႃႈ ၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်လႂ် တွၼ်ႈလႂ် လွင်ႈလႂ်ဢၼ်ပဵၼ်ၵၢၼ်ယႂ်ႇလူင် ပဵၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ၼႃႈတႃတႆး ထုၵ်ႇလႆႈမႃးႁူမ်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈ ၸွမ်းၵၼ်ၵေႃႈ တေႁူမ်ႈၵၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၶိုင်ပွင်။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈယႃႉပႅတ်ႈၸုမ်းၽႂ်ၸုမ်းမၼ်းသေ မႃးပဵၼ်ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆး တင်းမူတ်းတင်းပိုၵ်း။ ၸုမ်းၼိုင်ႈၸုမ်းလႂ်ၵႂႃႇႁဵတ်းသင်ၵေႃႈ ပဵၼ်ၸိုဝ်ႈၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆး တင်းသဵင်ႈ။ ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ် မိူၼ်တင်းယႃႉပႅတ်ႈၸိုဝ်ႈမူႇၸုမ်းၽႂ်မၼ်းသေမႃးပဵၼ်(ၸုမ်း) ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ တႆး ပႅတ်ႈလုမ်းလုမ်းယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉလူၺ်ႈလွင်ႈၶဝ်ႈၸႂ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ၵေႃႈ တေၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ။
မိူၼ်ၼင်ႇ ၵေႃပွင်ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆး CSSU ဢၼ်မီးသွင်ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း ႁူဝ်သိူဝ်လႄႈသိူဝ်ၽိူၵ်ႇ သွင်တပ်ႉ သိုၵ်း ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆးလႄႈတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS/SSA ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆးလႄႈတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈ တႆး SSPP/SSA ပဵၼ်လၵ်းသေမီးၸုမ်းၵူတ်းမၢႆ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆးလႄႈလၢႆလၢႆၸုမ်း ၶဝ်ႈပႃးၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸိုဝ်ႈဢၼ်လႆႈၸႂ်ႁူမ်ႈၵၼ်မၵ်းမၼ်ႈပိူဝ်ႈတႃႇဢဝ်မႃးႁဵတ်းၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ပဵၼ်ၸိုဝ်ႈဢၼ်ဢဝ်မႃးၸႂ်ႉပိူဝ်ႈတႃႇ ဢုပ်ႇၵိူဝ်းၵုမ်ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်ဝၢင်းၽႅၼ် ပဵၼ်ၸိုဝ်ႈတႃႇ ဢဝ်ဝႆႉသဵတ်ႈၵႃႈသဵတ်ႈႁူဝ် မိူဝ်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်း တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၸုမ်းလႂ်ၸုမ်းၼိုင်ႈဢွၼ်ႁူဝ်လႄႈၸင်ႇဝႃႈ ဢမ်ႇမီးႁူဝ်ပဝ်ႈ ၼိုင်ႈပီၼိုင်ႈၸုမ်း ပၼ်ႇပုတ်ႈ ၵၼ် ပဵၼ်ၽူႈၼင်ႈၸိုင်ႈၵူၺ်း။ ပေႃးဝႃႈပဵၼ်ၽူႈၼင်ႈၸိုင်ႈၼႆၵေႃႈ မီးဢမ်းၼၢၸ်ႈၼႂ်းပၢင်ၵုမ်ၵူၺ်း (ပွင်ႇဝႃႈ ၼင်ႇၼၼ်)။
လိူဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးၸုမ်းၽူႈၼမ်းၼႂ်း (ဢၼ်ပႃးၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၵူၼ်းၼႂ်းၸုမ်းလၢႆၸုမ်း)ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽူႈ တူင်ႉၼိုင်ဝၢင်းၽႅၼ်ၸတ်းၵၢၼ်ၶိုင်သၢင်ႈၵႂႃႇ။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈယူႇတီႈၸုမ်း ဢၼ်တူၵ်းပုၼ်ႈၽွၼ်းပဵၼ်ၽူႈၼင်ႈၸိုင်ႈ။ ၼွၵ်ႈ သေၼၼ်ႉ ၵၢၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းပႃႇတီႇ ပုၼ်ႈၽွၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၽႂ်မၼ်းၵေႃႈ ႁဵတ်းၽႂ်ႁဵတ်းမၼ်းၸွမ်းပိူင်ၵၢၼ် ၽႅၼ်ၵၢၼ် ဢဵၼ်းဢၢၼ်းလႄႈငဝ်းလၢႆးၶွင်ၸုမ်းၽႂ်မၼ်း။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဢဝ်ၸိုဝ်ႈၵေႃပွင်ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆး CSSU မႃးဢၢင်ႈ မႃးႁဵတ်း။
ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ဢၼ်တႆးႁဝ်းႁဵၵ်ႈႁွင်ႉမႃးယူႇတႃႇသေႇၼၼ်ႉ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉလႄႈဝၼ်းပူၼ်ႉမႃး မၼ်းပိူင်ႈၵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ် ၽွမ်ႉသေတႅၵ်ႇ တႅၵ်ႇယဝ်ႉၶိုၼ်းႁွင်ႉႁႃလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ႁဵတ်းၼႆလူင်ယူႇတိၵ်းတိၵ်းၵူၺ်းႁိုဝ် ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၼမ်ႉၵတ်ႉ ႁဝ်းမီးၵႃႈႁိုဝ် ဢၼ်ႁဝ်းၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ်ၼၼ်ႉ ႁဵတ်းလႆႈၵႃႈႁိုဝ် ပဵၼ်လႆႈမွၵ်ႈႁိုဝ် ထုၵ်ႇလႆႈပဵၼ်ႁိုဝ် ငဝ်းလၢႆးမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ လႄႈမိူဝ်ႈၼႆႉ မိူၼ်ၵၼ် ပိူင်ႈၵၼ် ၸိူင်ႉႁိုဝ် ႁဝ်းၶဝ်ႈၸႂ်ပွင်ႇၸႂ်ၵၼ်မွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ်။
