ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းမိူင်းၵေးသီး ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ် လွင်ႈၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ် တီႈဢိူင်ႇမိူင်းၵၢဝ် 1 ဝၼ်း ၵႃးလူင် 22 လေႃႉ တေႃႉ ဢွၵ်ႇသူင်ႇၸူးတၢင်း ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ဢမ်ႇယွမ်း 60 လမ်း။
တႄႇဢဝ် လိူၼ်ၵျုႊလၢႆႊ 2023 ၼႆႉမႃး ၶွမ်ႊပၼီႊႁိူဝ်ႈႁိူင်း တႄႇၶဝ်ႈၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ် တၢင်းၾၢႆႇတူၵ်း ဝၢၼ်ႈမႆႉႁူင်းလိူင် ၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းၵၢဝ်ႈ ၸႄႈဝဵင်းၵေးသီး ၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း မႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်း ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ဢမ်ႇၵိုတ်းဢမ်ႇလိုဝ်ႈ ယိုင်ႈၶႅၼ်း ဢဝ်ၵႃးလူင် 2 တွႆး (22 လေႃႉ) မႃးတေႃႉတၢင်ႇဢွၵ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈ 1 ဝၼ်း ၵႃးလူင်တေႃႉၵႂႃႇ 60 လမ်းထိုင် 70 လမ်း ၼႆယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၵေးသီး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၶွမ်ႊပၼီႊ ဢၼ်မႃးၶုတ်းယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၶွမ်ႊပၼီႊႁိူဝ်ႈႁိူင်း ဢၼ်လဵဝ်ၶႃႈ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတပ်ႉၶလယ 286 ဢဵၼ်ႁႅင်းမွၵ်ႈ 30-40 ၼႆႉ ဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈဝႆႉပၼ်ၶႃႈဢေႃႈ။ ထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼႆႉ ၶဝ်တေၶုတ်းႁိမ်းဝၢၼ်ႈမႆႉႁူင်းလိူင် သဵၼ်ႈတၢင်းၶဝ်ႈၵႂႃႇၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ၽွင်းၶဝ်တိုၵ်ႉထုၺ် ၶႂၢၵ်ႈ ႁႂ်ႈမၼ်းလီယူႇ တိၵ်းတိၵ်းၶႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ် ၵႃးတေႃႉထၢၼ်ႇႁိၼ်ၶဝ် ပေႃးတေၶဝ်ႈဢွၵ်ႇငၢႆႈ”- ဝႃႈၼႆ။
ပေႃးထိုင်မႃး ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်းသမ်ႉ ၵႃးလူင် 22 လေႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ တေၶဝ်ႈၵႂႃႇတၢင်ႇထၢၼ်ႇႁိၼ်ဝႆႉသေ ဢွၵ်ႇမႃးၶပ်ႉ ၵၼ်ဝႆႉ ၸွမ်း တၢင်းလူင် ၼႂ်းၵႄႈမိူင်းၼွင် – ၵေးသီး။ သင်ထိုင်မႃး ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 5 မူင်းၶိုင်ႈၸိုင် ၵႃးလူင် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸင်ႇတႄႇဢွၵ်ႇ တီႈ ၵေးသီးၼႆႉ မုင်ႈၸူး တၢင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၵူႈၶိုၼ်းယဝ်ႉ။
“မိူဝ်ႈတႄႇမၼ်းၼႆႉ ၵႃးလူင်တၢင်ႇထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼႆႉ တေမီးမွၵ်ႈ 20 လမ်းပၢႆၵူၺ်း။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 1 လိူၼ်ၼႆႉမႃး ၵႃး တၢင်ႇထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼႆႉ ၶဝ်ႈမႃးထႅင်ႈတင်းၼမ် တေႃႇဝၼ်း တေႃႉဢွၵ်ႇထၢၼ်ႇႁိၼ်ၵႂႃႇၼႆႉ မွၵ်ႈ 70 လမ်းၼႆႉဢေႃႈ။ ပေႃးၵၢင် ဝၼ်းသမ်ႉ ၵႃးၸိူဝ်းၼႆႉ တၢင်ႇထၢၼ်ႇႁိၼ် ဢွၵ်ႇမႃးၶပ်ႉၵၼ်ဝႆႉ တီႈတၢင်းလူင် ၼႂ်းၵႄႈၵေးသီး – မိူင်းၼွင်။ ပေႃးထိုင် 5 မူင်း ၶိုင်ႈ ႁူဝ်ၶမ်ႈမႃးတႄႉ ၵႃးၸိူဝ်းၼႆႉ တႄႇလုၵ်ႉၵေးသီးဢွၵ်ႇၵႂႃႇ မုင်ႉၸူးတၢင်းမိူင်းယႆ – ၼမ်ႉပွင်ႈ – ၼမ်ႉမ – ၵႂႃႇၶျႃႉဝႆႉတီႈ မႄႈ ႁၢၼ်ႇ လႃႈသဵဝ်ႈၼၼ်ႉၶႃႈဢေႃႈ။ ပေႃးၶဝ်ဢွၵ်ႇယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈၼႆႉ လႅင်းၵႃးတေဢမ်ႇမီး ၶဝ်တေႁေႃႈငၢႆႈ ႁဵတ်းၼၼ်ၶႃႈ ဢေႃႈ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၵေးသီး သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။
ၵေးသီး – လႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ တေယၢၼ်ၵႆၵၼ် မွၵ်ႈ 100 လၵ်း။ ပေႃးပဵၼ်ၵႃးလူင် 22 လေႃႉသမ်ႉ တေၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းႁေႃႈ ႁိုင် မွၵ်ႈ 4 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ပေႃးပဵၼ်ၵႃးဢွၼ်ႇ သုၼ်ႇတူဝ်သမ်ႉ တေႁိုင်မွၵ်ႈ 2 ၸူဝ်ႈမူင်းၶိုင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။
ထၢၼ်ႇႁိၼ် တီႈဢိူင်ႇမိူင်းၵၢဝ်ၼႆႉ ပေႃးဢဝ်ဢေႊၶိူဝ်ႊမၼ်းဝႃႈၸိုင် တေမီး 500 ဢေႊၶိူဝ်ႊပၢႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ၶွမ်ႊပၼီႊပေႃးဢမ်ႇမႃးၶဝ်ႈၶုတ်းၼႆႉ ယူႇတီႈ သင်ၶၸဝ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵေးသီး ႁူမ်ႈၵၼ် ယိုၼ်ႈလိၵ်ႈၸူး တၢင်း SSPP မႃးလၢႆၵမ်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။
ၽူႈတူင်ႉၼိုင် တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း တီႈဝဵင်းၵေးသီး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဢွင်ႈတီႈ ၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉမၼ်း ပဵၼ် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ SSPP ၶဝ်ၵုမ်းၵမ်လႄႈ မိူဝ်ႈၶဝ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ် တီႈလွႆႁူၼ်းပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ၸဵမ်သင်ၶၸဝ်ႈ ၵူၼ်း မိူင်း ႁူမ်ႈၵၼ် တႅမ်ႈလိၵ်ႈယိုၼ်ႈထိုင်ၶဝ်မႃးလၢႆးၵမ်းယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇႁၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးသင်မႃးၶႃႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ပၢၼ်သိုၵ်း ယိုတ်းမိူင်းထႅင်ႈလႄႈ ၶွမ်ႊပၼီႊၼႆႉ ယိုင်ႈၶႅၼ်း ထၢင်ႇႁၢင်ၶုတ်းၶႃႈယဝ်ႉ။ ၶွမ်ႊပၼီႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ပႂ်ႉငူမ်းပႃမိူဝ်ႈၼမ်ႉၶိုၼ် ၵူၺ်း။ ဢၼ်တေတုမ်ႉတိူဝ်ႉၼႃႇသမ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၶႃႈဢေႃႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ၽႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁတ်းသၢၼ်ၶတ်း ယွၼ်ႉပဵၼ်ပၢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢုပ်ႉပိူင်ႇလႄႈ ၵူဝ်ၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။
လိူဝ်ၼၼ်ႉ သိုပ်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ – “ယၢမ်းလဵဝ် ၶွမ်ႊပၼီႊ ဢၼ်ၶဝ်ႈမႃးၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼႆႉ မီးဝႆႉဢၼ်လဵဝ်။ လႆႈငိၼ်းဝႃႈ ၶွမ်ႊပၼီႊ တေမႃးၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ် တီႈမိူင်းၵၢဝ်ႇၼႆႉ တင်းမူတ်းမီး 4 ဢၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ၶွမ်ႊပၼီႊ MEC ၊ ၶွမ်ႊပၼီႊႁိူဝ်ႈ ႁိူင်း၊ ၶွမ်ႊပၼီႊၼမ်ႉပၢင်လႄႈ ၶွမ်ႊပၼီႊ ထုၼ်းမဵတ်ႉဢွင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။
ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈပီ 1996 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶလရ 131 ဢၼ်ပၵ်းဝႆႉ တီႈၵေးသီးၼႆႉ ႁုပ်ႈယိုတ်းဢဝ်သေ ထိုင်မႃး ပီ 2009 ပၼ်ၶႂၢင်ႉၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်။ ပီ 2017 တပ်ႉသိုၵ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၶႂၢၵ်ႈတပ်ႉသင်ထႅင်ႈသေ ယိုၼ်ႈမွပ်ႈပၼ် တီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈဝႆႉ။ ၵဵဝ်ႇ ၵပ်းလူၺ်ႈ လွင်ႈတီႈလိၼ်ၼႆႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇပၢႆးၸၢၵ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ မွပ်ႈပၼ် ႁူင်းႁုင်လဵၵ်းမၢႆ 2 တီႈပၢင် ပႅၵ်ႇ ဝဵင်းႁူဝ်ပူင်းၼၼ်ႉသေ ႁႂ်ႈၶုတ်းဢဝ်ထၢၼ်ႇႁိၼ် ၼႆယဝ်ႉ။
ထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼႆႉ သင်ဝႃႈ သိုပ်ႇၶုတ်းၵႂႃႇထႅင်ႈၸိုင် တေတုမ်ႉတိူဝ်ႉ မႄႈၼမ်ႉႁႅၼ် ဢၼ်လေႃႇလဵင်ႉတူင်ႈႁႆႈၼႃး ၵူၼ်းမိူင်း ၼပ်ႉ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇဢေႊၶိူဝ်ႊ တေလူႉၵွႆဢမ်ႇႁၢၼ်ႉ။
မႄႈၼမ်ႉႁႅၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်မႄႈၼမ်ႉ လေႃႇလဵင်ႉတူင်ႈၼႃး ၵူၼ်းမိူင်းၵေးသီးဝႆႉ ႁူဝ်မၼ်းမီးတီႈဝၢၼ်ႈၽိူင်း လႆလူင်းမႃးလဵင်ႉတူင်ႈ ၼႃး တၢင်းၼွင်သွမ်း – မိူင်းၵၢဝ် – သူၼ်မွၼ်း – ဢိူင်ႇမိူင်းၼိမ် – ၵေးသီး လႆလူင်းၵႂႃႇတၢင်း ဝၢၼ်ႈၽုၺ်း – ၼႃးလွႆ – ၶူဝ် လွင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။
ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢမ်ႇမီးမႃး လွင်ႈၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 6/11/2018 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၵေးသီးတင်း ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်း လူင် ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၾၢႆႇၽူႈၵွၼ်းၸႄႈဝဵင်းၵေးသီး၊ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇတႅၵ်ႈၼႃႈလိၼ်၊ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၽုၵ်ႇသွမ်ႈ၊ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇပႃႇမႆႉ၊ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇလိူမ်ႈလႆႇလႄႈ ၶွမ်ႊမတီႊၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူပ်ႉထူပ်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် တီႈဝတ်ႉဝိႁၢရ်လူင် မိူင်းၵၢဝ်သေ ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈၵၼ် တုၵ်းယွၼ်း ဢဝ်ၶိုၼ်းတီႈလိၼ်ၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။
