ၾိင်ႈလူႇတၢၼ်းပီႈၼွင်ႉတႆးဢၼ်လီႁၵ်ႉ ၽွင်းၶၢဝ်းလိူၼ်ႁႃႈ ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ

သၽႃႇဝ ၾိင်ႈၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ ပေႃးၶႂ်ႈႁူႉပီလိူၼ်ဝၼ်း ၶၢဝ်းယၢမ်းလႅၵ်ႈလၢႆၼႆၸိုင် လႆႈတူၺ်းပပ်ႉယဵမ်ႈဝၼ်းလႂ် ဢွမ်မွင်း(ယၢမ်းမွင်း)လႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ၵူၺ်းၵႃႈ သၽႃႇဝၾိင်ႈၾႃႉ လေႃးၵလူင်ၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇလူဝ်ႇတူၺ်းဢွမ်မွင်း ၶၢဝ်းယၢမ်းမိူၼ်ၵူၼ်းႁဝ်းသေ မၼ်းထုၵ်ႇလီ လႅၵ်ႈလၢႆၶၢႆႉႁႃၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈ ပေႃးထိုင်ၶိင်ႇၶၢဝ်းမၼ်းမႃး တိုၼ်းဝႃႈ ဢမ်ႇမီးၽႂ်တေႁၢမ်ႈလႆႈ ဢမ်ႇမီးၽႂ်တေထဵင်လႆႈ။ၵမ်ႉပဵၼ်ၾူၼ်ၵမ်ႉပဵၼ်လႅတ်ႇ ၵမ်ႉမႆႈၵမ်ႉၵတ်း ပိၼ်ႇပၢႆႇလႅၵ်ႈလၢႆႈယူႇႁင်းမၼ်း ဢုတု သၢမ်ၶၢဝ်း ပီၼိုင်ႈယဝ်ႉပီၼိုင်ႈ ။

ၼႂ်းရႃႇသီႇသၢမ်ၶဝ်းၼႆႉ သၽႃႇဝၾိင်ႈၾႃႉ မီးလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၸွမ်းရႃႇသီႇလႂ်ၶၢဝ်းၼၼ်ႉ  ပီႈၼွင်ႉတႆး ဢၼ်ယုမ်ႇယမ်ပုတ်ႉထ ၽႃႇသႃႇၼႆႉ မီးၾိင်ႈမီးထုင်း ၸၼ်ႉသုင် ဢၼ်ပူႇဢွၼ်ႁဵတ်းမႃး ယႃႈဢွၼ်ႁဵတ်းဝႆႉ  ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်။

12 လိူၼ် ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈပီ ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်း မီးၾိင်ႈထုင်း ဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇထပ်းၵၼ် ပဵၼ်ၵႂႃႇၸွမ်း ၶိင်ႇလႂ်ၶၢဝ်းၼၼ်ႉ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ လိူၼ်သီႇၼႆ ၼႂ်းမိူင်းတႆးတေ မီးၾိင်ႈၶၢမ်ႇသၢင်ႇၶၢမ်ႇၸၢင်း လိူဝ်ၼၼ်ႉ ပီႈၼွင်ႉၸမ်ၵႆ တေဢွၵ်ႇလႄႇသူႇၸႂ်းၵၼ်လႄႈသင် လႄႇႁႃဝႆႈသႃ ထၢတ်ႈမျၢတ်ႈမူၺ်ႇတေႃႇၼႂ်းမိူင်းတႆးၵူႈတီႈတီႈလႄႈသင် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ပေႃးထိုင်မႃး ၶၢဝ်းသၢင်းၵျၢၼ်ႇလိူၼ်ႁႃႈၼႆ ၵူၼ်းၸိူဝ်းယုမ်ႇယမ်ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ ဢွၼ်ၵၼ်လဵၼ်ႈၼမ်ႉႁူတ်းၼမ်ႉၵၼ် တႃႇယူတ်းယႃလွင်ႈလိူတ်ႇလွင်ႈမႆႈ – ၼႆၼၼ်ႉမိူၼ်ၵၼ်မူတ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈၼႂ်းမိူင်းတႆးတႄႉ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ႁူတ်းၼမ်ႉၵၼ်ယဝ်ႉ သမ်ႉမီးပႃးၾိင်ႈလူႇၾိင်ႈတၢၼ်း ဢၼ်လီႁၵ်ႉ လူၺ်ႈလၢႆးၽႂ်မၼ်း ထုင်ႉၼိုင်ႈလႄႈထုင်ႉၼိုင်ႈၵေႃႈဢမ်ႇပေႃးၶႂ်ႈမိူၼ်ၵၼ်၊ မီးလွင်ႈပိူင်ႈၵၼ်ဢိတ်းဢီႈ။

ပေႃးလၢတ်ႈလွင်ႈ လိူၼ်ႁႃႈ သၢင်းၵျၢၼ်ႇတူၵ်းၼႆ ဢၼ်ဢမ်ႇပႃးဢမ်ႇပဵၼ် ၼႆႉပဵၼ်  ႁဵတ်းၶဝ်ႈမုၼ်းႁေႃႇ တွင်ၵူၺ်ႈလဵင်ႉ လဵင်ႉလူ လူႇတၢၼ်း ယိုၼ်ႈမႅင်ႇပၼ်ၵၼ်ႁိူၼ်းတႂ်ႈႁိူၼ်းၼိူဝ်ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ဢဝ်ၵႂႃႇလူႇတၢၼ်းထိုင် ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈပႃးလူးၵွၼ်ႇ။

 မိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်းၼႆ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၾိင်ႈလူႇၶဝ်ႈမုၼ်းႁေႃႇယဝ်ႉ ယင်းမီးပႃႈၾိင်ႈ   ဢၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉလူင်မိူင်းၵဵင်းတုင် ဢွၼ်ၸတ်းမႃး ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ သူင်ႇၵႅၼ်ၵွင် ဢၼ်ဢဝ် ၵွင် တင်းႁုၼ်ႇႁၢင်ႈၶုၼ်သၢင်းၵျၢၼ်ႇ ပၼ်ႇလဵပ်ႈ ဝဵင်း ဢၼ်ပီႈၼွင်ႉၵဵင်းတုင်ၶဝ် ႁွင်ႉၵၼ်ဝႃႈ ၾိင်ႈၵႅၼ်ၵွင် မိူဝ်ႈသင်ၶၢၼ် (ႁိုဝ်) ၾိင်ႈယွၼ်းၼမ်ႉယွၼ်းၾူၼ်။ လွင်ႈ ၼႆႉပဵၼ်ဢၼ်ႁူၺ်းၸၼ်သၢႆတႃ ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းလႄႈမိူင်းႁိမ်းႁွမ်း ဢၼ်ၼိုင်ႈ။

ပိုၼ်းပဵၼ်မႃးသမ်ႉ – မိူဝ်ႈၶၢဝ်းတၢင်း 611 ပီ ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ တီႈမိူင်းလူင်ၵဵင်းတုင် ထူပ်းၽေး ႁႅင်ႈလႅင်ႉ ၾူၼ်ဢမ်ႇတူၵ်း ၼမ်ႉဢမ်ႇလိူင်ႇလႄႈ ၸဝ်ႈၾႃႉၽွင်းငမ်းၵဵင်းတုင်ပႃးၼိုင်ႈ ၸင်ႇႁႃလွၵ်းလၢႆ ၵႄႈလိတ်ႈလွင်ႈၽေးႁႅင်ႈလႅင်ႉၼႆႉမႃး။ ပၢၼ်ၸဝ်ႈပၢၼ်ၶုၼ်ၽွင်းၼၼ်ႉ ယုမ်ႇယမ်ၼပ်ႉထိုဝ် ၼိူဝ်ပေႇတၢင်ႇၵႃလႃးၼႆႉ တေႉတေႉဝႃႈဝႃႈ။ၽွင်းယၢမ်း တူၺ်း ၼၵ်ႉၶၢတ်ႈပေႇတၢင်ႇၵႃႇလႃးယဝ်ႉၼၼ်ႉ ၸင်ႇႁဵတ်းၸွမ်းၼင်ႇၼၼ်သေ မီးၾူၼ်မီးၼမ်ႉမႃးၶိုၼ်းၼႆယဝ်ႉ။

ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉသေ ၸၢႆးသႅင်ယ ႁူဝ်ပဝ်ႈၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈၵဵင်းတုင်ထူပ်းၽေး ႁႅင်ႈလႅင်ႉလႄႈ ၸင်ႇႁႂ်ႈမေႃပေႇတၢင်ႇတူၺ်းပၼ်။ မေႃၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸင်ႇၼပ်ႉ တူၺ်းယဝ်ႉ လီငၢမ်းသေ လၢတ်ႈဝႃႈ ၸိုဝ်ႈဝဵင်းၵဵင်းတုင်ၼႆႉသမ်ႉ ပဵၼ်ၼၢမ်ႇဝၼ်းၸၼ် ၸဝ်ႈၾႃႉဢၼ်ၽွင်းငမ်းမၼ်းသမ်ႉ ပဵၼ်ၶိုၼ် (တႆးယူၼ်း) သမ်ႉမႅၼ်ႈၼၢမ်ႇရႃႇႁု မၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ ၼၢမ်ႇၸၼ်တင်းၼၢမ်ႇရႃႇႁုၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇထုၵ်ႇၵၼ် ၸင်ႇထူပ်းၽေးလူင်ဢၼ်ၼႆႉဝႆႉ။ယွၼ်ႉၼၼ် တေလႆႈ ဢဝ်ၵွင်လူင်ဢၼ်ၼိုင်ႈ မႃးၵႅၼ်သေ ပူႊၸႃး ၶေႃၽွၼ်း ယွၼ်းႁႂ်ႈၾူၼ်တူၵ်း ၼႆယဝ်ႉ။ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ဢၼ်လႂ်လီၵေႃႈ လူဝ်ႇၸၢမ်းတူၺ်းၼၼ်ႉၼႃႇၼေႃႈ။ၵွပ်ႈၼၼ် ၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်ၵေႃႈ ၸၢမ်းႁဵတ်းၸွမ်းလၢႆးၼၼ်ႉ။ပၢင်းဢဝ် ၾၸဝ်ႈ တီႈဝတ်ႉၸွမ်တွင်းၼၼ်ႉသေ မႃးသုတ်ႇမုၼ်းပၼ် ။မိူဝ်ႈတိုၵ်ႉ ဢဝ်ၵႅၼ်ၵွင် ပူႊၸႃး သေ တိုၵ်ႉသုတ်ႇမုၼ်း ယူႇ ပႆႇယဝ်ႉတူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၾူၼ်ပေႃးတူၵ်းလူင်းမႃး ပၼ် ၵမ်းလဵဝ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၸူမ်းသိူဝ်းလီၸႂ်ၵၼ်ႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ ။တႄႇဢဝ်ၼၼ်ႉမႃး ထုင်းၵဝ်ႇဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ တိတ်းတၢမ်းမႃး တေႃႇထိုင်ႁၢၼ်ႉၼႆႉ” – ဝႃႈၼႆ။

တႃႇတေသူင်ႇ ၵႅၼ်ၵွင်ၼႆႉ မၼ်းမီးပိူင်တႃႇတေၸွမ်းထႅင်ႈလၢႆလွင်ႈလၢႆဢၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ မိူဝ်ႈတေဢဝ်ၵႅၼ်ၵွင် ၵႂႃႇပူႊၸႃႊၼၼ်ႉ တေလႆႈမီးလွင်ႈ တၵ်ႉတၢႆးၵၼ် ထၢမ်တွပ်ႇၵၼ်။  လိူဝ်ၼၼ်ႉ လႆႈႁွင်ႉ ပီႈၼွင်ႉၸၢဝ်းလွႆလႃႉၶဝ် မႃးႁႆႇၵွင်ပၼ် ။ၵွပ်ႈဝႃႈ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၼၼ်ႉ ၸၢဝ်းလွႆလႃႉ ၼႂ်းမိူင်းၵဵင်းတုင်ၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸႂ်ႉလီ  ၸဝ်ႈၾႃႉၵဵင်းတုင်ဝႆႉ- ဝႃႈၼႆ။

ပၢၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉၼၼ်ႉတႄႉ မိူဝ်ႈတေၵႂႃႇသူင်ႇၵႅၼ်ၵွင်ၼၼ်ႉ တေလႆႈမီး ၽူႈမီးၸၼ်ႉၼႂ်းႁေႃသေၵေႃႉၵေႃႉ ၶီႇမႃႉ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼမ်းၼႃႈသေဢွၵ်ႇၵႂႃႇ သမ်ႉတေလႆႈမီးထႅင်ႈ ႁုၼ်ႇႁၢင်ႈၶုၼ်သၢင်းၵျၢၼ်ႇ ၶီႇတူဝ်သတ်းသေပိူင်ပိူင်သေ ၵႂႃႇၸွမ်း။ၸွမ်းၼင်ႇပီလႂ်ပီၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်သေ သၢင်းၵျၢၼ်ႇၶီႇသင်လူင်းမိူင်းၵူၼ်းမႃးၵေႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းၸွမ်းပိူင်ၼၼ်ႉ။မိူၼ်ၼင်ႇ ပီ 2023 ၼႆႉၼႆၵေႃႈ ၸွမ်းၼင်ႇလိၵ်ႈသၢင်းၵျၢၼ်ႇဢွၵ်ႇဝႆႉဝႃႈ ၶုၼ်သၢင်းၵျၢၼ်ႇ ၶီႇဝူဝ်းဢုၵ်ႉသၽႃႉသေ လူင်းမႃး မိုဝ်းၶွၼ်ၼိုင်ႈ ယိပ်းတႃမၢတ်ႇသေ ၶွၼ်ၼိုင်ႈ ယိပ်းၶဵဝ်းဝႆႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ပၢင်သူင်ႇၵႅၼ်ၵွင် ဝဵင်းၵဵင်းတုင် ၼႂ်း ပီ 2023 ၼႆႉၵေႃႈ တေလႆႈႁၼ်ႁုၼ်ႇႁၢင်ႈသၢင်းၵျၢၼ်ႇ ၸွမ်းၼင်ႇလၢတ်ႈမႃးၼၼ်ႉ။

ပေႃးဝၼ်းသၢင်းၵျၢၼ်ႇတူၵ်းၼၼ်ႉၵူၼ်းတင်းၼမ်တင်းလၢႆ ဢၼ်မီးၼႂ်းဝဵင်းၵဵင်းတုင်တင်းသဵင်ႈ  တေလႆႈၵႂႃႇဢဝ်ၵႅၼ်ၵွင်ၼၼ်ႉ သူင်ႇထိုင် ၼမ်ႉႁွင်ႈၵူပ်း ဢၼ်ႁဵတ်းႁၢင်ႈၵူပ်းတူဝ်ယႂ်ႇယႂ်ႇဝႆႉ တီႈႁွင်ႈၼမ်ႉၶိုၼ်ၼၼ်ႉ ဝၢႆးသေ သုတ်ႇမုၼ်းလွတ်ႈႁေႃး ယဝ်ႉတူဝ်လီငၢမ်းယဝ်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းသမ်ႉ တေဢွၼ်ၵၼ် ယႃႉၶိူင်ႈမႆႉၶိူင်ႈမိုဝ်း ဢၼ်ႁဵတ်းမႃး ႁၢင်ႈၶုၼ်သၢင်းၵျၢၼ်ႇလႄႈသင် ဢၼ်ပဵၼ်မွၵ်ႇ ၊ တုင်း ၊ ၸၵ်ႉၸႃႇ ဢၼ်ၼဵပ်းၸွမ်း ၵႅၼ်ၵွင်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႄႈသင် ဢဝ်မိူဝ်းပဵၼ် ဢသွင်ႇလီ ၼႆယဝ်ႉ ။ၵူၼ်းမိူင်းၵဵင်းတုင် ယုမ်ႇယမ်ၵၼ်ဝႃႈ ၶိူင်ႈမႆႉၶိူင်ႈမိုဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈယူႇလီၵိၼ်ဝၢၼ် လွတ်ႈၵၢင်းယၢၼ်ၽေးၵူႈသမ်ႇသႅၼ်ပိူင် ဝႃႈၼႆဝႆႉ။

ပေႃးထိုင်မႃး ဝၼ်းၼဝ်ႈၼႆၵေႃႈ ပီႈၼွင်ႉတႆးဝဵင်းၵဵင်းတုင်  တေၵႂႃႇတေႃႉဢဝ်သၢႆး တီႈႁွင်ႈၼမ်ႉလၢပ်ႈ ၊ ၼမ်ႉၶိုၼ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ မႃးႁဵတ်းလူႇၵွင်းမူးၸေႊတီႊၵွင်သၢႆး။  လိူဝ်ၼၼ်ႉ တုင်း ၊ ၸၵ်ႉၸႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မႃးပၵ်းၸွမ်းၵွင်းမူးသၢႆးသေ လူႇတၢၼ်းၵႂႃႇၵေႃႈမီး ။ ၾိင်ႈၵွင်းမူးသၢႆးၼႆႉတႄႉ တေလႆႈဝႃႈ ၸွတ်ႈတူဝ်ႈၵႂႃႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်းၼႆႉ တေႉတေႉဝႃႈဝႃႈယူႇ ။

ၵူၼ်းမိူင်းယုမ်ႇယမ်ၵၼ်ဝႃႈ ပေႃးႁဵတ်းလူႇၵွင်းမူးသၢႆးၼႆႉ မၼ်းမိူၼ် မႄးၵျူဝ်ႇမႄးၵိင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈ မီးလၢပ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။မိူၼ်ၼင်ႇၵႂၢမ်းၵူၼ်းထဝ်ႈ မီးဝႆႉဝႃႈ ပေႃးယုမ်ႇၵေႃႈ မၼ်းယမ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပေႃးလႆႈလူႇၵွင်းမူးၵွင်သၢႆးယဝ်ႉ ႁူႉႁၼ်ဝႃႈ ၵူႈလွင်ႈၵူႈဢၼ် ၶိုၼ်းလီမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈယုမ်ႇယမ်ၸိူင်ႉၼႆဝႆႉ။

ဝၢႆးသေ ႁဝ်းလၢတ်ႈလွင်ႈ မိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်းယဝ်ႉၼၼ်ႉ ႁဝ်းမႃးတူၺ်း မိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်းထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ ။   ၾိင်ႈပူႇမွၼ်ႇၼၢႆးယႃႈႁဝ်း ဢၼ်ဢွၼ်ႁဵတ်းမႃး ၸွမ်းၼင်ႇၶၢဝ်းတၢင်းလိူၼ်ႁႃႈ သၢင်းၵျၢၼ်ႇ (ႁိုဝ်) ၶၢဝ်းသွၼ်းၼမ်ႉၼႆႉ တေမီးၾိင်ႈလဵင်ႉလူၶဝ်ႈမုၼ်းႁေႃႇတွင်ၵူၺ်ႈ။ ပေႃးထိုင်မႃး ၶၢဝ်းသၢင်းၵျၢၼ်ႇၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ၽႂ်ၽႂ်ၵေႃႈ တေလိုဝ်ႈၵၢၼ်လိုဝ်ႈငၢၼ်း ၊ ပဵၼ်ၶၢဝ်းလိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉယႃၸႂ်ႁင်းၽႂ်မၼ်း။မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းၵႂႃႇႁႃႁဵတ်းၵၢၼ်တၢင်ႇတီႈသီႇလႅၼ်ၼႆၵေႃႈ ပေႃးထိုင်ၶိင်ႇမွၵ်ႇပဝ်းၵီႈလႅင်ၶွင်ႇၼိူဝ်တူၼ်ႈ ၸိုင်ႈ တိုၼ်းႁူႉပွင်ႇၸႂ်ဝႃႈ ၶွပ်ႈၶိင်ႇလူဝ်ႇၶိုၼ်းပွၵ်ႈႁိူၼ်းသူႇၸႂ်းပေႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႉပွင်ႈပၢႆဢၼ်ယူႇဝႆႉ တၢင်းႁေႃတၢင်းႁိူၼ်း။

ပေႃးထိုင်ၶိင်ႇသွၼ်းၼမ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းၵေႃႉၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉမီးယူႇတၢင်ႇဝၢၼ်ႈတၢင်ႇမိူင်း ဢမ်ႇလႆႈမီးတိုဝ်ႉတၢင်းပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်းၼႆၸိုင် တၵ်းတေၸႂ်ထိုင်လႄႈ လၵ်ႉၶွႆၵူၼ်းမိူဝ်းၸႂ်းတီႈလိၼ်ၵိူတ်ႇမိူင်းၼွၼ်းၼၼ်ႉယူႇဢမ်ႇႁၢင်ႉ။ပေႃးလႆႈႁၼ်မႅၼ်ႈ တူၼ်ႈမႆႉႁႅင်ႈႁဵဝ်ႇ သေဢမ်ႇၵႃး လႆႈငိၼ်းပႃး သဵင်တွင်ႉလေႃးၶၼ်သႅၼ်ႇႁွင်ႉၼႆၸိုင် ယိုင်ႈၶႅၼ်း ထႅမ်ႁႅင်းၵူၼ်းၶႂ်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းတၢင်းလင်။တႃႇၵူၼ်း ၶႂ်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းဢွင်ႈတီႈယူႇၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ငၢႆႈယူႇသေတႃႉ တႃႇၵူၼ်းၶႂ်ႈသုတ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းႁႂ်ႈႁူၼ်ႈလင်ၶိုၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇငၢႆႈၼႆ လွင်ႈၶၢၼ်ၸႂ်ဢၼ်ၼႆႉ ၶိင်ႇႁႅင်ႈၶၢဝ်းတွင်ႉလေႃးၶၼ် ၼႄပၼ်သၢၵ်ႈသေႇဝႆႉယူႇ။

ဝၢႆးလၢတ်ႈလွင်ႈၵူၼ်းယၢၼ်ႁိူၼ်းယဝ်ႉ ႁဝ်းၶိုၼ်းပၼ်ႇမႃးတူၺ်း ၶဝ်ႈမုၼ်းႁေႃႇလိူၼ်ႁႃႈထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈၵွၼ်ႇ ၶဝ်ႈမုၼ်းႁေႃႇၼႆႉ ဝဵင်းၼိုင်ႈလႄႈဝဵင်းၼိုင်ႈ တေပိူင်ႈၵၼ်ၵမ်ႈၽွင်ႈ ။မိူၼ်ၼင်ႇ မၢင်ဝဵင်း ဢဝ်ၼမ်ႉဢွႆႈသေ ႁဵတ်း မၢင်ဝဵင်းတေပဵၼ် ၵိူဝ်ဝၢၼ်။ မၢင်တီႈ သႂ်ႇသႆႈ(သႂ်ႇဢွၵ်း) ၼႂ်းၶဝ်ႈမုၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ သႂ်ႇ ငႃးပႄႉ(ငႃးတမ်ၼမ်ႉဢွႆႈ) မၢင်တီႈတေပဵၼ်သႆႈ မၢၵ်ႇပၢဝ်ႉၶူဝ်ႈ ၸဵမ််ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပေႃးၸိမ်းတူၺ်းၼႆ တေငၢႆးမိူၼ်ၶဝ်ႈမုၼ်းၸွၵ်းဝႆႉ။

ၶဝ်ႈမုၼ်းႁေႃႇၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ႁဵတ်းတႃႇၵိၼ်လဵင်ႉပီႈၼွင်ႉၸမ်ၵႆၵူၺ်းသေ ႁဵတ်းလူႇပႃး တီႈဝတ်ႉတီႈၵျွင်း။ ၵမ်ႈၼမ်တေဢွၼ်ၵၼ် ႁဵတ်းႁပ်ႉ ဝၼ်းသၢင်းၵျၢၼ်ႇသေ ၸိူဝ်းဢၼ်တေႁဵတ်းလူႇ ဝၼ်းသၢင်းၵျၢၼ်ႇၶိုၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီး။

လိူဝ်သေ လဵင်ႉလူႇၶဝ်ႈမုၼ်းႁေႃႇတွင်ၵူၺ်ႈယဝ်ႉ ၼႂ်းဝၼ်းသၢင်းၵျၢၼ်ႇၶိုၼ်ႈ (ႁိုဝ်) ဝၼ်းပီမႂ်ႇသၢင်းၵျၢၼ်ႇၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၼမ် တေဢွၼ်ၵၼ် ၵၼ်ႇတေႃးပေႃႈထဝ်ႈမႄႈၵႄႇ ၼႂ်းႁိူၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈသင် ၼႂ်းဢိူင်ႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈလႄႈသင် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းလုၵ်ႈဝၼ်း ဢၼ်တေလႆႈၵိၼ်တႃႇ ၼႂ်းပီလႂ်ပီၼၼ်ႉၼႆၵေႃႈ ၵူၼ်းၵေႃႉၼၼ်ႉ လႆႈၸတ်းႁဵတ်းပၢင်လူႇတၢၼ်း ဢၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းသေ ၵူၼ်းႁူမ်ႈႁိူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉ ၸွမ်းၼင်ႇပွင်ပဵၼ်လႆႈၽႂ်မၼ်း။မိူၼ်ၼင်ႇ ၽိတ်ႈမွၵ်ႈ ၵူၼ်းထဝ်ႈၵူၼ်းၵႄႇမႃးတီႈႁိူၼ်း လဵင်ႉလူၸႃႇၵ ၵၼ်ႇတေႃးသေ ၽိတ်ႈပၢင်းဢဝ် သင်ၶႃႇၸဝ်ႈ မႃးဝၢၼ်းပရိၵ်ႈ သုတ်ႇမုၼ်ႊပၼ်တီႈႁိူၼ်းတီႈယေး ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။

လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼႂ်းဝၼ်းပီမႂ်ႇသၢင်းၵျၢၼ်ႇၼၼ်ႉ မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်းလႂ်ႁိူၼ်းၼၼ်ႉလႄႈသင် ၵူၼ်းႁူမ်ႈႁိူၼ်း တင်းမူတ်းလႄႈသင် ၽွမ်ႉၵၼ်ၶိုၼ်ႈၵျွင်းလွင်းမွၵ်ႇ။ ၼႂ်းဝၢင်းဝတ်ႉၵျွင်း ၵူၼ်းပေႃးၵိုၼ်းၶွၼ်ပၼ်းဢူၼ်။ယွၼ်ႉၼၼ် ၾိင်ႈလိူၼ်ႁႃႈသၢင်ၵျၢၼ်ႇ မိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉ တေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ၾိင်ႈပၢၼ်ၵၢင် ဢၼ်ပွတ်းဢွၵ်ႇတင်းပွတ်းႁွင်ႇၵေႃႈ မီးၸွမ်းႁဵတ်းၸွမ်းမိူၼ်ၵၼ် လိူဝ်သေဝႃႈ မီးလွင်ႈပိူင်ႈၵၼ်ဢိတ်းဢီႈ။

ဝၢႆးသေ လၢတ်ႈလွင်ႈၾိင်ႈလိူၼ်ႁႃႈ မိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇတင်းပွတ်းၸၢၼ်းၵႂႃႇယဝ်ႉၼၼ်ႉ မႃးလႄႇတူၺ်းထႅင်ႈ ၾိင်ႈတၢင်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ ။ၸႄႈဝဵင်း ၼႂ်းပွတ်းႁွင်ႇၵမ်ႈၼမ် တေလႆႈႁၼ် မီးၾိင်ႈ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၵူင်းသွၼ်းၼမ်ႉၽြႃး တီႈဝတ်ႉဝၢၼ်ႈၽႂ်ဝၢၼ်ႈမၼ်း။

တႃႇတေႁဵတ်းၵူင်းသွၼ်းၼမ်ႉၼႆႉၵေႃႈ လႆႈၶွၼ်ႈဢဵၼ်ၶွၼ်ႈႁႅင်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇၼႂ်းဢိူင်ႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈသေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႅပ်းမႆႉတႅပ်းတွၵ်ႇ။လႆႈဝႃႈ လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈဢၼ်ၼႆႉ ၼႄလႆႈဝႃႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး တိုၵ်ႉၽွမ်ႉၵၼ် တိုၵ်ႉၶဝ်ႈႁႃၵၼ်လႆႈလီယူႇၼႆယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈဝဵင်းမူႇၸေႊၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ- “ ၸႂ်ႈဢေႃႈ တၢင်းႁဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းၵူႈပီယဝ်ႉ ၵူင်းသွၼ်းၼႆႉ ႁဵတ်းဝၼ်းႁပ်ႉသၢင်းၵျၢၼ်ႇၼၼ်ႉၵမ်းလဵဝ်ၶႃႈယဝ်ႉ ႁူဝ်မၢဝ်ႇသၢဝ်ၶဝ်သမ်ႉတေဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇ ဢဝ်မွၵ်ႇၵေႃႇသွႆႈၼႂ်းထိူၼ်ႇမႃး ပေႃႈႁိူၼ်းၼုမ်ႇမႄႈႁိူၼ်းၼုမ်ႇၶဝ်သမ်ႉ တေပႂ်ႉႁဵတ်းၵူင်းသွၼ်းပႂ်ႉထႃႈ။ၵူင်းသွၼ်းၼႆႉ ၼိုင်ႈတီႈႁဵတ်းၼိုင်ႈမဵဝ်းၼင်ႇၵဝ်ႇၶႃႈယဝ်ႉ ။မၢင်တီႈ ႁဵတ်းႁၢင်ႈငိူၵ်ႈ(ၼၵႃး)သေဢေႃႈ တီႈၵူင်းသွၼ်းၼၼ်ႉ။ပေႃးဝႃႈမၢဝ်ႇသၢဝ်ၶဝ် ၵႂႃႇတေႃးမွၵ်ႇမႃးယဝ်ႉၼႆ ဢဝ်မႃးၵွပ်ႈၸွမ်း ၵူင်းသွၼ်းၼမ်ႉ တေလႆႈဝႃႈ ႁၢင်ႈၶိူင်ႈပၼ် ႁႂ်ႈမၼ်းႁၢင်ႈလီၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။ၵူင်းသွၼ်းၼမ်ႉဝႆႉ သွၼ်းၵူႈဝၼ်း တေႃႇထိုင် သၢင်းၵျၢၼ်ႇၶိုၼ်ႈၶႃႈယဝ်ႉ ။ၸဵမ်ၵူၼ်းထဝ်ႈၵူၼ်းၵႄႇၶဝ် ပေႃးၶဝ်ၵႂႃႇထွမ်ႇလိၵ်ႈ ထွမ်ႇတြႃးမႃးယဝ်ႉၼႆႉ ၶဝ်ၵေႃႈ မႃးဝႄႉသွၼ်းၼမ်ႉၽြႃးသေ ၸင်ႇပွၵ်ႈႁိူၼ်းႁဵတ်းၼၼ်ဢေႃႈ ” – ဝႃႈၼႆ။

ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈယုမ်ႇယမ်ဝႆႉဝႃႈ ပေႃးတုင်းဢဝ်ၼမ်ႉ ဢၼ်လႆလူင်းမႃးတီႈ ၵူင်းသွၼ်းၼမ်ႉၽြႃးၼၼ်ႉသေ မႃးသုၵ်ႈၼႃႈလႂ် ဢၢပ်ႇလႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉၸိုင် ယူႇလီၵိၼ်ဝၢၼ်ၼႆယဝ်ႉ။ၽြႃးဢၼ်ပၢင်းမႃးဝႆႉတီႈၵူင်းသွၼ်းၼမ်ႉၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ်တေပဵၼ်ႁုၼ်ႇႁၢင်ႈၽြႃးဢၼ်ဢဝ် ႁိၼ်သေႁဵတ်းဝႆႉ။

ၼႂ်းၼမ်ႉဢၼ်တေမႃးႁူတ်းတွင်ႈလေႃႇသႂ်ႇ ၵူင်းသွၼ်းၼမ်ႉၽြႃးၼႆႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈ တေသႂ်ႇၼမ်ႉႁွမ်ၼၢမ်ႇသႃႇသေမႃး၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ပိတ်းမွၵ်ႇဢၼ်ႁၢင်ႈလီဢၼ်မီးဢၢႆႁွမ် ၵူႈသႅၼ်းသႅၼ်းသႂ်ႇၼႂ်းၵွၵ်းၼမ်ႉသေမႃးၵေႃႈမီး။ ၾိင်ႈၵူင်းသွၼ်းၼမ်ႉၼႆႉၵေႃႈ လိူဝ်သေ မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇယဝ်ႉ မိူင်းတႆးတၢင်ႇတီႈတၢင်ႇလႅၼ်ၵေႃႈ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းႁဵတ်းၸွမ်းၵေႃႈ မီးၵမ်ႈၽွင်ႈယူႇ။

ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ၾိင်ႈၵဝ်ႇယႃႇႁႂ်ႈႁၢႆ ၾိင်ႈမႂ်ႇႁႂ်ႈၶိုတ်းၵၢပ်ႈ ၼႆၼၼ်ႉ ပူၼ်ႉမႃးလၢႆၸူဝ်ႈလၢႆပၢၼ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ထုင်းတႆး ၾိင်ႈတႆး တႆးတိုၼ်းၵဵပ်းဝႆႉ ထိင်းဝႆႉ ႁႂ်ႈယိုၼ်းယၢဝ်းထိုင် ၸူဝ်ႈလုၵ်ႈပၢၼ်လၢၼ်။မိူၼ်ၼင်ႇ ၵႂၢမ်းထုင်းမီးဝႆႉဝႃႈ ထုင်းႁၢႆၵေႃႈ ၶိူဝ်းတၢႆ ၼႆၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း တေဢမ်ႇၸူမ်ႁၢႆၼၼ်ႉ ၾိင်ႈထုင်းလိၵ်ႈလၢႆးပၢႆပေႇႁဝ်းၵေႃႈ တိုၼ်းလူဝ်ႇ သိမ်းပႅင်းဝႆႉၵႃၶၼ်။ ပေႃးႁဝ်းတေပၼ်မၼ်းၵဝ်ႇသဝ်ႈဝဝ်းမွင်ၵႂႃႇၼႆၸိုင် ဢၼ်တေမႃးတိူဝ်ႉၶိူၵ်ႈႁဝ်းၵေႃႈ ပဵၼ်ၽေးၾိင်ႈထုင်းႁၢႆၼႆႉယဝ်ႉ။ ၾိုင်ႈထုင်းၼႆႉ ႁဵတ်းၸွမ်းပီၼိုင်ႈၵေႃႈ ဢႃယုမၼ်းယိုၼ်းယၢဝ်းၸွမ်းပီၼိုင်ႈ သင်ဝႃႈဢမ်ႇပဵၼ်ႁဵတ်းၸွမ်း ၶၢတ်ႇၵႂႃႇပီၼိုင်ႈၼႆၵေႃႈ တေလႆႈဝႃႈ ဢႃယုမၼ်းပွတ်းၵႂႃႇ ပီၼိုင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၾိင်ႈထုင်းလႄႈလိၵ်ႈလၢႆးၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ၼႃႈတႃၶွင်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းလႄႈ ဢမ်ႇၵွမ်ႉၶိူဝ်းတႆးၵွႆး တၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵေႃႈ ပိူၼ်ႈမေႃမႅတ်ႇပႅင်းႁၵ်ႉသႃ ႁႂ်ႈထုင်းပေႃးဢမ်ႇႁၢႆၼၼ်ႉတေႉတေႉဝႃႈဝႃႈယူႇ။ယွၼ်ႉၼၼ် ၼင်ႇႁိုဝ် ၾိင်ႈၵဝ်ႇတေဢမ်ႇႁၢႆ ၶိူဝ်းတႆးတေဢမ်ႇတၢႆပႅတ်ႈလၢႆလၢႆၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီဢွၼ်ၵၼ် သိုပ်ႇၶိုင်ပွင်ၵႂႃႇထႅင်ႈမိူဝ်းၼႃႈယူႇ။ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆးယိင်းၸၢႆးသႅၼ်းႁုၼ်ႈမႂ်ႇဢၼ်ၶိုၼ်ႈမႃးထႅင်ႈၼႆႉ တေမေႃလိူၵ်ႈ ယိူင်ႈၸွမ်းၾိင်ႈလီသေ တေမေႃဝႄႈပႅတ်ႈၾိင်ႈႁၢႆႉၵၼ်ယူႇၼႆသေ ယွၼ်းၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းတီႈၼႆၵွၼ်ႇၶႃႈ။