သိုဝ်ႇ! ၸွႆႈလႄႈႁဵတ်းႁၢႆႉတေႃႇတူင်ႇဝူင်းလႆႈ

ဝႃးၸႃးဢၼ် လၢတ်ႈ ၶႆႈ တႅမ်ႈဢွၵ်ႇမႃး သိင်ႇလႂ်သိင်ႇၼိုင်ႈလွင်ႈပဵၼ်ယူႇ ႁိုဝ် လွင်ႈပဵၼ်မႃး လွင်ႈလႂ်လွင်ႈၼိုင်ႈ  ဢၼ်ႁႂ်ႈႁူႉယိၼ်းၵၼ် ၼၵ်းဝဝ် လီၸႃႉ မီးၽွၼ်းလီ ၽွၼ်းၸႃႉၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၽူႈလႆႈႁပ်ႉထွမ်ႇ ယိၼ်း ႁၼ်ၶဝ် ထုၵ်ႇလႆႈမေႃထတ်းတူၺ်းယူႇ။ ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈၼၼ်ႉၵွႆး ၽူႈသဵပ်ႇ သိုဝ်ႇ ႁိုဝ် ၽူႈဢၢၼ်ႇသိုဝ်ႇ ထွမ်ႇသိုဝ်ႇ တူၺ်းသိုဝ်ႇ ၸႂ်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ လီယုမ်ႇဢမ်ႇလီယုမ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၵိူင်းၾၢႆႇလႂ်ၼႆၼၼ်ႉၵေႃႈ ၽူႈသဵပ်ႇသိုဝ်ႇၶဝ် ႁူႉတၵ်းမေႃထတ်းသၢင် ၸွမ်းယူႇႁၼ်ထိုင်ၼင်ႇၼႆ။

ၵၢၼ်လႆႈႁပ်ႉႁူႉ ႁၼ် ယိၼ်း လွင်ႈ Who ၽႂ် What ဢီႈသင် When မိူဝ်ႈလႂ် Where တီႈလႂ် Why ႁဵတ်းသင် How ပဵၼ်ႁိုဝ် ၼႂ်းၵႄႈၵၢင်သိင်ႇဢၼ် ၵၢဝ်ႇဢွၵ်ႇပိုၼ်ၽႄႈမႃးၼၼ်ႉ ပဵၼ်လွင်ႈလီသူၼ်ၸႂ် ဢမ်ႇလီသူၼ်ၸႂ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယူႇတီႈလွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ၶႂ်ႈႁူႉ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ ဢၼ်ၸမ်တူဝ်လႂ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇပဵၼ်လွင်ႈတိတ်းတၢမ်ၸွမ်း ၶၢဝ်ႇဢၼ်ပဵၼ်ယူႇမီးယူႇၼၼ်ႉထိုင်တီႈသုတ်း။

ၼႂ်းၵႄႈၵၢင်ၼၼ်ႉ ၵိူတ်ႇမီးမႃး သိုဝ်ႇ ၽူႈတေႃႉတႆႇၶႆႈလၢတ်ႈၶၢဝ်ႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇ ပိုၼ်ၶၢဝ်ႇလၢႆသိင်ႇလၢႆလွင်ႈ ဢမ်ႇဝႃႈ ၵၢၼ်သိုၵ်း ၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်ႁဵၼ်း ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၵၢၼ်ပၢႆးယူႇလီ လၢႆလၢႆလွင်ႈ လွင်ႈလႂ်ပဵၼ်လွင်ႈၸမ်တူဝ် ပဵၼ်လွင်ႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ တင်းတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇပီႈၼွင်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ မိတ်ႉသႁၢႆတူဝ်ၵဝ်ႇ ႁိုဝ် မီးၸႂ်ၶႂ်ႈႁူႉလႄႈ တိတ်းတၢမ်ၸွမ်းလွင်ႈၼၼ်ႉ။ ၼႂ်းၵႄႈၼၼ်ႉယင်းၸၢင်ႈမီးၶၢဝ်ႇၵႅၵ်းၶၢဝ်ႇၽၢင်း ၶၢဝ်ႇပွမ် လွၵ်ႇလႅၼ် ဢႅပ်ႇဢၢင်ႈ ပႅတ်ႉၵၼ်ၵေႃႈ မီးတင်းၼမ် ၸိူဝ်းၼႆႉပဵၼ်ၼမ်ႉမိုဝ်းသိုဝ်ႇၵွႆးၵွႆးယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ မီးသိုဝ်ႇတေႃႉတႆႇၶႆႈၼႄၵၼ်တင်းသူပ်းတင်းပၢၵ်ႇ တၢင်းၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇ ရေႊၻီးဢူဝ်ႊ(ႁူင်းပွႆႇသဵင်) ထီႊဝီႊ (ၶၢဝ်ႇႁၢင်ႈသဵင်) ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵွႆးၵႃႈ ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းဢၼ်ဢွၵ်ႇမႃးတၢင်းၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇထိုင်ၶၢဝ်းယၢမ်းၵေႃႈဢမ်ႇဢွၵ်ႇမႃး ၼွၵ်ႈလိူဝ်သေဝႃႈ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉမီးလွင်ႈၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉယႂ်ႇလူင်လမ်ႇလွင်ႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၾႆးမႆႈႁႃႉ ႁဵတ်ႇယႂ်ႇႁဵတ်ႇလူင်ႁႃႉ လႂ်ၸိူဝ်း ၼႆႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈဢွၵ်ႇမႃးပဵၼ်ပွတ်းပဵၼ်တွၼ်ႈသေ မိူဝ်ႈထိုင်ၶၢဝ်းယၢမ်းၶၢဝ်ႇ ၸင်ႇဢွၵ်ႇပဵၼ်ၶၢဝ်ႇယၢဝ်း ၶၢဝ်ႇတဵမ်။

သိုဝ်ႇ! ယၢမ်းလဵဝ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈလၢႆသိင်ႇ လၢႆယၢင်ႇ ၸိူင်ႉၼင်ႇ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ဢၼ်ၽႄႈၵႂၢင်ႈယွႆႈသေးထီႇထူၼ်ႈ ၸတ်ႉၸႅင်ႈ လၢႆၸဵင်ႇလၢႆမုမ်းလၢၵ်ႇလၢႆ ၶဝ်ႈထိုင်ၵႂႃႇၸွတ်ႇတူဝ်ႈႁူတႃၵူၼ်းမၢၵ်ႈၼမ်လၢႆ ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇၵွမ်ႉ ၵႃႈ သိုဝ်ႇ ႁိုဝ် ၽူႈၸိူဝ်းဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ  ၸုမ်းၶၢဝ်ႇ ၵေႃၶၢဝ်ႇ တူင်ႇဝူင်းၶၢဝ်ႇၵွႆး ၵူႈၵေႃႉၵေႃႈႁူႉတၵ်း မေႃထတ်း မေႃသၢင် ၶၢဝ်ႇဢၼ်ဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉလီယုမ်ႇဢမ်ႇလီယုမ်ႇ။

လူၺ်ႈၵႂၢမ်းမၵ်ႉမိုတ်ႈသူင်သေ ႁဵတ်းပဵၼ်တူဝ်သိုဝ်ႇ တႅမ်ႈလၢတ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇၵႂႃႇလႄႈၶဝ်ႈထိုင်ႁူထိုင်တႃပိူၼ်ႈ လႆႈယိၼ်းလႆးႁၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တႄႉဢမ်ႇတႄႉၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈဢမ်ႇၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈၵေႃႈလီ  ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ႁဵတ်ႇ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပိူၼ်ႈ ယုမ်ႇႁိုဝ် တုမ်ႉတိူဝ်ႉၼႃႈတႃၸိုဝ်ႈသဵင်ဢူငဝ်းပိူၼ်ႈလႄႈႁဵတ်းႁႂ်ႈပိူၼ်ႈသေသေႁၢႆႁၢႆ ယွၼ်ႉၶၢဝ်ႇၼၼ်ႉၸိုင် ၽူႈၵေႃႉ
မိူဝ်ႈလဵဝ် ထိုင်မႃးၵၢပ်ႈပၢၼ် ထဵၵ်ႉၼူဝ်ႊၵျီႊ Technology ႁိူဝ်ႈႁိူင်း တၵ်းတေလႆႈႁၼ်လႆႈ ယိၼ်းၶၢဝ်ႇတၢင်း Social Media လၢႆၾၢႆႇလၢႆတၢင်းလႄႈ ႁပ်ႉႁူႉၶိုတ်းတၼ်းလႆႈဝႆးၸွမ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၼၼ်ႉလႆႈလီ လႆႈငၢႆႈ လူၺ်ႈတၢင်းၾူၼ်ႊ မိုဝ်းထိုဝ် ဢၼ်မီးၵၼ်ၵူႈၵေႃႉလိူဝ်သေငၢႆႈတေႃႇၵၢၼ် လႆႈႁပ်ႉႁူႉၵၢၼ်ဢၢၼ်ႇၶၢဝ်ႇ ႁဵတ်းၶၢဝ်ႇ သၢင်ႈၶၢဝ်ႇ တႅမ်ႈၶၢဝ်ႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇ ပိုၼ်ၶၢဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ၵၢၼ်ၽိတ်းၵူတ်းမၢႆ ၽိတ်းပၵ်းပိူင် ၽိတ်းၸႃရိယထမ်းၵေႃႈၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃး ဢမ်ႇဝႃႈၶၢဝ်ႇလွင်ႈသင် ဢၼ်ပိုၼ်ၽႄႈ ဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ လိူဝ်သေ သိုဝ်ႇ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်သိုဝ်ႇ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇယဝ်ႉ ယင်းတေလႆႈႁၼ်သိုဝ်ႇမိုဝ်းမႂ်ႇ သိုဝ်ႇၾိုၵ်းမႂ်ႇ သိုဝ်ႇသူင် (ၽူႈသူင်ႇၶူင်ႁဵတ်း ၶူင်သၢင်ႈ ႁိုဝ် သိုပ်ႇၶႆႈ သိုပ်ႇလၢတ်ႈ သိုပ်ႇပိုၼ်ၽႄႈ) မိူဝ်ႈလႆႈႁူႉလႆႈႁၼ်ၵေႃႈ ဢဝ်မႃးတႅမ်ႈဢွၵ်ႇ လၢတ်ႈဢွၵ်ႇ ထၢႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ ထၢႆႇဝီႊၻီႊဢူဝ်ႊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢွၵ်ႇ ႁႂ်ႈပိူၼ်ႈလႆႈႁူႉလႆႈယိၼ်း လႆႈႁၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ႁဵတ်းလႆႈပဵၼ်လႆႈၵူႈၵေႃႉ ၵွပ်ႈဝႃႈ ၵူႈၵေႃႉၵေႃႈမီးၶိူင်ႈမိုဝ်း ၾူၼ်ႊမိုဝ်း ထိုဝ်ထၢႆႇႁၢင်ႈ ထၢႆႇဝီႊၻီႊဢူဝ်ႊ  ႁဵတ်းပဵၼ်ၶၢဝ်ႇ ပဵၼ်လွင်ႈတၢင်းၽၢၼ်ႇတၢင်းၼႅင်ႈဢွၼ်ႊလၢႆႊသေ ဢွၵ်ႇပဵၼ်ၶၢဝ်ႇ ဢွၵ်ႇမႃးလႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈယႃႇလိုမ်းဝႃႈ သိုဝ်ႇ ႁိုဝ် ၶၢဝ်ႇ သၢင်ႈလွင်ႈထုၵ်ႇၸႂ်လႄႈဢမ်ႇထုၵ်ႇၸႂ် ၼွၵ်ႈလိူဝ်သေဝႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈတႄႉ ႁၢင်ႈတႄႉ ဢမ်ႇမႄႇထႅမ်ၽိူမ်ႉတိူမ်းႁႂ်ႈပိူၼ်ႈသူၼ်ၸႂ်လႄႈဢဝ်ၸႂ်ၾၢႆႇလႂ်ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ၽိတ်းပဵၼ်ထုၵ်ႇ ထုၵ်ႇပဵၼ်ၽိတ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်ၵႄႈၶၢဝ်ႇပၼ်ၵေႃႉၼိုင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈသေထႅမ်တၢင်းၽိတ်း ႁိုဝ် ပၢႆႉသႂ်ႇၾၢႆႇၼိုင်ႈ လူႉသေႁၢႆ။

ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ သိုဝ်ႇ ႁိုဝ် ၶၢဝ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ်တူင်ႇဝူင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈလွင်ႈဢမ်ႇၸိုဝ်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၵႂႃႇ ၶွၵ်းၵူၺ်ႉ ၶူၼ်ႉၶႆႈမုတ်းႁႃ လွင်ႈၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈပဵၼ်တႄႉဢွၵ်ႇမႃးပဵၼ်ၶၢဝ်ႇလႆႈဢမ်ႇၼၼ် ပဵၼ်ၶေႃႈမုလ်းဢၼ်ဝူင်ႇၸိၼႄ လၵ်းထၢၼ်လႆႈမိူၼ်ၵၼ်။ ၸိူင်ႉၼင်ႇယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းမိူင်းထႆး ဢၼ်ပဵၼ်ၶၢဝ်ႇလိုဝ်းလင်ယႂ်ႇလူင် ၼၢင်းဢဵၵ်ႇသၢဝ် တႅင်မူဝ် ၼိၻႃႊ တူၵ်းႁိူဝ်းၸူမ်ၼမ်ႉတၢႆ ၽွင်းၶီႇႁိူဝ်းလွင်ႈလဵၼ်ႈ ထၢႆႇႁၢင်ႈ ၵိၼ်မူၼ်ႈၵိၼ်သိူဝ်း ၼိူဝ်ႁိူဝ်း သပိတ်ႇၿူထ်း speed boatလွင်ႈၼႂ်းမႄႈၼမ်ႉၸဝ်ႈၽယႃႊ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 24/02/2022 ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽူလ် ဢၼ်ၼၵ်ႉ ၶၢဝ်ႇ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ လႄႈ ၶၢဝ်ႇတူင်ႇဝူင်း Social ႁူမ်ႈတင်းၵွင်ႈထၢႆႇ ဝူင်းၸွၼ်းပိတ်း CCTV ၼၼ်ႉ မႃးပဵၼ်  လၵ်းထၢၼ်ၽိူမ်ႉထႅမ်ၵူတ်ႇထတ်းႁႃငဝ်ႈႁဵတ်ႇလွင်ႈၵိူတ်ႇပဵၼ်မႃးၵၢၼ်တၢႆၶွင်ၼၢင်းဢိၵ်ႇသၢဝ်။

ၵွပ်ႈဝႃႈမူႇမၢၵ်ႈၵူၼ်းၼမ်ပႅင်းႁၵ်ႉမၼ်းၼၢင်း ယွၼ်ႉပဵၼ်ၵူၼ်းမီးမွၵ်ႇၼႃႈ ၸႂ်လီၸႂ်ၵႂၢင်ႈ မေႃဢီးလူၸွႆႈထႅမ် တႆးၵေႃႉ တႆးသႄႈလႄႈ ၽူႈၵူၼ်းမႃးတင်းၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်ပၼ်ႁႅင်း ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၾၢႆႇၵူတ်ႇၸွပ်ႇထတ်းႁႃ ယူဝ်ႈၶႄး ၸၢင်ႈပဵၼ်ယွၼ်ႉၶႃႈႁႅမ်ယဝ်ႉ ပၢၵ်ႈဢီးတူၵ်းႁိူဝ်းတၢႆၼႄႇလႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ဢမ်ႇၵွမ်ႉၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၾၢႆႇၵူတ်ႇၸွပ်ႇထတ်းႁႃၵၢၼ်တၢႆၶွင်ၼၢင်းဢဵၵ်ႇသၢဝ် တႅင်မူဝ် ၼိၻႃး ၸဵမ်ၾၢႆႇၵူႈၽႆး တၢင်း ၼမ်ႉတၢင်းႁိူဝ်း တႆးၵေႃႉတႆးသႄႈလႄႈၽူႈတၢင်ဝႃႈၵႂၢမ်းလၢႆၵေႃႉလၢႆၵူၼ်း ႁူမ်ႈတင်းမူႇမၢၵ်ႈၵူၼ်းၼမ် တၢင်ႇၵေႃႉ တၢင်ႇၵူၼ်းသူၼ်ၸႂ် ၸွႆႈၵၼ်ႁႃလၵ်းထၢၼ်မႃးသူင်ႇပၼ်ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ တေၸၢင်ႈလႆႈဢဝ်းမႃးၽိူမ်ႉထႅမ် ၵူတ်ႇထတ်း ၸွပ်ႇႁႃလွင်ႈပဵၼ်တႄႉမၼ်းပဵၼ်ႁိုဝ် ဢမ်ႇဝႃႈ ၼႂ်း 5 ၵေႃႉဢၼ်ၸူဝ်းၼၢင်းဢိၵ်ႇသၢဝ်တႅင်မူဝ် ၵႂႃႇလွင်ႈႁိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽယၢၼ်း လဝ်ႈလၢတ်ႈၵၢဝ်ႇၶၢၼ်တေႃႇၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်လၢတ်ႈပႅတ်ႉလၢတ်ႈလႅၼ်ႁိုဝ် ဢမ်ႇယွမ်း လၢတ်ႈသိုဝ်ႈ ၵူဝ်တၢင်းၽိတ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၶၢဝ်ႇတၢင်းတူင်ႇဝူင်း Social တင်းၼမ် ႁႃ ၶလိပ်ႉႁၢင်ႈ ၶလိပ်ႉသဵင် ၶလိပ်ႉ ဝီႊၻီႊဢူဝ်ႊ ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈပၢႆႁဵတ်ႇ မႃးသူင်ႇပၼ်ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပိူဝ်ႈပဵၼ်လၵ်းထၢၼ် ဢၼ်ဝူင်ႇဝွၵ်ႇၼႄထိုင်လွင်ႈၵိူတ်ႇ ပဵၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၸွႆႈလႆႈလႄႈပဵၼ်ၽွၼ်းလီတေႃႇၶၻီႊ တင်းၼမ်။

လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၽူႈၸၢႆးသၢမ်ၵေႃႉၼႂ်းႁိူဝ်းၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၶွင်ႁိူဝ်းသပိတ်ႇၿူထ်း လႄႈဢူၺ်းၵေႃႉမၼ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈၶူၺ်ၸွမ်ႁၢၼ်ပလိၵ်ႈ သဵၼ်ႈသၢႆယႂ်ႇ ယွၼ်ႉၼႆလႄႈၵူဝ်ၶၻီး(ဢမု)ဢမ်ႇတဵင်ႈထမ်း ၵူႈၾၢႆႇ ၸင်ႇႁႃလၵ်းထၢၼ်မႃးယိုၼ်ႈမႃးပၼ် တင်းၽူႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈလႄႈဢမ်ႇၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ လႆႈၶဝ်ႈမႃးၸွႆႈၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼႄထိုင်ဢူငဝ်း ႁႅင်းသိုဝ်ႇ လၢႆၾၢႆႇပၵ်းတႃပႂ်ႉတူၺ်း ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၶဝ်တေၸီႉၸႅင်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆယူႇ။