ပိုၼ်းတူဝ် ၽဝ ၽူႈတႅမ်ႈႁၢင်ႈလူၼ်ႉတႆး ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇတူဝ်ႈမိူင်း “ႁၢၼ်လဵတ်း” ၸၢႆးသၢႆလႅတ်ႇ

ၸၢႆးသၢႆလႅတ်ႇ ဢႃႇယု 57 ပီ မေႃတႅမ်ႈႁၢင်ႈလူၼ်ႉ ၵႃႊတုၼ်ႊ ၵိူဝ်ႉလဵၼ်ႈ ပၢႆးမိူင်း လႆႈလူႉသဵင်ႈသုတ်းမုၼ် ၵႂႃႇ တီႈႁူင်းယႃ ၵူၼ်းမိူင်း တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး မိူဝ်ႈၼႆႉ 09/02/2022 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်းမွၵ်ႈ 3 မူင်းပၢႆပၢႆ။ မီး ၶၢဝ်ႇဝႃႈ တေဢဝ်ၶၢပ်ႈတူဝ် ပွၵ်ႈၶိုၼ်း ဝဵင်းပၢင်လူင်သေ တေပူၼ်ႉတူဝ် ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 11/2/2022 ။ ၸၢႆးသၢႆ လႅတ်ႈ ၼႆႉ ၼႂ်းတူင်ဝူင်းမၢၼ်ႈ ၵမ်ႈၼမ် တေႁူႉၸၵ်းဝႃႈ ႁၢၼ်ႇလေး။ ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းတႆးတႄႉ တေႁူႉၵၼ် ဝႃႈ ၶူးသွၼ် ၸၢႆးႁၢၼ်လဵတ်း။

မေႃတႅမ်ႈႁၢင်ႈလူၼ်ႉ ၸၢႆးႁၢၼ်လဵတ်း ႁိုဝ် ၸၢႆးသၢႆလႅတ်ႇၼႆႉ ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ မိူဝ်ႈပီ 1965 – ဝၢၼ်ႈ ၼမ်ႉ ၶူၵ်ႉ ဢိူင်ႇၼွင်မွၼ်၊ မိူင်းၸဝ်ႈၾႃႉၼွင်မွၼ်။ ပဵၼ်လၢၼ် ၸဝ်ႈပူႇၼေႃႈ ၸဝ်ႈၾႃႉၼွင်မွၼ်  တူၼ်ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း။ ၸဝ်ႈၾႃႉ ၸဝ်ႈထုၼ်းယဵၼ်ႇၼွင်မွၼ် ဢၼ်လႆႈသူးၽူႈၵတ်ႉၶႅၼ်ႇၾၢႆႇၵၢၼ်သိုၵ်း တီႈၶုၼ်မိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈၼႆႉပဵၼ် ၸဝ်ႈလုင်း ၸၢႆးႁၢၼ်လဵတ်း။

ၸၢႆးႁၢၼ်လဵတ်းၼႆႉ ပဵၼ် လုၵ်ႈၸၢႆး ၸဝ်ႈၼေႃႈမၢႆ (ႁွင်ႉ) ၸဝ်ႈၼေႃႈၺဵင်း  လႄႈ ပႃႈလႃႉယဵၼ်ႇ။ မီးပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ 6 ၵေႃႉ။ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၵေႃႉထူၼ်ႈ 5။     

ၸၢႆးႁၢၼ်လဵတ်းၼႆႉ ၸိုဝ်ႈတႄႉပဵၼ် ၸဝ်ႈလႃႉမျိၼ်ႉတဵင်း (ႁိုဝ်) ၸဝ်ႈဢွၼ်ႇ။    ဢူၺ်းၵေႃႉဢူၺ်းသႄႈ  ဢွၼ်ၵၼ်ႁွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ –  တႃႇၵီႉ၊  ၸၢႆးဢွၼ်ႇ၊ သႃႇ လီမႅၼ်း – ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ။

မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ ယူႇႁူင်းႁဵၼ်း တီႈၼွင်မွၼ်၊ ဝၢႆးမႃး ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇတီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး။ သိုပ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ ၵႂႃႇ ၶိုၼ်ႈ ႁူင်းႁဵၼ်း ၾၢႆႇတႅမ်ႈႁၢင်ႈ ၾၢႆႇၶႅၵ်းႁၢင်ႈ ပန်းချီပန်းပုကျောင်း တီႈဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈပီ1982 ။ လႆႈႁပ်ႉ သူးရၢင်းဝၼ်းထီႉၼိုင်ႈ ၾၢႆႇပၢၼ်းသီ၊ ၾၢႆႇၶႅၵ်းႁၢင်ႈ ပန်းပု။

မိူဝ်ႈပီ 1988 ပၢင်လုၵ်ႉႁိုၼ်ႇၼႄ ၵၢင်ၸႂ်ၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၼႄ ၵၢင်ၸႂ် သၢၼ်ၶတ်း ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ သိုၵ်း မၢၼ်ႈ ၸုမ်းသိုၵ်းၼႄႇဝိၼ်း။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ဢမ်ႇႁိုင် ၽႅဝ်ၵႂႃႇတၢင်းႁူဝ်မိူင်း သေ ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ယိပ်းၵွင်ႈ ၼႂ်းတပ်ႉ သိုၵ်းမိူင်းတႆး MTA ႁူဝ်မိူင်း – ပၢၼ်ၶုၼ်သႃႇ ဢွၼ်ႇႁူဝ်။

ဝၢႆးႁူဝ်မိူင်းတႅၵ်ႇယဝ်ႉ ၶုၼ်သႃႇ ဝၢင်းၶိူင်ႈ ပွၵ်ႈတၢင်းၼွင်ႈ တၢင်းလင်သေ မိူဝ်းတူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ တီႈတပ်ႉသိုၵ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ဢၼ်ၸဝ်ႈၵၢၼ်းယွတ်ႈဢွၼ်ႁူဝ် ငဝ်ႈငုၼ်းတီႈ ၶၢႆးသိမ်ႇ ၸႄႈဝဵင်း သီႇပေႃႉ။ ၵွၼ်းႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇၵေႃႇၵၢႆႇသေတႃႉ ၵၢၼ်ႁဵတ်းပပ်ႉလိၵ်ႈ ၸိုင်ႈတႆး ၵေႃႈၸွႆႈထႅမ်။

ပီ 2005 ၽႅဝ်ထိုင် ၵဵင်းမႂ်ႇ မိူင်းထႆး သေ ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် တီႈလုမ်း ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ၊ ပဵၼ်မႃး ၽူႈတႅမ်ႈ ႁၢင်ႈလူၼ်ႉ ၵႃႇတုၼ်းၵိူဝ်ႉၵၢၼ်မိူင်း ၵူဝ်ႇႁၢၼ်ႇလေး။  ၽွင်းပီ 2006 ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၼႂ်းၸုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ Irrawaddy  သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းမၢၼ်ႈ ႁူႉၸၵ်းၸိုဝ်ႈယႂ်ႇ ထိုင်ၸၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်း၊ မိူဝ်ႈပီ 2009 လႆႈႁပ်ႉ သူးရၢင်းဝၼ်း Hellmen/Hammett ဢၼ် HRW မိူင်းဢမေႊရီႊၵၼ်ႊ မွပ်ႈယိုၼ်ႈပၼ်  ။ ပီ 2014 ပွၵ်ႈယူႇ ၶိုၼ်းမိူင်းတႆး ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ႁဵတ်းၵၢၼ် သုၼ်ႇတူဝ် ၵၢၼ်ၵေႃႇၵၢႆႇ ၶွၵ်းၶႅၵ်း ႁုၼ်ႇႁၢင်ႈ တိုတ်ႉတႅမ်ႈ ႁၢင်ႈ ၸိူဝ်း ၼႆႉ သေတႃႉ၊ ယင်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် တိုတ်ႉတႅမ်ႈၵႃႇတုၼ်ႊ သူင်ႇ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇ ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ တေႃႇပေႃးသဵင်ႈမုၼ်။

မိူဝ်ႈပီ 2010 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ၽွင်းမၼ်းၸၢႆး လႆႈႁပ်ႉသူးရၢင်းဝၼ်း Hellmen/Hammett  ၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢႆး ယၢမ်ႈလၢတ်ႈၼႄ ၽဝ မၼ်းၸၢႆး တီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ – “ပပ်ႉ ၵွၼ်းၶေႃ မၢႆ 266  April – May 2010” ၼင်ႇၼႆ။

ပေႃႈၵေႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းတႅမ်ႈႁၢင်ႈ သေတႃႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵူၼ်းတႅမ်ႈ professional ။ တႅမ်ႈ Fine Arts ထမ်းမၻႃး ၵူၺ်း၊ ၸဵမ်မိူဝ်ႈၵေႃႉလဵၵ်ႉ ၵႆႉယူႇၾၢႆႇလင်ပေႃႈသေ တႅမ်ႈႁၢင်ႈလဵၼ်ႈလဵၼ်ႈလေႃႈလေႃႈ။ ဝၢႆးႁူႉၵႂၢမ်းမႃး တႄႉ တႅမ်ႈပၢၼ်းသီ (ပၶျီႇ) ဢၼ် မိမော်မေမ ၵႃႊတုၼ်ႊဝိၼ်းမွင်ႇ တင်း ဢူးပႃႉၵျီႇတႅမ်ႈ ဇာတ်တော်ကြီး ဆယ်ဘွဲ့ (သိပ်းၸၢတ်ႈၼေႃႇၸဝ်ႈ) ၼႂ်းပပ်ႉၽိုၼ် ၵႃႇတုၼ်း တေႇၸသူၺ်ႇတူၺ်း ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လႆႈဝႃႈ တႄႇတႅမ်ႈ ပိုၼ်းၽြႃးဢလွင်းၸဝ်ႈ 10 ၸၢတ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉမႃး။

ၵေႃႉပဵၼ်ပေႃႈၵႆႉဢဝ်ၼႄၵႃႊတုၼ်ႊၵႄႊရီႊၶေႊၶျိူဝ်ႊ (caricature) ဢၼ်ပႃးၼႂ်း Time Newsweek လႄႈ တႄႇယိူင်ႈပဵၼ် တႅမ်ႈၵႃႊတုၼ်ႊ မႃး။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေႁွတ်ႈထိုင်သဵၼ်ႈတၢင်း တႅမ်ႈႁၢင်ႈၵႃႊတုၼ်ႊ ၼၼ်ႉ ၵေႃႉထႅမ်ႁႅင်းၸႂ်ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ပဵၼ်ၶူးသွၼ်လူင် ပီႈၸၢႆးၾႃႈ ဝႃႈၼႆ။

ၸၢႆးသၢႆလႅတ်ႇယၢမ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ – “ဝၢႆးမႃး ၶႃႈလႆႈၵႂႃႇႁဵတ်းလုၵ်ႈသိတ်ႇ (တပႄး) ၶူးသွၼ်လူင် မ ႁႃႈတူဝ် ပီႈၸၢႆးၾႃႈ၊ မၼ်းၸဝ်ႈတိုၵ်းသူၼ်းဝႃႈ – ၵူၼ်းတႅမ်ႈႁၢင်ႈၼႂ်းတႆးမီးဢေႇ ၼႃႇ။ ၸၢႆးသၢႆလႅတ်ႇ လိူၵ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းမေႃ တႅမ်ႈ ႁၢင်ႈ ဢမ်ႇလီႁႃႉ – မၼ်းၸဝ်ႈၵႆႉပၼ်ႁႅင်းၶႃႈၸိူင်ႉၼႆ။ ၶႃႈၵေႃႈ ဢဝ်ၵႂၢမ်းမၼ်းၸဝ်ႈ ႁဵတ်းဢဵၼ် ႁဵတ်းႁႅင်း။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈပေႃႈတင်းမႄႈၵေႃႈ ၵမ်ႉၸွႆႈပၼ်ႁႅင်း ႁႂ်ႈလႆႈၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်း တႅမ်ႈႁၢင်ႈတီႈတႃႈ ၵုင်ႈ(ယၼ်ႇၵုင်ႇ) Academic of Five Art ယူႇႁူင်းႁဵၼ်းၼၼ်ႉ 3 ပီ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢၼ်တႅမ်ႈႁၢင်ႈသေ ၶူး သွၼ်ႁူႉ သွၼ်ႁၼ် ၵေႃႉႁႅၵ်ႈတႄႉပဵၼ်ပေႃႈၶႃႈ။ ၽွင်းၵႂႃႇယူႇႁူင်းႁဵၼ်းသမ်ႉ မိူၼ် ၼင်ႇ ၶူးဢူးတုၶ၊ ဢူးပႃႉလူင်ႇ လေး လႄႈ ဢူးဢႅမ်ႊတိၼ်ႇဢေး ပဵၼ်ၶူးၼင်ႇၵဝ်ႇ။ တေႃႈလဵဝ်တႄႉ ၶဝ်ၸဝ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ လပ်းတႃလိုမ်းမိူင်း မူတ်း ယဝ်ႉ” – ဝႃႈၼႆ။

ၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်း ႁၢင်ႈလူၼ်ႉ ၵႃႊတုၼ်ႊၸၢႆးသၢႆလႅတ်ႇ ႁိုဝ် ႁၢၼ်လဵတ်းၼႆႉ ၵူႈပွၵ်ႈယၢမ်ႈ ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇ ၵၢၼ်ၵူႈၸၢတ်ႈပၢၼ် တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းတႆး ဢၼ် ၶုၼ်သႃႇဢွၼ်ႁူဝ်၊ ဝၢႆးၸဝ်ႈၵၢၼ်းယွတ်ႈၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇ မၼ်းၸၢႆးလႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်တီႈၶၢႆးသိမ်ႇ ငဝ်းငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး SSNA ။

ၸၢႆးသၢႆလႅတ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – “ပေႃးယဝ်ႉႁူင်းႁဵၼ်း တီႈယၼ်ႇၵုင်ႇ ၶၢႆႉမႃးယူႇတူၼ်ႈတီး။ ႁဵတ်း operator ႁူင်းငဝ်းတူင်ႉ တီႈမျႃႉတုၶ မွၵ်ႈပီၼိုင်ႈ။ တႅမ်ႈပႃးပၢႆႉ Poster ။ မိူင်း သမ်ႉ သုၵ်ႉယုင်းမႃး လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉ ၸွမ် ၽူင်းမေႃႇ ထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းတၢႆ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၼႃႈပၢင်လုၵ်ႉႁိူၼ်ႇ 8 သီႇတူဝ်။ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉ ၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ/ ဝဵင်းလိူဝ်ႇလၢႆတီႈႁဝ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇတိုၵ်းဢဝ် သုၼ်ႇလႆႈ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၼႆသေ တူၵ်းလူင်းၵၼ်ၶဝ်ႈထိူၼ်ႇ၊ ၽွင်းၸဝ်ႈၵွၼ်း ၸိူင်းၵေႃႇတင်ႈလွင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ”။

ၸၢႆးသၢႆလႅတ်ႇ ပွင်ႇၸႂ်ဝႆႉဝႃႈ ၵႃႊတုၼ်ႊၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းတင်းလၢႆ ပွင်ႇၸႂ်ငၢႆႈ ၼိူဝ်လွင်ႈတၢင်းၶႂ်ႈသင်ႇ ၶႂ်ႈလၢတ်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇၵၢင်ၸႂ်ၽူႈတႅမ်ႈႁၢင်ႈ။ မၼ်းၸၢႆးၶဝ်ႈထိူၼ်ႇႁၢပ်ႇၵိုတ်ႉၵၢၼ်သိုၵ်းသေတႃႉ လႆႈဢဝ်ပၢႆၵမ်တိုၵ်းတေႃး ဢမ်ႇလိုဝ်ႈဢမ်ႇယင်ႉ။ တႅမ်ႈပၢႆႉ (Poster) ႁူၺ်းသူၼ်းၵူၼ်းမိူင်း ပိုတ်ႇႁူမိုၼ်းတႃတူင်ႉတိုၼ်ႇ၊ တႅမ်ႈၵႃႊတုၼ်ႊၵဵဝ်ႇၵပ်း လွင်ႈၵၢၼ်မိူင်းတီႊမွၵ်ႇၶရေႊသီႊ။

ၸၢႆးသၢႆလႅတ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – “ၵမ်ႈၼမ်တႄႉ တႅမ်ႈၵႃႊတုၼ်ႊလႂ် Poster လႂ် ပၼ်တၢင်းႁူႉၵူၺ်း။ သူၼ်း တုမ်ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ်ႈ ထိူၼ်ႇတႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ ႁႂ်ႈယိုဝ်းသိုၵ်းၵေႃႈဢမ်ႇ ၸႂ်ႈ။ ပိူင်လူင်တႄႉ ႁႂ်ႈမေႃပူၵ်းပွင် တူဝ်ၵဝ်ႇ၊ ႁႃတၢင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်၊ ႁႂ်ႈႁူႉၸၵ်းသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ မိူၼ်ၼင်ႇ Democracy ပဵၼ် ၸိူင်ႉႁိုဝ်၊ ၵၢၼ်မိူင်းမိူဝ်းၼႃႈတေပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်၊ ဢဝ်လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ၼမ်းၼႃႈၵႃႊတုၼ်ႊ။ ပေႃးႁႃတူၺ်း ၵႃႊတုၼ်ႊၶႃႈၵဝ်ႇၵဝ်ႇ မိူဝ်ႈယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇ ၵေႃႈ တေႁူႉယူႇ”။

မိူဝ်ႈၸုမ်းၶွၼ်ႉတဝ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပေႃႉႁႅမ်ၸုမ်းၼၢင်းဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ တီႈတီႇပႄးယိၼ်း ၵၢင်ပီ 2003 ၸၢႆးသၢႆလႅတ်ႇတႄႇတႅမ်ႈၵႃႊတုၼ်ႊ ၵၢၼ်မိူင်း။ ႁၢင်ႈမႅဝ်းယႃႉဢၢင်ႇပႃ (ဢၼ်လဵင်ႉၵိုၵ်းၼႂ်းႁိူၼ်း)။ ၽိူဝ်ႇ ၸဝ်ႈႁိူၼ်းမႃးႁၼ် မႅဝ်းဝႃႈဢမ်ႇလႆႈယႃႉ။ ၸိၼႄငဝ်းမၼ်း မိူၼ်ဝႃႈပဵၼ် ၵေႃႉငဝ်းမၼ်းယႃႉ။ ၵႃႊတုၼ်ႊ ၼႆႉ ဢူးၵျေႃႇၸၢၼ်ႇ တႃႇဢဝ်ႁဵတ်းပွင်ႈၵႂၢမ်း ပွႆႇဢွၵ်ႇသဵင်ဢွၵ်ႇ ၼႂ်း BBC လႄႈ ၼႄႉၼမ်း ႁႂ်ႈၵူၼ်းတင်း ၼမ်ႁူႉၸၵ်းမၼ်းၸၢႆး။ ယၢမ်းလဵဝ်ၵေႃႈ ဢိင်ၼိူဝ် ငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်းသေ ထုၵ်ႇလီဝၢႆႈၸွမ်း သၢႆၼမ်ႉႁႅင်း လူမ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼၼ်ႉ –

ၸၢႆးသၢႆလႅတ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – “ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၼိဝ်ႊၻၢၼ်ႊယၢမ်ႈလၢတ်ႈမၢၵ်ႇႁိၼ်လူင်ၼႆႉ ၶႂ်ႈဢီးၵႃႈႁိုဝ်ဢီး ႁိူဝ်ႇလႆၶႆးယွႆႉ ႁႅင်းၶႂ်ႈသဵင်ႈၵႃႈႁိုဝ်သဵင်ႈ၊ ပေႃးဢမ်ႇၶၢႆႉတီႈၼႆႉ ပွင်ႇဝႃႈ ၵၢၼ်ပႆႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ်ၵၢၼ်ပၢႆး မိူင်းဝႃႈၵေႃႈ တၵ်းလႆႈတိုဝ်သေ တၢႆတႂ်ႈမၢၵ်ႇႁိၼ်ၼၼ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တေဢဝ်လၢႆးလႂ်၊ ဢဝ်လၢႆးတိုဝ် ႁဵတ်းယူႇတိၵ်း တိၵ်းႁႃႉ၊ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ် တေဢဝ်ပၢႆးပၺႃႇဝူၼ်ႉသေ ႁဵတ်းၸွမ်းႁႃႉ၊ ၶႃႈဝူၼ်ႉႁၼ် လၢႆႁဵတ်းလၢႆးသၢင်ႈမီး 2 ပိူင်။ ၵၢၼ်မိူင်းယၢမ်းလဵဝ် မိူၼ်ၽွင်း ၾၢႆလူင်ၵူၼ်ႇ/ မိူင်းလု။ သမ်ႉတေ ဢဝ်မႆႉၸိင်မႆႉသၢင်းဢွၼ်ႇသေ ၵႂႃႇႁႄႉတပ်ႉၾၢႆတိုၼ်းဢမ်ႇလႆႈ။ မႅၼ်ႈမိူဝ်ႈၼမ်ႉတိုၵ်ႉႁႅင်းယူႇၼႆႉ ပွႆႇႁႂ်ႈမၼ်းႁႅင်း တေႃႇၼမ်ႉပေႃးယွမ်းၵႂႃႇ၊ ထုၵ်ႇလႆႈႁဵတ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်။ တေတဵင်ၾၢႆၶိုၼ်းၼႄႇ။ တေၶင်ႇ ႁဵတ်းၼမ်ႉႁွင်ႈၼမ်ႉၵႄးၼႄႇ။ တေဝႆႉမိူၼ်ပၵ်းၵဝ်ႇပိူင်ၵဝ်ႇ ၵူၺ်းၼႄႇ။ ထုၵ်ႇလႆႈဝၢင်းၽႅၼ် (Plan) ဝႆႉ။ ပုၼ်ႈၽွၼ်းႁဝ်းတေႃႈလဵဝ် ထုၵ်ႇလႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းတူဝ်ႈတၼ်း ၵူႈၾၢႆႇၾၢႆႇ ယႃႇႁႂ်ႈတူၵ်းလိုၼ်း”။

ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉ ယွမ်းႁပ်ႉဝႃႈ ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း ပဵၼ်မေႃတႅမ်ႈတႅင်ႇၽဵင်း ၵႂၢမ်းထိၼိုင်ႈ။ ၼႂ်းမေႃႁွင်ႉၵႂၢမ်းသမ်ႉ ယွမ်း ႁပ်ႉၸၢႆးထီးသႅင်။ ယၢမ်းလဵဝ် ၾၢႆႇတႅမ်ႈႁၢင်ႈလူၼ်ႉၵႃႊတုၼ်ႊၵေႃႈလႆႈဝႃႈ ၸၢႆးသၢႆလႅတ်ႇ(ကာတွန်းဟန်လေး) ပဵၼ်ထႅၼ်ႈမၼ်း။

ၸၢႆးသၢႆလႅတ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – “ႁႂ်ႈတူၺ်းႁူႉႁၼ်ၸႂ်ပိူၼ်ႈ၊ ႁဝ်းထုၵ်ႇလႆႈမေႃဝူၼ်ႉဝႃႈ – ၸႂ်ၵေႃႉၼၼ်ႉပဵၼ်ႁိုဝ် ၶဝ်ႈတူၺ်းတီႈယူႇၵူၼ်းၵေႃႉၼၼ်ႉ၊ မေႃတႅမ်ႈၵႂၢမ်းလူင် ၻွၵ်ႊ တိူဝ်ႊ ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်းၵေႃႈ တေပဵၼ် ၸိူင်ႉၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ။ မၼ်းၸဝ်ႈမေႃဝူၼ်ႉသွၼ်ႇဢဝ်တူဝ်မၼ်းတၢင်းၽဝႃႉပိူၼ်ႈ/ ယိၼ်းႁူႉယိၼ်းႁၼ်ၸွမ်း လွင်ႈၸဵပ်းလွင်ႈသႅပ်ႇလွင်ႈလီလွင်ႈၸႃႉ ၵူၼ်းႁိမ်းႁွမ်းတူင်ႇဝူင်းမၼ်းၸဝ်ႈ။ ၽဵင်းၵႂၢမ်းဢၼ်မၼ်း ၸဝ်ႈတႅမ်ႈမႃးၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလႄႈဝႃႈ လႃႈလီတႅမ်ႈဢွၵ်ႇမႃး၊ ဢဝ်ၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ သွၼ်ႈယူႇၼႂ်း မၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ်ပိူၼ်ႈ၊ ဢဝ်ဢွၵ်းဢေႃၵႂႃၵူၼ်းႁဝ်း။ ၵၢၼ်တႅမ်ႈႁၢင်ႈၵႃႊတုၼ်ႊၵေႃႈ မိူၼ် ၼၼ်ၶႃႈယဝ်ႉ”

တႃႇပဵၼ်မေႃတႅမ်ႈႁၢင်ႈ/ ၵႃႊတုၼ်ႊလီၵေႃႉၼိုင်ႈၼႆႉ ထုၵ်ႇလႆႈမီးပၢႆးဝူၼ်ႉလီ၊ မေႃတႅမ်ႈလီ၊ ၼမ်ႉၵတ်ႉလီ။ သၢမ်ပိူင်ၼႆႉ ၸုမ်းၵူႈၵၼ်ၵေႃႈ ပဵၼ်မႃး ႁၢင်ႈလူၼ်ႉၵႃႊတုၼ်ႊလီ ဢၼ်ၵူၼ်းတင်းၼမ် ယွမ်းႁပ်ႉ။