ၽွင်းၶၢဝ်းတင်းပဵၼ် ၵၢပ်ႈ covid -19 ၼႂ်းလိူၼ် May ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈလုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ တပ်ႉသိုၵ်း လႄႈ ၽွင်းတႅၼ်းၶဝ် ႁူမ်ႈၵၼ် လူင်းလၢႆးမိုဝ်းပၼ်ၶိုၼ်း တီႈလိၼ် ၸဝ်ႈသူၼ် ဢၼ်ၺႃးတပ်ႉ ပထူး ဝဵင်းလွၵ်ႉၸွၵ်ႇယိုတ်းဝႆႉၸဵမ်မိူဝ်ႈလၢႆသိပ်းပီပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ တႃႇ 10600 ဢေႊၶိူဝ်ႊ ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ် သိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ၽွမ်ႉတႃႇပၼ်ၶိုၼ်းတီႈၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ တိုၵ်ႉပဵၼ်တီႈလိၼ်ဢိတ်းၼိုင်ႈၵူၺ်း။ ဢၼ်တိုၵ်ႉသိုပ်ႇယိုတ်းတီႈလိၼ်သေ ပဵၼ်ပၼ်ႁႃၵေႃႈ တိုၵ်ႉမီးထႅင်ႈတင်းၼမ်။ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈသီႇသႅင်ႇ လႄႈ တီႈၶူဝ်လမ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ထုၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇ မၢပ်ႇမႂ်ဝႃႈပူၼ်ႉပႅၼ်ႈၶဝ်ႈၽုၵ်ႇသွမ်ႈၼႂ်းလိၼ်တပ်ႉ ။
တီႈမိူင်းၼၢႆးၵေႃႈ တေႃႈၼင်ႇၼၼ်။ လိၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဢၼ်ၺႃးတပ်ႉသိုၵ်းယိုတ်းဝႆႉၼၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းယင်းပႆႇပၼ်ၶိုၼ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ။
ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၼႂ်းၸေႈဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး ဢၼ်ထုၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းယိုတ်းတီႈလိၼ် လၢတ်ႈၼႄ တီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ ဢၼ်တပ်ႉသိုၵ်းယိုတ်းတီႈလိၼ်ႁၢဝ်ႉႁႅင်းၼႃႇၼႆႉတႄႉ တႄႇမိူဝ်ႈ 2014 မႃး ၊ လွင်ႈယိုတ်းတီႈလိၼ်ၵေႃႈဢမ်ႇပွင်ႇၶၢဝ်ႇထိုင် ၵူၼ်းမိူင်း၊ တေႃႈၼင်ႇၸဝ်ႈသူၼ် ယင်းဢမ်ႇလႆႈႁူႉလွင်ႈ တီႈလိၼ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၺႃးယိုတ်းၵႂႃႇမိူဝ်ႈလႂ် ယွၼ်ႉသင် ၸိူဝ်းၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။
ၸၢႆးမွၼ်းလိူၼ် တႅၼ်းၽွင်းၸႄႈမိူင်း ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး လၢတ်ႈၼႄတီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ- “ ၵူၼ်း(39)ၵေႃႉ ဝၢၼ်ႈ ၼမ်ႉမေႃႇသူမ်ႈ တၢင်ႇယွၼ်းမႃး လွင်ႈတပ်ႉသိမ်း လွၵ်းလိၼ်ၶဝ် တေမီး ဢေႊၶိူဝ်ႊ(900)ပၢႆ၊ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈတၢင်ႇ၊ ၵေႃႇမတီႇၵေႃႈတၢင်ႇ ၊(မြေစစ်) ၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်းၼႃႈလိၼ်ၶဝ်ၵေႃႈတၢင်ႇ၊ မိူဝ်ႈပီၵၢႆၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇဝႃႈ ႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ်မၼ်းၼႆႉ ၾၢႆႇၶဝ်တေၶၢႆးဢွၵ်ႇၶိုၼ်းဝႃႈ(396)ဢေႊၶိူဝ်ႊၼႆဢေႃႈ။”
ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလၢတ်ႈၼေဝႃႈ တီႈလိၼ်ၼႆႉ တပ်ႉၶလယ 248 တႄႇယိုတ်းသိမ်းမိူဝ်ႈပီ 2014 ။ ၵဵဝ်ႈၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတၢင်ႇယွၼ်း တီႈၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းလၢႆပွၵ်ႈလၢႆၵမ်း ယဝ်ႉသေတႃႉ ဢမ်ႇပႆႇလႆႈၶိုၼ်းတေႃႇမိူဝ်ႈလဵဝ် ။
လုင်းၸၢႆး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈဢၼ်ၺႃးယိုတ်းတီႈလိၼ် လၢတ်ႈၼႄတီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ- “ဢၼ်ဢမ်ႇလႆႈတႄႉ ၵေႃႈတီႈတွၼ်ႈႁဝ်းၶႃႈ(39)ၵေႃႉၼႆႉ ၶဝ်ဝႃႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈၸုၼ်ႉပွႆႇပၼ်ၶိုၼ်းဝႃႈ ၼႆသေ ႁွင်ႉၵႂႃႇဢုပ်ႇလၢႆပွၵ်ႈလၢႆၵမ်းယဝ်ႉၶႃႈ။ ဢၼ်ၶဝ်တေ ပၼ်ၶိုၼ်းလႆႈၼႆႉပဵၼ်ၾၢႆႇတၢင်းပုၼ်ႉ ၵႆၵႆတပ်ႉၵူၺ်းၼႆၶႃႈ၊ တီႈဢၼ်ၶဝ်ၸုၼ်ႉပွႆႇပၼ်ၶိုၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတီႈလိၼ်ႁဝ်းၶႃႈလႄႈ ႁဝ်းၶႃႈတေဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇ ႁဵတ်း ။ ပိူၼ်ႈၵေႃႈမီးၸဝ်ႈၶွင်ပိူၼ်ႈၽုၵ်ႇသွမ်ႈဝႆႉယူႇၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆၶႃႈ။”
ၸၢႆးမွၼ်းလိူၼ် တႅၼ်းၽွင်း မိူင်းၼၢႆး တႄႉလၢတ်ႈဝႃႈ ယင်းလႆႈတုၵ်းယွၼ်းထိုင်တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႈ ႁႂ်ႈၶၢႆးပၼ်ၶိုၼ်းတီႈလိၼ် တီႈဢၼ်မီးႁိမ်းတၢင်းၸိူဝ်း ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၸဝ်ႈလိၼ် 39 ၵေႃႉၼႆႉလႆႈမီးတီႈၽုၵ်ႇသွမ်ႈၶိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။
တီႈလိၼ်ၼႆႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၶဝ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁဵတ်းၵိၼ်မႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈ ပၢၼ်ပူႇမွၼ်ႇ။ ဝႆးတပ်ႉသိုၵ်းသိမ်း ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ယင်းတိုၵ်ႉၽုၵ်ႇသွမ်ႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈၼႂ်းပီၼႆႉ တပ်ႉသိုၵ်း ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈဝႆႉဝႃႈ တေဢမ်ႇပၼ် ၽုၵ်ႇသွမ်ႈထႅင်ႈ၊ ၽႂ်ပူၼ်ႉပႅၼ်တေဢဝ်လိူင်ႈၼႆလႄႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ဢမ်ႇမီးတီႈၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ။
လုင်းၸၢႆး ၸဝ်ႈလိၼ် သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄတီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ-“ တီႈလိၼ်ၼႆႉ ပေႃးၼပ်ႉပီမၼ်းတႄႉၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ်ပူႇမွၼ်ႇႁဝ်းတေႃႇ ႁဝ်းၶႃႈပေႃးပဵၼ်မွၼ်ႇၼႆႉ ႁဵတ်းၵိၼ်မႃးယူႇပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်သေဢမ်ႇၵႃး ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ ဢိူဝ်ႈဢၼေႇ(တပ်ပိုင်မြေ-တပ်နယ်မြေ)လႅၼ်လိၼ်တပ်ႉၼႆၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈဢမ်ႇလႆႈႁူႉႁၼ်ဝႆႉလၢင်းလၢင်း သေ ထိုင်ႁဝ်းၶႃႈမႃးႁူႉၼႆႉတႄႉ ၸူဝ်ႈ(2014)ၼႆႉၵူၺ်း ၶဝ်မႃးႁဵတ်းလၵ်းႁဵတ်းသဝ်ႁိၼ်သေဝႃႈ ႁဝ်းၶႃႈ ပူၼ်ႉပႅၼ်ၼႆၶႃႈ။”
တီႈလိၼ်ဢၼ်တပ်ႉသိုၵ်းသိမ်းဝႆႉၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈၶႂ်ႈၽုၵ်ႇသွမ်ႈၼႆ ႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်း ယွၼ်းတႃႇၽုၵ်ႇသွမ်ႈ။ ယူႇတီႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈဝူၼ်ႉဝႃႈ ပေႃးလူင်းလၢႆးမိုဝ်းယွၼ်းၼႆႉ မိူၼ်တၢင်းဝႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈတီႈလိၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ မိူၼ်တၢင်းဝႃႈၽွမ်ႉပၼ်တပ်ႉသိုၵ်းၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉၼႆသေ ဢမ်ႇပႆႇယွမ်းလူင်းလၢႆးမိုဝ်း။
ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ တုၵ်းယွၼ်းပႃး ႁႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၾၢႆႇၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၶဝ်ဝႃႈ ၶိုင်ပၼ်ႁႂ်ႈၸူဝ်ႈလုၵ်ႈပၢၼ်လၢၼ် လႆႈသိုပ်ႇ ၽုၵ်ႈသွမ်ႈ လႆႈႁဵတ်းၵိၼ်ၵႂႃႇထႅင်ႈ ၼိူဝ်ၼင်လိၼ် ၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။
ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်း မိူင်းၼၢႆးၼႆႉ ပိူင်လူင် ၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ။ ၶဝ်ႈသၢၼ်လႄႈ ၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ် ဢွၵ်ႇမိူင်းၼၢႆးၼႆႉ လဵင်ႉလႆႈ ၼႂ်းထုင်ႉၸေႈတွၼ်ႈလၢင်းၶိူဝ်း တင်းမူတ်း။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၽိုၼ်လိၼ် တီႈၽုၵ်ႇၵိၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသုတ်းတွၼ်ႈတႃႇ ပီႈၼွင်ႉမိူင်းၼၢႆး။
