သုၼ်ႇၸတ်းပွင်ႁင်းၶေႃ လႄႈ လွင်ႈမိူဝ်းၼႃႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ်

တွၼ်ႈၼမ်း
ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းဢၼ် ႁူမ်ႈၵၼ်ယူႇၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ မိူင်းလဵဝ်ၵၼ်ၶဝ် ၶွတ်ႇၽၼ်ႈၵၼ်ၼႆႉ မီးဢၼ်ၼိုင်ႈ။ ၼၼ်ႉၸမ်း ပဵၼ် “လွင်ႈတင်းလၢႆပိူင်ႇငမ်း” ဢၼ်တင်းလၢႆႁူမ်ႈၵၼ်ပိူင်ႇငမ်း “ဢႃႇၼႃႇႁႅင်းပွင်” ဝႆႉၼၼ်ႉၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းဢၼ် ႁူမ်ႈၵၼ်ပိူင်ႇငမ်းဢႃႇၼႃႇႁႅင်းပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းဝႆႉ ၽဵင်ႇၽဵင်ႇပဵင်းပဵင်း ၼင်ႇၵၼ်ၼႆႉ ႁဵၵ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ “ၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်း”ၼႆယဝ်ႉ။

မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မႅၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ပိူင်ႇငမ်းဢႃႇၼႃႇႁႅင်းပွင်ဝႆႉၼၼ်ႉ မိူင်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ဢႃႇၼႃႇႁႅင်းပွင်ၼၼ်ႉၸမ်း ၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢၼ်ယူႇသၢင်ႈသဝ်းၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၶဝ် ႁူမ်ႈၵၼ်ပိူင်ႇငမ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်းၸိူဝ်းဢၼ်ႁူမ်ႈၵၼ် ပိူင်ႇငမ်းဢႃႇၼႃႇၼၼ်ႉၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵူၺ်းမီး ၵူၼ်းၶိူဝ်းဢၼ်လဵဝ်။ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃးဝႆႉၵူၼ်းၶိူဝ်းတင်းၼမ်၊ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူႈလၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်းယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း တင်းၼမ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉ ႁူမ်ႈၵၼ်ပိူင်ႇငမ်းဢႃႇၼႃႇႁႅင်းပွင် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မႅၼ်ႇမႃႇဝႆႉ ၽဵင်ႇၽဵင်ႇပဵင်းပဵင်းၼင်ႇၵၼ် ၼႆၵေႃႈၸႂ်ႈယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်း ၸိူဝ်းပိူင်ႇငမ်းႁႅင်းပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းဝႆႉ ၸွမ်းလူၺ်ႈလၵ်းၸဵင်ဢၼ်ပၢၼ်ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ႁပ်ႉၸႂ်ႉယူႇၼၼ်ႉၼႆႉ လႆႈထုၵ်ႇႁဵၵ်ႈၸိုဝ်ႈႁဵၵ်ႈသဵင်ဝႃႈ ၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်း ဢၼ်မီး “သုၼ်ႇၸတ်းပွင်ႁင်းၶေႃ” ၵုမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈထူၼ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ လွင်ႈတၢင်းမၼ်းၸမ်း ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မီးသုၼ်ႇယိပ်းၸႂ်ႉ ဢႃႇၼႃႇႁႅင်းပွင် ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇပိူင်ႇငမ်းဝႆႉၼႆႉသေ တူၵ်းလူင်းပၼ်လွင်ႈလီလွင်ႈၸႃႉဝၢၼ်ႈမိူင်း လႄႈ ၸူဝ်ႈပၢၼ်ဝၼ်းမိူဝ်းၼႃႈၵူၼ်းမိူင်းတင်းလၢႆၶဝ်လႆႈ ၸိူင်ႉၼၼ်ၵူၺ်းယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်းၸိူဝ်းဢၼ်မီးဝႆႉ သုၼ်ႇၸတ်းပွင်ႁင်းၶေႃၼႆႉ မီးသုၼ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈဢဝ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ပၢၼ်ႇပွင်ၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ ထၢင်ႇႁၢင်ႈယဝ်ႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ်တေၸၢင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈႁႅၼ်းၾိင်ႈမိူင်း (ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈမၢႆမီႈ) ဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႂ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းၼႆႉၵေႃႈ ၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မီးသုၼ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈ လိူၵ်ႈဢဝ် ၽူႈတႅၼ်းၽွင်းၽႂ်မၼ်းသေ ပၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းသူင်ႇၸူး တီႈတႅၼ်းၽွင်းၾၢႆႇႁႅၼ်းၾိင်ႈaယဝ်ႉ။ ၼွၵ်ႈသေၸိူဝ်းၼၼ်ႉ သမ်ႉမီးသုၼ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈၽွတ်ႈႁႅၼ်း လုမ်းတွၼ်ႇၾိင်ႈ (လုမ်းတြႃး) ဢၼ်တူၵ်းလူင်းတေႃႇ လွင်ႈဝႃႈၵူၼ်းမိူင်းၶဝ်ၼႆႉ ၸွင်ႇယူႇသၢင်ႈသဝ်း မႅၼ်ႈၸွမ်းၼင်ႇၾိင်ႈမိူင်း ႁႅၼ်းတမ်းဝႆႉယူႇႁိုဝ် ဢမ်ႇမႅၼ်ႈ ၼႆၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။

ၼင်ႇႁိုဝ် ယူင်ႉၵၢၼ်ၾၢႆႇၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်း ပေႃးတေပွင်သၢင်ႈၼႃႈၵၢၼ်ၵႂႃႇလႆႈၽဵၼ်ႈၽဵၼ်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်းၶဝ် လႆႈလိူၵ်ႈၶၢၼ်းပၼ် “ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်” ၸိူဝ်းတေႁၢပ်ႇၵိုတ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်းတၢင်ၵူၼ်းမိူင်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေၸၢင်ႈပၼ်လႆႈၵႃႈႁႅင်းၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းတင်းလၢႆ တေလႆႈႁူမ်ႈၵၼ် “သႂ်ႇၶွၼ်ႇ” သေ ႁူမ်ႈၵၼ်ႁႃငိုၼ်းၵွင်ၵၢင်ၸိုင်ႈမိူင်းယဝ်ႉ။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ မီးဢႃႇၼႃႇၽွတ်ႈတင်ႈပၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း တပ်ႉသိုၵ်း လႄႈ တပ်ႉပလိၵ်ႈ ဢၼ်တေလူလွမ်ႁႄႉၵင်ႈပၼ် လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၸူဝ်ႈပၢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတင်းလၢႆၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်းၶဝ်ၼႆႉ ပိူဝ်ႈတႃႇၵၢၼ်ၵိၼ်ၼုင်ႈတူဝ်ၵဝ်ႇ ပေႃးတေၵုမ်ႇလူမ်ႈၼၼ်ႉလႂ်၊ ပိူဝ်ႈတႃႇ တေလႆႈ ၵႃႈႁႅင်းၵၢၼ်တူဝ်ၵဝ်ႇ ဢၼ်ၵိုင်ႇထိူၵ်ႈၼၼ်ႉလႂ်၊ ပိူဝ်ႈတႃႇ တူဝ်ၵဝ်ႇတေဢမ်ႇလႆႈထုၵ်ႇ ၵိၼ်ၸိၵ်းတွၵ်ႇၸွၵ်း တီႈၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၼၼ်ႉလႂ်သေ မီးသုၼ်ႇလူလွမ်ႁႄႉၵင်ႈႁင်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ၸွမ်းၼင်ႇၾိင်ႈမိူင်းႁႅၼ်းတမ်းဝႆႉၼၼ်ႉ တဵမ်တဵမ်ထူၼ်ႈထူၼ်ႈယူႇယဝ်ႉ။

မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မႅၼ်ႇမႃႇၼႆႉ လႆႈထုၵ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမၵ်းမၼ်ႈပဵၼ် ၸိုင်ႈမိူင်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ ဢၼ်ပိူင်ႇငမ်းဢႃႇၼႃႇ ပၢၼ်ႇပွင်ၼၼ်ႉ မႃးမိူဝ်ႈ 1048 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 4 ဝၼ်းယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ လႆႈၵွၼ်းၶေႃႁိုင်မႃးပီမိူင်း 60 ပၢႆယဝ်ႉသေတႃႉ ပိူဝ်ႈသင်လႄႈ သမ်ႉတိုၵ်ႉလႆႈမီးလွင်ႈထဵင်ထွင် ဢၼ်ၵဵဝ်ႇတင်း သုၼ်ႇပိူင်ႇငမ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်း ၶွင်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၶဝ်ၼၼ်ႉလႂ်၊ သုၼ်ႇၸတ်းပွင်ႁင်းၶေႃၼၼ်ႉလႂ်၊ သုၼ်ႇၸတ်းပွင် လႄႈ သုၼ်ႇဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းၼႃႈၵၢၼ် တႃႇတင်းၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉလႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉယူႇ။ ပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉ “လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈၵၢၼ်မိူင်း”ယဝ်ႉ။ ပိူဝ်ႈဝႃႈ ဢဝ်လၢႆးၵၢၼ်မိူင်းသေ လႄႈလိတ်ႈဢမ်ႇလႆႈလႄႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းလၢႆၶဝ် ၸင်ႇပေႃးဢွၼ်ၵၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမႃး ႁိုင်ပီမိူင်း 60 ပၢႆယူႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသိုၵ်းၵၢင်မိူင်း ဢၼ်လၢမ်းႁိုင်မႃး 60 ပီပၢႆၼႆႉသေ ၵူၼ်းမိူင်းတင်းၼမ် လႆႈၸုၼ်ႉသၢႆၸႂ်ၶွႆႈတၢႆတင်းၼမ်၊ ဝၢၼ်ႈမိူင်းလႆႈဢၢပ်ႇလိူတ်ႈဢၢပ်ႇယၢင်မႃးယူႇယဝ်ႉ။

တီႈၼႆႉ တေသွၵ်ႈႁႃသပ်းသေးတူၺ်း ငဝ်ႈငႃႇလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် လႆႈတေႃႇသူႈ ယူႇၼၼ်ႉသေ ဢုပ်ႇၶႆႈ ဢၼ်ဝႃႈတေႁဵတ်းႁိုဝ်ၵႄႈလိတ်ႈလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈ ၼႆၵႂႃႇၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵႃႈလွင်ႈ သုၵ်ႉယုင်ႈၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်ၸဝ်းၶိူဝ်းၶဝ်လႆႈတေႃႇသူႈယူႇၼၼ်ႉ လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈသုၼ်ႇၸတ်းပွင်ႁင်းၶေႃၼႆႉ ပဵၼ်ငဝ်ႈငႃႇလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈတင်းသဵင်ႈၶဝ်ယဝ်ႉ။ တီႈၼႆႉ တေယူႇတီႈၸဵင်ႇ ဢၼ်ဝႃႈၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်းၶဝ် ပဵၼ်ၸဝ်ႈၶွင်ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဝႆႉသေ သမ်ႉပိူင်ႇငမ်းဢႃႇၼႃႇပၢၼ်ႇပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းဝႆႉ ၼၼ်ႉသေဢုပ်ႇၶႆႈၵႂႃႇယဝ်ႉ။

ၶေႃႈမုလ်း ဢဝ်မႃးတီႈပပ်ႉ “ပိူင်ၾၢင် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈ” ဢၼ်သလၢႆးလျႅင်ႇမူင်း သႃၶူင်းတႅမ်ႈ။ ၵၢၼ်ႈသႅင်ဢၢႆႈၽွင်း ပိၼ်ႇတႅမ်ႈၾၢႆႇတႆး

ၶေႃႈမုလ်း – ပပ်ႉမႅၵ်ႉၵသိၼ်း ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈမၢႆ 20, August 2019