ၸွမ်းၼင်ႇၸဝ်ႈၾႃႉတင်းလၢႆဝူၼ်ႉဝႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈ 1946 ၼၼ်ႉဝႃႈ- ၶႂ်ႈပူၵ်းပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆး ႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင် ၶိုတ်းတၼ်းသၢႆငၢႆငဝ်းလၢႆးၵၢပ်ႈပၢၼ်လုမ်ႈၾႃႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈၶိုတ်းၵၢပ်ႈမႃး ၼၼ်ႉၵေႃႈပိူင်ၼိုင်ႈ။ ၼင်ႇၾိင်ႈထုင်း မိူင်းလုမ်ႈၾႃႉၶဝ် တႄႇတီႈလွၵ်းပိူင် ဢၼ်ပႃးၸဝ်ႈၾႃႉလႄႈၵူၼ်းမိူင်း ၽွမ်ႉႁူမ်ႈႁွမ်းဢွၼ်ႁူဝ်လူၺ်ႈၵၼ်သေ ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်း၊ လႅၵ်ႈလၢႆႈပူၵ်းပွင်ၵႂႃႇလွႆးလွႆးၼၼ်ႉၵေႃႈပိူင်ၼိုင်ႈ။ ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈၸမ်ႉ ပေႃးမွပ်ႈဝၢင်း ဢႃႇၼႃႇ ပၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆးယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်ၵေႃႈ မီးသုၼ်ႇၶဝ်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၽွင်းလူင် ၼႂ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆး-ၼႆသေ ၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်တင်းလၢႆ ယွမ်းၽွမ်ႉ မွပ်ႈဝၢင်း/ၸုၼ်ႉဢႃႇၼႃႇပၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆးမႃး။
မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆးပဵၼ် ၸဝ်ႈႁူမ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈၾႃႉသႅၼ်ဝီႁွင်ႇ)။ ယွၼ်ႉလူၺ်ႈ ပူင်ဝၢင်းဢႃႇၼႃႇထိုင်ၸူးၼႂ်းမိုဝ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆး လႄႈ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆး လႆႈၶိုၼ်းပၼ် ငိုၼ်းလိုဝ်ႈသဝ်း (Pensions) ဢမ်ႇၼၼ် ငိုၼ်းၵမ်ႉထႅမ်ထိုင်ၸူးၶိုၼ်း ၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်ၵူႈၸဝ်ႈ။ ငိုၼ်းၵမ်ႉထႅမ်ၼၼ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇၼႃႈလိၼ်ၵႂၢင်ႈၶႂၢင် ၶူဝ်းၶွင်ဢွၵ်ႇသေ ၼပ်ႉသွၼ်ႇၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်ယဝ်ႉ။ (ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်ဝၢင်း/ၸုၼ်ႉဢႃႇၼႃႇ ပၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ) ၽူႈၸိူဝ်းဢမ်ႇႁူႉတႄႉတႄႉၶဝ် သမ်ႉၼႄးဝႃႈ ၸဝ်ႈၾႃႉၶၢႆၵိၼ်မိူင်း ၼႆၵၼ်မႃးယဝ်ႉ။
ပၢင်ပွႆးၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်တင်းလၢႆ ပိုၼ်ႉပွႆႇပူတ်းဝၢင်း ၸုၼ်ႉဢႃႇၼႃႇပၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႆး လႄႈၵူၼ်းမိူင်းတႆးၼၼ်ႉ ပဵၼ်တင်ႈတႄႇမိူဝ်ႈ 24-29/04/1959 ၶၢဝ်းတၢင်း 6 ဝၼ်းလုမ်းလုမ်း တီႈဝဵင်းလူင်တူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၽူႈၶပ်းၶိုင်ပၼ်တႄႉ ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ။ ၶဝ်ႁဵၵ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ “ပၢင်ပွႆးတမ်းပိုၼ်ႉထၢၼ်ဢႃႇၼႃႇၵူၼ်းမိူင်း”-ၼႆယဝ်ႉ။
ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးမၼ်းၸမ်ႉ- ၼႂ်းပၢင်ပွႆးၼၼ်ႉ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈၶဝ်ဢဝ်မႃးၵွင်ႈ၊ ၶိူင်ႈၵွင်ႈလူင်၊ ၵႃးတႅင်ႉ တင်းဢဵၼ်ႁႅင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် မႃးၼႄၾၢင်ႁၢင်ႈဝႆႉ ၼႂ်းဝၢင်းလဵၼ်ႈမၢၵ်ႇၼင်မူၼ်း ဝဵင်းလူင်တူၼ်ႈတီး။ ႁိူဝ်းဝိၼ်တိုၵ်းသိုၵ်းၵေႃႈ မႃးဝိၼ်ၼႄၼိူဝ်ဝဵင်းလူင်တူၼ်ႈတီး ပေႃးဢူၼ်ဢၢၼ် ပၼ်းၼၼ်ႈၵႂႃႇသဵင်ႈ။
ဢဵၼ်ႁႅင်းၸိူဝ်းၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈၶဝ်မႃးၼႄ/လွၵ်ႇငိုတ်ႈ ႁႂ်ႈၸဝ်ႈၾႃႉတင်းလၢႆလႄႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး ပေႃးၵူဝ်ယမ်ဢူမုၼ်ဢဵၼ်ႁႅင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်။ မိူၼ်ၼင်ႇၸွမ်သိုၵ်းဢွင်ႇသၢၼ်း လၢတ်ႈဝႆႉမိူဝ်ႈ 19/04/1947 တီႈပၢင်ႇဢူႈ (မေႇမဵဝ်ႉ) ၼၼ်ႉဝႃႈ- “ပေႃးႁိုင်သိပ်းပီလႄႈ မိူင်းတႆးတိုၵ်ႉၶႂ်ႈၽႄဢွၵ်ႇၶိုၼ်းယူႇၸိုင် တေတိုၵ်းဢဝ်” မၼ်းမီးတီႈပွင်ႇၼင်ႇၼၼ်။ သင်ဝႃႈၸဝ်ႈၾႃႉတင်းလၢႆ ဢမ်ႇယွမ်းၽွမ်ႉၸွမ်းလွၵ်းၽႅၼ်ၵၢၼ် ၶဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ဢဵၼ်းဢၢၼ်းတိုၵ်းဢဝ်ႁႂ်ႈလႆႈ။
မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ မိူင်းတႆးဢမ်ႇမီးသိုၵ်းတႆးဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၵႅတ်ႇၵင်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း။ ၸဝ်ႈၾႃႉတင်းလၢႆၵေႃႈ တေႃႈသိုၵ်းပႂ်ႉႁေႃၵူၺ်းယင်းဢမ်ႇမီးဝႆႉ။ ၽိူဝ်ႇႁူႉတူဝ်ဝႃႈ ဢမ်ႇမီးသိုၵ်းဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉ၊ ထုၵ်ႇလီမီးသိုၵ်းပႂ်ႉမိူင်းယဝ်ႉၼႆၵေႃႈ ၽိူဝ်ႇမႃးႁႃၶိုင်ႁွမ်ၶွၼ်ႈႁႅင်းသိုၵ်းၼၼ်ႉ ပေႃးတူၵ်းလိုၼ်းပႅတ်ႈယဝ်ႉ။
ၸဝ်ႈၾႃႉၸိူဝ်းမွပ်ႈဝၢင်း/ၸုၼ်ႉဢႃႇၼႃႇၵႂႃႇၼၼ်ႉ တင်းမူတ်းမီး 34 ၸဝ်ႈ။ 1.ၸဝ်ႈၶုၼ်ၺုၼ်ႉ ၸဝ်ႈၾႃႉ ၸၵွႆႇ။ 2.ၸဝ်ႈၶုၼ်ဢူး ပၢင်မီ။ 3.ၸဝ်ႈၶုၼ်သွင်း ၵျူင်း။ 4.ၸဝ်ႈၶုၼ်ၵျီႇ ၸၢမ်ၵႃး။ 5.ၸဝ်ႈၸိင်ႇၺုၼ်ႉ ဝၢၼ်ႈယဵၼ်ႇ။ 6.ၸဝ်ႈၶုၼ်ဢွင်ႇ မေႃႇသၢႆး။ 7.ၸဝ်ႈဢွင်ႇမူဝ်း မိူင်းပၢႆး။ 8.ၸဝ်ႈၶုၼ်ယီႈ ယႂႃႇငၢၼ်ႇ။ 9.ၸဝ်ႈထုၼ်းၸိင်ႇ ပူၺ်းလႃႉ။ 10.ၸဝ်ႈတွင်းသူၺ်ႇ ၼမ်ႉၶူၵ်ႉ။ 11.ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇ မိူင်းပွၼ်။ 12.ၸဝ်ႈၶုၼ်ဢူဝ်ႉ ႁူဝ်ပူင်း။ 13.ၸဝ်ႈမူဝ်းၵျေႃႇ ပၢင်လွင်း။ 14.ၸဝ်ႈဢွင်ႇမျိၼ်ႉ သီႇသႅင်ႇ။ 15.ၸဝ်ႈသူၺ်ႇမုင်ႇ ၵေးသီး။ 16.ၸဝ်ႈမၢၼ်ႇၾႃႉ မိူင်းသူႈ။ 17.ၸဝ်ႈဝုၼ်းၵျီႇ ပင်းတရႃႉ။ 18.ၸဝ်ႈယၼ်ႇၵျိၼ်းသႆႇ ၵူဝ်းၵၢင်ႉ။ 19.ၸဝ်ႈသူၺ်ႇၵျီႇ မိူင်းပၼ်ႇ။ 20.ၸဝ်ႈဢုင်းမွင်ႇ မိူင်းၼွင်။ 21.ၸဝ်ႈထုၼ်းဢေး သႃမိူင်းၶမ်း။ 22.ၸဝ်ႈဢွင်ႇၵျိၼ်ႇ (ၸဝ်ႈထုၼ်းၾႃႉ) မွၵ်ႇမႆႇ။ 23.ၸဝ်ႈမင်းလဵၵ်း မင်းလိူၼ်း။ 24.ၸဝ်ႈပျေႉ မိူင်းၼၢႆး။ 25.ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇ သႅၼ်ဝီၸၢၼ်း (မိူင်းယႆ)။ 26.ၸဝ်ႈႁူမ်ႇၾႃႉ သႅၼ်ဝီႁွင်ႇ။ 27.ၸဝ်ႈၵျႃႇသႅင် သီႇပေႃႉ။ 28.ၸဝ်ႈၶုၼ်ပၢၼ်းၸိင်ႇ ၼမ်ႉသၼ်ႇ။ 29.ၸဝ်ႈၼုမ်ႇ လၢႆးၶႃႈ။ 30.ၸဝ်ႈၶုၼ်ၵျီႇ မိူင်းၵိုင်။ 31.ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ (ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ) ယွင်ႁူၺ်ႈ။ 32.ၸဝ်ႈၶုၼ်ၶဵဝ် မိူင်းမိတ်ႈ။ 33.ၸဝ်ႈၸၢႆးလူင် ၵဵင်းတု
င်။ 34.ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ လွၵ်ႈၸွၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ၾၢႆႇၸုမ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ၸိူဝ်းမႃးၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ပွႆး မီးမိူၼ်ၼင်ႇ 1.ဢူးဝိၼ်းမွင်ႇ ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈ။ 2.ဢူးၼေႇဝိၼ်း ၽွင်းမိူင်းလူင်လႄႈမေးၼၢင်း။ 3.ဢူးတိၼ်ႇ ၽူႈတၢင်တူဝ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်း။ 4.ပူဝ်ႇၶျုၵ်ႈဢွင်ႇၵျီး ၵႅမ်ၸွမ်ပွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တပ်ႉ B.A ။ 5.ဢူးၶိၼ်ႇမွင်ႇၽိဝ်ႇ ၽွင်းလူင်ပၢႆးၼႂ်းမိူင်း။ 6.ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင်တဵင်းတူၵ်ႉ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉလိၼ်မၢႆ 4 တပ်ႉ B.A ဢၼ်မီးၼႂ်းမိူင်းတႆး။ 7.ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင်ၶိၼ်ႇၸႃႇမူင်ႇ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉလိၼ်မၢႆ 6 တပ်ႉ B.A ဢၼ်မီးၼႂ်းမိူင်းတႆး။ 8.ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင်တိၼ်ႇမွင်ႇ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉလိၼ်မၢႆ 9 တပ်ႉ B.A ဢၼ်မီးၼႂ်းမိူင်းတႆး။ 9.ၸဝ်ႈသိုၵ်းပႃႉတၢၼ်း ၽူႈၵွၼ်းႁၢင်ႈႁႅၼ်းပၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ 10.ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင်ဢွင်ႇၸိၼ်ႇ ၽူႈၵွၼ်းၵူၼ်းသိုၵ်း ဢၼ်ၼႄဢဵၼ်ႁႅင်းသိုၵ်းတပ်ႉ B.A ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းလုၵ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈၶိုၼ်ႈမႃးၶဝ်ႈပၢင်ပွႆး မီးထႅင်ႈၸၼ်ႉၶုၼ်သိုၵ်းလူင်ထႅင်ႈလၢႆလၢႆၵေႃႉ။
ပိူဝ်ႈတႃႇႁႂ်ႈၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းတႆးတင်းလၢႆ မွပ်ႈဝၢင်းၸုၼ်ႉဢႃႇၼႃႇၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈတိုၼ်းမီးမၢႆမီႈလပ်ႉမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈ 1947 ၼၼ်ႉ။ ဝၢႆးမႃး လႆႈထူပ်းၺႃးၾႆးသိုၵ်းလၢႆလၢႆၾၢႆႇလုၵ်ႉႁုပ်ႇမႆႈ၊ ဢမ်ႇဝႃႈၸုမ်း ရပလ၊ ၸိူဝ်းသၢၼ်ၶတ်းလွၵ်းပိူင်ပတေႇသရိတ်ႉ (ၸဝ်ႈၾႃႉ)၊ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶိုၼ်ႈမႃးပၵ်း မိူင်းသၼ်လွႆၸိုင်ႈတႆး ဢိင်ဢၢင်ႈဝႃႈတႃႇၵႅတ်ႇၵင်ႈတိုၵ်းလိုပ်ႈသိုၵ်းၶႄႇၽိူၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၽႅၼ်ၵၢၼ်လွၵ်ႇငိုတ်ႈတဵၵ်းဢီးမႃးလႄႈ ထိုင်တီႈၸဝ်ႈၾႃႉတင်းလၢႆ လႆႈမွပ်ႈဝၢင်းဢမ်းၼၢတ်ႈ/ ဢႃႇၼႃႇပၼ်တီႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆး လႄႈၵူၼ်းမိူင်းတႆးယဝ်ႉ။
ဢိင်ၶေႃႈမုလ်း ပပ်ႉပိုၼ်ႉၶိူဝ်းတႆးလႄႈပိုၼ်းမိူင်းတႆး ၶိူဝ်းသႅၼ် တႅမ်ႈ။
ပပ်ႉမႅၵ်ႉၵသိၼ်းၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မၢႆ 16, April 2019
