Tuesday, March 19, 2024

လုၵ်ႉတီႈပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇသင်ႇၶ ႁဵတ်းႁိုဝ်ၶၢႆႉၶဝ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်မိူင်းဢမေႊရီႊၵ

Must read

ၸၢႆးၶမ်းမူၼ်း

(တွင်ႈထၢမ်ၸၢႆးၶမ်းမူၼ်း ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းႁဵၼ်းလိၵ်ႈမိူင်းဢမေႊရီႊၵ)

ၸၢႆးၶမ်းမူၼ်း ၼႆ့ၸႃႇတီ့တီႈၵိူတ်ႇ ဝဵင်းမိူင်းၵုတ်ႈ။ မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ ယၢမ်ႈၶဝ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တၼ်း ပူၼ်ႉၸၼ်ႉငဝ်ႈၵူၺ်း၊ ဢိင်ဢဝ်တၢင်းယုမ်ႇယမ်ပေႃႈမႄႈသေ လႆႈၶဝ်ႈၼႂ်းသႃသၼႃ ၼုင်ႈၽႃႈလိူင်သၢင်ၵၢၼ်း ႁဵၼ်းလိၵ်ႈလၢႆးၼႂ်း ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ သႃသၼႃပုတ်ႉထ မိူင်းမၢၼ်ႈ၊ ဢိင်ၼိူဝ်ယၢမ်ႈၸွမ်း ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးသုၶမ်း ပွၼ်ႈမဵတ်ႉတႃႇထမ်းတြႃး ၊ ၶိုၼ်ႈ ပဵၼ်ရႁၢၼ်းႁိုင် 7 ဝႃႇသေ လႅၵ်ႈၼူင်ႈၶူဝ်းၵူၼ်းႁိူၼ်း တူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၶၢဝ်း – 3 ပီ။ တႃႇထိုင်မႃးၸၼ်ႉၼႆ့ ၸၢႆးၶမ်းမူၼ်း ႁဵတ်းႁိုဝ်ၶတ်းတႃႉမႃး – တႃႇႁႃတၢင်းႁူ့ လွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ထုၵ်ႇလႆႈၶတ်းၸႂ်သႂ်ႇႁႅင်း ၸိူင့်ႁိုဝ် ၼႆၼၼ့် ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၵပ်းသိုပ်ႇတွင်ႈထၢမ် ဝႆ့ၼင်ႇၼႆဢေႃႈ။

- Subscription -

ထၢမ်-မိူဝ်ႈယူႇတီႈမိူင်းႁဝ်းႁဵၼ်းပၢႆးပၺ်ၺႃၸိူင်ႉႁိုဝ်ၽွင်ႈၶႃႈ?။
တွပ်ႇ-မိူဝ်ႈယူႇတီႈမိူင်းႁဝ်းၼႆႉ ၶႃႈႁဝ်းမီးသုၼ်ႇၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းဢွင်ႇပူၼ်ႉၸၼ်ႉငဝ်ႈ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ လႆႈၵႂႃႇၶိုၼ်ႈဝတ်ႉၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ႁဵတ်းၸဝ်ႈသၢင်ႇၵႂႃႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈတီႈဝဵင်းလူင်တႃႈၵုင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ 4 ပီ၊ တင်ႈတႄႇဢႃယု 10 ၶူပ်ႇထိုင် 14 ၶူပ်ႇ။ ယဝ်ႉၸၼ်ႉပထမလၢတ်ႈ၊ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၸၼ်ႉသမၼေႇၵျေႃႇ ထိုင်ၸၼ်ႉသွင် သေ ၶၢႆ့ၵႂႃႇ ႁၢပ်ႇၵၢၼ်သႃႇသၼႃႇ တၢင်းထုင်ႉမၢဝ်းဢေႃႈ။

ထၢမ်-ၽွင်းမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈသင်လႄႈလႆႈၵိုတ်းယင်ႉၵၢၼ်ႁဵၼ်းပႅတ်ႈၶႃႈ?။
တွပ်ႇ-ၽွင်းမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းတိုၵ်ႉပဵၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇ၊ ၺႃးၼႃႈႁေႃတေႃႁိူၼ်းယုင်ႈယၢင်ႈ၊ လူဝ်ႇၵူၼ်းၸွႆႈၵၢၼ်တီႈႁိူၼ်း၊ ဢဝ်ၸႂ်ဝင်ႇဝိူဝ်ႈသေဢဝ်ၸႂ်ႁဵၼ်းလိၵ်ႈႁၢႆၵႂႃႇ။ ၵွပ်ႈၼႆၶၢဝ်းတၢင်းႁဵၼ်းလိၵ်ႈတီႈမိူင်းတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ တၼ်းမီး 4 ပီၵူၺ်း။

ထၢမ်-ပေႃးဝႃႈၵိုတ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်းတီႈတႃႈၵုင်ႈယဝ်ႉ သမ်ႉသိုပ်ႇၵႂႃႇတၢင်းလႂ်ထႅင်ႈၶႃႈ?။
တွပ်ႇ-ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၼၼ်ႉၵႂႃႇမီးယူႇတီႈမူႇၸေႊ-ၼမ်ႉၶမ်း၊ ၵႂႃႇႁဵတ်းပႃးၶူးသွၼ်ပၵ(ပူင်းတေႃႇၵျီးၵျွင်း ပၺႃႇယေး) ဝတ်ႉၸေႇယသုၶ ပွၵ်ႉမူဝ်ၶမ်း ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ။ ပွင်ႇဝႃႈဢၼ်ၶႃႈႁဝ်းၵႂႃႇႁဵၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ 3-4 ပီၼႆႉ ဢဝ်တၢင်းႁူႉတၢင်းမေႃၸိူဝ်းၼႆႉ မႃးႁဵတ်းၶူးသွၼ်ပၵသွၼ်ပၼ်လိၵ်ႈမၢၼ်ႈၸၼ်ႉ 3,4,5,6,7,8 ၊ ပႃးၸဵမ်လွင်ႈယဵၼ်ႇငႄႈၸိူဝ်ႈၼႆႉ။

ထၢမ်-တီႈၼမ်ႉၶမ်းၼႆႉ လိူဝ်သေႁဵတ်းၶူးသွၼ်ယဝ်ႉသမ်ႉႁဵတ်းသင်ထႅင်ႈၶႃႈ?။
တွပ်ႇ-မိူဝ်ႈၼၼ်ႉႁဝ်းတိုၵ်ႉပဵၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇ၊ လိူဝ်သေၸွႆႈၵၢၼ်ဝတ်ႉၵျွင်း/ ၵၢၼ်သႃႇသၼႃႇယဝ်ႉ လႆႈၸွႆႈၵၢၼ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း၊ ပၼ်သိလ်ထမ်းၾိုၵ်းႁေႃးထမ်းတြႃးၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၶိုၼ်ႈၸၢင်းၵေႃႈၶိုၼ်ႈတီႈၼမ်ႉၶမ်း။

ထၢမ်-ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ရႁၢၼ်းယဝ်ႉသမ်ႉႁဵတ်းႁိုဝ်ၵွင်ႉၶိုၼ်းပၢႆးပၺ်ၺႃ၊ လွင်ႈၼႆႉလၢတ်ႈပၼ်ဢိတ်းၼိုင်ႈၶႃႈ။
တွပ်ႇ-မိူဝ်ႈတႄႇမၼ်း ဢၢၼ်းၶိုၼ်ႈၸၢင်းၼႂ်းဝႃႇသၢမ်လိူၼ်၊ ဝၢႆးဢွၵ်ႇဝႃႇယဝ်ႉဢၢၼ်းၶဝ်ႈမိူင်းထႆး၊ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉဢၢၼ်းၵႂႃႇထိုင်ၵဵင်းမႆႇ ပိၼ်ႇသီသေႁဵတ်းၵၢၼ်။ ၽိူဝ်ႇမႃးသမ်ႉမႃးၺႃးၶူးဝႃးပေႃႈသိလ်ထမ်း ဝုၼ်းၸုမ်ႉ၊ ၸဝ်ႈၶူးဝႃးႁွင်ႉၵႂႃႇၼႂ်းဝတ်ႉၵျွင်းမၼ်းၸဝ်ႈသေတူၵ်ႇတၵ်ႉဝႃႈ- “ဢႃႉ–ၸႂ်ပိဝ်ၼႃႇဢေႉၸဝ်ႈလုၵ်ႈႁဝ်းၼႆႉ – ၼႆသေဢဝ်ငွႆးယၢတ်ႇၼမ်ႉ လုၵ်ႈၼိုင်ႈပၼ်သေႁႂ်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူင်းတႆးလႄႈ” – ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉႁဝ်းၵေႃႈဢဝ်ငွႆးယၢတ်ႇၼမ်ႉၸဝ်ႈၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ ယိုၼ်ႈပၼ်ၼၼ်ႉသေမိူဝ်းမိူင်းတႆးၶိုၼ်း၊ မိူဝ်းၺႃးပွႆးသႅၼ်ဝီ၊ တီႈၼၼ်ႈမိူဝ်းၺႃးၸဝ်ႈသြႃႇသုၶမ်းထႅင်ႈ၊ မၼ်းၸဝ်ႈႁွင်ႉၵႂႃႇၸွမ်း ပၢင်ပွၼ်ႈထမ်းႁေႃးတြႃးမွၵ်ႈၶၢဝ်းတၢင်းပီၼိုင်ႈ။ မၢင်ပွၵ်ႈၸဝ်ႈသြႃႇသုၶမ်းဢမ်ႇယူႇ ယၢမ်ႈလႆႈႁေႃးတြႃး ၸွႆႈၵၢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈမႃး။

လၢတ်ႈလူၺ်ႈမိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းၸႃႇတိမိူင်းၵုတ်ႈ။ မိူဝ်ႈၵႂႃႇယူႇမိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ႁဵၼ်းလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ လၢတ်ႈၵႂၢမ်းမၢၼ်ႈတႃႇသေႇ၊ ဢမ်ႇပေႃးႁူႉၵႂၢမ်းတႆး။ ၽိူဝ်ႇမႃးႁေႃးထမ်းတြႃးမၢင်ပွၵ်ႈပိူၼ်ႈဝႃႈပဵၼ် မုၼ်ၸၢင်းမၢၼ်ႈမႃးႁေႃးတြႃး။ မိူဝ်ႈယူႇတႃႈၵုင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ၵွပ်ႈႁဝ်းဢမ်ႇပေႃးလႅၼ်ႇၵႂၢမ်းတႆးလီလႄႈ လၢတ်ႈၵႂၢမ်းမၢၼ်ႈ၊ ပိူၼ်ႈၵေႃႈဢမ်ႇထၢင်ႇဝႃႈ ႁဝ်းပဵၼ်တႆး။ ၽိူဝ်ႇမိူဝ်းယူႇထုင်ႉမၢဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၸင်ႇလၢတ်ႈၵႂၢမ်းတႆး လႆႈလီမႃး။

ထၢမ်-ဢိင်ၼိူဝ်ၸဝ်ႈသြႃႇသုၶမ်း ယုၵ်ႉယွင်ႈပၼ်ႁႅင်းသေ ထိုင်တီႈပေႃးမေႃၸွႆႈၵၢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈမႃး၊ သမ်ႉၶိုၼ်းႁဵတ်းႁိုဝ်ယဵပ်ႇယၢင်ႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၶိုၼ်းၶႃႈ?။
တွပ်ႇ-ဝၢႆးသေၸွမ်းၸဝ်ႈသြႃႇသုၶမ်းၼိုင်ႈပီယဝ်ႉ၊ ၽွင်းၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉပဵၼ်မုၼ်ၸၢင်းလႆႈၼိုင်ႈဝႃႇသႃ၊ လႆႈၵႂႃႇၸွႆႈၵေႃႇသၢင်ႈဝတ်ႉၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ တီႈပုတ်ႉထၵႃႇယႃႇ မိူင်းဢိၼ်ႊၻီႊယိူဝ်ႊ ႁႂ်ႈမၼ်းတၼ်းၶိုတ်းပွႆးယၢတ်ႇၼမ်ႉ။ ၸွႆႈၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈတီႈၼၼ်ႈလႆႈၶၢဝ်းတၢင်း 9 လိူၼ်။ ၽွင်းၼၼ်ႉလႆႈၵႂႃႇႁၼ်လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵူၼ်းႁူႉ/မေႃလိၵ်ႈလႄႈဢမ်ႇႁူႉ/မေႃလိၵ်ႈ။ ပေႃးၵူၼ်းမေႃလၢတ်ႈမေႃၸႃၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈဢိတ်းဢွတ်း ၶဝ်ဢမ်ႇပေႃးလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယၢပ်ႇ – လႆႈယိပ်းၾၢႆႇသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈ သဵၼ်ႈငိုၼ်း။ ၵူၼ်းဢမ်ႇႁူႉလိၵ်ႈသမ်ႉလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၵ်း၊ လႆႈတွႆႇမၢၵ်ႇႁိၼ်၊ မၢၵ်ႇဢုတ်ႇ ။ ၸႂ်ၵိူၼ့်ၶဝ်ၸဝ်ႈတႄ့ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ ၸိူဝ်းၼႆ့ ႁဵတ်းႁႂ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၶိုၼ်း မီးၸႂ်ၶႂ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈႁဵၼ်းလၢႆးၶိုၼ်းၼၼ်ႉၼႃႇ။

ထၢမ်- ဢေႃႈသိုပ်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈၶႃႈလႄႈ?။
တွပ်ႇ- ႁဵတ်းၼႆသေ ဝၢႆးပွႆးယၢတ်ႇၼမ်ႉယဝ်ႉ တႅပ်းတတ်းၸႂ်ဝႃႈၵႂႃႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈတီႈမိူင်းသီႇႁူဝ်ႇ (သီႇရိလင်ႇၵႃႇ)။ မိူဝ်ႈပွႆးယၢတ်ႇၼမ်ႉၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင်ၶမ်းမၢႆ ထမ်ႇမသႃမိ မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈသေ လႆႈငိၼ်းမၼ်းၸဝ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ “ႁဵၼ်းလိၵ်ႈဢင်းၵိတ်ႉၼႆႉတီႈ British Council ၶႅမ်ႉဢိူဝ်ႈ”။ ႁဵတ်းၼႆသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉလႆႈၽႅဝ်ၵႂႃႇမိူင်းသီႇႁူဝ်ႇသေ ၸင်ႇၵႂႃႇႁဵၼ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈတီႈ British Council ၼၼ်ႉၼႃႇ။

ထၢမ်-လုၵ်ႉတီႈပၢႆးပၺ်ၺႃမုၼ်ၸဝ်ႈ ၾၢႆႇလေႃးၵုတ်ႉတရႃႇသေ သမ်ႉမႃးၶဝ်ႈပၢႆးလေႃးၵီႇၼႆႉမီးလွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၸိူင်ႉႁိုဝ်ၶႃႈ?။
တွပ်ႇ-လွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇပိူင်လူင်မၼ်း ပဵၼ်လွင်ႈၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ။ တႃႇလႆႈၸုမ်ႈၶူးတႄႉမၼ်းငၢႆႈယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈပေႃးဢမ်ႇလႆႈၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းလၢတ်ႈလီ လွၼ်ႉၵႅၼ်ဢၼ်ပိူၼ်ႈသွၼ် တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းတေဢမ်ႇလႆႈ။ တေပဵၼ်ၵူၼ်းဢၢၼ်ႇဢူမ်သူပ်းသေ ၵႂႃႇတွပ်ႇၸိူင်ႉၼင်ႇမိူင်းႁဝ်းၶိုၼ်းၵူၺ်း။

ထၢမ်-ဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်းၵႃႈႁိုဝ်သေႁဵၼ်းၽႃႇသႃႇဢိင်းၵလဵတ်ႈ ႁႂ်ႈပေႃးထိုင်ၸၼ်ႉဝႃႈမေႃၶႃႈ ?။
တွပ်ႇ-တီႈမိူင်းသီႇရိလင်ႇၵႃႇ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၶႃႈႁဝ်းလႆႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈလႆႈႁဵၼ်းတီႈ British Council ၼႆႉသွင်ပီပၢႆၶိုင်ႈ၊ မွၵ်ႈ 500-600 ၸူဝ်ႈမူင်းၼႆ့ ဢၼ်ၶူးသွၼ်ပၼ်လႄႈ ဢၼ်ႁဝ်းႁပ်ႉလႆႈ မီးမွၵ်ႈ 30% ၵူၺ်း။ ၵိုတ်း 70% တႄ့လႆႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းဢဝ် ႁင်းၵူၺ်းထႅင်ႈ။ သုၼ်ႇတူဝ်ၶႃႈႁဝ်း လႆႈႁဵၼ်းတၢင်းၼွၵ်ႈထႅင်ႈ ဢမ်ႇယွမ်း 3,000-4,000 ၸူဝ်ႈမူင်း – ၸင်ႇႁူႉၾၢႆႇႁူႉပႃႈမၼ်းမႃး။

ထၢမ်-တီႈမိူင်းသီႇႁူဝ်ႇၼႆႉလႆႈၸုမ်ႈၶူးဢီႈသင်လၢႆလၢႆၶႃႈ?။
တွပ်ႇ-ႁဵၼ်းႁၢၼ်ႉတေႃႇယဝ်ႉၸၼ်ႉ BA သေၸဝ်ႈၶူးလူင်ႁဝ်း ၶမ်းမၢႆ ထမ်မသႃမိ သူင်ႇၵႂႃႇၸွႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်သႃႇသၼႃႇတီႈမိူင်းမလေႊသျိူဝ်ႊ၊ ယူႇလႆႈႁိမ်းပီၸမ်ၸမ်။ မိူဝ်ႈယူႇတီႈမိူင်းမလေးသျႃး လႆႈၼႄတြႃးပွၼ်ႈထမ်း၊ သွၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈပၼ်တႆးယၢၼ်မိူင်း၊ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ပွၵ်ႈၶိုၼ်းသီႇႁူဝ်သေ တွပ်ႇၸၼ်ႉ MA . လႆႈၵႂႃႇတွပ်ႇပႃးၾၢႆႇ IELTS ။ IELTS ၼႆႉမၼ်းပဵၼ်တီႈထတ်း ၼမ်ႉၵတ်ႉ တႃႇၶဝ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်။ ဝၢႆးယဝ်ႉၸၼ်ႉ MA တီႈမိူင်းသီႇႁူဝ်ၼၼ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ ပေႃးဢၢၼ်းသိုပ်ႇၵၢၼ်ႁဵၼ်းတၢင်ႇမိူင်းၼႆႉမၼ်းလူဝ်ႇ။ ဢၼ်လႆႈၸုမ်ႈၶူး BA လႄႈ MA တီႈသီႇႁူဝ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ၾၢႆႇၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ “ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇလႄႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၽႃႇသႃႇတီႈၼပ်ႉယမ်မိူင်းဝၼ်းတူၵ်း” ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူင်းတႆးသေလႆႈမိူဝ်းၸွႆႈၵၢၼ် ၸုမ်းပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇပိတၵၢတ်ႈသၢမ်ၵွင် ဢၼ်ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင်ႁဝ်းၸဝ်ႈသြႃႇမိူင်းၵုတ်ႈဢွၼ်ႁူဝ်တီႈ ဝတ်ႉပိတၵၢတ်ႈပၢင်လူင်၊ ၼၼ်ႉတႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 3 လိူၼ်။

ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶူးလူင်ႁဝ်း ႁႂ်ႈမႃးၸွႆႈၵၢၼ်ၶိုၼ်းတီႈသိင်ႊၵပူဝ်ႊ၊ ၸွႆႈၵၢၼ်ထႅင်ႈ 2 ပီ။ မိူဝ်ႈယူႇသိင်ႊၵပူဝ်ႊၼၼ်ႉ လိူဝ်သေၸွႆႈၵၢၼ်ယဝ်ႉၶိုၼ်းၶိုၼ်ႈ Diploma ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၾၢႆႇပၢႆးၸႂ်။ လႆႈၶႅပ်းဝႂ် Diploma ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ ၾၢႆႇပၢႆးၸႂ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵူၼ်းပဵၼ်၊ မုၵ်ႉၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း၊ ၵၢၼ်ႁဵၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ။

ၽွင်းယူႇတီႈသိင်ႇၵပူဝ်ႊၼၼ်ႉ လႆႈယွၼ်းလဝ်ႈတီႈ ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင်ႁဝ်းၶႃႈဝႆ့ ပေႃးယူႇတီႈသိင်ႇၵပူဝ်တဵမ် သွင်ပီယဝ့် လွင်ႈတေယွၼ်းဢွၵ်ႇၼႂ်းၼႃႈၵၢၼ်သႃႇသၼႃႇ။ တုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၶူးလူင်ၶဝ်ၸဝ်ႈ ႁႃၸဝ်ႈသင်ၶဢၼ်တေမႃး ႁဵတ်းၵၢၼ်တႅၼ်းတီႈၶႃႈႁဝ်းဝႆ့။ ၵွပ်ႈဝႃႈၶႃႈႁဝ်း သူၼ်ၸႂ်ၶဝ်ႈၸႂ်ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်း၊ ၵၢၼ်ၵူၼ်းတင်းၼမ်။ တူဝ်ယၢင်ႇ- မိူဝ်ႈယူႇမလေႊသျိူဝ်ႊ လႆႈၸွႆႈထႅမ်ပီႈၼွင်ႉတႆးယၢၼ်မိူင်း ၸိူဝ်းထူပ်းၽေးပၢႆႈၶဝ်ႈပိုင်ႈႁူမ်ႈမိူင်းမလေႊသျိူဝ်ႊ၊ လႆႈႁူမ်ႈမိုဝ်းပႃးၸဝ်ႈၼႃႈတီႈလၢႆၾၢႆႇ ပႃးၸဵမ် UN ၸွႆႈထႅမ်ၼၢင်းယိင်းတႆး 12 ၵေႃ့ ၸိူဝ်းထုၵ်ႇလွၵ်ႇၵႂႃႇၶၢႆတူဝ် ၼႂ်းမိူင်းမလေႊသျိူဝ်ႊ တေႃႇပေႃးပူၼ်ႉလွတ်ႈ။

ထၢမ်-ဝၢႆးလူင်းၵျွင်းမႃးယဝ်ႉ သမ်ႉသိုပ်ႇႁဵတ်းသင်ထႅင်ႈၶႃႈ?။
တွပ်ႇ- လူင်းမႃးလႆႈယူႇ 3 ပီ။ ၼႂ်း 3 ပီၼႆႉ တူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်ၵူၼ်းၼမ်၊ ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်း။ ပူင်သွၼ်ပၼ်ၾၢႆႇတိတ်းတေႃႇၵပ်းသိုပ်ႇလႄႈ ၾၢႆႇဢွၼ်ႁူဝ်တီႈၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ SSYCB (Shan State Youths Capacity Building) ၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈပီ။ သွၼ်လိၵ်ႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ဢွၵ်ႇပပ်ႉလိၵ်ႈ 2 ပပ်ႉ၊ ၶၢဝ်းယၢမ်းၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈပိူၼ်ႈႁူႉဝႃႈႁဝ်းပဵၼ်ၽႂ်။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢၼ်မိူင်းတႄ့ မီး 2 ဢၼ်။ ၽွင်းၸဝ်ႈၼႃႈတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈၶဝ် ဢမ်ႇပၼ်ၵူၼ်းပၢႆႈ ၽေးၶဝ်ႈဝဵင်းလူင်ၼၼ်ႉ ၶတ်းၸႂ် ဢဝ်ႁႂ်ႈထိုင်ဝဵင်းလူင်တူၼ်ႈတီး ။ ထၢႆႇတတ်းႁဵတ်းဢွၵ်ႇငဝ်းတူင်ႉ VIDEO လွင်ႈသင်ႇၶၸဝ်ႈ ၶဝ်ႈၸွႆႈပၢတ်ႇၶဝ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၽွင်းသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ဢဝ်ႁိူဝ်းမိၼ်မႃးယိုဝ်း မိူင်းတႆးပွတ်းၵၢင် ၽွင်းပီ 2015 ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ဢမ်ႇပၼ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးပူၼ်ႉ လၢႆးၶႃႈ။ ဢၼ်ပၢႆႈထိုင်လႃႈသဵဝ်ႈၵေႃႈ ၺႃးသိုၵ်းဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈသေ ပိၵ်ႉၶၢဝ်ႇဝႆ့။ ၸိူဝ်းၼႆ့ႁဝ်းၶႃႈပွင်ႇၸႂ်ဝႃႈ ၶဝ်ၶႂ်ႈဢိုတ်းႁႅတ်ႉမီႊတီႊယိူဝ်ႊ ဢမ်ႇပၼ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းႁူ့ၸွမ်း။ ထုၵ်ႇလီႁႃလၢႆးၶၢမ်ႈ ပူၼ်ႉလွင်ႈၼႆ့ ၼႆသေ ႁူမ်ႈၵၼ်ၸတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ဢၼ်မီးတီႈလၢႆးၶႃႈ လႆႈၽႅဝ်ထိုင်တူၼ်ႈတီး ၼၼ်ႉၼႃႇ။

ထၢမ် – ၸိုဝ်ႈပပ်ႉ 2 ပပ်ႉ ဢၼ်ဢွၵ်ႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉလူး?။
တွပ်ႇ- ၸိုဝ်ႈပပ်ႉဝႃႈ “ၶုၵ်းၶူၼ်ႉ ဝူၼ်ႉ ၶေႃႈၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ” လွင်ႈပၢႆးဢွၼ်ႁူဝ်ဢေႃႈ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈပၢႆးဢွၼ်ႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၶေႃႈၵႂၢမ်း ပွင်ႈၵႂၢမ်းၽူႈၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇၶဝ်ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉလၢတ်ႈ။ ထႅင်ႈပပ်ႉၼိုင်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ယုၵ်ႉမုၼ်းပၢႆးမွၼ်းလွင်ႈဢွၼ်ႁူဝ်” ၸိုဝ်ႈပၢႆၵမ်ၶိင်းသွႆႈၶမ်းမူၼ်း။ ၸိုဝ်ႈပၢႆၵမ်မီး 2-3 ဢၼ်ၶႃႈ။ ပေႃးတႅမ်ႈပွင်ႈၵႂၢမ်းၾၢႆႇမၢၼ်ႈ တႄ့ ပဵၼ် မူဝ်းၵူၵ်ႉမျူဝ်းဢွင်ႇ၊ ပေႃးတႅမ်ႈ ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းသူဝ်ႊသျႄႇမီႊတီႊယိူဝ်ႊ တႄ့ ပဵၼ်ၸၢႆးၸၢႆးတႆးဢေႃႈ။

ထၢမ် – မိူဝ်ႈပၢင်ၵုမ်လူင် CSSU ယူႇပွၵ်ႈၵမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၼၼ်ႉ ၵေႃႈလႆႈႁၼ်ၶဝ်ႈပႃးယူႇ?။
တွပ်ႇ – ဢေႃႈၸႂ်ႈဢေႃႈ ၽွင်းၼၼ့် ၶႃႈလႆႈႁၢပ်ႇၸွႆႈ တွၼ်ႈၽူႈၵႅဝ်ပၢင် ၊ သမ့်လႆႈႁဵတ်းပၼ်ပႃးၸွမ်းတွၼ်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်း ႁူဝ်ၶေႃႈၾၢႆႇၵၢၼ်မိူင်း၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉလူင်းပိုၼ့်တီႈ ၸွမ်းတၢင်း မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႃႈသဵဝ်ႈ သႅၼ်ဝီ ၵူတ့်ၶၢႆ မူႇၸေႊ ၼမ်ႉၶမ်းၸိူဝ်းၼႆ့။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ လႆႈၵႂႃႇတၢင်းမိူင်းထႆးသေ သပ်းလႅင်းၼႄၵၢၼ် ပၼ်ပီႈၼွင်ႉတႆးဢၼ်ႁွတ်ႈမိူင်းထႆး၊ လိူဝ်ၼၼ်ႉ လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃးပၢင်ၵုမ်မိူၼ်ၼင်ႇပၢင်ၵုမ်လူင် 21 ပၢင်လူင် တီႈၼေႇပျီႇတေႃႇ၊ ပၢင်ၵုမ် ၶွင်ႊသီႊၸၢဝ်းၶိူဝ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ UNFC ၊ ၶွမ်ႊမတီႊၵပ်းသၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ် FPNCC ၸိူဝ်းၼႆ့။- ၶဝ်ႈပႃးၸွမ်းၼႂ်းၸုမ်း Technical Team ဢေႃႈ။

ထၢမ် – လုၵ့်တီႈၼၼ်ႈသေ ႁဵတ်းႁိုဝ်ဝၢင်းၽႅၼ် ၵၢၼ်ႁဵၼ်းၶိုၼ်းလႃႇ?။
တွပ်ႇ – ႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်း ၵူၼ်းၼမ် ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီၼႆ့ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းလႆႈမီး တင်းႁူႉမႂ်ႇမႂ်ႇ မႃးတင်းၼမ်။ ဢၼ်ႁဝ်းႁဵၼ်းႁူႉမႃးၼႆႉ တိုၵ်ႉၸႂ်ႉလႆႈမွၵ်ႈ 5% ၵူၺ်း။ ဢၼ်ႁဝ်းၸၢင်ႈႁဵတ်းလႆႈထႅင်ႈယင်း တိုၵ့်မီးတင်းၼမ်။ သမ့်ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်လဵၼ်ႈယူႇ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆ့ ၸႂ်ႈၵေႃႈလီ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵေႃႈလီ – တေႁဵတ်းသင်ၵေႃႈ ဢဝ်ၵုင်ႇၸိုဝ်ႈသဵင် ၵုင်ႇပၵႃႇတၼ ၸုမ်ႈၶူးယႂ်ႇယႂ်ႇလူင်လူင်ၸိူဝ်းၼႆ့မႃးလွၵ်ႇၵၼ်။ တူၺ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၼူၵ့်ယုင်း ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းလိူၵ်ႈၶိုၼ်ႈမႃးၼၼ်ႉ လႄႈ ၶဝ်မႃးၼပ်ႉၼႄဝႃႈ တွၵ်ႊတိူဝ်ႊ မီးလၢႆၵေႃ့၊ ၵူၼ်းမီးၸုမ်ႈ မီးၶူးၾၢႆႇၼၼ်ႉၾၢႆႇၼႆ့မီးလၢႆၵေႃ့ ၸိူဝ်းၼႆ့။ တီႈတႄ့ၵူၼ်းဢမ်ႇယဝ်ႉၸုမ်ႈၶူးသင်သေ ဢၼ်ႁဵတ်းလႆႈလိူဝ်ၼႆ့မ ၼ်းမီးတင်းၼမ်။ ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈသမ်ႉ ၵၢၼ်မိူင်းဢၼ်ၵႂႃႇယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆ့ မၼ်းပဵၼ် Deadlock ဝႆ့။ ၸူဝ်ႈတိုၵ့်ၵိုတ်းၶမ်ဝႆ့ ၼႆ့ ႁဝ်းၵေႃႈ ဝၵ်ႉဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းသေ ၶႂ်ႈၵႂႃႇဢဝ်ၸုမ်ႈၶူးၵၢၼ်မိူင်းမႃးသေဢၼ်ဢၼ် ႁႂ်ႈပဵၼ်မႃး တႃႇၵမ်ႉၸွႆႈၵၢၼ် ဢၼ်ႁဝ်းၶႂ်ႈႁဵတ်း ၼၼ်ႉယူႇ။

ထၢမ် – ဢေႃႈၶႃႈ သိုပ်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈ လွင်ႈႁႅၼ်းတႃႇ ၵႂႃႇႁဵၼ်းၶႃႈလႄႈ။
တွပ်ႇ – ဢၼ်ၼိုင်ႈၶႃႈမီး ၸုမ်ႈၶူး တီႈမိူင်းသီႇႁူဝ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈ၊ ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈသမ်ႉ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းတွပ်ႇၶိုၼ်း IELTS ၊ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႅမ်ႈၶိုၼ်းပိုၼ်း ၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်ႁဝ်း ၶဝ်ႈၸွႆႈတူင်ႉၼိုင်မႃး ။ ႁႃလိၵ်ႈၵမ်ႉၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်။ မိူဝ်ႈတႄႇဢၢၼ်းၵႂႃႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်တီႈမိူင်း ဢေႃႊသတြေႊလီႊယိူဝ်ႊ ၵႃႈႁဵၼ်းသမ်ႉသုင်ၼႃႇ။ ၸင်ႇလိူၵ်ႈ မႃးၶိုၼ်ႈတီႈမိူင်းဢမေႊရီႊၵ ၼႆ့။ ပဵၼ်ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင်ၻွၵ်ႊတိူဝ်ႊၶမ်းမၢႆ ထမ်မသႃမိ၊ လုင်းၼုတ်း ၽူႈၼမ်းၼႂ်းလူင်ပႃႇတီႇ ႁူဝ်သိူဝ်ၸိူဝ်းၼႆ့ ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်ပႃးယူႇ။

ထၢမ်-မိူဝ်ႈလဵဝ် တိုၵ်ႉၶိုၼ်ႈဝႆႉၸၼ်ႉၸွမ်သင်၊ ဢဝ်ပၢႆးသင်ဝႆႉယူႇ?။
တွပ်ႇ-မိူဝ်ႈလဵဝ်ၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းဝႆႉယူႇတီႈၸၼ်ႉၸွမ် Webster University, Missouri State မိူင်း USA လႆႈၶၢဝ်းတၢင်းႁိမ်းၼိုင်ႈပီတဵမ်ယဝ်ႉ၊ ၶႃႈလႆႈမႃး Master ဝႆ့ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉလႄႈတိုၵ်ႉႁဵၼ်းဝႆ့ Master မၢႆ 2 ။ ပေႃးယဝ်ႉ Master မၢႆသွင်ယဝ်ႉ တေၶႂ်ႈသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းထႅင်ႈ ၾၢႆႇပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ တေပဵၼ် Master မၢႆ 3 ။ Master မၢႆသၢမ်ၼႆႉ တေႁဵၼ်းတီႈမိူင်းဢမေႊရိၵႃႊၼႆႉ ႁိုဝ် ဢမ်ႇၼၼ်တေႁဵၼ်းတီႈမိူင်းၶႄႇ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈမိူင်းၶႄႇၵေႃႈလမ်ႇလွင်ႈတႃႇႁဝ်း၊ မိူင်းၶႄႇလႄႈမိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၼႆႉ ႁဝ်းမႃးတူၺ်းဢၼ်ၸမ်ပိူၼ်ႈသေႁဝ်းသမ်ႉပဵၼ်မိူင်းၶႄႇ။ ၵွပ်ႈၼႆလွင်ႈယူႇသၢင်ႈၵိၼ်သဝ်းၶဝ်၊ ပေႃႇလသီႇၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးၶဝ်ပဵၼ်ႁိုဝ်ၼၼ်ႉ ၶႃႈဝူၼ်ႉဝႃႈထုၵ်ႇလီႁူႉယူႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ်ၶႃႈႁဝ်းမီးယိူင်းဢၢၼ်းၵႂႃႇတီႈၼၼ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈၸုမ်ႈၶူးတႄႉ ပဵၼ်ၸုမ်ႈၶူးမိူင်းၼႆႉၵူၺ်း၊ ၶဝ်မီးလွင်ႈၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ်ဝႆ့ဢေႃႈ။ ၸၼ်ႉၸွမ်Webster University ၼႆႉ မီးၵိင်ႇၽႄဝႆႉတီႈမိူင်းထႆး၊ မိူင်းၶႄႇ၊ မိူင်းသဝိတ်ႉသိူဝ်ႊလႅၼ်ႇ၊ ဝဵင်းလူင်လၼ်ႊတၼ်ႊ၊ ၸၼ်ႉၸွမ်ၼႆႉတူဝ်ႈလူၵ်ႈၼႆႉတေမီး 7 တီႈၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၸၼ်ႉၸွမ်ၼႆႉတႄႇတင်ႈမႃးမိူဝ်ႈ 1915 – ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းမိူင်း ဢမေႊရီႊၵ မီး 40 တီႈပၢႆ၊ ဢွၼ်တၢင်းပဵၼ်ၸၼ်ႉၸွမ် တႃႇၽူႈယိင်းၶရိတ်ႉယၼ်ႇၶဝ်၊ ဝၢႆးမႃး ပဵၼ်ၵႂႃႇ တႃႇၾၢႆႇသိုၵ်းမိူင်းဢမေရီႊၵၼ်ၶဝ် ၶဝ်ႈႁဵၼ်းဢေႃႈယၢမ်းလဵဝ်။

ထၢမ်- ၽဝပဵၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းမိူင်းဝၼ်းတူၵ်းသမ်ႉ ႁူပ်ႉတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇသင်ၶႃႈ?။
တွပ်ႇ-လွင်ႈတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလူင်ႁဝ်းၼႆႉမီး 2 ဢၼ်။ ၼိုင်ႈ-မၢင်ၸိူဝ်းမီးငိုၼ်းဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၵတ်ႉ။သွင်-မၢင်ၸိူဝ်းမီးၼမ်ႉၵတ်ႉဢမ်ႇမီးငိုၼ်းတွင်း။ သွင်ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၼ်ႁႃဢၼ်ႁဝ်းတေလႆႈၶၢမ်ႈပူၼ်ႉမၼ်းလႆႈ။ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇၶႃႈႁဝ်း မီးၼမ်ႉၵတ်ႉတႄႉႁႃႉၼႆၵေႃႈဢမ်ႇမီးၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈပႅင်ႈၼင်ႇၶႃႈထုၵ်ႇလီမီးၼၼ်ႉၶႃႈမီးယဝ်ႉ။ တီႈငိုၼ်းတွင်းၼႆႉမၼ်းယၢပ်ႇ၊ ႁဝ်းၶႃႈၼႆႉၼင်ႇႁိုဝ်တေလႆႈမႃးၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းၼႆႉ လႆႈၵဵပ်းႁွမ်ငိုၼ်းပဵၼ် 3-4ပီ၊ ၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းၵေႃႈလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၸွမ်းယူႇ ၵွပ်ႈဝႃႈလွင်ႈယူႇလွင်ႈသဝ်းမၼ်းၵႃႈလိူဝ်ႁႅင်း။ ၵွပ်ႈၼႆၼိုင်ႈဝူင်ႈၼႆႉ 1-2 ဝၼ်းၶႃႈႁဝ်းၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼိုင်ႈဝၼ်း 12 ၸူဝ်ႈမူင်းၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵႃႈႁႅင်းၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်း 7-8 US$ ယွၼ်ႉႁဝ်းပႆႇမေႃၵၢၼ်။

ထၢမ် – ၵႃႈယူႇ၊ ၵႃႈၵိၼ်ၵႃႈႁိူၼ်း ၸိူဝ်းၼႆ့ ၸွင်ႇၵုမ်ႇယူႇ ႁႃႉ?။
တွပ်ႇ – ၵႃႈႁဵၼ်းၼႆ့ မၼ်းတေဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်၊ ၸၼ်ႉၸွမ်တီႈၼိုင်ႈလႄႈတီႈၼိုင်ႈ၊ ပၢႆးၼိုင်ႈလႄႈပၢႆးၼိုင်ႈ၊ ၸၼ့် BA သႅၼ်းၼိုင်ႈ၊ ၸၼ်ႉ MA သႅၼ်းၼိုင်ႈ ။ ပေႃးပဵၼ် ၶွမ်ႊမိဝ်ႊ ၼတီႊၶေႃႊလဵၵ်ႉ ၵႃႈမၼ်းတေထုၵ်ႇလိူဝ်ပိူၼ်ႈ၊ ၵမ်ႈၼမ်တႄ့ၶဝ်ႈသွၼ်ႇ ပဵၼ်ၶရႅတ်ႉတိၵ်ႉ ဢဝ် – ဢၼ်ၶႃႈမႃးႁဵၼ်းၼႆ့ တေႃႇယဝ်ႉမီး 37 ၶရႅတ်ႉတိၵ်ႉ – ပၢႆးမၼ်းတႄ့ – ပၢႆးၵပ်းသိုပ်ႇၵူႈမိူင်း၊ ပၢႆးတႅၵ်ႈၼိူင်းပိူင်ၵၢၼ်မိူင်း၊ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးလႄႈၵၢၼ်မိူင်း၊ ပၢႆးမူႇၸုမ်း ၼွၵ်ႈၵူႈမိူင်းမိူင်း၊ ပၢႆးႁူမ်ႇလူမ်ႈၵူႈမိူင်းမိူင်း၊ ပၢႆးလဵပ်ႈႁဵၼ်းမိူင်းၵုၼ်ယူႊရူပ်ႊ ၸိူဝ်းၼႆ့ဢေႃႈ။ တေလႆႈႁဵၼ်း မွၵ်ႈ 2 ပီ ၸင်ႇယဝ်ႉဢေႃႈ။ ၶႃႈသမ်ႉယဝ်ႉ MA တင်းမိူင်းသီႇႁူဝ်မႃးလႄႈ ၶဝ်လူတ်းပၼ် 10 ၶရႅတ်ႉတိၵ်ႉ၊ ၵႃႈႁဵၼ်းတႄ့ ၼိုင်ႈၶရႅတ်ႉတိၵ်ႉ တူၵ်းယူႇ 850 $ ငိုၼ်းမိူင်းၼႆ့ ၼၼ်ႉၶႃႈၼႃႇ၊ ပေႃးပဵၼ်ၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼတီႊၶေႃႊလဵၵ်ႉ တႄ့ ၼိုင်ႈၶရႅတ်ႉတိၵ်ႉ တူၵ်းယူႇ 350 $ ၸိူဝ်းၼႆ့၊ ပေႃးမိူၼ်ၼင်ႇ ၸၼၼ်ႉၸွမ်ႊ ႁႃႊဝိူတ်ႉ ဝႃႇၸိူဝ်းၼႆ့ ၼိုင်ႈၶရႅတ်ႉတိၵ်ႉ တေတူၵ်းမွၵ်ႈ ႁိမ်းႁွမ်း 2 ႁဵင်ဢေႃႈ။ တီႈယူႇတီႈၵိၼ်ၵေႃႈ လႆႈလိူၵ်ႈႁႃ တီႈဢၼ်ထုၵ်ႇမၼ်းဢေႃႈ။

ထၢမ်-မိူဝ်ႈယူႇမိူင်းႁဝ်း ဢၼ်လႆႈႁဵၼ်းသမ်ႉပဵၼ်ၾၢႆႇလေႃးၵုတ်ႈ ပၢႆးဝူၼ်ႉၵႂၢမ်းသွၼ်ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ၊ မၼ်းသမ်ႉမႃးၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်းတၢင်းၵမ်ႉၸွႆႈ မိူဝ်ႈၵႂႃႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈၾၢႆႇၵူၼ်းႁိူၼ်း (လေႃးၵီႇ) ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၽွင်ႈၶႃႈ?။
တွပ်ႇ-ဢၼ်ၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်းတႄႉ ပဵၼ်ၸုမ်ႈၶူးဢၼ်လႆႈႁပ်ႉမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းပဵၼ် MA ပိူၼ်ႈမၵ်းမၼ်ႈပၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈတၢင်းႁူႉဢၼ်ႁဝ်းလဵပ်ႈႁဵၼ်းမႃးၼႆႉ ဢမ်ႇၵဵဝ်ႇတင်းၽႃသႃၼႆ့ လႄႈ လႆႈၶိုၼ်းတႄႇႁဵၼ်းဢဝ်ၵမ်ႈၼမ်၊ ၵွပ်ႈဝႃႈၽႃႇသႃႇမၼ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်၊ မၼ်းဢမ်ႇၵိုင်ႉၵၢင်ႉၵွင်ႉၵၼ်လႆႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈဢၼ်ၶႃႈသွၼ်ႁဵၼ်းမႃးတီႈပုၼ်ႉၼၼ်ႉ မၼ်းမႃးပၼ်ၽွၼ်းပၢင်ႈမိူဝ်ႈၶႃႈႁဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵၢၼ်ၽႃႇသႃႇ၊ ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းမႃးထႅမ်ႁႅင်းပၼ်ၼႂ်းၵႄႈၵၢင်တီႈလွၵ်းပဝ်ႇမၼ်း၊ မေႃပိုတ်ႇႁူဝ်ၸႂ်ႁဝ်းသေတူၺ်း။

ထၢမ်-ၸွင်ႇမီးယိူင်းဢၢၼ်း တႃႇသိုပ်ႇဢဝ်ၸုမ်ႈၶူးၻွၵ်ႊတိူဝ်ႊၸိူဝ်းၼႆႉၶႃႈႁႃႉ?။
တွပ်ႇ-ၶႃႈႁဝ်းဢမ်ႇမုင်ႈမွင်းၸိူင်ႉၼၼ်။ ပေႃးၶႂ်ႈလႆႈ PhD ၸိူင်ႉၼၼ်ၶႃႈႁဝ်းဢမ်ႇမႃးၶိုၼ်ႈမိူၼ်ၼင်ႇ IR တီႈမိူင်းၼႆ့။ ၶႃႈဢဝ်ၸၼ်ႉ PhD တီႈမိူင်းသီႇရိလင်ႇၵႃႇတေႃႇပေႃးယဝ်ႉၵေႃႈလႆႈၶႃႈ။ မၼ်းပဵၼ်ပၢႆးထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ၊ ၶႃႈႁဝ်းသမ်ႉသူၼ်ၸႂ်မိူၼ်ၼင်ႇပၢႆးၼႃႈၵၢၼ်၊ ပၢႆးၽႃႇသႃႇ၊ ပၢႆးၸႂ်၊ ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း။ ဢၼ်တေၶႂ်ႈၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းထႅင်ႈၼႆႉပဵၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး။ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈလႆႈႁဵၼ်းလၢႆလၢႆပၢႆးၼႆလႄႈၵၢင်ၸႂ် ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁဵၼ်းPhD ဢေႃႈ။

ထၢမ်-မိူၼ်ၼင်ႇၾၢႆႇၵၢၼ်မိူင်းၵေႃႈလီ၊ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၵေႃႈလီ၊ ယိူင်းဢၢၼ်းသုၼ်ႇတူဝ်ဢၼ်ၶႂ်ႈပဵၼ်တီႈသုတ်းမီးသင်ၽွင်ႈၶႃႈ?။
တွပ်ႇ-ယိူင်းဢၢၼ်းဢၼ်ၶႂ်ႈပဵၼ်တီႈသုတ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉၵေႃႈလီ၊ တေႃႇထိုင်မိူဝ်းၼႃႈၵေႃႈလီ၊ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၸႂ်ႁၵ်ႉၶိူဝ်းၵူၼ်းႁဝ်း ပူၼ်ႉၶွပ်ႇလႅၼ်မူႇၸုမ်း။ ယၢမ်းလဵဝ်ၵူၼ်းတႆးႁဝ်းၵူၼ်းလူင်ႁဝ်းၶဝ်ၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈမၼ်းဢမ်ႇပူၼ်ႉၶွပ်ႇလႅၼ်မူႇၸုမ်း၊ ၶိူင်ႈမိၵ်ႈမၢႆၸိူဝ်းၼႆႉ။ မၼ်းၵႂႃႇၶမ်တီႈသိူဝ်ၽိူၵ်ႇ/ ႁူဝ်သိူဝ်၊ မၼ်းၵႂႃႇၶမ်တီႈပွတ်းႁွင်ႇ/ ပွတ်းၸၢၼ်း၊ ႁဝ်းႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၼႆႉႁဝ်းၵႂႃႇၶမ်တီႈမူႇၸုမ်း/ မိၵ်ႈမၢႆမၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း။ ယိူင်းဢၢၼ်းလူင်ၶႃႈႁဝ်းၶႂ်ႈႁဵတ်းၼႄတႄႉ လွင်ႈၵၢၼ်ႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၼႆႉ ယႃႇပေၵႂႃႇတူၺ်းတီႈမိၵ်ႈမၢႆၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပေႃးႁဝ်းဢမ်ႇၶၢမ်ႈပူၼ်ႉလႆႈမိၵ်ႈမၢႆၸိူဝ်းၼႆႉသေ ႁဝ်းႁၵ်ႉမိၵ်ႈမၢႆၸိူဝ်းၼႆႉယူႇတိၵ်းတိၵ်းတႄ့ ႁဝ်းၶႃႈဢမ်ႇမီးတၢင်းတေၶွႆႈၵၼ်ၶႃႈ။

ထၢမ်-ၵဵဝ်ႇၵပ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇမိူင်းႁဝ်းလူး ၶႂ်ႈပၼ်ႁႅင်းၸႂ်ၸိူင့်ႁိုဝ်ၽွင်ႈ?။
တွပ်ႇ-ဢၼ်ၶႂ်ႈလၢတ်ႈပၼ်ႁႅင်းၸႂ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇႁဝ်းတႄႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈပိုတ်ႇႁူတႃလႅင်း။ ပိုတ်ႇႁူတႃလႅင်းၼႆႉဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈလူလိၵ်ႈ/ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈထွမ်ႇလၢႆလၢႆၵူၺ်း၊ လူဝ်ႇပိုတ်ႇပႃးႁူဝ်ၸႂ်ၽွင်ႈ။ ၵမ်ႈပႃႈၼမ်ႁဝ်းလႆႈႁၼ်တေဝႃႈၸိူဝ်ႉမူင်ႈၵေႃႈမူင်ႈပႅင်း-ၸိူဝ်ႉမႅင်းၵေႃႈမႅင်းႁၵ်ႉ၊ ဢွၼ်ၵၼ်ႁၵ်ႉႁင်းၽႂ်ႇႁင်းမၼ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈၵမ်ႈပႃႈၼမ်ၼႆႉပိၵ်ႉမၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ်သေႁၵ်ႉ၊ ဢမ်ႇပိုတ်ႇမၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ်သေႁၵ်ႉ၊ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၶဝ်ဝူၼ်ႉၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈ။ ၵမ်ႈၼမ်ႁဝ်းတူၺ်းဢၼ်ႁဝ်းၶႂ်ႈပဵၼ်ၵူၺ်း၊ ဢၼ်တိုၵ်ႉပဵၼ်ယူႇဢၼ်ထုၵ်ႇလီပဵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းလိုမ်းဝူၼ်ႉပႃး။

ၼင်ႇႁိုဝ်တေမေႃဝူၼ်ႉၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈတူၺ်းၵႆၵႆၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီလူလိၵ်ႈၼမ်ၼမ်၊ လဵပ်ႈႁဵၼ်းၼမ်ၼမ်။ ပေႃးႁဝ်းမေႃပိုတ်ႇႁူဝ်ၸႂ်ႁဝ်းသေလဵပ်ႈႁဵၼ်းၼႆႉ ၵူႈတီႈပဵၼ်ၸၼ်ႉၸွမ်ႁဝ်းယဝ်ႉ။

ယိၼ်းၸူမ်းၶႃႈ

ၶေႃႈမုလ်း – ၵေႃသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မၢႆ 011, October 2018

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း