မိူင်းၼႂ်းၵုၼ်ဢေႊသျိူဝ်ႊၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ႁိုဝ် ASEAN ပဵၼ်ၸုမ်းမိူင်း ဢၼ်ႁၼ်ထိုင်လွင်ႈလမ်ႇလွင်ႈ ပၢႆးပၺ်ၺႃတႄႉတႄႉယူႇ။ ၼင်ႇႁိုဝ်တေပူၵ်းပွင်လွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇပၢႆးပၺ်ၺႃၼႆၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၸုမ်းASEAN လႆႈၵေႃႇတင်ႈၶူင်းၵၢၼ် ၼင်ႇႁိုဝ်တေထတ်းသၢင်လွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇလုၵ်ႈႁဵၼ်း ၼႂ်းမိူင်းဢၼ်ယူႇၼႂ်းၵုၼ်ဢေႊသျိူဝ်ႊ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ၊ ၶူင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉမိူၼ်ၼင်ႇ Programme for International Student Assessment (PISA) လႄႈၶူင်းၵၢၼ် Organization for Economic Co-operation and Development (OECD)။ ၶူင်းၵၢၼ်ၼႆႉ ထတ်းသၢင်ၼမ်ႉၵတ်ႉလုၵ်ႈႁဵၼ်း ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၵၢၼ်ဢၢၼ်ႇ၊ ပၢႆးၼပ်ႉ လႄႈပၢႆးသၢႆႈ။
ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈထတ်းသၢင်ႈၼႆႉသေ မိူင်းၼႂ်း ASEAN ၵမ်ႈၼမ်လႆႈမၢၵ်ႈ 69.5 ၊ ၵူၺ်းၵႃႈမီးမိူင်းလၢဝ်း တင်းမိူင်းၵမ်ႊပေႃႊၻီႊယိူဝ်ႊၵူၺ်း ဢၼ်လႆႈမၢၵ်ႈ 50 ။ မိူင်းသိင်ႊၵပူဝ်ႊ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ပၢႆးပၺ်ၺႃ လီလိူဝ်ပိူၼ်ႈသုတ်း၊ မိူင်းပရူႊၼႆႊ၊ မိူင်းမလေႊသျိူဝ်ႊ၊ မိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်း၊ မိူင်းဢိၼ်ႊၻူဝ်ႊၼီႊသျိူဝ်ႊ၊ မိူင်းၾိလိပ်ႉပိၼ်ႊ၊ မိူင်းထႆးလႄႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ၼၼ်ႉ ယူႇၼႂ်းၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပၢၼ်ၵၢင်။ တေလႆႈဝႃႈမိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ယူႇၼႂ်းၸၼ်ႉဢၼ်ၶိုတ်းထၢၼ်ႈ ၸွမ်းမိူင်းၵုၼ်ၼႂ်းဢေႊသျိူဝ်ႊၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇယူႇ။ ပႅၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ပၢႆးပၺ်ၺႃမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈပူၵ်းပွင်မႃး 50-60 ပီမိူင်း ယွၼ်ႉသိုၵ်းယိုတ်းၵုမ်းၵမ်ဢမ်းၼၢတ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝၢႆးသေဝၢၼ်ႈမိူင်းပိုတ်ႇပၢင်ႇမႃး ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 5-6 ပီၵူၺ်းၼႆၵေႃႈ လႆႈၶတ်းၸႂ်ပူၵ်းပွင် ပၢႆးပၺ်ၺႃတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသေ လႆႈဝၢင်းၽႅၼ်မူၼ်ႉမႄးပၢႆးပၺ်ၺႃ National Education Strategic Plan ဢၼ်တႄႇႁဵတ်းမႃးပီ 2016 တေႃႇထိုင် ပီ 2021 ၼႆယဝ်ႉ။
ပေႃးတူၺ်းၶိုၼ်း မိူဝ်ႈပၢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵုမ်းၵမ်ဝၢၼ်ႈမိူင်းၼႆႉ လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ပၢႆးပၺ်ၺႃၼၼ်ႉ ဢေႇလိူဝ် 0.1 % လူးၵွၼ်ႇ။ ဝၢႆးသေဝၢၼ်ႈမိူင်းလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးၶိုၼ်းၼႂ်းပီ 2011 ၼၼ်ႉ လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ပၢႆးပၺ်ၺႃၼၼ်ႉ ၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃးပဵၼ် 0.7% တေႃႇထိုင်ပီ 2014 ၼၼ်ႉ ၽိူမ်ႉၼမ်မႃးပဵၼ် 2.1%။ ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ၶတ်းၸႂ်မူၼ်ႉမႄးမႃးယူႇၼႆၵေႃႈ တေလႆႈဝႃႈလွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ပၢႆးပၺ်ၺႃၼႆႉ ယင်းတိုၵ်ႉဢေႇယူႇ ပေႃးတႅၵ်ႈၵၼ်ၼႂ်းၵုၼ်ဢေႊသျိူဝ်ႊၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ၊ မိူဝ်ႈလဵဝ် ငိုၼ်းၵမ်ႉၸွႆႈၼႂ်းၵုၼ်ၼႆႉၽတ်ႉၽဵင်ႇယူႇတီႈ 3.6%။
မိူင်းမၢၼ်ႈယၢမ်ႈလႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ၶိုတ်းၵၢပ်ႈလွင်ႈပၢႆးပၺ်ၺႃ ဢၼ်လီလိူဝ်ပိူၼ်ႈၼႂ်းဝူင်ႈပီမိူင်း 1950 ၊ မိူင်းမၢၼ်ႈၸွင်ႇတေယူႇတီႈၸၼ်ႉၽူႈၼမ်း လွင်ႈပၢႆးပၺ်ၺႃလႆႈၶိုၼ်းၼႆၼၼ်ႉ မၼ်းယူႇတီႈၽူႈၼမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်း ၶႂ်ႈမူၼ်ႉမႄးထိုင်ၸၼ်ႉလႂ်ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
သၢႆၼမ်ႉၶူင်း
ၶေႃႈမုလ်း – ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မၢႆ 009 September, 2018
