Tuesday, March 19, 2024

ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ (ႁိုဝ်) FPNCC

Must read

Photo by – SHAN/ ႁူဝ်ၼႃႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 7 ၸုမ်း

ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ ႁိုဝ် FPNCC ၼႆႉ သိုၵ်းဝႃႉ UWSA ဢွၼ်ႁူဝ် ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ 7 ၸုမ်း – မိူၼ်ၼင်ႇ – ၵူဝ်းၵၢင်ႉ MNDAA ၊ မိူင်းလႃး NDAA ၊ ၶၢင် KIA ၊ တႆး SSPP/SSA ၊ လွႆ TNLA တင်း ရၶႅင်ႇ AA ၶဝ် ၸိူဝ်းၵႂႃႇမႃးယူႇသဝ်းတူင်ႉ ၼိုင် ႁိမ်းလႅၼ်လိၼ်ၶႄႇတီႈငဝ်ႈငုၼ်းဝႃႉ ဝဵင်းပၢင်သၢင်း မိူဝ်ႈ ဝၼ်းတီႈ 15-19/4/2017 ။ ယိူင်းဢၢၼ်း ၶႂ်ႈႁႃတၢင်ႇလၢႆး သေဢုပ်ႇ ဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်းၵမ်းသိုဝ်ႈ လူၺ်ႈ ဢမ်ႇ ၸႂ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်း လူင်းလၢႆးမိုဝ်း ၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်း NCA ။

လွင်ႈလႆႈပဵၼ်မႃး ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ
မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ ၸုမ်းယူႇလႅၼ်လိၼ်ၶႄႇသေ ပဵၼ်ၸုမ်းဢူၺ်းလီၵၼ်ၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်းၵဝ်ႇ ပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊ ၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ဝႃႉ UWSA ၊ ၵူဝ်းၵၢင်ႉ MNDAA ၊ မိူင်းလႃး NDAA တင်း ၸုမ်းၶၢင် NDA-K ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင် ၸိုင်ႈတႆး SSPP/SSA ဢမ်ႇၶဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈ ၸုမ်းၶဝ်။ ပဵၼ်ၽူႈႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈ မိတ်ႉသႁၢႆ ၵၼ်ၵူၺ်း။

- Subscription -

တႄႇ ပီ 2008 မႃး ဢိင်ၼိူဝ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်း ဝၢင်းၽႅၼ်ပိၼ်ႇပႅင်လႅၵ်ႈလၢႆႈ ၵၢၼ်မိူင်း၊ တဵၵ်းႁႂ်ႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸိူဝ်းဢဝ်ငမ်းယဵၼ် တင်းသဵင်ႈ လႅၵ်ႈႁဵတ်းတပ်ႉပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ်။ ၸိူဝ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢမ်ႇတိတ်းၵပ်း လႅၼ်လိၼ်သမ်ႉ ၸႂ်ႉႁဵတ်းပီႇတုၸိတ်ႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၸုမ်းဢဝ်ငမ်းယဵၼ် ဝႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ သိုၵ်းၶၢင် KIA တင်း သိုၵ်းတႆး SSPP/SSA ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉ။

ၼႂ်းမိူဝ်ႈပီ 2009 ၼၼ်ႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸင်ႇႁႅၼ်းသိုၵ်းလေႃႇတိုၵ်း သိုၵ်းၶၢင်ႇ KIA တင်း သိုၵ်းတႆး SSPP/SSA ႁၢဝ်ႇႁႅင်း။ ၽွင်းၼၼ်ႉ သိုၵ်း SSPP/SSA တႅၵ်ႇၵႂႃႇပဵၼ် သွင်ၸုမ်း။ ၸုမ်းၾၢႆႇ ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၸဝ်ႈလွႆမၢဝ်း တင်း ၸဝ်ႈၵၢႆႇၾႃႉ လႅၵ်ႈသႂ်ႇသိူဝ်ႈၶူဝ်းပီႇတုၸိတ်ႉသေ ယဵၼ်းပဵၼ် သိုၵ်းၵူၼ်း မိူင်းၵႂႃႇ။ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉၸုမ်း 1 ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ပၢင်ႇၾႃႉ ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉ၊ ပတ်းပူလူမႄးၶိုၼ်း ႁႅင်းသိုၵ်း ႁႅင်းၵူၼ်း ႁႅင်းငိုၼ်းသေ သိုပ်ႇပုတ်ႈဢဝ် ၸိုဝ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး မႃးတေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈ မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ သိုၵ်းၶၢင် KIA တင်း သိုၵ်းတႆး SSPP/SSA ပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်း ENC ဢၼ်လႅၵ်ႈ မႃးပဵၼ်ၸုမ်း UNFC ၶွင်ႊသီႊၾႅတ်ႊတရႄႊႁူမ်ႈတုမ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ယၢမ်းလဵဝ်။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၸုမ်း UNFC ၵႅၼ်ႇၶႅင် ႁႅင်းၵိုမ်း ထိုင်တီႈပေႃး ႁူမ်ႈၵၼ်ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊ UFA သေ တႃႉ ပေႃးၵဵဝ်ႇၵပ်း သုၼ်ႇလႆႈမုၵ်ႉၸုမ်းၽႂ်မၼ်းမႃး သမ်ႉဢဝ်တူဝ်လွတ်ႈ ႁင်းၽႂ်မၼ်း ပဵၼ်သိုၵ်းပဵၼ် သိူဝ်မႃးၵေႃႈ လႆႈၶတ်းၶႅင်ႈၶတ်းၶႃ ႁင်းၵူၺ်း၊ ၽႂ်ဢမ်ႇၸွႆႈၽႂ်တႄႉတႄႉ။

ထိုင်မႃးပီ 2011/8/18 ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ဢူးတဵင်းၸဵင်ႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ယိုၼ်းမိုဝ်း ႁပ်ႉတွၼ်ႈ ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း ပိူဝ်ႈ သၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်။

ပေႃးဝႃႈၼၼ်ၵေႃႈ ၸုမ်းယၢင်း KNU ၊ ၸုမ်းၶျၢင်း CNF ၊ ၸုမ်းပဢူဝ်း PNLO ၸုမ်းရၶႅင်ႇ ALP ၶဝ်ၸိူဝ်း ၼႆႉ ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇ UNFC ၊ ထိုင်မႃးပီ ႁၢင်ပီ 2015 ၵေႃႈ လူင်းလၢႆးမိုဝ်း ၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်း။ ပိူဝ်ႈတႃႇ လူင်းလၢႆးမိုဝ်းၼၼ်ႉ ၸုမ်း UNFC ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈထုၵ်ႇလႆႈပႃးၵူႈၸုမ်း၊ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်း ဢၼ်ပဵၼ် သိုၵ်းလွႆ TNLA ၊ သိုၵ်းၶႄႇၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ၊ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈသမ်ႉ ဢမ်ႇ ႁပ်ႉထႅင်ႈ။

ပိူဝ်ႈႁႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ/သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယွမ်းႁပ်ႉဢုပ်ႇၶဝ်၊ ႁႂ်ႈၶဝ်လႆႈၶဝ်ႈမႃး ၼႂ်းဝူင်းၵၢၼ်မိူင်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ၵေႃႈ ၶတ်းၸႂ် လေႃႇတိုၵ်းၵူႈလၢႆးလၢႆး၊ ထိုင်တီႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈပေႃး မၢႆဝႃႈ ပဵၼ်ၸုမ်း ၸႂ်ႉလၢႆး ႁုၵ်းႁၢႆႉ လိူဝ်သေ ဝၢင်းၶိူင်ႈ ပိူင်လဵဝ် ဢမ်ႇမီး တၢင်းလိူၵ်ႈတႃႇၶဝ်ဝႃႈၼႆ။ ႁဵတ်းၼႆသေ ၶဝ်သၢမ် ၸုမ်း မိူၼ်ႁၢင်ႈပဵၼ်ၶႂၢၵ်ႇၼၢမ် ၶမ်တၢင်းတႃႇ UNFC တေဢုပ်ႇၵၢၼ် မိူင်းလႄႈ ၶဝ်တင်း သၢမ်ၸုမ်းၵေႃႈ ထွၼ်တူဝ် ဢွၵ်ႇယၢၼ် ၸုမ်း UNFC ထႅင်ႈ။

ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသင်ၵေႃႈ ၸႂ်ႉၸိုဝ်ႈၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇမႃး၊ သိုၵ်းၶၢင်ၵေႃႈ ဢိင်ၼိူဝ် ပဵၼ်ၸုမ်း ဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇ၊ သမ်ႉၸွႆႈ ထႅမ် သိုၵ်းလွႆ သိုၵ်းရၶႅင်ႇမႃးတႃႇသေ သေဢမ်ႇၵႃး သမ်ႉၺႃးသိုၵ်းလူင် ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ လေႃႇတိုၵ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ လႄႈဢၼ် ၸႂ်ႉၸိုဝ်ႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇၵေႃႈ ပႃးၶၢင် ၶဝ်ႈမႃးၸွမ်း။

ပၢင်ၵုမ် ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 7 ၸုမ်း တီႈပၢင်သၢင်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း

ၾႆးသိုၵ်းသိူဝ် လုၵ်ႉႁုပ်ႇထုင်ႉလိုမ်ပွတ်းႁွင်ႇ
ၽွင်း UNFC ႁူမ်ႈတင်း ၶွင်ႊသီႊငမ်းယဵၼ်မၢၼ်ႈသေ တိုတ်ႉတႅမ်ႈပိူင်တႃႇလူင်းလၢႆးမိူဝ်း ၼၼ်ႉ ၼႂ်းလုၵ်ႈၸုမ်းသမ်ႉ ၵၢင်ၸႂ် ဝႆႉဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်။ တင်ႈတႄႇပီ 2009 ပၢင်တိုၵ်း ဢၼ်သိုၵ်းလူင်ပွင် ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ႁႅၼ်းလေႃႇၵေႃႈ ယႂ်ႇၶိုၼ်ႈမႃး။ ဢၼ်ၺႃးလေႃႇတိုၵ်းႁႅင်းလိူဝ်ပိူၼ်ႈ ပဵၼ် ၸုမ်းၶၢင် KIA တင်း ၸုမ်းတႆး SSPP/SSA ။ တႃႇတိုတ်ႉ ၼွင်ႇႁႅင်းသိုၵ်းလူင် ပွင်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈၵၼ်ၸွႆႈထႅမ် သိုၵ်းလွႆ ၊ တႄႇပီ 2011-12 မႃး သိုၵ်းလွႆၵေႃႈ ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းပၢင်တိုၵ်း။ ႁႅင်းသိုၵ်း လုၵ်ႉဢဝ် တီႈပၢၵ်ႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၶိုၼ်ႈမႃးပဵၼ် ႁူဝ်ႁဵင်။

သိုၵ်းၶႄႇၵူဝ်းၵၢင်ႉ ၸုမ်းၽိူင်ၵျႃးသိူင်း MNDAA ၵေႃႈ ပိူဝ်ႇတႃႇၵုမ်းၵမ်လႆႈၶိုၼ်းလိၼ် ၵူဝ်းၵၢင်ႉၼၼ်ႉ ၶဝ်မီးႁႅင်းၵွင်ႈ သိုၵ်းလွႆ သမ်ႉမီးႁႅင်းၵူၼ်းလႄႈ ပဵၼ်ၵူၺ်ႈပိုင်ႈငၢမ်ႈ ၊ ငၢမ်ႈပိုင်ႈၵူၺ်ႈသေ ႁႅၼ်းသိုၵ်းလေႃႇတိုၵ်းႁူမ်ႈၵၼ်မႃး။

မိူဝ်ႈပၢင်တိုၵ်းပဵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼၼ်ႉ ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈသမ်ႉ ၶိုင်ဝၢင်းၶပ်ႉ ၸုမ်းဝႃႉ UWSA လူင်းလၢႆး မိုဝ်း NCA ၊ ဝႃႉသမ်ႉႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ဢမ်ႇတွၼ်ႉပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းတင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ လႄႈဢမ်ႇတၢပ်ႈလူင်း လၢႆးမိုဝ်း NCA ၼႆသေ ၶႂ်ႈၶဝ်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်း ၵၢၼ်မိူင်း တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းလိူၵ်ႈတင်ႈမႃး ၼၼ်ႉ ၵမ်းသိုဝ်ႈ။

ၵွပ်ႈၼၼ် မိူဝ်ႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပီ 2015 ၼၼ်ႉ သင်ႇၵူၼ်းဝႃႉ တင်းလၢႆ ၸိူဝ်းယူႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်း မိူင်းတူၼ် မိူင်းသၢတ်ႇ တႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ သႂ်ႇၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်ပၼ် ပႃႇတီႇၼူၵ်ႉယုင်း NLD သဵင်ႈသဵင်ႈ။ ၽိူဝ်ႇပႃႇတီႇ ၼူၵ်ႉယုင်းပေႉမႃး သမ်ႉဢမ်ႇ မိူၼ် ၼင်ႇၵၢင်ၸႂ်ၶဝ်မုင်ႈမွင်း၊ ယင်းတိုၵ်ႉသိုပ်ႇၺႃး ၸႂ်ႉလူင်း လၢႆးမိုဝ်း NCA ယူႇမႅၵ်းမႅၵ်း။ ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇလႆႈလူင်း လၢႆးမိုဝ်း NCA ၼၼ်ႉ ဝႃႉၵေႃႈ သိုပ်ႇပၼ်ႁႅင်း ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ ဢၼ် မီးၶၢင် KIA သိုၵ်းလွႆ TNLA ၵူဝ်းၵၢင်ႉ MNDAA ရၶႅင်ႇ AA ၶဝ်ႈ ၸိူဝ်းၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁႅၼ်းသိုၵ်းလေႃႇတိုၵ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။

ၸုမ်းဝႃႉ UWSA ႁွင်ႉပၢင်ၵုမ်လူင်
မိူဝ်ႈၸုမ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ KNU ႁပ်ႉပဵၼ်ၸဝ်ႈတႃႇၼ ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင် ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်း ၶိူဝ်း တီႈလေႃႇ ၶီးလႃႇ၊ ၸုမ်းၶၢင် KIA ဢွၼ်ႁူဝ် ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင် တီႈ ဝဵင်းမၢႆႊၵျႃႊယၢင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸိူဝ်း လူင်းလၢႆးမိုဝ်း/ဢမ်ႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ထိုင် 18 ၸုမ်း။

ပၢင်ၵုမ်ၸိူင်ႉၼၼ် ဝႃႉ UWSA ၵေႃႈ မီးၸႂ်ၶႂ်ႈ ႁပ်ႉပဵၼ် ၸဝ်ႈတႃႇၼ ၸတ်း ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင် ၸိူင်ႉ ၼင်ႇၼၼ် ၸွမ်းၼင်ႇၽႅၼ်ၵၢၼ် ၶႂ်ႈႁပ်ႉတၼ်းႁဵင်း ဢွၼ်ႁူဝ်ၵၢၼ်မိူင်း။ ဝႃႉ ၸင်ႇဢွၼ် ႁူဝ် ၸတ်း ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင် ၵမ်းတီႈ (1) မိူဝ်ႈပီ 2015 လိူၼ်မေႊ ဝၼ်းတီႈ 1-6 ၶၢဝ်းတၢင်း 6 ဝၼ်း၊ ၵမ်းတီႈ (2) ပီ 2015 လိူၼ်ၼူဝ်ဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ဝၼ်းတီႈ 1-3 ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ဝၼ်း ။ ၵမ်းထူၼ်ႈ (3) ပီ 2017 လိူၼ်ၾႅပ်ႊ ပိဝ်ႊဝရီႊ ဝၼ်းတီႈ 21-23 ၶၢဝ်းတၢင်း သၢမ်ဝၼ်း။

ပၢင်ၵုမ်လူင်ၼႆႉ ဝႃႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈတႃႇၼႃႉလူင် ၸုမ်းမိူင်းလႃးပဵၼ်ၾၢႆႇ ၵမ်ႉၸွႆႈ ။ ၾၢႆႇဝႃႉပိုတ်ႇလၢတ်ႈ တႅၵ်ႇလႅင်းၼႂ်းပၢင်ၵုမ် လွင်ႈမီးၵၢင်ၸႂ်ၶႂ်ႈ ဢွၼ်ႁူဝ်ၵၢၼ်မိူင်း။ ဝၢႆးပၢင်ၵုမ်ၼၼ်ႉ ၸုမ်းဝႃႉ ဢွၼ်ႁူဝ် ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ “ၶွမ်ႊမတီႊ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် – FPNCC Federal Political Negotiation and Consultative Committee ” သေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇႁၼ်လီ တႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်လူင် ပၢင်လူင် ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 21 ၵမ်းထူၼ်ႈသွင်။

လုၵ်ႈၸုမ်း FPNCC – 7 ၸုမ်း
လုၵ်ႈၸုမ်း FPNCC – 7 ၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းဝႃႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈ UWSA (2) တပ်ႉသိုၵ်းဢူၺ်းလီၻီႊ မူဝ်ႊ ၶရႅတ်ႉတိတ်ႉ (ၸုမ်းမိူင်းလႃး) NDAA (3) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSPP/SSA (4) တပ်ႉသိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA (5) တပ်ႉသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ လွႆ TNLA ၊ (6) တပ်ႉသိုၵ်းၵူဝ်းၵၢင်ႉ MNDAA တင်း (7) တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းၶၢင် KIA ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။

လွၵ်းၸုမ်းဝႃႉဢွၼ်ႁူဝ် FPNCC
ၸုမ်းဝႃႉ UWSA ဢွၼ်ႁူဝ် FPNCC ၼႆႉယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ပေႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်း တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ၼေႇပျီႇတေႃႇ တေဢမ်ႇယႅၵ်ႈၸုမ်းလ်ႂ ၸုမ်းၼၼ်ႉသေဢုပ်ႇ။ ပေႃးဢုပ်ႇၵေႃႈ FPNCC ဢၼ်မီးလုၵ်ႈ ၸုမ်း 7 ၸုမ်းၼၼ်ႉ တေသူင်ႇ တူဝ်တႅၼ်းၵႂႃႇဢုပ်ႇ ။

ၸုမ်း FPNCC ၼႆႉႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆ ၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်း NCA ၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႅၵ်ႇ ငၢၵ်ႈ၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ် ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်၊ ဢမ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်း သၢင်ႈငမ်းယဵၼ်လႆႈတႄႉ၊ ၵွပ်ႈၼၼ်လၢႆးၵႂႃႇ NCA ၼႆႉ ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်ၼႆသေ တူၵ်း လူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ်ဝႃႈ တေႁႃလၢႆးမႂ်ႇ ဢၼ်ၸၢင်ႈ ဢုပ်ႇဢူဝ်း ၵၢၼ် မိူင်းၵမ်းသိုဝ်ႈ။

ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ တူဝ်ၽူႈၼမ်းဝႃႉ ပဝ်းယဵဝ်ႇၶျႅင် ၵေႃႈပိုတ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆ ၵိုတ်းတိုၵ်း NCA ၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မၢၼ်ႈ ၶႂ်ႈဢဝ်မႃး တၢင်တႅၼ်း လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆ ပၢင်လူင် 1947 လႄႈ ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉ လႆႈဝႃႈၼႆ။

မိူင်းၶႄႇလူင် ၶဝ်ႈပႃးၵမ်ႉထႅမ်
မိူဝ်ႈပၢင်ၵုမ်လူင် ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၵမ်းထူၼ်ႈ 3 ဢၼ်ၸုမ်းဝႃႉ ဢွၼ်ႁူဝ် ၸတ်းႁဵတ်း တီႈဝဵင်း ပၢင်သၢင်းၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇ ၶေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ( 24/2/2017 ) တႅၵ်ႈလႅင်းဝႃႈ – ဢၼ်မိူင်းၶႄႇလူင် တမ်းဝၢင်းဝႆႉပိူင် Policy ၵႃႉၶၢႆ One Belt One Road ( OBOR ) ၼႆႉ ၵိုင်ႇငၢမ်ႇၵၼ်တင်း ၽွၼ်းပၢင်ႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ၊ လွင်ႈၶႂႆႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ် ၵဵဝ်ႇၵပ်းပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ပၢႆးႁူမ်ႇလူမ်ႈ မိူင်းမၢၼ်ႈ – ဝႃႈၼႆ။

ၼႂ်းၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်တင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ၊ တႃႇႁႂ်ႈပေႃးတေမီးလွင်ႈယုမ်ႇယမ်ၼိူဝ်ၵၼ်၊ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈတဵမ် ထူၼ်ႈၼၼ်ႉ ၸုမ်း FPNCC တုၵ်းယွၼ်းမိူင်းၶႄႇ ၶဝ်ႈယူႇၵၢၼ်။

ဢိင်ၼိူဝ် မိူင်းၶႄႇ ၶဝ်ႈၸွႆႈသေ ၸုမ်းတူဝ်တႅၼ်းၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ၊ ၸုမ်းတူဝ်တႅၼ်း FPNCC ၊ ၸုမ်းဝႃႉ၊ ၸုမ်းမိူင်း လႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈႁူပ်ႉဢုပ်ႇတင်း ၶွမ်ႊမသျိၼ်ႊငမ်းယဵၼ်မၢၼ်ႈမႃးယဝ်ႉလၢႆၵမ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ မိူဝ်ႈပၢင်ၵုမ်လူင်ပၢင်လူင် ပီ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 21 ၵမ်းထူၼ်ႈ 2 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶႄႇႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်း သူင်ႇတူဝ်တႅၼ်း FPNCC ၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈ။

ၵမ်ႈၼမ်ယင်းထတ်းသၢင်ဝႃႈ မၢၵ်ႇမိုဝ်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ဢၼ်ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸႂ်ႉၼႂ်းပၢင်တိုၵ်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းႁွင်ႇၸိူဝ်း ၼႆႉၵေႃႈ လုၵ်ႉတၢင်းမိူင်းၶႄႇ လတ်းၸုမ်းဝႃႉ UWSA သေ မႃး ဝႃႈၼႆ။

ပၼ်ႁႃၼႂ်းလုၵ်ႈၸုမ်း FPNCC
ၼႂ်းလုၵ်ႈၸုမ်း FPNCC – 7 ၸုမ်းဢၼ် ဢမ်ႇမႅၼ်ႈၵၼ်သေ ထိုင်တီႈ ပေႃး ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်ၶိုၼ်းၵေႃႈမီး။ တူၵ်းလူင်းၵၼ် ဝႆႉဝႃႈ ပေႃးႁူပ်ႉဢုပ်ႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ တေဢမ်ႇယႅၵ်ႈၽႂ် ယႅၵ်ႈမၼ်းသေ ၵႂႃႇဢုပ်ႇ ၼႆသေတႃႉ ဝႃႉ၊ မိူင်းလႃး၊ ၶၢင်၊ ပႃး ၸဵမ်ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး ယႅၵ်ႇဢုပ်ႇ တင်း တူဝ်တႅၼ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈမႃး။

ဢၼ်မီးပၼ်ႁႃၼႂ်းလုၵ်ႈၸုမ်းတႄႉ (1) ၸုမ်းဝႃႉ တင်း ၸုမ်းမိူင်းလႃး ၵေႃႈယၢမ်ႈမီးပၼ်ႁႃလူင် တေႃႇ ၵၼ် ၵမ်းသိုဝ်ႈ (2) ၸုမ်းသိုၵ်းလွႆ ႁႅၼ်းသိုၵ်းလေႃႇတိုၵ်း ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင် ၸိုင်ႈတႆး SSPP/SSA ၊ (3) သိုၵ်းလွႆ တင်း သိုၵ်းၶၢင် ဢမ်ႇမီးပၼ်ႁႃ ထိုင်တီႈပေႃးလႆႈ ဢဝ်ၵွင်ႈငႃ ၵၼ်သေတႃႉ ဢၼ် ၶႂ်ႈပဵၼ် ပၼ်ႁႃ ၵၼ်ၵေႃႈ မီးလၢႆယၢင်ႇ။

(1) ၸုမ်းဝႃႉ တင်း ၸုမ်းမိူင်းလႃး ၵေႃႈယၢမ်ႈမီးပၼ်ႁႃလူင်၊
မိူဝ်ႈပီ 2009 ၽွင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ လႅၵ်ႈႁဵတ်းတပ်ႉပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ်ၼၼ်ႉ ၸုမ်းသိုၵ်းဝႃႉ တေၶဝ် ပၵ်းတပ်ႉ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် မိူင်းလႃးတင်း တိူင်းသိုၵ်း သၢမ်ၸဵင်ႇၵဵင်းတုင်။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢူၺ်းလီၵၼ် တႅမ်တွၵ်ႇ ဢမ်ႇၶဝ်ႈ။

ၽိူဝ်ၸုမ်းဝႃႉ မႃးပၵ်းတပ်ႉယူႇၼႂ်းမိူင်းလႃးယဝ်ႉ တုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈထွၼ်ႇ ဢမ်ႇထွၼ်သေ ဢမ်ႇၵႃး ၶူဝ်းႁႄႈ ၶူဝ်းတိုၼ်း ဢၼ်ဢွၵ်ႇၼႂ်းမိူင်းလႃးၵေႃႈ တေႃႉတၢင်ႇဢဝ်လၢႆ မိူၼ်သူၼ် ဢမ်ႇမီးႁူဝ်ႉဢမ်ႇမီးႁိူၵ်ႈ။

ဢၼ်ပဵၼ်ပၼ်ႁႃ ၵၼ်ႁႅင်းတႄႉ မိူဝ်ႈပီ 2016 လိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 28 သိုၵ်းဝႃႉ ဢမ်ႇတၵ်းသဵင် တၵ်းပၢၵ်ႇသေ သူင်ႇႁႅင်း သိုၵ်း ၶဝ်ႈဝႅတ်ႉ ယိုတ်းဢဝ်တပ်ႉပၢင်သဝ်းမိူင်းလႃး 5 တီႈ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ 4-5 လိူၼ် ၾၢႆႇဝႃႉ ထွၼ်ၶိုၼ်းၽွင်ႈဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇၸွမ်းတပ်ႉၵဝ်ႇ ဢၼ် မႃးမီး ၸဵမ်မိူဝ်ႈပီ 2009-2010 ၼၼ်ႉၵူၺ်း၊ ဢမ်ႇထွၼ်ပွၵ်ႈၶိုၼ်းမူတ်းတႄႉလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ သွင်ၸုမ်း ယုမ်ႉၼႃႈ ဢမ်ႇႁူႇတေႃႇၵၼ်မႃး။ ၵမ်တႃမိုဝ်းမူၵ်းထွင်းတေႃႇၵၼ်မႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇယၢမ်းလဵဝ်။

(2) ဝူင်ႈၵၢင်လုၵ်ႈၸုမ်း သိုၵ်းလွႆ TNLA တင်း သိုၵ်း SSPP/SSA
သိုၵ်းလွႆ TNLA ၼႆႉတႄႇၵေႃႇတူဝ်ၵေႃႇႁၢင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 2012 ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင် ၸိုင်ႈတႆး ယင်းၸွႆႈပၼ်ႈၸွႆႈ ပူၵ်းမႃး။

ပီ 2017/11/27 သိုၵ်းလွႆ ပႂ်ႉယိုဝ်း ငႃးသိုၵ်း ၶွင်ႊသီႊဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS/SSA ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ပွတ်း ႁွင်ႇ ၊ တႄႇၼၼ်ႉ သွင်ၾၢႆႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ် ဢမ်ႇယဝ်ႉဢမ်ႇတူဝ်ႈ။ ဢိင်ၼိူဝ် ၶွင်ႊသီႊဢဝ်ၶိုၼ်း ၸိုင်ႈ တႆး RCSS/SSA ၵေႃႈပဵၼ်တႆး ပႃႇ တီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး SSPP/SSA ၵေႃႈပဵၼ်တႆး လႄႈ ထုၵ်ႇသိုၵ်းလွႆ ၼႄးၵူၼ်း SSPP/SSA ၸွႆႈထႅမ် RCSS/SSA ၼႆသေ ၵႆႉၺႃးသိုၵ်းလွႆ TNLA ႁဵတ်းႁၢႆႉတေႃႇ ၶိုၼ်း။ ၵူၼ်းသိုၵ်း ဢၼ်ၺႃးၶႃႈတၢႆၵေႃႈမီး။ ၾၢႆႇ SSPP/SSA ယူႇၾၢႆႇ ယိူၼ်ႉၵၼ်ႈ မႃးတႃႇသေႇ။

မိူဝ်ႈပီ 2017 လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊဝရီ ဝၼ်းတီႈ 5 ၵမ်းၼိုင်ႈ၊ ပီ 2018 လိူၼ်မေႊ ဝၼ်းတီႈ 2-5 ၵမ်းၼိုင်ႈသိုၵ်းလွႆ ႁႅၼ်းသိုၵ်း လေႃႇယိုဝ်း SSPP/SSA လႄႈ သွင်ၾၢႆႇ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တေႃႇၵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ထႅင်ႈဢၼ် ၼိုင်ႈ ဢၼ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈသိုၵ်းလွႆ TNLA တင်း ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး SSPP/SSA ဢမ်ႇၶဝ်ႈၵၼ်လႆႈၼၼ်ႉ သိုၵ်းလွႆမႃးတူင်ႉ ၼိုင်ထိုင် တီႈလႂ်ၵေႃႈ ၸႂ်ႉၶေႃႈၵႂၢမ်းဝႃႈ ပဵၼ်ၸေႈမိူင်းတဢၢင်း ပလွင်ႈ ၼႆတိၵ်းတိၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၶတ်းၼႃႈၶတ်ႈတႃ ၵၼ် မႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး တႄႉ ယုမ်ႇယမ် ဝႃႈ သိုၵ်းတဢၢင်းၵေႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ယူႇႁူမ်ႈၵိုၵ်းတႆး မႃး ၸဵမ်လႂ်ၵူၺ်းလႄႈ တေၵႄႈလိတ်ႈပ ၼ်ႁႃ ၵၼ်လႆႈယူႇဝႃႈၼႆ။

တွၼ်ႈလူပ်း
ဢၼ်ဝႃႉဢွၼ်ႁူဝ်ၶွတ်ႇၽွတ်ႈမႃး FPNCC ၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ မီးၶေႃႈၼွင်ႇ ႁႂ်ႈၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်း ၵမ်ႉထႅမ် တႃႇႁႂ်ႈမီးမႃး ၸႄႈ မိူင်းဝႃႉ၊ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းပႆႇမီး ၸႄႈမိူင်းသေ ဢၼ်မီးၽႅၼ်ၵၢၼ် ၵေႃႇတင်ႈၸႄႈမိူင်း ႁင်းၶေႃ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵမ်ႈ ထႅမ်။ မီးယိူင်းဢၢၼ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်သေ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈမူႇၸုမ်း မႃးၵေႃႈယႃႇ ပေႃးၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ် ပဵၼ်လွင်ႈလီ။ ၵူၺ်းၵႃႈသင်ဢဝ် တိုဝ်ႉတၢင်းသုၼ်ႇတူဝ် သုၼ်ႇၸုမ်း လူၼ်ႉလိူဝ်ၸိုင် မူႇၵေႃ ၾုင်ၸုမ်းလႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ တိုၼ်းလုၶိုၼ်းဢမ်ႇႁၢင်ႉ။

AA တပ်ႉသိုၵ်းရၶႅင်ႇ
KIA တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းၶၢင်
TNLA တပ်ႉသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈလွႆ
MNDAA တပ်ႉသိုၵ်းၵူဝ်းၵၢင်ႉ
SSPP/SSA တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး
UWSA တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းဝႃႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈ
NDAA တပ်ႉသိုၵ်းဢူၺ်းလီၻီႊ မူဝ်ႊ ၶရႅတ်ႉတိတ်ႉ (ၸုမ်းမိူင်းလႃး)

ၸၢႆးႁၵ်ႉ

ၶေႃႈမုလ်း – ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မၢႆ 006 July, 2018

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း