ၾိင်ႈထုင်းတႆး ႁဵတ်းၵူင်းပၼ်ႇၸၼ်ၼမ်ႉၶဝ်ႈသူၼ်ၶဝ်ႈၼႃး မိူင်းလၢင်းၶိူဝ်း

မိူင်းတႆးၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းတီႈလိၼ်သုင် မီးထုင်ႉပၢင်ႇပဵင်းၼမ်၊ မီးႁူၺ်ႈမီးႁွင်ႈၼမ်၊ မီးမႄႈၼမ်ႉလဵၵ်ႉယႂ်ႇ လၢႆလၢႆသၢႆ။ မႄႈၼမ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်တီႈပိုင်ႈတီႈဢိင်ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ဢဝ်ၼမ်ႉၶဝ်ႈၼႃးၶဝ်ႈသူၼ် လူၺ်ႈၵၢၼ်တဵင်ၾၢႆၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉ၊ ႁႂ်ႈၼမ်ႉယိုင်ႈ ၶဝ်ႈၼမ်ႉႁွင်ႈဢွၼ်ႇ၊ လုၵ်ႉတီႈၼမ်ႉႁွင်ႈဢွၼ်ႇသေ ပွႆႇသႂၢင်းၼမ်ႉၶဝ်ႈၼႃး၊ တႆးမေႃမႃးၸဵမ်ပၢၼ်မိူင်းမၢဝ်းလူင်။

မိူၼ်ၼင်ႇၸင်ႇၼႆႉ တီႈဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းၵေႃႈ မီးလွင်ႈလၢၵ်ႇလၢႆးပႅၵ်ႇပိူင်ႈဝႆႉတင်းတၢင်ႇဝဵင်းၽွင်ႈယူႇ။ ၵွပ်ႈမီးမႄႈၼမ်ႉတဵင်း လႄႈ ၶၢဝ်းႁႅင်ႈၶၢဝ်းႁွင်ၵေႃႈ ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းလၢင်းၶိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ၊ ႁဵတ်းၵူင်းပၼ်ႇတိုတ်ႉၸၼ်ၼမ်ႉ ၶိုၼ်ႈၶဝ်ႈၼႃးၶဝ်ႈသူၼ် မႃးပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်၊ ဢဝ်ပဵၼ်ၾိင်ႈထုင်းႁိတ်ႈႁွႆးတႆး “ၵူင်းပၼ်ႇၸၼ်ၼမ်ႉ” လၢင်းၶိူဝ်းၼႆ မီးၸိုဝ်ႈမီးသဵင်ဝႆႉ၊ ပေႃးတူၵ်ႇလၢတ်ႈ ၶိူဝ်းၵူင်းပၼ်ႇၸၼ်ၼမ်ႉၼႆ ၼႂ်းတႃၽႂ်ၵေႃႈ ၼင်ႇႁၢင်ႈႁၼ်မႅၼ်ႈမိူင်းလၢင်းၶိူဝ်း မိူင်းယႃႈၶၼ်းဝၢၼ် မိူင်းၼမ်ႉထၢၼ်ၸဵမ်းၸွႆႈ ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။

ၵူင်းပၼ်ႇတိုတ်ႉၸၼ်ၼမ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ၾိင်ႈထုင်းႁိတ်ႈႁွႆး ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်းႁဵတ်းမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ။ ဝၢၼ်ႈဝဵင်းဢၼ်ၵႄးၼမ်ႉလႆ တႅမ်ႇ၊ တူင်ႈၼႃးသမ်ႉယူႇသုင်ၼၼ်ႉ သူင်ၵၼ်ႁဵတ်းလေႃးၸၢၵ်ႈၵူင်းပၼ်ႇၼမ်ႉ ၼႆႉယဝ်ႉ။ ယူင်ႉၶၢပ်ႈၶူင်းသၢင်ႈလၵ်းလၵ်းမၼ်း တႄႉ ၸႂ်ႉမႆႉႁူၵ်းမႆႉသၢင်းသၢၼ်ၶၢတ်ႈမတ်ႉႁဵတ်းၵူင်းလေႃႉ၊ ႁဵတ်းၶႅင်းၽၢၵ်ႈမတ်ႉၵွပ်ႈတီႈၵူင်း ပိူဝ်ႈတႃႇႁႂ်ႈႁႅင်းၼမ်ႉဢၼ်လႆလူင်း တွင်ႈသႂ်ႇၶႅင်းသေ ပၼ်ႇၶိုၼ်ႈပၼ်ႇလူင်း၊ သဝ်လႄႈၵၢၼ်းမၢၵ်ႇလူဝ်းမၼ်း ၸႂ်ႉမႆႉၼိူဝ်ႉၵႅၼ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇမႆႉၵႄႇတွၵ်ႈ မႆႉသၵ်းၸိူဝ်း ၼႆႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ မီးဝူၵ်ႇမႆႉတၵ်းၼမ်ႉ၊ မီးႁၢင်းလိၼ်းၵၢႆႇၸူးၼႂ်းတူင်ႈၼႂ်းၼႃး ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ဢိင်တီႈၵူင်းၸၢၵ်ႈပၼ်ႇလူင်းပၼ်ႇၶိုၼ်ႈသေ မိူဝ်ႈပၼ်ႇလူင်းၼၼ်ႉ မူၵ်ႇမႆႉဢွၼ်ႇၶဝ် ဢၼ်ၵွပ်ႈၸပ်းၵူင်းလေႃႉ ဝႆႉၼၼ်ႉ တၵ်း ၼမ်ႉဝႆႉ၊ ပေႃးၵမ်းၶိုၼ်ႈမႃး ဝူၵ်ႇမႆႉၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉထွၵ်ႇၼမ်ႉသႂ်ႇၼႂ်းဢၢင်ႇႁၢင်းလိၼ်း၊ ၼမ်ႉလုၵ်ႉတီႈဢၢင်ႇႁၢင်းလိၼ်းသေ လႆ လူင်းၵႂႃႇ ၶဝ်ႈၼႃး။ ၵူင်းပၼ်ႇတီႈလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ မႆႉႁူၵ်းမႆႉသၢင်းမၼ်း၊ ဝူၵ်ႇမၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈပုတ်ႈလၢႆႈၼိုင်ႈပီလႂ်ၼိုင်ႈပွၵ်ႈ၊ သဝ် မၼ်းမၢင်တူၼ်ႈၶၢမ်ႇထိုင် 5-6 ပီၸင်ႇပုတ်ႈထႅင်ႈတူၼ်ႈမႂ်ႇ၊ သဝ်မၢင်တူၼ်ႈ ပေႃးပဵၼ်မႆႉသၵ်းၶႅမ်ႉၶႅမ်ႉ ၶၢမ်ႇထိုင်သိပ်းပီၵေႃႈမီး။

ပိူဝ်ႈတႃႇတူၼ်ႈမွၵ်ႇမၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈႁူဝ်ၼႂ်းသူၼ်သူၼ်ႁိူၵ်ႈလႄႈသင်၊ ၼႂ်းၼႃးလႄႈသင် ပေႃးတေလႆႈၼမ်ႉ တဵမ်ထူၼ်ႈၼၼ်ႉ ပီႈၼွင်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းလၢင်းၶိူဝ်းယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ လိူဝ်သေၸႂ်ႉတိုဝ်းၵူင်းၸၢၵ်ႈ/ ၵူၼ်းပၼ်ႇၸၼ်ၼမ်ႉယဝ်ႉ ယင်းလႆႈၸႂ်ႉပႃးၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ လုတ်ႇ ၼမ်ႉထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈ ပေႃးလူဝ်ႇၼမ်ႉ ႁိပ်ႈၼႅတ်ႈမႃး ပိုင်ႈဢိင်ၵူင်းပၼ်ႇပိူင်လဵဝ်ၵူၺ်း ဢမ်ႇၶိုတ်းတၼ်း။ ၵၢပ်ႈဝၢၼ်ႈပၢၼ် မိူင်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်ၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈလုတ်ႇၼမ်ႉ ၶိုတ်ႈၵၢပ်ႈမႃးလႄႈ တႃႇၶူင်သၢင်ႈႁဵတ်းၵူင်းၸၢၵ်ႈပၼ်ႇၼမ်ႉဢၼ်မႂ်ႇသႅၼ်းမႂ်ႇ ႁႂ်ႈၶိုတ်းၵၢပ်ႈၶိုၵ်ႉတွၼ်းလိူဝ်ၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇပၢၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ် ဢမ်ႇပေႃးသူၼ်ၸႂ်ၵၼ်၊ ၵူၼ်းၶၢဝ်ႉၵူၼ်းၵႄႇၶဝ်ၵေႃႈ လႆႈမႄး ၵုမ်းလုမ်းလႃး ၵူင်းပၼ်ႇၼမ်ႉၵဝ်ႇ ဢၼ်ပူႇႁဵတ်းမႃးယႃႈႁဵတ်းဝႆႉၼၼ်ႉ ၵႂႃႇပီလႂ်ပီၼၼ်ႉၵူၺ်း။

ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူင်းပၼ်ႇၸၼ်ၼမ်ႉ တီႈဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း လူတ်းယွမ်းလူင်းၵႂႃႇတႄႉတႄႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈလုတ်ႇ ၼမ်ႉၶိုတ်းၵၢပ်ႈပၢၼ်မႃး၊ ၸဝ်ႈၼႃးၸဝ်ႈသူၼ်ၵမ်ႈၼမ်ၵေႃႈ သိုဝ်ႉၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ လုတ်ႇၼမ်ႉ မႃးလုတ်ႇၼမ်ႉၶဝ်ႈသူၼ်ၶဝ်ႈ ၼႃး ၽႂ်မၼ်း၊ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼႆ တႃႇႁဵတ်းၵူင်းပၼ်ႇၸၼ်ၼမ်ႉထႅင်ႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပေႃးမီးယဝ်ႉ။ တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉ ၵူင်းပၼ်ႇ ၸၼ်ၼမ်ႉ ၼႂ်းမႄႈၼမ်ႉတဵင်း တီႈဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ ၵိုတ်းမွၵ်ႈ 6-7 တီႈၵူၺ်းယဝ်ႉ-ၼႆယူႇ။

လွင်ႈတၢင်းထႅင်ႈပိူင်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ၵူင်းပၼ်ႇၸၼ်ၼမ်ႉ တီႈမိူင်းလၢင်းၶိူဝ်းလူတ်းယွမ်းၵႂႃႇၼႆႉ လိူဝ်သေၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ လုတ်ႇၼမ်ႉ ၶိုတ်ႈၵၢပ်ႈမႃးယဝ်ႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇပၢၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ် ဢမ်ႇသူၼ်ၸႂ်ၶႂ်ႈႁဵတ်းသိုပ်ႇတေႃႇယွတ်ႈ ၵႂႃႇထႅင်ႈ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၵွပ်ႈၵႂႃႇႁႃၾၼ်း မႆႉမႃးႁဵတ်းမၼ်းယၢပ်ႇ။ တႃႇၵႂႃႇႁႃၾၼ်းမႆႉႁူၵ်းမႆႉသၢင်းၼၼ်ႉ ပေႃးထိုင်ၶၢဝ်းလိူၼ်သၢမ်လိူၼ်သီႇမႃး လႆႈၵိၼ်ၶဝ်ႈၼႂ် ပႃးႁေႃႇၶဝ်ႈ ၸွၵ်းၽၵ်းတႃႇၶဝ်ႈဝၼ်း လႆႈၶဝ်ႈထိူၼ်ႇ ၶဝ်ႈၶိူဝ်း ၶဝ်ႈႁူၺ်ႈၶဝ်ႈလွႆၵႂႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၵူင်းပၼ်ႇၸၼ်ၼမ်ႉ ဢၼ်ၸႂ်ႉမႆႉ ႁဵတ်းယူႇၼႆႉ မိူဝ်းၼႃႈဝၢႆးလိုၼ်းမႃး တေဢမ်ႇပေႃးမီးယဝ်ႉ တေၸၢင်ႈဝၢႆးႁၢႆၵႂႃႇလွႆးလွႆးယဝ်ႉ။ မႆႉဢၼ်ႁႃယၢပ်ႇမၼ်း ပဵၼ်မႆႉၸိင် ဢမ်ႇၼၼ် ပဵၼ်မႆႉၼိူဝ်ႉၵႅၼ်ႇ ဢၼ်ၸႂ်ႉႁဵတ်းသဝ် ၵၢၼ်းမၢၵ်ႇလူဝ်းမၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

တီႈဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းမီးၼႃးယူႇၵေႃႈ ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တႃႇသႂၢင်းၼမ်ႉ ၶဝ်ႈၼႃးလႄႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ပေႃး ထိုင်တီႈဢမ်ႇႁဵတ်းၼႃးၵၼ်ၵေႃႈမီး။ ပႂ်ႉၵိၼ်ၼႃးၼမ်ႉၾႃႉၵေႃႈဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈ။ ၵွပ်ႈၼႆ ပီၼိုင်ႈယဝ်ႉပီၼိုင်ႈ ၵူၼ်းႁဵတ်းၼႃးၵေႃႈ ဢေႇမႃးတိၵ်းတိၵ်း လႆႈႁၼ်ဝႆႉၾၢင်ႁၢင်ႈၸိူင်ႉၼႆ။

ပေႃးဝႃႈၸႂ်ႉၸၢၵ်ႈပၼ်ႇလုတ်ႇၼမ်ႉ လႆႈၼမ်ႉၶိုတ်းတၼ်းလီ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးဝႃႈၵိုတ်းၸၢၵ်ႈယဝ်ႉၵေႃႈ ၼမ်ႉယွမ်းႁႅင်ႈလူင်းၵႂႃႇ ၵမ်းလဵဝ်။ ပေႃးဝႃႈၸႂ်ႉၵူင်းပၼ်ႇတႄႉ မၼ်းပၼ်ႇယူႇတင်းၶိုၼ်းတင်းဝၼ်း လႄႈ ၼမ်ႉၼႂ်းသူၼ်ၼႂ်းၼႃးၵေႃႈ မီးယူႇတႃႇသေႇ၊ မၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉ ဢၼ်ၽုၵ်ႇဝႆႉၼႂ်းသူၼ်ၼႂ်းၼႃးၵေႃႈ လႆႈၼမ်ႉယူႇတႃႇသေႇ။ ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆးၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ႉ၊ လူတ်း လႆႈလွင်ႈလူၵ်ႈမႆႈႁွၼ်ႉသေဢမ်ႇၵႃး ငိုၼ်းတွင်းၵေႃႈသၢၵ်ႈသႃႇၶႅၼ်းၸႂ်/ လႆႈၸႂ်ႉဢေႇ။

တူင်ႈၼႃးဢၼ်တိတ်းၸပ်းၾင်ႇၼမ်ႉတဵင်းၵူၺ်းႁႃႉ ဢၼ်ၸၢင်ႈႁဵတ်းၵူင်းပၼ်ႇၸၼ်ၼမ်ႉၶဝ်ႈၼႃး။ ပေႃးၼၼ် တူင်ႈၼႃး ဢၼ်ယူႇၵႆၼမ်ႉတဵင်းၼၼ်ႉ သမ်ႉလႆႈပႂ်ႉမွင်းၼမ်ႉၾႃႉၼမ်ႉၾူၼ်ၵူၺ်းႁိုဝ်?။ ပေႃးထၢမ်ဝႃႈၼႆၸိုင် ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းလၢင်းၶိူဝ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၵေႃႈယၢမ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ- “လုၵ်ႉတီႈၵူင်းပၼ်ႇ ၸၼ်ၼမ်ႉသေ ၼႃးယႂ်ႇၼႃးလဵၵ်ႉဢမ်ႇဝႃႈ လွင်ႈၼမ်ႉၼႆႉတူၺ်းတူၺ်း သေပၼ်ၵၼ်၊ ၼမ်ႉလူဝ်ႇလႆႈထိုင်တီႈ လႂ်ၵေႃႈႁႂ်ႈမၼ်းလႆႈၼင်ႇၵၼ်။ ပေႃးဝႃႈလူဝ်ႇႁိပ်ႈၼႅတ်ႈမႃး ၸႂ်ႉၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈလုတ်ႇၸွႆႈပႃး”။ ပွင်ႇဝႃႈပီႈၼွင်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ မီးၼမ်ႉၸႂ်သိုဝ်ႈသႂ်၊ မီးၸႂ်မဵတ်ႉတႃႇၽဵင်ႇပဵင်း မေႃလူလွမ်တူၺ်း ထိုင်ၵၼ်ယူႇတႄႉတႄႉ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ ယူႇၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈလၢင်းၶိူဝ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း၊ တင်ႈယူႇသုင်လိူဝ်ၼႃႈၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇ တၢင်းသုင် 997 ထတ်း၊ ပေႃးဢဝ်သဵၼ်ႈ Latitude and Longitude 20.341210, 98.000163 ယူႇတီႈၶွင်လုမ်ႈၾႃႉ။ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်ၼႃႈလိၼ် တႅမ်ႇလႄႈ ႁွၼ်ႉမႆႈလိူဝ်တၢင်ႇဝဵင်းၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး။ ပဵၼ်ဝဵင်း ဢၼ်တင်ႈယူႇၼႂ်းတီႈလိၼ်ပဵင်း တီႈထုင်ႉၵႂၢင်ႈယႂ်ႇ မီးလွႆသုင်လူင်ပဵၼ် သၼ်ယၢဝ်းယၢဝ်း လွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉလႄႈ မုင်ႈတူၺ်းတၢင်းလႂ်ၵေႃႈသိူဝ်းသႃႇႁၢင်ႈလီဝႆႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉမီးမႄႈၼမ်ႉတဵင်းလူင် လႆလူင်းၶႅပ်ႇ ၶၢင်ႈဝဵင်းဝႆႉလႄႈ တႃႇၽုၵ်ႇမၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉၵေႃႈ မီးၼမ်ႉပဵင်းပေႃးၵုမ်ႇထူၼ်ႈၵူႈၶၢဝ်းၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ႁၢင်ႈၶိူင်ႈပၼ်မိူင်း လၢင်း ၶိူဝ်းတိူဝ်းႁၢင်ႈလီထႅင်ႈယဝ်ႉ။

ၸၢႆးၽွၼ်းလီ သၢႆၼမ်ႉမွင်း

ၶေႃႈမုလ်း – ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မၢႆ 006 July, 2018