Thursday, April 25, 2024

ၶဵဝ်လၢႆးၸၢႆးငၢၼ် သၢၼ်မိုဝ်းၶၢမ်ႈပူၼ်ႉ

Must read

တွၼ်ႈတႃႇဝူင်ႈဝၢင်ႈၼႆႉ ၸမ်ၽႅဝ်ၶၢဝ်းသွၼ်းၼမ်ႉ ပီမႂ်ႇသၢင်းၵျၢၼ်ႇမႃးယဝ်ႉလႄႈ ၶၢဝ်းသွၼ်းၼမ်ႉၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ်ပေႃႈ မႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၽၵ်းၵႃႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၶႃႈ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး မီးယူႇၵူႈတီႈ ၵူႈလႅၼ် ႁႂ်ႈပေႃးလႆႈ မူၼ်ႈသိူဝ်း ၼူဝ်ၸွမ်း ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းဢၼ်လီ ဢၼ်ငၢမ်းၼၼ်ႉ ၸွင်ႇတေမီးသင် ႁဝ်းၶႃႈ မႃးလမ်းႁႃတူၺ်းသေ ႁႂ်ႈ လႆႈယွၼ်း လၢႆးငၢၼ်း တၢင်ႇထိုင်ၵၼ် ပွတ်းဢွၼ်ႇတွၼ်ႈၼိုင်ႈ။

Photo by – hurn kayang/ ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း

ၼႂ်းဝူင်ႈဝၢင်ႈၼႆႉ လႆႈႁၼ် ၸုမ်းသိုၵ်းတႆး 2 ၸုမ်း ထုၵ်ႇမေႃၽေႃးၵႂၢမ်းၵၼ်သေယဝ်ႉ ႁႄႉႁၢမ်ႈလႆႈၵႂႃႇ ပိူဝ်ႈတႃႇၸုမ်းၼွၵ်ႈ ၶိူဝ်းတေမႃးၶဝ်ႈၵႄႈမၼ်းသေ သွတ်ႇသႄႈ ငူပ်ႉငီႉပၼ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပွင်ႇဝႃႈမၼ်းၶၢမ်ႈပူၼ်ႉလႆႈၵႂႃႇယဝ်ႉလႄႈ ယူႇတီႈ ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း တေဢွၼ်ႁူမ်ၸူမ်းၸွမ်းၵၼ်ယူႇ။

- Subscription -

မိူဝ်ႈဢေႊပရိူဝ်ႊ 1 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ယူႇတီႈႁူဝ်ပဝ်ႈပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး SSPP သေ တႅမ်ႈလိၵ်ႈ ယိုၼ်ႈယွၼ်း ပွင်ႇၶၢဝ်ႇထိုင်ၸွမ်ပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ လွင်ႈတၢင်းမၼ်းတေ မီးယူႇ 2 – 3 ၶေႃႈ ပေႃးမႃးႁုပ်ႈသေတူၺ်းတႄႉ။

1) ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈပၼ်ႁႃ ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇၼႂ်းၵႄႈၵၢင်တပ်ႉသိုၵ်းတႆး 2 ဢၼ် တီႈတၢင်းမိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်း ပၼ်ႁႃ ပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႂ်။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇတေ သူင်ႇ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းမိူဝ်းၶိုၼ်း ႁႂ်ႈလႆႈထိုင် တီႈယူႇတၼ်းသဝ်းတီႈၵဝ်ႇ သေဢမ်ႇၵႃး တႃႇတေၵမ်ႉထႅမ်လွင်ႈယူႇ တၼ်းသဝ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယူႇတီႈတပ်ႉမ တေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုၼ်ႈယွၼ်းဝႃႈ တပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်း တပ်ႉသိုၵ်း 2 ၸုမ်း 3 ၶႃၵဵင်း ႁႂ်ႈလႆႈႁူပ်ႉ ၵၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၾၢႆႇ SSPP ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး ႁပ်ႉႁၼ်လီယူႇ။ ပိူဝ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ၼမ်ႉ ၸႂ်လီ ၶွင်တပ်ႉမ တေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼႆၼၼ်ႉၵေႃႈ ယုမ်ႇယမ်ႁပ်ႉႁၼ်ထိုင်လီယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပၼ်ႁႃ ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇၼႂ်းၵႄႈ သွင် ၸုမ်းတပ်ႉ တႆးၼင်ႇၵၼ်ၼႆႉ ယူႇတီႈႁဝ်းၶႃႈၼင်ႇၵၼ်ၵူၺ်း တေၵႄႈလိတ်ႈၵႂႃႇ ႁဝ်းၶႃႈ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ တိုၼ်းတေ ၵႄႈ လိတ်ႈလႆႈယူႇ ဢၼ်ၼႆႉၶေႃႈၼိုင်ႈၶႃႈ။

2)- ယူႇတီႈပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆးလႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်း ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆးလႄႈ တပ်ႉ သိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး တင်း 2 ၸုမ်းၼႆႉ ယွမ်းႁပ်ႉႁၼ်ထိုင်လီဝႃႈ သင်ၶၸဝ်ႈလႄႈ ပႃးတင်း ၸုမ်းငူပ်ႉငီႉၵႄႈၵၢင် ၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၼ်း ႁၼ်ပုၼ်ႈပၢင်ႈၽွၼ်းလီ ပိူဝ်ႈတႃႇ မီးၽွၼ်းလီ တင်းၸိူဝ်ႉတင်းၸၢတ်ႈၼၼ်ႉသေယဝ်ႉ ၶဝ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ တေၶဝ်ႈၸွႆႈယူႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယူႇတီႈတပ်ႉသိုၵ်းတင်းသွင်ၾၢႆႇၵေႃႈ ယွမ်းႁပ်ႉတုင်းႁၼ်လီယူႇ။

လိူဝ်သေၼၼ်ႉသမ်ႉ 3) – ပိူဝ်ႈတႃႇတေပဵၼ်မႃး မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇ ဢၼ်မီးသုၼ်ႇၸတ်းသၢင်ႈႁင်း ၶေႃၽႂ်မၼ်း ၵႂႃႇ လီငၢမ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ယူႇတီႈတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ တေႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ လုမ်း တႅၼ်းၽွင်းသၽႃး ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်း ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈၵူႈၸုမ်းၸုမ်း လႄႈ ပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်း၊ တၢင်ႇမူႇၸုမ်းဢၼ် ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈတင်းမူတ်းတင်းသဵင်ႈသေယဝ်ႉ တေႁူမ်ႈမိုဝ်းႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇယူႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပွင်ႇၶၢဝ်ႇထိုင်ၵႂႃႇ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၽိုၼ်မိူၼ်မၼ်း သူင်ႇထိုင်တီႈ ၸွမ်ၸိုင်ႈ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်း NRPC တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇ ဢွၼ်ႁူဝ် ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸုမ်းငူပ်ႉငီႉၵႄႈၵၢင်ၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ယႃႇပျေႉဢွၼ်ႁူဝ် ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်း ၶွင်ႇသီႇငမ်းယဵၼ်ၸိူဝ်း ၼႆႉ။

မိူၼ်ၸိူင်ႉၼႆၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ မိူဝ်ႈဢေႊပရိူဝ်ႊ 1 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ယူႇတီႈႁူဝ်ပဝ်ႈၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈ တႆး RCSS/SSA ဢၼ်ပဵၼ်ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ သမ်ႉၶိုၼ်းတႅမ်ႈလိၵ်ႈၵႂႃႇ လၢႆးၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆ၊ ၶေႃႈမုလ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆ မိူၼ်ၵၼ်လီလီသေယဝ်ႉ မိူၼ်တင်းဝႃႈ ၼႄလႆႈလၵ်းထၢၼ်ဢၼ်ၼိုင်ႈဝႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆး 2 ၸုမ်းၼႆႉ မီး လွင်ႈႁပ်ႉႁၼ်လီၵၼ်သေဢမ်ႇၵႃး မီးလွင်ႈလမ်ၼမ်ႉယၵ်းမိုဝ်းၵၼ်သေ ၸုၵ်းမၼ်ႈၼိူဝ် ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈသင် ၸုၵ်းမၼ်ႈ ၼိူဝ်ၶေႃႈဢဵၼ်းဢၢၼ်း ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၼၼ်ႉလႄႈသင် ၸုၵ်းမၼ်ႈၵၼ်ယူႇတႄႉတႄႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၼႄလၵ်းထၢၼ် ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉ ပေႃးႁဝ်းၶႃႈမႃးထတ်းသၢင်တူၺ်း ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ၶၢမ်ႈပူၼ်ႉလႆႈ လွင်ႈၸုမ်းၼွၵ်ႈၶိူဝ်းမႃးၶဝ်ႈၸိမ်ၼႂ်း ၵႄႈမၼ်းၼၼ်ႉၵူၺ်းသေဢမ်ႇၵႃး မီးထႅင်ႈပၼ်ႁႃ မိူၼ်ၸိူင်ႉ ဝၼ်းတီႈ 1 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ ယူႇတီႈလူင် ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းရၶႅင်ႇ ဢွၵ်ႇမႃးလိၵ်ႈၽိုၼ်ၼိုင်ႈ ပေႃးတေဝႃႈသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈတႄႉ တီႈၸႄႈဝဵင်း ပူင်းၼႃးၵျွင်း၊ ယတေႉတွင်ႇ၊ မျွၵ်ႉဢူး ၊ ၵျွၵ်ႉတေႃႇ ၊ မိၼ်းပျႃး 5 ၸႄႈဝဵင်းၼၼ်ႉ တႄႇဢဝ်ၵၢင်ၶမ်ႈၵၢင်ၶိုၼ်း 9 မူင်းတေႃႇထိုင် 5 မူင်းၵၢင်ၼႂ် တၵ်းတေဢမ်ႇလႆႈဢွၵ်ႇတၢင်းၼွၵ်ႈ ၼႆႉပွင်ႇဝႃႈ ႁႄႉႁၢမ်ႈၶဝ်တပ်ႉသိုၵ်းၵႂႃႇၵုမ်းၵမ်လုမ်း လုမ်းယဝ်ႉၼႆ ၼႆႉမၼ်းပဵၼ်မႃးပၼ်ႁႃဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ AA ပႃးတင်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်လွင်ႈၽိတ်းၽႅၵ်ႇၵၼ် ဝႃႈ ၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ လၢႆးတၢင်းဢၼ်ၼႆႉ ယူႇတီႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တိုၼ်းႁၢင်ႈႁႅၼ်းမႃး ပၢၼ်လႄႈပၢၼ် သိုပ်ႇလႄႈသိုပ်ႇ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈႁူပ်ႉထူပ်းမႃးယူႇ။

ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆး 2 ၸုမ်း မီးလွင်ႈၶွင်ႉၶမ်ၵၼ်သေယဝ်ႉ ယူဝ်တေၸၢင်ႈပဵၼ်မႃး လၢႆးႁႄႉႁၢမ်ႈ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇလၢႆး မိူင်းရၶႅင်ႇၼၼ်ႉလႄႈႁိုဝ် ႁဝ်းၶႃႈဢၼ်လႆႈမႆႈၸႂ်မႃးၼၼ်ႉ လႆႈၶၢမ်ႈပူၼ်ႉလွတ်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉလႄႈ ၼႆႉၵေႃႈပဵၼ် ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းမင်ႇ ၵလႃႇဢၼ်ၼိုင်ႈ ပုၼ်ႈတႃႇၶိူဝ်းတႆးႁဝ်း ၵူၼ်းတႆးႁဝ်း။

တီႈၼႆႈ ပေႃးႁဝ်းၶႃႈ မႃးႁုပ်ႈသေ ထတ်းသၢင်တူၺ်းၼႆႉတႄႉ ၵူၼ်းၼိုင်ႈၶိူဝ်း မိူင်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈၼႆႉ တိုၼ်းထုၵ်ႇလီမီးတပ်ႉ သိုၵ်းဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်း ယူႇတီႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးႁိုဝ် မိူင်းတႆးႁိုဝ် ၼႆၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီလႆႈမီးတပ်ႉသိုၵ်းဢၼ် လဵဝ်ၵူၺ်း ဢၼ်ဝႃႈ ၼၼ်ႉတႄႉ ပေႃးဢဝ်ၾိင်ႈပိူင်မိူင်းဝႃႈၸိုင် ၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈတူၵ်းထုၵ်ႇယူႇ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ၸွမ်းလူၺ်ႈ သိူၵ်ႈပိုၼ်းပၢႆးမိူင်းလႄႈ ငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်လုၵ်ႉၾိုၼ်ႉ ၶွင်တပ်ႉသိုၵ်းတႆး ဢၼ်ၵိူတ်ႇမီးမႃးလၢႆမူႇလၢႆ ၸုမ်း လၢႆၶိင်ႇလၢႆယၢမ်းၼၼ်ႉသေယဝ်ႉ တႃႇတေပဵၼ်လႆႈတပ်ႉသိုၵ်းဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်း၊ လုၵ်ႈလဵဝ်ၵူၺ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇၵိုင်ႉၵၢင်ႉၽွတ်ႈပဵၼ်လႆႈ။ ၵူၺ်းဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈမီးယူႇ သိုၵ်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ပွတ်းၸၢၼ်းသေ တႃႉၵေႃႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၶဝ်ၸဝ်ႈထုၵ်ႇမေႃၽေႃးၵႂၢမ်းၵၼ်သေ ဢိင်ၼိူဝ်ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း ႁပ်ႉႁၼ်မုင်ႈမွင်းဝႆႉဝႃႈ ယႃႇ ႁႂ်ႈလႆႈႁၢပ်ႇသွင်မႃႇ ပႃးသွင်ၵၢၼ်း ႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ်းဢၼ်ၶေႃႈယိူင်းဢၢၼ်းၵၢၼ်မိူင်းၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ်၊ ၶေႃႈယိူင်း ဢၢၼ်းပိူဝ်ႈတႃႇ ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၵေႃႈမိူၼ်ၵၼ်သေယဝ်ႉ ဢဝ်ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းဝႆႉပဵၼ်ဢူႈပဵၼ်မႄႈ၊ ဢဝ်ပေႃႈမႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းဝႆႉပဵၼ်ၸဝ်ႈၶွင်ၸိုင်ႈမိူင်း ၸဝ်ႈၶွင်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းသေ သိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၼႃႈၵႂႃႇၼႆၸိုင် ယူႇတီႈပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ တေလူမ်ၸႂ် သိူဝ်းၸႂ်သေဢမ်ႇၵႃး ၼႃႈၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၶႄးတေၸၢင်ႈဢွင်ႇမၢၼ်ထိုင်တီႈၸဵဝ်းလိူဝ်ၼၼ်ႉႁိုဝ် ဢၼ် ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတၵ်ႉမုင်ႈမွင်းသေ ႁႂ်ႈလႆႈယွၼ်းတူင်ႉတၵ်ႉၵၼ်ဝႃႈ ႁႂ်ႈႁဝ်းၶႃႈၸဵဝ်းလွတ်ႈလွင်ႈၶီႈၼဵၵ်းတဵၵ်း တဵင်ၵူႈ လွင်ႈလွင်ႈၼၼ်ႉသေၵမ်းၼႆ ယွၼ်းၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းဝႆႉတီႈၼႆႈၶႃႈ။

မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ
ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း