မိူဝ်ႈဝူင်ႈပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈဢုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ၵေႃပွင်ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆး ဢၼ်ပဵၼ်ၸွင်ႈပဝ်းလူင် ပိူဝ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၶိူဝ်းတႆးႁဝ်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ဢၼ်လႂ် ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈ ဝႆႉပဵၼ် ၵၢၼ်ၶိုၵ်ႉလိုၵ်ႉလမ်ႇ လွင်ႈသေ တေလႆႈႁဵတ်းသင်ၵႂႃႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ လၢတ်ႈမႃးယဝ်ႉ။
ၸွမ်းၼင်ႇႁဝ်းၶႃႈ ၶၢတ်ႈလၢမ်းဝႆႉၼၼ်ႉ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် ၼႂ်းၵေႃပွင်ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆးၶဝ်ၵေႃႈ မႃးၼင်ႈပၢင် ၵုမ်ၵၼ် သွင်မိုဝ်ႉ သွင်ဝၼ်းသေယဝ်ႉ ဢွၵ်ႇမႃးၶေႃႈတႅပ်းတတ်းပၢင်ၵုမ်ၶဝ် ၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်တေႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇမိူဝ်း ၼႃႈၼၼ်ႉ ၶေႃႈတီႈ 1) ပႃးဝႆႉဝႃႈ ဢၼ်ၸဝ်ႈသင်ၶလႄႈ ဢိၵ်ႇပႃး ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း တေႁဵတ်းၸုမ်းဝူင်ႈၵၢင်သေယဝ်ႉ ၵႄႈလိတ်ႈပၼ် ပၼ်ႁႃလွင်ႈသိုၵ်းတႆး 2 ၸုမ်း ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်ယူႇၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပေႃးၸၢႆႇဝၢႆးႁၢႆသေယဝ်ႉ ႁႂ်ႈပေႃးထုၵ်ႇ မေႃၽေႃးၵႂၢမ်းၵၼ်ၵႂႃႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ CSSU ၵေႃပွင်ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆးၵေႃႈ တေႁူမ်ႈၶဝ်ႈပႃး ႁဵတ်း သၢင်ႈၸွမ်းၵႂႃႇၼႆ တေႁၼ်ပႃးမႃး ၼႂ်းၶေႃႈတီႈ 1) ၼၼ်ႉ။
ဢၼ်ၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ ယိၼ်းႁူမ်ၸူမ်းႁပ်ႉတွၼ်ႈ ပိူဝ်ႈတႃႇ ၶဝ်ၸဝ်ႈတေႁဵတ်းၵၢၼ်ၵႂႃႇၸွမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၸဝ်ႈ သင်ၶၶဝ်တႄႉ ၶဝ်ၸဝ်ႈၵေႃႈတေမီးၽႅၼ်ၵၢၼ်ႁင်းၶဝ် ပိူဝ်ႈတႃႇတေ ၶဝ်ႈၵႄႈလိတ်ႈပၼ် ငူပ်ႉငီႉပၼ်ၼၼ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉ ယူႇတီႈၵေႃပွင်ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆးၵေႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ် သိုၵ်းတႆး 2 ၸုမ်းၼႆႉ ၸိူၵ်ႈမၼ်းတေဢမ်ႇၶၢတ်ႇ။ ၼင်ႇႁိုဝ် ၶဝ် ၸဝ်ႈတေလႆႈႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်ၵႂႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းမိူဝ်းၼႃႈသေယဝ်ႉ ထိုင်တီႈပေႃး ဢမ်ႇမီးပၼ်ႁႃၵၼ်သေ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ် ႁဵတ်းသၢင်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈလႄႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းၵႂႃႇလႆႈၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၸုမ်း CSSU သမ်ႉထုၵ်ႇလီႁဵတ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵႂႃႇ ၼႆ ႁဝ်းၶႃႈ ယွၼ်းပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်ၵၼ်ဢိတ်းၼိုင်ႈ။
မိူဝ်ႈလဵဝ် ၼႂ်းမိူင်းတႆးလႄႈသင် ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ပတ်းပိုၼ်ႉလႄႈသင် ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈယၢပ်ႇယၢၵ်ႈၵိၼ်းၸႂ်ယူႇၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ဢၼ်ယၢမ်ႈမီးမႃး 3 ၵမ်း။ ပီ 1947, 1974 လႄႈ 2008 ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇၽွမ်ႉသေ လႆႈ ႁပ်ႉၸႂ်ႉတိုဝ်းယူႇ ယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉၵေႃႈပႃး။ ၼႂ်းၼင်ႇၼႆ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၸဝ်ႈဢႃႈၼႃႇၾၢႆႇသိုၵ်းသိူဝ် ၾၢႆႇတပ်ႉမၢၼ်ႈၶဝ် ယူႇၾၢႆႇလဵဝ်သေ ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈမႃး တဵၵ်းၸႂ်ႉႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ႁပ်ႉႁဵတ်းၸွမ်း ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း 2008 ၼႆႉလႄႈ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵင်းပေႃးၸႂ်သေယဝ်ႉ တၢမ်တူဝ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢိၵ်ႇပႃးတင်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၶွင်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃး တင်းပႃႇတီႇ ပၢႆးမိူင်းၶွင်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ်ၼႆႉ ဢွၼ်ၶတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင်ပိူဝ်ႈတႃႇမီးမႃး ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ် ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ယွမ်းႁပ်ႉထုၵ်ႇၸႂ်ၼၼ်ႉ။
ပိူဝ်ႈတႃႇပဵၼ်မႃး ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ ႁၼ်ထိုင်တႄႉ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်း ၵမ်းသိုဝ်ႈသေတႃႉၵေႃႈ ယူႇတီႈပႃႇတီႇမၼ်း ဢၼ်ပဵၼ်ပႃႇတီႇ NLD ၼႆႉ တၵ်းထုၵ်ႇလီလႆႈမီး ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ၾႅတ်ႊ ၻရႄႊ တီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ ဢၼ်ယူႇတီႈမုၵ်ႉၸုမ်းၶဝ်ႁပ်ႉႁၼ် တေၸႂ်ႉတိုဝ်းၵႂႃႇၼႃႈၼၼ်ႉ ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈႁႂ်ႈမၼ်းယဝ်ႉ သေ ထုၵ်ႇလီႁၢင်ႈႁႅၼ်းတၼ်း၊ ပိူဝ်ႈတႃႇတမ်းဝၢင်းၼႄလႆႈပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းယူႇ။
ၾၢႆႇၼိုင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈၵေႃႈ ယူႇတီႈၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၽႂ်မၼ်း၊ ယူႇတီႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၸိူဝ်းဢၼ်ႁူမ်ႈသၢင်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မႃး ၼႆႉၵေႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇၸႄႈမိူင်းၽႂ်မၼ်း ၸႂ်ႉတိုဝ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ တၵ်းတေလႆႈမီး၊ ထုၵ်ႇလီလႆႈမီး ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ၸႄႈမိူင်း ၽႂ်မၼ်း ႁႂ်ႈမၼ်းတၼ်းၵၼ်ဝႆႉတင်း 7 ၸႄႈမိူင်း ႁဝ်းၶႃႈတႄႉႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼၼ်။
ပေႃးလႆႈမႃးပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ၶွင်ၸႄႈမိူင်းၽႂ်မၼ်းတင်း 7 ၸႄႈမိူင်းယဝ်ႉ ၸင်ႇမႃး ငူပ်ႉငီႉၵၼ်ၸွမ်းပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ယူႇတီႈပႃႇတီႇၼူၵ်ႉယုင်းၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉသေယဝ်ႉၸင်ႇမႃးထွၼ်ထႅမ်ငူပ်ႉငီႉၵၼ်သေ ဢဝ်တၢင်ႇ ၼႄပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းတင်းသဵင်ႈလႄႈ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈမိူင်းလုမ်ႈၾႃႉ တင်းၵမ်ႇၽႃႇ ႁႂ်ႈလႆႈႁူႉထိုင်ႁၼ်ၸွမ်းသေယဝ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတင်းလၢႆလႄႈ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်း သင်ၶရႁၢၼ်း ဢၼ်လႆႈၸႂ်ၼႆႉတႄႉ မၼ်းပဵၼ်ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်း မိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ ႁႂ်ႈလႆႈတၢင်ႇၼႄၵၼ်ၵႂႃႇ ပေႃးၸိူင်ႉၼႆမႃး ယူႇတီႈမိူင်းလုမ်ႈ ၾႃႉတင်းသဵင်ႈၵေႃႈ တေတူၺ်းႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းသိူဝ်ၶဝ် ယိပ်းၵမ်ပႅတ်ႈဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃး ၶၢဝ်း တၢင်းႁိုင်ႁီးႁႃႈႁူၵ်းၸဵတ်းသိပ်းပီမိူင်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်း ၵၢင်ၸႂ်ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တေ ထၢင်ႇၸႅင်ႈမႃးဢၼ်ၼိုင်ႈသေယဝ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈသိုၵ်းသိူဝ်ၸဝ်ႈၼႃႇဢႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေၸၢင်ႈလူတ်းယွမ်းၵႂႃႇၶၵ်ႉ ၼိုင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈ ႁဝ်းၶႃႈႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼၼ်။
ၾၢႆႇၼိုင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈၵေႃႈ ယူႇတီႈၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးႁဝ်း ဢၼ်လႆႈမႃးႁူမ်ႈၵၼ်ၼႂ်း CSSU ၵေႃပွင်ၵၢၼ် ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ ထုၵ်ႇလီလႆႈဢဝ်ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ တေသိုပ်ႇတႅမ်ႈၵႂႃႇ ႁႂ်ႈပေႃးယဝ်ႉတူဝ်ႈလီငၢမ်း ၼၼ်ႉ တေယူႇတီႈၸႄႈမိူင်းသေယဝ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼင်ႇၵၼ် ၸုမ်းသိုၵ်းတႆးၼင်ႇၵၼ်၊ ပႃႇတီႇတႆးၼင်ႇ ၵၼ် ၸုမ်း CBO, CSO ၼင်ႇၵၼ် ႁႂ်ႈလႆႈမႃး တုမ်ႁူဝ်ၵၼ်သေယဝ်ႉ ဝူၼ်ႉသၢင်ႈပိူဝ်ႈတႃႇ လွင်ႈဢွမ်ႇလွမ်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ႁဝ်းၶႃႈ ၵႂႃႇၼႆ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼၼ်။
ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈထုၵ်ႇလီလႆႈဢဝ်တင်း ဢၼ်ပဵၼ်ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်း ပိူင်ၵၢၼ်ငဝ်ႈပိုၼ်ႉ လၢႆးၵၢၼ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈမုင်ႈမွင်း ထၢင်ႇႁၢင်ႈၶႂ်ႈႁဵတ်းၶႂ်ႈပဵၼ်ၼၼ်ႉပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ် မီးၸိူင်ႉႁိုဝ် ၼႆၼၼ်ႉၵေႃႈ လီလႆႈဢဝ်ပဵၼ်ႁူဝ် ၶေႃႈဢၼ်ၼိုင်ႈသေယဝ်ႉ မႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ၵူႈလိူၼ်လိူၼ်ၵူႈၶၢဝ်းၶၢဝ်းသေယဝ်ႉႁႂ်ႈလႆႈမီး လွင်ႈတိတ်းတေႃႇၵပ်း သိုပ်ႇၵၼ် ၵူၼ်းလူင်လၢႆပႃႈလၢႆၾၢႆႇ ႁႂ်ႈလႆႈမႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ယဝ်ႉ ႁႂ်ႈလႆႈၸႅၵ်ႇမႅင်ႇတၢင်းႁူႉၵၼ်ၵႂႃႇသေ လုၵ်ႉတီႈ ၼၼ်ႈႁႂ်ႈလႆႈမီးလွင်ႈပွင်ႇၸႂ်ၵၼ် ပိၼ်ႇပၢႆႇၼပ်ႉယမ်ၵၼ်သေ ၵေႃႇသၢင်ႈလႆႈလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵွၼ်ႇ တေပဵၼ်ငဝ်းလၢႆး လီပိူဝ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၼုမ်ႇလႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၶၢဝ်းတၢင်းမိူဝ်းၼႃႈႁႂ်ႈပေႃးထုၵ်ႇမေႃၽေႃးၵႂၢမ်းႁၵ်ႉသႃ၊ ႁၵ်ႉပႅင်းၵၼ်ၵႂႃႇယူႇ ၼႆ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ ႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼၼ်။
လၢႆးၵၢၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆၼႆႉ ယူႇတီႈၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ၸိူဝ်းဢၼ်ဢွၼ်ႁူဝ်မုၵ်ႉၸုမ်း တပ်ႉသိုၵ်းလႄႈသင်၊ ၸိူဝ်းဢၼ် မုၵ်ႉၸုမ်း ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်းဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်း လၢႆၾၢႆႇလၢႆပႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁူႉၵႃႈတေဢွၼ်ဝူၼ်ႉထိုင်လႆႈယူႇ ႁူႉၵႃႈတေမီး ၶေႃႈဢၢင်ႈ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းယူႇ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇလႄႈသင် ၸိူဝ်းဢၼ်ပေႃႈမႄႈၵူၼ်း မိူင်းလႄႈသင် သမ်ႉ ၶိုၼ်းမီးႁႅင်းဢီးႁိုဝ် ၶေႃႈယိုၼ်ႈယွၼ်းတူၵ်ႇတၵ်ႉထိုင်တီႈ ၸိူဝ်းၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၵူႈၾၢႆႇၾၢႆႇၵူႈပၢႆးပၢႆး ၼၼ်ႉၼႆၸိုင် ယိုင်ႈၶႅၼ်းတေၼႅၼ်ႈၼႃသေဢမ်ႇၵႃး တေၸၢင်ႈၸဵဝ်းပဵၼ်ၵၢၼ် လႆႈမႃးႁိုဝ်ဢၼ် ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈလႆႈ ယွၼ်းပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်သေယဝ်ႉၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းဝႆႉတီႈၼႆႈၶႃႈ။
