ၵူၼ်းမိူင်းၼၢႆး ႁူမ်ႈၵၼ် လုမ်းလႃး ပတ်းၽဵဝ်ႈ တီႈၵွင်းမူး ၵဝ်ႇၵႄႇ ဢၼ်မီးဢႃယု 200 ပီပၢႆၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေ ပဵၼ်ဢၼ်ၵိုၵ်းပိုၼ်း ၵိုၵ်းၵပ်းဝဵင်းမိူင်းၼၢႆးၵႂႃႇ ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်ထႅင်ႈ။
ဝၼ်းတီႈ 13/01/2019 သင်ၶၸဝ်ႈ၊ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈ ၾိင်ႈငႄႈတႆး၊ ၽူႈတႅၼ်းသၽႃး (ၵေႃႉၵဝ်ႇ) ဢွၼ်ႁူဝ် ၵူၼ်း မိူင်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး ႁူဝ်ၵူၼ်း မွၵ်ႈ 200 ၵေႃႉ ႁူမ်ႈၵၼ် ပတ်းၽဵဝ်ႈလုမ်းလႃး ၼႂ်းဝၢင်းၸေႇတီႇ ၵွင်းမူးၵဝ်ႇၵႄႇ ဢၼ်မီး ၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၵွင်းမူးမင်းသႃး ဢၼ်မီးဢႃယု ႁိုင်ၼၢၼ်း 200 ပီပၢႆလႄႈ သိမ်ႇလူင် ဢၼ်မီးဢႃယု ႁိုင်ၼၢၼ်း 100 ပီပၢႆ ၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်း မိူင်းၼၢႆး ၸႄႈတွၼ်ႈလၢင်းၶိူဝ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။
ၸၢႆးမွင်ႇၵျီး ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် လုမ်းလႃးပတ်းၽဵဝ်ႈ ၵွင်းမူးလႄႈ သိမ်ႇလူင် လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ ယိူင်းဢၢၼ်း ဢမ်ႇပၼ်ႁွႆးမိုဝ်းတႆး ပၢၼ်ႇၵဝ်ႇလူႉ ႁဝ်းၶႃႈ ဢွၼ်ဢဝ် ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼမ်ႉမေႃႇလိူဝ်ႇလႄႈ ဝၢၼ်ႈလွႆလဵၼ်း 2 ဝၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈၵၼ် ႁူဝ်ၵူၼ်း တေမီး 150 ပၢႆ။ ႁူမ်ႈပႃးလူၺ်ႈ တၢင်ႇဝၢၼ်ႈ သေ တင်းမူတ်း ႁူမ်ႈၵၼ် ႁူဝ်ၵူၼ်းတေမီးမွၵ်ႈ 200 ၵေႃႉ ႁဝ်းၶႃႈ ႁူမ်ႈၵၼ်ၵႂႃႇ ပတ်းၽဵဝ်ႈလုမ်းလႃး တီႈ ၵွင်းမူးမင်း သႃးလႄႈ သိမ်ႇလူင် ဢၼ်မီးတၢင်းၶိုၼ်းၽြႃးလွႆၸၢင်ႉ တၢင်းၾၢႆႇၶႂႃၼၼ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တူၼ်ႈမႆႉယႂ်ႇလူင် ဢၼ်မီးၸွမ်း ႁိမ်းႁွမ်း ၵွင်းမူးၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈ တႅပ်းပႅတ်ႈ/ ပွမ်ႈပႅတ်ႈယဝ်ႉ၊ တေလႆႈဢဝ်ၸၢၵ်ႈမႃးၶုတ်း မႃးထုၺ်တေႃမၼ်း ဢွၵ်ႇပႅတ်ႈၶႃႈဢေႃႈ” ဝႃႈၼႆ။
ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၼၢႆးၼႆႉ မီးၵွင်းမူးၵဝ်ႇၵႄႇတင်းၼမ် ယွၼ်ႉၼၼ် ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ မိူင်းတႆးပူးၵမ်ႇ (သျှမ်း ပြည်ပုဂံ) ၼႆၵေႃႈဝႃႈၵၼ်မႃး ဝႃႈၼႆ။
လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ် တေပဵၼ်ဝဵင်းၵိုၵ်းပိုၼ်းဝဵင်းမီး ၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇၵႄႇလႄႈ တွၼ်ႈတႃႇတေပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ လဵပ်ႈႁဵၼ်း တႃႈၵူၼ်း ၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ် မႃးဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈတူၺ်းၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး လႄႈပီႈၼွင်ႉၵူၼ်း မိူင်းၼၢႆး လႆႈၶတ်းၸႂ် တၢင်ႇ ယွၼ်းၼႂ်းသၽႃးမႃးမီးလၢႆပွၵ်ႈယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။
ၵွင်းမူးမင်းသႃး ၵွင်းမူးၵဝ်ႇၵႄႇ(ဗိုလ်မှူး မင်းသားမောင်စံ စေတီ) ဢၼ်မီးၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၼၢႆးၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ ၸွမ်ႁၢၼ် ပဵၼ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်လုၵ်ႉၼေႇပျီႇတေႃႇ – မၼ်းတလေး မႃးၼင်ႈတပ်ႉမိူင်းၼၢႆး မိူဝ်ႈပီ 1794 ၼၼ်ႉသေ မႃးႁဵတ်းသၢင်ႈလူႇတၢၼ်းဝႆႉ ၵွင်းမူးသူႇၼိုင်ႈ။ ၵွင်းမူးၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ၵွင်းမူးမင်းသႃး။ မီးၸဵင်ႇ ႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈလွႆၸၢင်ႉ ဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး။ ပီႈၼွင်ႉမိူင်းၼၢႆးလႄႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇမိူင်းၼၢႆး ႁူမ်ႈၵၼ် သေ ပတ်း ၽဵဝ်ႈယုမ်းၶိူဝ်းဢၼ်မီးၼႂ်းဝၢင်းၵွင်းမူးၵဝ်ႇၵႄႇ ၼႂ်းဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး ၵူႈပီ။
