“ၽိူဝ်ႇတေတႅၵ်ႇငၢၵ်ႈ – တႃႉႁႃလၢႆး ႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈၵၼ် ၶိုင်ပွင်ႈ”

တွၼ်ႈတႃႇဝူင်ႈၼႆႉတႄႉ ႁဝ်းၶႃႈဝူၼ်ႉဝႆႉဝႃႈ ၶေႃႈလမ်ႇလွင်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၶႃႈ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢီႈသင်ဢၼ် ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ ၶႂ်ႈယွၼ်း ထတ်းသၢင်ၼႄၵၼ်ဢိတ်း ၼိုင်ႈ။

ပေႃးယူႇတီႈႁဝ်းၶႃႈ မႃးထတ်းသၢင်တူၺ်းငဝ်းလၢႆး ၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၼႆႉၼႆၸိုင် ၼင်ႇႁဝ်းၵႆႉဝႃႈ ၵၼ်ၵူႈဝူင်ႈၼၼ်ႉၶႃႈ ယဝ်ႉ သိုၵ်းတႆးၼင်ႇၵၼ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇမေႃၽေႃးၵႂၢမ်းၵၼ် သိုပ်ႇသေၼၼ်ႉယဝ်ႉမိူဝ်ႈလဵဝ် သိုၵ်းတႆးလႄႈ သိုၵ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်း တၢင်ႇဢၼ် သိုၵ်းတႆးလႄႈ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတၢင်ႇဢၼ်ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးလွင်ႈၵိတ်ႇ လွင်ႈၶွင်ႉ ၵၼ်မႃးသေယဝ်ႉ ထိုင်တီႈပေႃးပဵၼ်ပၼ်ႁႃ။ လိူဝ်ၼႆႉၵေႃႈ တီႈဝဵင်းလူင် တူၼ်ႈတီး မီးပီႈၼွင်ႉၸၢဝ်းၶိူဝ်းတွင်ႇသူႇၶဝ် ၼပ်ႉဢၢၼ်ႇႁဵင် မီးပၢင်ၼႄၵၢင်ၸႂ် ႁုၼ်ႉသႅၼ်ႇ သၢၼ်ၶတ်းၸုမ်းသိုၵ်းလွႆတႆးလႅင်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ တေႁူႉ ၵၼ် ငိၼ်းၵၼ် လွင်ႈတိူဝ်ႉသၢင်ႈမၼ်း တေမီးမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ်မႃး တေၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၵႂႃႇ ၵႃႈႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈ ယင်းဢမ်ႇၸၢင်ႈလၢမ်းလႆႈၵွၼ်ႇ။ ၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆၼႆႉ ႁႂ်ႈပေႃးၸၢႆႇႁၢႆဝၢႆးဝွတ်ႈၵႂႃႇသေယဝ်ႉ ႁႂ်ႈပေႃးမီးလွင်ႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ ထုၵ်ႇမေႃၽေႃးၵႂၢမ်းၵၼ်ၵႂႃႇ ၸၢင်ႈႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ် ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ ပိူဝ်ႈတႃႇသုၼ်ႇလီတႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်း ၶွင်မႄႈမိူင်းတႆးႁဝ်း လႄႈ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃး မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ တေလႆႈဝူၼ်ႉလၢႆ ႁၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ် ဢွၼ်တၢင်း တေလႆႈမႃးထတ်းသၢင် ၵၼ်ယူႇ။

ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၶႃႈ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉတႄႉ ႁဝ်းၶႃႈ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ 1) သိုၵ်းတႆး တေႃႇသိုၵ်းတႆး တေ လႆႈၵိုတ်းယိုတ်း လွင်ႈတိုၵ်းယိုဝ်းၵၼ် တေလႆႈႁၼ်လွင်ႈဢုပ်ႇမေႃၽေႃးၵႂၢမ်းၵၼ် တေလႆႈႁႃလၢႆးႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ် ပူၼ်ႉ မႃး ဝၼ်း 2 ဝၼ်းၼႆႉ တီႈတၢင်းပွတ်းတူၵ်း ၶၢႆးသိမ်၊ ၼွင်ၵေႃႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၶၢႆးႁဵဝ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ သိုၵ်းတႆး ၼင်ႇၵၼ် လႆႈ ငႃလႆႈငိူင်ႉၵၼ်ယဝ်ႉ ထိုင်တီႈ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈပၢႆႈ လႆႈၼီ ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈငိၼ်းၸွမ်း ၶၢဝ်ႇငၢဝ်း ဢၼ်ၼၼ်ႉ ၵေႃႈတိုၵ်ႉမီးယူႇ ယႂ်းယႂ်း။

ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးမႃးတူၺ်း သိုၵ်းတႆး တင်း သိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း လႆႈဝႄႈလႆႈယၢင်ႇၵၼ် လႆႈၶဵင်ႈ လႆႈၶႅင်ၵၼ် ဢၼ်ႁဵတ်းၶဵၼ် တီႈၵၼ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈယူႇႁၢင်ႇ ယူႇယၢၼ်သေ သမ်ႉၵႆႉၵႆႉလႆႈငိၼ်းထႅင်ႈယူႇ။ သွင်လွင်ႈၼႆႉ ပေႃးႁဝ်းမႃးတူၺ်း ဢၼ်ဝႃႈ သိုၵ်းတႆး တေႃႇသိုၵ်းတႆးပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်လႄႈ၊ သိုၵ်းတႆးလႄႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ် ဢၼ်ဝႃႈ လွင်ႈသိုၵ်းတႆးလႄႈ တင်း ပီႈၼွင်ႉဝႃႉၶဵင်ႈၶႅင်ၵၼ်၊ သိုၵ်းတႆးလႄႈ ပီႈၼွင်ႉတွင်ႇသူႇ ၶဝ် မီးလွင်ႈၽိတ်းၽႅၵ်ႇ ၵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်ၼႆႉ သွင်လွင်ႈ သွင်တၢင်းၼႆႉ မိူၼ်ႁိုဝ်ဝႆႉၶႃႈလႃႇ မိူၼ်တင်းဢဝ်ၾႆးၸုတ်ႇၽဝ်ၶိုၼ်း ႁိူၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ မိူၼ် တၢင်းဢဝ်ၾႆးၸုတ်ႇၶိုၼ်းဝၢၼ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေပဵၼ်ၼၼ်ၵူၺ်းႁိုဝ် ႁဝ်းၶႃႈ လီလႆႈႁူႉၵၼ်ယူႇ။

ႁူႉယူႇ ပိူၼ်ႈပွႆႇႁႂ်ႈႁဝ်းထဵင်ၵၼ်၊ ႁူႉယူႇ ပိူၼ်ႈပွႆႇႁႂ်ႈႁဝ်းၽိတ်းၽႅၵ်ႇၵၼ် ၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆၼႆႉ ႁဝ်းသမ်ႉတေၵုမ်ႇဝႃႈ ႁဝ်း သမ်ႉတေဢဝ်မိုဝ်းသၢၼ်ၵူၼ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ၵုမ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ငဝ်းလၢႆးဢီးသူင်ႇဢိူဝ်ႈဢၼ်ၼႆႉ ၵုမ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ယွၼ်ႉ ပိူဝ်ႈငဝ်းလၢႆးၵူႈလွင်ႈ ၽၢၼ်ႇသၢင်ႈမႃး လႄႈ ႁဝ်းလႆႈႁဵတ်းပဵၼ်ၵူၺ်းဢိူဝ်ႈၼႆၼၼ်ႉတႄႉ  ၸွင်ႇၸႂ်ႈၵေႃႉဢၼ်ၵႄႈ လိတ်ႈမၼ်း၊ ၸွင်ႇၸႂ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ် ႁႃလၢႆးတၢင်းလီၵၼ်တႄႉယူႇႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တေလႆႈဝူၼ်ႉယူႇ။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈတေထုၵ်ႇမၢပ်ႇၼႄးပဵၼ်ၸုမ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၶၢတ်းသၢၼ်ယႃႉၵဝ်း ၶၵ်ႉၵၢၼ်လွင်ႈငမ်း ယဵၼ်သေ ယဝ်ႉ သိုပ်ႇလူမ်ႇလွၵ်းၽူႈၶဵၼ်သေယဝ်ႉ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းလွင်ႈၶွတ်ႇ လိူတ်ႈၵူၼ်းတႆး မိူင်းတႆး ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈတႅၵ်ႇယၢႆႈ ပႅတ်ႈဢၼ်ဝႃႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတေၶၢမ်ႇပဵၼ်လႆႈၵႃႈႁိုဝ် ၼႆႉပဵၼ် ပၼ်ႁႃၼႂ်းမိူင်းတႆး ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးႁဝ်းမႃးတူၺ်း ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆၸိုင် ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈၼႃႇ တႃႇတင်းမိူင်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ဢီႈသင်လႃႇ 1) ပၢင်ၵုမ်လွင်ႈငမ်း ယဵၼ်ၼၼ်ႉ ယႃႇႁႂ်ႈမၼ်း လူႉပင်းၵိုတ်းယိုတ်းပႅတ်ႈဢမ်ႇလႆႈ ပွႆႇႁႂ်ႈလူႉလႅဝ်ဢမ်ႇလႆႈ။ 2) ၼင်ႇႁိုဝ် တပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်း မၢၼ်ႈ တေဢမ်ႇလႆႈၶိုၼ်းယိုတ်းသိမ်းထႅင်ႈ ဢႃႇၼႃႇတႃႇၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ ၵႃႈတေလႆႈ ႁူမ်ႈၵၼ်ၵႅတ်ႇၶႄ ႁႄႉၵင်ႈ။ ႁဵတ်းသင်လႄႈ မႃးဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ်ၶႃႈလႃႇ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ တႆးတေႃႇတႆး ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ် ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ တႆး လႄႈ တင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆး တိုၵ်ႉယိုဝ်းၵၼ်ယူႇၼႆၸိုင် ပိူဝ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းမိူင်း တေလႆႈႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉလႄႈသင် ပိူဝ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းတေလႆႈသွၼ်ႁဵၼ်းပၢႆးပၺ်ၺႃၼၼ်ႉလႄႈသင် ဢမ်ႇမီးတၢင်းမုင်ႈမွင်း ၾၢႆႇၼိုင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈ ၵွပ်ႈ ပိူဝ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းလႄႈ တႃႇႁဝ်းၶႃႈ တေႁႃလၢႆးတၢင်း ပိူဝ်ႈတႃႇသုတ်ႉၸူး ဢုပ်ႇၵုမ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ဢၼ် ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃးလႆႈငၢႆႈငႅမ်ႈလီငၢမ်း။

မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇယဝ်ႉ တီႈၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼၼ်ႉ ၵေႃႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၶၵ်ႉၵၢၼ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ မၼ်းၵိုတ်းယိုတ်း ၵႂႃႇပႅတ်ႈယဝ်ႉၼႆ ၸိုင်။ ၶေႃႈမၢင်ႇဢၢၼ်းႁဝ်း ဢၼ်ဝႃႈ ၶႂ်ႈၵေႃႇသၢင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိုၼ်ႈၸၢင် ဢၼ်မီး သုၼ်ႇၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်။ မီး သုၼ်ႇၽဵင်ႇပဵင်း ၸွမ်းထမ်းသေ ဢမ်ႇၵႃး၊ မီးလွင်ႈသုၼ်ႇၸတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင် ႁင်းၶေႃၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း မီးလွင်ႈၽွင်း ငမ်းႁင်းၶေႃႈ ၸႄႈမိူင်းၽႂ်မၼ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ တေႁဵတ်းႁိုဝ် မုင်ႈမွင်းလႆႈ ပိူဝ်ႈတႃႇ တေပဵၼ်မႃး ၸိူင်ႉၼႆႉ သမ်ႉ 1) တေလႆႈတႄႇတီႈၶၵ်ႉ ၵၢၼ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ပေႃးဝႃႈ ဢမ်ႇဢုပ်ႇလွင်ႈငမ်းယဵၼ် ပေႃးဝႃႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈငမ်း ယဵၼ်၊ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈသိုပ်ႇ ဢုပ်ႇၵၢၼ်မိူင်း ပေႃးဝႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈသိုပ်ႇဢုပ်ႇ ၵၢၼ်မိူင်းၵေႃႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈမူၼ်ႉမႄး ပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈ ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈလႆႈ ပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်းဢၼ်မႂ်ႇမႂ်ႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်း ၶႃႈႁူႉထိုင်ၵၼ်ယူႇ ၵူႈၵေႃႉလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈလမ်ႇလွင်ႈသုတ်း တႃႇၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉတႄႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ၶၵ်ႉၵၢၼ်လွင်ႈ ငမ်းယဵၼ် တေဢမ်ႇလႆႈ ၵိုတ်းယိုတ်းလူႉလႅဝ်ၵႂႃႇ ၼင်ႇႁိုဝ် တပ်ႉမတေႃႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေဢမ်ႇၶိုၼ်းယိုတ်းဢႃႈၼႃႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ တၵ်းတေလႆႈ ႁူမ်ႈ ၵၼ်ၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈယူႇ။

တႃႇတေပဵၼ်လႆႈ 2 လွင်ႈၼႆႉသမ်ႉ ပိူင်ယႂ်ႇသုတ်းမၼ်း ဢၼ်ပဵၼ်ပၼ်ႁႃလႄႈ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၼႃႈၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်း မိူင်း ႁူမ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ပေႃးတူင်ႉၵႂႃႇယုၵ်းယုၵ်းသေယဝ်ႉ ၵဝ်းသုၵ်ႉယုင်ႈယူႇတႃႇသေႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉသမ်ႉ ပၼ်ႁႃ တင်းသဵင်ႈ မၼ်းတႄႇတီႈမိူင်းတႆးႁဝ်း။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼမ်လႄႈ ၸုမ်းသိုၵ်းၵေႃႈၼမ် ႁဵတ်းၼၼ်သေ ယဝ်ႉ ပၼ်ႁႃၵေႃႈ ၼမ်မႃးသေ ပေႃးဝႃႈၶႂ်ႈႁႂ်ႈမိူင်း သုၵ်ႉယုင်ႈဢူၼ်မေႃးၼႆၵေႃႈ ၽႂ်ဢမ်ႇၽႂ် ၸုပ်ႈလႂ် ဢမ်ႇၸုပ်ႈလႂ်ၵေႃႈ ၵႃႈ ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆၵူၺ်း မႃးတႄႇတင်ႈငဝ်ႈငႃႇမၼ်း တီႈတၢင်းမိူင်းတႆးဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတေလႆႈၾၢင်ႉႁူႉယူႇ။

သင်ဝႃႈ ပေႃးမႃးၶိုၼ်းႁုပ်ႈၵၼ်ၵေႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ် ႁဝ်းၶႃႈ တေၸဵဝ်းၽႅဝ်တီႈယိူင်းဢၢၼ်း ၼင်ႇႁိုဝ် ၵၢၼ်မိူင်းႁဝ်းၶႃႈ တေ ၶိုပ်ႈၼႃႈ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပိူင်ယႂ်ႇလူင်သုတ်းတႄႉ တီႈၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ တႆးတေႃႇတႆး တေလႆႈၵိုတ်းယိုတ်းပၢင် တိုၵ်းၵၼ် တေလႆႈႁႃလၢႆးတၢင်းပိူဝ်ႈတႃႇတေႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်သေ ဢၼ်တႆးလႄႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢွၼ်ႇ ဢၼ်မီးၼႂ်းမိူင်းတႆး ပဵၼ်ပၼ်ႁႃၵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တေလႆႈၸဵဝ်းပူတ်းမွတ်ႇႁႂ်ႈယဝ်ႉယႃႇသေယဝ်ႉ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇလႆႈၸင်ႇ တေၸၢင်ႈမုင်ႈမွင်းလႆႈ ဢၼ်ၶၵ်ႉၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ်ယႃႇႁႂ်ႈၵိုတ်းလႄႈ ဢၼ်တပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယႃႇႁႂ်ႈၸုမ်းဢႃႇ ၼႃႇ ပၢၼ်ႇ ပွင် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ ထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယွၼ်းထတ်းသၢင်တၢင်ႇၼႄၵၼ် ၸိူင်ႉၼႆသေ ၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းဝႆႉတီႈၼႆႈၶႃႈၼေႃႈ။

မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ

ႁိုင်း ၵႃယၢင်း

(21/12/2018)