တၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈၸၢင်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းၶႃႈ ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇဢမ်ႇမီးႁႅင်း တူဝ်လိူင် ႁိူဝ်ႉငၢႆႈ လႄႈ ႁူဝ်ၸႂ်တဵၼ်ႈႁႅင်း တၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈၸၢင်ၼႆႉ ပေႃးႁဝ်းၶႃႈဢမ်ႇၵိၼ်ဢႁႃႇရဢၼ်မီးထၢတ်ႈလဵၵ်းၼႆၸိုင် ၸၢင်ႈတေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းၶႃႈ ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်တၢင်ႇၸိူဝ်းၶဝ်ႈမႃးၸွမ်း ယွၼ်ႉဝႃႈ ႁဝ်းၶႃႈဢမ်ႇၵိၼ်ဢႁႃႇရ ဢၼ်ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်လိူတ်ႈ ႁဝ်းၶႃႈ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ႁဝ်းၶႃႈၸင်ႇမီးၶေႃႈၼႄႉၼမ်းဢႁႃႇရတွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်း ပဵၼ်လိူတ်ႈၸၢင် ၸွမ်းၼင်ႇပႃႈတႂ်ႈၼႆႉ –
1. ၽၵ်းၶဵဝ်
မိူၼ်ၼင်ႇၽၵ်းၵၢတ်ႇ ၽၵ်းၵမ်ႈၸွၼ်း(ၽၵ်းပုင်ႈ) ၽၵ်းၵၢတ်ႇမွၵ်ႇၶဵဝ်လႄႈ ၽၵ်းၶူမ် ……… ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ထုၵ်ႇလီ ၵိၼ်ပၼ်မၢၵ်ႇမႆႉဢၼ်မီးဝိတမိၼ်ႊ(Vitamin) သုင် မိူၼ်ၼင်ႇ မၢၵ်ႇၸွၵ်း မၢၵ်ႇၵႃႇ လႄႈ မၢၵ်ႇသၢင်းၽေႃး ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ် မၼ်းပေႃးတေၸွႆႈၵၢၼ်လုတ်ႇဢဝ်ၸုပ်ႇဢဝ်ထၢတ်ႈလဵၵ်းၼႂ်းၽၵ်းၶဵဝ်လႆႈလီ။
2. ၼိူဝ်ႉ လႄႈ တပ်း
ထၢတ်ႈလဵၵ်းဢၼ်ယူႇၼႂ်းၼိူဝ်ႉ၊ လိူတ်ႈလႄႈ တပ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်ၸွႆႈႁႂ်ႈထၢတ်ႈလဵၵ်းႁဝ်းၶႃႈ လႆႈလီသုတ်း။ ပေႃးဝႃႈၵိၼ်ပၼ်ၼိူဝ်ႉ၊ တပ်း၊ လိူတ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇဝႃႈမႃးၸိူဝ်းၼႆႉ 1 ဝူင်း 2-3 ပွၵ်ႈၼႆၸိုင် တေလီ တွၼ်ႈတႃႇၸွႆႈထႅမ်ႁႅင်းထၢတ်ႈလိူတ်ႈ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈလီတီႈသုတ်း။
တၢင်းၵိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ယႃႁႅင်းတႃႇတေ ၸွႆႈၵမ်ႉထႅမ်လိူတ်ႈ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈလီ လုတ်ႇဢဝ်ထၢတ်ႈလဵၵ်းလႆႈ ၼႂ်းႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 20-30 သင်ၸိူဝ်ႉၵိၼ်ပၼ်ဢႁႃႇရၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူမ်ႈတင်းမၢၵ်ႇမႆႉ မၢၵ်ႇၸွၵ်းၼႆၸိုင် ယိုင်ႈၶႅၼ်း တေ လီသုတ်းယဝ်ႉ။
3. မဵတ်ႉထူဝ်ႇမဵတ်ႉၽၵ်း
မိူၼ်ၼင်ႇ မဵတ်ႉထူဝ်ႇလႅင်ထူဝ်ႇလမ် မၢၵ်ႇလူၺ်လႄႈ မဵတ်ႉမၢၵ်ႇပၵ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ မီးထၢတ်ႈလဵၵ်းသုင်။ ယွၼ်ႉ ၼၼ် ၵူၼ်းတီႈဢၼ်ဢမ်ႇၵိၼ်ၼိူဝ်ႉသတ်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ပၼ်မဵတ်ႉၽၵ်းၸိူဝ်းၼႆႉ။
4. မၢၵ်ႇၽိတ်ႉ ၽၵ်းမီႇၶၢဝ် မိၼ်ႉ
မၢၵ်ႇၽိတ်ႉ ၽၵ်းမီႇၶၢဝ် လႄႈ မိၼ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ယႃႈယႃဢၼ်ၸွႆႈႁႂ်ႈလိူတ်ႈႁဝ်းၶႃႈလႆလိုၼ်ႈလီ သေဢမ်ႇၵႃး ယင်ၸွႆးႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈသုင်ထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ။
တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉဢႁႃႇရ ဢၼ်ပဵၼ်ဢဵၼ်ပဵၼ်ႁႅင်း ၸွမ်းၼင်ႇဢၼ်ဝႃႈမႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ယႃႈယႃဢၼ်လီ တွၼ်ႈ တႃႇတေၸွႆႈႁႂ်ႈ လိူတ်ႈႁဝ်းၶႃႈၶႅင်ႁႅင်း။ ယွၼ်ႉဝႃႈလိူတ်ႈႁဝ်းၶႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်တူၼ်ႈတေႃဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသုတ်း ဢမ်ႇဝႃႈတေပဵၼ်လွင်ႈသူင်ႇလဵင်ႉသႅင်လ်ႊ (Cells) ၼႂ်းလိူတ်ႈၼႂ်းတူဝ်ႁဝ်းၶႃႈ လိုပ်ႈလၢင်ႉၶွင်ၼဝ်ႈလႄႈ ႁႄႉၵင်ႈတၢင်း ပဵၼ်ၼင်ႇႁိုဝ် ႁဝ်းၶႃႈပေႃးတေဢမ်ႇၸပ်းတၢင်းပဵၼ်လႆႈငၢႆႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈထုၵ်ႇၵိၼ် တၢင်းၵိၼ်ဢႁႃႇရ ဢၼ်ၵမ်ႉထႅမ် လိူတ်ႈႁဝ်းၶႃႈၸွမ်း။
ယိင်းလွႆတွၼ်း
ဢိင် www.marengnews.com
ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ 001 November 2017
