မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ!
ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်းၶႃႈလႄႈ ပီႈၼွင်ႉ ၼွင်ႉပီႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းလၢႆၸိူဝ်းမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ပွႆးပီမႂ်ႇတႆးႁဝ်း ၶႃႈတင်းသဵင်ႈ။ ၶႃႈ ႁဝ်း(မႁႃမုင်ႉ မိူင်းၸႄႈ) ယွၼ်းဢၼုၺၢတ်ႈ တေႃႉတႆႇၶႆႈၼႄလွင်ႈပဵၼ်မႃးၾိင်ႈထုင်းပီမႂ်ႇလႄႈ သူးဝၢၼ်းမင်ၵလႃ ၽွလ်းလီပီမႂ်ႇတႆးႁဝ်းၶႃႈ ႁႂ်ႈပေႃးၶဝ်ႈၸႂ်ၵၼ်ၼၼ်ႉ ပွတ်းဢွၼ်ႇတွၼ်ႈၼိုင်ႈၶႃႈဢေႃႈ။
ဝၼ်းတီႈ 08 လိူၼ် 12 ၵလႃးၼႂ်းပီ 2018 ပီၼႆႉ မႅၼ်ႈဝၼ်းပီမႂ်ႇတႆး လိူၼ်ၸဵင်မႂ်ႇ 1 ၶမ်ႈ၊ လၵ်းၼီႈပီတႆးၵတ်းၵႂ်ႈ (ပီမူ)၊ ပီမိူင်းၸိုင်ႈတႆး 2113 ၼီႈၵႂႃႇတေႃႇထိုင်ပီၶရိသ်ႉတ် 2019 ၸမ်သဵင်ႈ။ ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆးႁဝ်းၶႃႈ ၵူႈတီႈတီႈ(ပိူင်လူင်မၼ်း တႆးလူင်လႄႈ တႆးမၢဝ်း) လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းႁဵတ်းပွႆး ၵိၼ်ၶဝ်ႈမႂ်ႇ ၼႂ်းၽွင်းပီမႂ်ႇၵၼ်ပဵၼ်မူၼ်ႈပဵၼ်သိူဝ်း။
မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇဢွၼ်တၢင်းၼႆႉ ၼႂ်းဝၼ်းလိူၼ်ၸဵင်မႂ်ႇဝၼ်း 1 ၼၼ်ႉ မီးပၢင်လူႇၶဝ်ႈမႂ်ႇ၊ ပၢင်ႁေႃးလိၵ်ႈ၊ ပၢင်ၵႃႈၼူၵ်ႉၵႃႈ တူဝ်း၊ ၵႃႈလၢႆးသႅၼ်ႉ/ လၢႆးၶူး ပဵၼ်မူၼ်ႈပဵၼ်သိူဝ်းသေ ၼႄလွင်ႈၵၢၼ်ပဵၼ်ၼမ်ႉၼိုင်ႈ ၸႂ်လဵဝ်ၵၼ်။ ဢိၵ်ႇတင်းမီး ၵၢၼ်ၶိုၼ်ႈပၼ်ၸၼ်ႉၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၶုၼ်လႄႈ မီးၵၢၼ်ပၼ်ရၢင်းဝလ်း(သူးလီ) ၽူႈၵတ်ႉၶႅၼ်ႇသိုပ်ႇသိုပ်ႇမႃး လၢႆ လၢႆၸူဝ်ႈၵူၼ်း။
မႃးၼႂ်းပၢၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ် မီးၵၢၼ်ႁဵတ်းပွႆးယုၵ်ႉယွင်ႈၾိင်ႈငႄႈလႄႈ လိၵ်ႈလၢႆး။ ၸတ်းပဵၼ်ၶၼ်ႈပဵၼ်တွၼ်ႈ ႁႂ်ႈၶိုတ်းၸွမ်း ၸၼ်ႉပၢၼ်မႂ်ႇ။ ၸိူင်ႉၼင်ႇ – မီးၵၢၼ်မႅင်ႇဢွၵ်ႇလၢႆးႁဵတ်းမၼ်း 4 ထၢၼ်ႈသေႁွင်ႉဝႃႈ ၾိင်ႈၵေႃႇၸဵင်၊ မီးဝႃႈ – (1) ပႂ်ႉၸဵင် ပဵၼ်လၢႆးၵၢၼ်ပႂ်ႉႁပ်ႉတွၼ်ႈပီမႂ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းလိူၼ် 12 လပ်း။ (2) ပၢႆႈၸဵင် မီးလၢႆးၵၢၼ်လူႇၶဝ်ႈမႂ်ႇ၊ သူင်ႇမဵတ်ႉတႃႇလႄႈ သမ်မႃး(ၵၼ်ႇတေႃး) ၵူၼ်းထဝ်ႈၵူၼ်းၵႄႇ ၼႂ်းဝၼ်းလိူၼ်ၸဵင်မႂ်ႇ 1 ၶမ်ႈ။ (3) ၵိၼ်ၸဵင်မီးလၢႆးၵၢၼ်လဵင်ႉလူၶဝ်ႈသဵၼ်ႈ ၶဝ်ႈသွႆး/ ၶဝ်ႈၽၵ်းတၢင်း ၵိၼ်ပီႈၼွင်ႉၶႅၵ်ႇၸိူဝ်းမႃးၶဝ်ႈ ႁူမ်ႈပၼ်ႁႅင်း ပၢင်ပွႆးပီမႂ်ႇမိူဝ်ႈဝၼ်းလိူၼ်ၸဵင်မႂ်ႇ 1 ဝၼ်း။ လႄႈ (4) လဵၼ်ႈၸဵင် မီးလၢႆးၵၢၼ်ႁဵတ်းပွႆးၵႃႈ ဝႅၼ်/ႁႆႇတိုင်ႈ၊ ႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းလႄႈ ၶေႉၶႅင်ႇလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈ ႁိမ်ၼမ်ႉၵႂၢမ်း ပိူဝ်ႈတႃႇပၼ်တၢင်းႁူႉၵၼ်။ မၢင်တီႈမီးတင်းပၢင်သမ်မၼႃး(ဢုပ်ႇဢူဝ်းတၢၼ်ႈၶႆႈ) လွင်ႈၾိင်ႈထုင်းၵၼ်ၸွမ်းထႅင်ႈႁဵတ်းၼႆ။
ပီႈၼွင်ႉတႆးလုမ်ႈၾႃႉၶူင်းၵူၼ်းၵူႈတီႈတီႈ ဢၼ်မီးၸမ်ၸမ် 100 လၢၼ်ႉႁူဝ်ၵူၼ်းၼႆႉ မၢင်တီႈတီႈလႆႈႁပ်ႉႁဵတ်းၸွမ်း ပီမႂ်ႇၶႄႇ ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈၵိၼ်ဝေႃး(ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ်ၼႂ်းလိူၼ် 3 တႆး)။ ၵမ်ႈၼမ်သမ်ႉ ႁူႉၸၵ်းဝႃႈပီမႂ်ႇသွၼ်ႈၼမ်ႉ(ပီမႂ်ႇသင် ၶၢၼ် ဢမ်ႇၼၼ် သၢင်းၵျၢၼ်ႇ၊ ထႆးဝႃႈ သူင်ၵြၢၼ်း) ဢၼ်ပဵၼ်ၾိင်ႈပီမႂ်ႇၵလႃးႁိၼ်ႊတူႊ မိူင်းဢိၼ်ႊၻီႊယိူဝ်ႊ လႄႈ ဢႅပ်ႇလွမ်ၶဝ်ႈမႃးၸွမ်းၾိင်ႈထုင်းပုတ်ႉထ သႃသၼႃ (ဢၼ်ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ်ၼႂ်းလိူၼ် 5/6 တႆး) ၼၼ်ႉ မႃးပဵၼ်ပီမႂ်ႇလႄႈ ယိပ်းတိုဝ်းမႃးပဵၼ်ယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်။ ၼၼ်သေၵေႃႈယႃႇ ပီမႂ်ႇတႆးဢၼ်ႁဵတ်းၸွမ်းလၵ်းၼီႈပီတႆးလႄႈမီးလၵ်းပိူင် 60 လွၵ်း ပၼ်ႇႁွပ်ႈသေ မီးမႄႈပီ 10 တူဝ်ၸိူင်ႇၼင်ႇ – ၵၢပ်ႇ လပ်း ႁၢႆး မိူင်း ပိုၵ်း ၵတ်း ၶူတ်း ႁုင်ႉ တဝ်ႇ ၵႃႈ လႄႈ မီးလုၵ်ႈ ပီ 12 တူဝ် ၸိူင်ႉၼင်ႇ – ၸႂ်ႈ ပဝ်ႈ ယီး မဝ်ႈ သီ သႆႈ သိင မဵတ်ႉ သၼ် ႁဝ်ႉ သဵတ်း ၵႂ်ႈ။ ယဝ်ႉသမ်ႉၼပ်ႉ ပၼ်ႇၸွမ်းသဵၼ်ႈ တၢင်းလၢဝ်ၼၵ်ႉၶတ်ႉတ (27) တူဝ်သေ မႃးသုတ်းသဵင်ႈ ၼႂ်းဝၼ်းလိူၼ် 12 လပ်းယဝ်ႉ ၸင်ႇၶိုၼ်းတႄႇၼႂ်းဝၼ်းလိူၼ် ၸဵင်ႇမႂ်ႇ 1 ၶမ်ႈထႅင်ႈၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ်ယိပ်းတိုဝ်းထိုဝ် မၼ်ႈမိူၼ်ၵၼ်မႃးၵူႈၶိူဝ်းၶိူဝ်းႁၢၼ်ႉတေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇဝႃႈ – လၢဝ်း ယူၼ်း ထႆး လိုဝ်ႉ ၶိုၼ် တႆး ၸုင်းလႄႈ ဢႃႁူမ်။ ၼႂ်းပီၶရိသ်ႉတ် 2018 – 19 ၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈပီတႆး ပိုၵ်းသဵတ်း(ပီမႃ)၊ ၼႆ ၶၢႆႉမႃးပဵၼ်ပီတႆး ၵတ်းၵႂ်ႈ(ပီမူ)၊ ၼႆႉႁွင်ႉလၵ်းၼီႈပီတႆး – ၵတ်းၵႂ်ႈ(ပီမူ) – ၼႆယူႇ။
ပီမိူင်းတႆးႁဝ်းသမ်ႉ ၼႂ်းပီၶရိသ်ႉတ် 2018-19 ၼႆႉ ၸွမ်းဢဝ်ပိုၼ်းမိူင်းမၢဝ်းလူင်ဝႃႈ – လႆႈမႃးယဝ်ႉ 2113 ၼီႈ ပီမိူင်း ယဝ်ႉ။ ၸင်ႇဝႃႈၼႂ်းပီၶရိသ်ႉတ် 2018-19 ပီၵူဝ်းၸႃႇ 1380 – 81 ၼီႈၼႆႉ လၵ်းၼီႈပီတႆးႁဝ်းပဵၼ် ပီၵတ်းၵႂ်ႈ(ပီမူ – ထႆး ႁွင်ႉၸွမ်းၶမဵၼ်ဝႃႈ – ပီၵုၼ်ႈ)။ ပီမိူင်းတႆးႁဝ်းသမ်ႉ ႁွတ်ႈထိုင် 2113 ၼီႈယဝ်ႉၼႆယူႇ။
လၵ်းၼီႈပီတႆးႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ဢဝ်ၸွမ်းပိုၼ်းမိူင်းၸုင်း(တႆးသူင်ႉ – မိူင်းၼမ်ႉၼိမ်) ဝႃႈ ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆးႁဝ်း မေႃၸႂ်ႉတိုဝ်းမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး (3) ႁဵင်ပီမိူင်းလိူဝ်လိူဝ်ယဝ်ႉလႆႈႁူႉၼင်ႇၼႆ။ ပုၼ်ႈတႃႇပီမိူင်းတႆး ႁဝ်းဢၼ်ႁွတ်ႈၽႅဝ်ယူႇ 2113 ၼီႈ ၼႆၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပီမိူင်းဢၼ်ၸဝ်ႈပိုၼ်းၶဝ် ၼပ်ႉဢဝ်တင်ႈတႄႇၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆး(ပိူင်လူင်မၼ်းပဵၼ်တႆးလူင်လႄႈ တႆးမၢဝ်း) ဢၼ်မီးၸဝ်ႈၶုၼ်ယီႈ လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉထူၼ်ႈ 2 ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းမိူင်းၼွင်သႄ လူင်းမႃးတႄႇတင်ႈမိူင်းမၢဝ်းလူင် တီႈၾင်ႇ ၼမ်ႉမၢဝ်း (ႁူၺ်ႈလီး၊ သျူၺ်ႇလီႇ၊ ရုၺ်ႉလိ) မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းပီၶရိသ်ႉတ် 94 ၼၼ်ႉမႃးလႄႈ ထိုင်မႃးၼႂ်းပီၶရိသ်ႉတ် 2018 -19 ၼႆႉၸင်ႇဝႃႈ – ပီမိူင်းတႆးႁဝ်းလႆႈမႃးယဝ်ႉ 2113 ၼီႈၼႆယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆး ႁဝ်း(ပိူင်လူင် မၼ်း တႆးလူင်လႄႈ တႆးမၢဝ်း) ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ်ၼပ်ႉဢဝ်ဝၼ်းဢၼ်ၸဝ်ႈၶုၼ်ယီႈဢွၼ် ၵေႃႇတင်ႈမိူင်းမၢဝ်းလူင်ၼၼ်ႉ ႁဵတ်းပဵၼ်လွင်ႈတၢင်းမၼ်းသေ ယိပ်းတိုဝ်းယွင်ႈဢဝ်ဝၼ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဝၼ်းပီမႂ်ႇၶိူဝ်းတႆးၼႆမႃးလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်း ပဵၼ်ပၢင်ပွႆးဢဝ်ၵုၼ်းမုၼ်ပီမႂ်ႇတႆးၼႆ မႃးၵၼ်ၵူႈပီပီ တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။
လိုၼ်းသုတ်းၼႆႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈႁဝ်းၶႃႈၶၢမ်ႈပူၼ်ႉပီၵဝ်ႇ(ပိုၵ်းသဵတ်း – ပီမႃ)သေ ၶဝ်ႈမႃးယူႇသဝ်းၼႂ်းပီမႂ်ႇ – (ၵတ်းၵႂ်ႈ – ပီမူ) ယဝ်ႉလႄႈ တူဝ်ၸႂ်ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ ပဵၼ်တူဝ်မႂ်ႇၸႂ်မႂ်ႇၵၼ်ၵူႈၵေႃႉ ၶိင်းၵူၼ်းသေၵမ်း။ ၵၢၼ်ၸုတ်ႈၶိူၼ်လႄႈ လွင်ႈယူပ်ႈ ယွမ်းႁဝ်းၶႃႈ ၼႂ်းပီၵဝ်ႇဢၼ်ပူၼ်ႉမႃးယဝ်ႉၼၼ်ႉ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီဝၢႆႇ ငွၵ်ႈလွမ်တူၺ်း။ ထတ်းသၢင်ႁႂ်ႈႁၼ်ထိုင်ႁဵတ်း ထိုင် ၽူလ်(ႁူႉၸႅင်ႈထိုင်လွင်ႈတၢင်းလႄႈ ၽွလ်းပၢင်ႈ) မၼ်းသေ ႁဝ်းလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်လီမႃးၼမ်ႁိုဝ် ဢမ်ႇၼၼ် လႆႈႁဵတ်း ၵၢၼ်ဢမ်ႇလီမႃးၼမ်ႁိုဝ်ၼႆၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီၸင်ႈတူၺ်းၵၼ်ယူႇ။ ပေႃးႁၼ်ဝႃႈၵၢၼ်ဢမ်ႇလီၼမ်ၼႆၵေႃႈ ၶတ်းၸႂ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈယွမ်းလူင်း၊ ပေႃးၵၢၼ်လီၼမ်လိူဝ်ၼႆၵေႃႈ ၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်တိူဝ်းမႃးထႅင်ႈႁဵတ်းၼႆ။ ပီမႂ်ႇႁွတ်ႈမႃး ပီလႂ်ၵေႃႈ မိူၼ်ၵဝ်ႇယူႇၵွႆးသေ ဢမ်ႇပိူင်ႈသင်မႃးၼႆတႄႉ မၼ်းၼႄဝႃႈပီမႂ်ႇထႅင်ႈလၢႆပီၵေႃႈ ဢမ်ႇၶိုၼ်ႈယႂ်ႇလီ တွၼ်ႈသင်မႃးလႄႈ တေလႆႈဝႃႈယူႇၼႂ်းပီၵဝ်ႇယူႇၼၼ်ႉၵွႆး။
ၼႂ်းပီမႂ်ႇလၵ်းၼီႈၵတ်းၵႂ်ႈ(ပီမူ) ၼႆႉ ႁႂ်ႈၶတ်းၸႂ်မူၼ်ႉမႄးလႆႈလွင်ႈၸုတ်ႈၶိူၼ်လွင်ႈယူပ်ႈယွမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇလႄႈ ႁႂ်ႈဝဵၼ်ႉ ဝႄႈလႆႈၵၢၼ်ဢမ်ႇလီ တၢင်းလူင်၊ ၶတ်းၸႂ်ၵေႃႇသၢင်ႈလႆႈလွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇတိူဝ်းတွၼ်းတူဝ်ၵဝ်ႇသေ ႁဵတ်းႁွမ်တွမ် လႆႈ ၵၢၼ်လီတင်းလူင်သေၵမ်း။
ဢိၵ်ႇတင်းၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ဢၼ်မီးၽွလ်းလီတႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ်ယဝ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ်တူဝ်ၵဝ်ႇၽိူၵ်ႇ ၸိုၼ်ႈၶၢဝ်သႂ် ၸွမ်းၼင်ႇၵႂၢမ်းပုတ်ႉထၽြႃးၸဝ်ႈၵူဝ်းတမသင်ႇသွၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉ ပိူဝ်ႈတႃႇႁႂ်ႈမီးတူဝ်ၵတ်းယဵၼ်၊ ၸႂ်သိူဝ်းမူၼ်ႈၼႂ်းၽွင်း ပီမႂ်ႇလႄႈ တေႃႇသဵင်ႈပီလၵ်းၼီႈၵတ်း ၵႂ်ႈ – ပီမူ၊ ပီမိူင်း 2113 ၼီႈၼႆႉသေၵမ်းၼႆ ယွၼ်းသူင်ႇယိုၼ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းမင်ၵလႃ ၽွလ်းပီမႂ်ႇတီႈၼႆႈ ၵႃႈၼႆႉၼိုင်ႈ။
မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ!
ၶႃႈႁဝ်းယွၼ်းဢၼုၺၢတ်ႈၼမ်းဢဝ်ၾၢင်ႁၢင်ႈပွႆးပီမႂ်ႇတႆး ၼႂ်းလၵ်းၼီႈပီတႆးလပ်းမဵတ်ႈ – ပီပႄႉ (2014 -15)၊ ပီမိူင်းတႆး 2019 ဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်းတီႈဝဵင်းလူင်တူၼ်ႈတီးၼၼ်ႉ မႃးၼႄႁႂ်ႈပီႈၼွင်ႉၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးႁဝ်းၶႃႈ ၶုၵ်းၸႂ်လႆႈလႄႈ ႁၼ်မႃး ၼႂ်းတႃ ၼႂ်းၽွင်းပီမႂ်ႇတႆး ပီၵတ်းၵႂ်ႈ – ပီမူ (2018 – 19) ၼႆႉၼင်ႇပႃႈတႂ်ႈၼႆႉ။
ပီမႂ်ႇတႆးႁူမ်ႈၼမ်ႉၸႂ် ၵမ်းတီႈ 2 တီႈဝဵင်းလူင်တူၼ်ႈတီး (2109)
မႁႃမုင်ႉ (မိူင်းၸႄႈ) 29/11/2014
ပီမႂ်ႇတႆးလၵ်းၼီႈလပ်းမူတ်ႉ(ပီပႄႉ) ပီမိူင်း 2109 ဢၼ်တူၵ်းမႅၼ်ႈၼႂ်းဝၼ်းသုၵ်းတီႈ 22 လိူၼ် 11 ၵလႃးၼႂ်းပီၶရိသျ်ႉ 2014 ၼႆႉၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးႁဝ်းၵူႈၸႄႈဝဵင်း ဢမ်ႇဝႃႈယူႇ တၢင်းပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း၊ ပွတ်းတူၵ်းၶူင်းလႄႈ ပွတ်းၼိူဝ်ၼႂ်း မိူင်းတႆး ႁူမ်ႈတင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ၼႂ်းမိူင်းၶၢင်၊ တိူင်းပႃႇၵိူဝ်၊ တိူင်းတႃႈၵုင်ႈ၊ တိူင်းဝဵင်းလိူဝ်ႇ၊ ၼႂ်းမိူင်းထႆး၊ မိူင်းၶႄႇ၊ မိူင်းဢသ်ႉသမ်ႊ၊ မိူင်းဢရုၼ်ႊၼၶျွလ်ႊ- ၼႂ်းဢိၼ်ႊၻီႊယိူဝ်ႊ။ ၼွၵ်ႈမိူင်းၼူၼ်ႉၸိူင်ႉ- သိင်းၶပူဝ်ႊ၊ ၾိလိပ်ႉပိၼ်း၊ ၵျပႅၼ်ႊတင်းဢမေႊရိၶိူဝ်ႊ၊ ယူးရွပ်ႉၸိူဝ်း ၼႆႉဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်းပွႆးလၢမ်း သူင်ႇသင်ႇပီၵဝ်ႇလၵ်းၼီႈၵၢပ်ႇသိင(ပီမႃႉ)၊ ပီမိူင်း 2108 – ႁပ်ႉတွၼ်ႈပီမႂ်ႇလၵ်းၼီႈလပ်း မူတ်ႉ(ပီပႄႉ)၊ ပီမိူင်း 2109 ၵၼ်ပဵၼ်မူၼ်ႈပဵၼ်သိူဝ်း၊ ဢမ်ႇၶၢၼ်ႉ ဢမ်ႇၵၢၼ်ႉၵၼ်။
ၵွပ်ႈပဵၼ်ပီမႂ်ႇတႆးႁူမ်ႈၼမ်ႉၸႂ်ပွၵ်ႈၵမ်း 2 သမ်ႉၸတ်းႁဵတ်းတီႈဝဵင်းတွင်ၵီႈ(ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး) ဝဵင်းလူင်မိူင်းတႆး ၼႂ်း ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇလႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၵေႃလိၵ်ႈ/ၾိင်ႈတႆးႁူမ်ႈ တင်းၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး(Tai Youth Organization= TYO) တူဝ်ႈမိူင်းတႆးဢွၼ်ၵၼ်မႃးၶိုၼ်ႈ ပၼ်ႁႅင်းၵၼ် ပေႃးၵပ်ႉဝဵင်းတွင်ၵီႈ မိူၼ်ၼမ်ႉႁူတ်းဢမ်ႇယမ်း ထိုင်လိၼ်။ ပွႆးၵမ်းၼႆႉ ၵူၼ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးႁၢၼ်ႉၸႂ်ၵၼ်တႄႉတႄႉၼႆလႆႈႁူႉတီႈၵူၼ်း ၸိူဝ်းမႃးၶဝ်ႈပွႆးလၢတ်ႈၼႄ။
ပွႆးပီမႂ်ႇတႆးႁူမ်ႉၼမ်ႉၸႂ်ပီၼႆႉ ၵေႃလိၵ်ႈ/ၾိင်ႈတႆးငဝ်ႈငုၼ်းဢွၼ်ႁူဝ်သေ ၵေႃလိၵ်ႈ/ၾိင်ႈတႆး ဝဵင်းတွင်ၵီႈပဵၼ်ငဝ်ႈ ၵၼ်းတူင်ႉၼိုင်ႈယဝ်ႉ လႆႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈၶွမ်ႊမတီႊပွင်ပဵၼ်ပွႆး ဢၼ်မီးၵေႃ လိၵ်ႈ/ၾိင်ႈတႆး(ၵူႈၸႄႈဝဵင်း) ၶဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈ ၸုမ်းၼၼ်ႉ ဢဝ်ႁႅင်းတူဝ် ႁႅင်းၸႂ် ႁႅင်းငိုၼ်း ႁႅင်း ၺၢၼ်ႇတင်းႁႅင်းႁိၵ်ႈႁၢၼ်ႇသေ ၶတ်းၸႂ်သႂ်ႇႁႅင်းၸွႆႈၵၢၼ်ၵၼ်လႂ်။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆးလႄႈ ပႃႊတီႊၵၢၼ်မိူင်းၶဝ်ၵေႃႈ ဢဝ်ၸႂ်သႂ်ႇၸွႆႈထႅမ်ၵၼ်လႂ်။ ၸုမ်းၵိုတ်းယိုဝ်းတင်းၸုမ်းပျီႇတူႉ ၸိတ်ႉၶဝ်ၵေႃႈ ပၼ်တၢင်းၵမ်ႉထႅမ်လႂ်လႄႈတၢင်းၵိုၼ်းပွႆးၼႆႉမိူၼ်တင်းဢဝ်ၼမ်ႉႁူတ်း ဢမ်ႇ ယမ်းထိုင်လိၼ်ၼၼ်ႉ ၵမ်းလဵဝ်။ တၢင်းလွႆတႆးလႅင်း လႆႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇပပ်ႉမၢႆတွင်းၾိင်ႈၵေႃႇၸဵင် ဢၼ်မီးတင်းလိၵ်ႈတႆးလႄႈလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ မႃး ပိုၼ်ၽႄႈလႄႈႁပ်ႉတွၼ်ႈပီမႂ်ႇႁူမ်ႈၼမ်ႉၸႂ် ၵမ်း 2 ၼႆႉတင်းသဵင်ႈ 10,000 ပပ်ႉ၊ တင်းပၵ်းယဵမ်ႈဝၼ်းပီ 2015 ထႅင်ႈ 5,000 ၽိုၼ်ၼႆယူႇ။
တီႈပၢင်ပွႆးမီးတင်းႁွင်ႈၼႄလွင်ႈတူင်ႉၼိုင်ၾၢႆႇၵၢၼ်ၾိင်ႈငႄႈ၊ ၾၢႆႇၵၢၼ်ပၢႆးပၺ်ၺႃလႄႈၾၢႆႇ ၵၢၼ်တူင်ႇဝူင်ႇဝူင်း ၵူၼ်းလၢႆလၢႆႁွင်ႈၸိူင်ႉၼင်ႇ- ႁွင်ႈၼႄၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင်ၵေႃလိၵ်ႈ/ၾိင်ႈတႆး ဝဵင်းတွင်ၵီႈ၊ ႁွင်ႈၼႄၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင်ႁူင်း ႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဝဵင်းၸဵင်းတုင်၊ ႁွင်ႈၼႄၵၢၼ် တူင်ႉၼိုင် ၸုမ်းၼၢင်းယိင်းဝဵင်းတွင်ၵီႈလႄႈ SWAN ၸဵင်းမႆႇ၊ ႁွင်ႈ ၼႄၾၢႆႇၽုၵ်ႇသွမ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ။
ၸိုင်ႈမိူင်းတႆးလႄႈႁွင်ႈပၼ်ယႃတင်းႁွင်ႈၸႅၵ်ႇဝႅၼ်ႈတႃၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢၼ်ၽိသဵသ်ႈတွၼ်းၵႄး သေပိူၼ်ႈၼႆႉပဵၼ်ႁွင်ႈ ၼႄၵေႃလိၵ်ႈ/ၾိင်ႈတႆး(ငဝ်ႈငုၼ်း) ဝဵင်းတွင်ၵီႈ ဢၼ်ၸုမ်းမေႃမိုဝ်း တႆး (Tai Art) ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းၸတ်း ႁဵတ်းၼႂ်း ၸိုဝ်ႈ -“ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်းလႄႈၾိင်ႈငႄႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း တႆး Exhibition on Tai/Shan History and Culture ”- ဢၼ်မီးပၢႆႉၶူဝ်း သၼႃးၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆးၵူႈၸၢဝ်း ၶိူဝ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉလႄႈၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးတင်းၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇ ဢၼ် ၵႂၢင်ႈထိုင် 50 ၾိတ်ႉလႄႈသုင်ထိုင် 20 ၾိတ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၼႂ်းႁွင်ႈၼႄပိုၼ်းလႄႈၾိင်ႈငႄႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးၼၼ်ႉ လႆႈၸႅၵ်ႇၼႄဝႆႉၶူဝ်းၼႄ (3) ၶၼ်ႈ တွၼ်ႈၸိူင်ႉၼင်ႇ- 1) ႁၢင်ႈ တႅမ်ႈ လွင်ႈၾိင်ႈငႄႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး 12 လိူၼ် ဢၼ်သၢႆလိူတ်ႈၶမ်း တႅမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ 12 ၽႅၼ်ႇ။ 2) ႁၢင်ႈတႅမ်ႈၸဝ်ႈၶူးမေႃ တႆး 10 ၸဝ်ႈ ဢၼ်မီးၸဝ်ႈထမ်မတိၼ် ၼ၊ ၸဝ်ႈၵၢင်းသိူဝ်၊ ၸဝ်ႈၵေႃးလီႇ၊ ၼၢင်းၶမ်းၵူႇ၊ ၸဝ်ႈဢမၢတ်ႈလူင်၊ ၸဝ်ႈ ၼေႃႇၶမ်း၊ ၸဝ်ႈ ဝေႃးရၶႄႉ၊ ၸဝ်ႈပၺ်ၺႃၽေႃးၵ၊ ၸဝ်ႈၸဵၼ်ႈၶမ်းသႂ်(တႆးမၢဝ်း)လႄႈၸဝ်ႈမႁႃၶၼၢၼ် (ၸဵင်းတုင်) လႄႈတင်းပိုၼ်းၵႅပ်ႈၶဝ်ၸဝ်ႈ 10 ႁၢင်ႈ။ 3)ၶႅပ်းႁၢင်ႈလႄႈႁၢင်ႈတႅမ်ႈၵူၼ်းၶိူဝ်း။
တႆး ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸွမ်းသၢပ်ႇမႄႈၼမ်ႉ 8 မႄႈပႅတ်ႇသၢႆ မီးလိၵ်ႈသၢမ်ၽႃးသႃတႆးမၢၼ်ႈဢိင်ႊ ၸွမ်း။ 4) ၶႅပ်းႁၢင်ႈၸဝ်ႈ ၾႃႉဢွၼ်ႇ/ၸဝ်ႈၾႃႉလူင် 45 ၸဝ်ႈ(ႁူမ်ႈတင်းႁၢင်ႈတႅမ်ႈၸဝ်ႈၾႃႉ ၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း မိူင်းသႅၼ်ဝီ ဢၼ်တူၺ်းဢဝ် လုၵ်ႈၸဝ်ႈ- ၸဝ်ႈႁူမ်ႇၾႃႉသေတႅမ်ႈဝႆႉ)၊ တင်ႈဢဝ်မၢႆ 2 ထိုင်မၢႆ 4 ၼႆႉသၢႆလိူတ်ႈငိုၼ်းတႅမ်ႈဝႆႉ။
ပိူဝ်ႈတႃႇပၢင်သိူဝ်းမူၼ်ႈ(လဵၼ်ႈၸဵင်) ၸတ်းႁဵတ်းႁၢၼ်ႉၵႃႈဝႅၼ်လွင်ႈၾိင်ႈငႄႈ၊ ႁၢၼ်ႉသႅင်းတႆး (သီပေႃႉလႄႈတႃႈၶျီႈ လဵၵ်း)၊ ႁၢၼ်ႉသိူၼ်သေႃးၶပ်းယိင်ႉ(ႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ- ၸဵင်း တုင်)လႄႈႁၢၼ်ႉၸိူင်းလႅဝ်း(Freedom’s way Band) သေ လႅၼ်ႈမူၼ်ႈၵၼ်တၢင်းၶိုၼ်းထိုင်လိုၵ်း ၸိူင်ႉၼႆ။
တင်ႈဝၼ်းတီႈ 18 ထိုင် 20 ၼႂ်းၽွင်းသၢမ်ဝၼ်း မီးပၢင်သႅမ်ႊမီႊၼိူဝ်ႊ လွင်ႈပိုၼ်းၵူၼ်းၶိူဝ်း တႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈ/ လိၵ်ႈ လၢႆးၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး။ မီးၽူႈႁူႉၸၢဝ်းတႆးၽူႈယႂ်ႇ(ဢၼ်ၵူၼ်းတၢင်းၶိူဝ်း ႁွင်ႉၶဝ်ၸဝ်ႈဝႃႈတႆးၸူင်ႉ၊ တႆးၸွင်ႇ) ၶႂႅင်ၽွင်းငမ်း တူဝ်ၵဝ်ႇၸူင်ႉၵႂၢင်ႈသီႈ။
ၽူႈႁူႉၸၢဝ်းတႆးဢႃႁူမ် မိူင်းဢသ်ႉသမ်ႁူမ်ႈတင်းၽူႈႁူႉၸၢဝ်းမၢၼ်ႈလႄႈၸၢဝ်းတႆးလၢႆလၢႆၸဝ်ႈ မႃးလၢတ်ႈ ပၼ်တၢင်း ႁူႉၵၼ်။ ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးၼႆႉ လၢတ်ႈလွင်ႈၸၢဝ်းတႆးလၢႆးၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ(ဢၼ်ၶႄႇ ၶဝ်ႁွင်ႉ- ႁႃႈယဝ်ႈတႆႇ ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇလႄႈ တႆးလၢႆးၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ(ဢၼ်မၢၼ်ႈၶဝ်ႁွင်ႉ-တရႄး) ၼၼ်ႉလႂ်။ လွင်ႈတႆးယီး(ၶဝ်ၶိုၼ်းႁွင်ႉၶဝ်ၸဝ်ႈဝႃႈ- ၽူႈယႂ်ႇ) ၼႂ်း မိူင်းၶႄႇလႄႈလွင်ႈတႆးၶမ်း ယၢင်း(ဢၼ်ပိူၼ်ႈႁွင်ႉၶဝ်ဝႃႈ- ၼူဝ်းရလႄႈၶဝ်ၶိုၼ်းႁွင်ႉၶဝ်ဝႃႈ- သျၢမ်) ၼႂ်းမိူင်းၵလႃး ၼၼ်ႉ လႂ်ယဝ်ႉ။
မႁႃမုင်ႉ (မိူင်းၸႄႈ)
