ပေႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်ၵေႃႈ တၵ်းလႆႈဢုပ်ႇပႃးလွင်ႈၵၢၼ်မိူင်း တင်းသွင်ဢမ်ႇၽၢတ်ႇၵၼ်လႆႈ

ၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ် ယႃႈမဝ်းၵမ် မၼ်းတိုၼ်းဢမ်ႇၽၢတ်ႇၵၼ်လႆႈ၊ ပေႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် လွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်ၵေႃႈ တၵ်းလႆႈဢုပ်ႇပႃးလွင်ႈၵၢၼ်မိူင်း။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ တွင်ႈထၢမ်သေ ၽူႈၵွၼ်းလုမ်း PI ၸဝ်ႈၶိုၼ်းသႂ် ဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵမ်ႉထႅမ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၼႂ်းမိူင်း တွပ်ႇလၢတ်ႈဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။

ထၢမ်-မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး 2-3 ဝၼ်းၼႆႉ ယူႇတီႈၽွင်းလူင်ၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈလႄႈလႅၼ်လိၼ် ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင်ၼၢႆႇလိၼ်းဢွင်ႇ လၢတ်ႈဝႃႈ-တေတႄႇၽဵဝ်ႈယႃႈမဝ်းၵမ် ဝႃႈၼႆ။ ၵွပ်ႈၼႆ ပေႃးတူၺ်းၼႆမၼ်းမီးမႃး လၢႆပွၵ်ႈလၢႆၵမ်းယဝ်ႉလႄႈ ပၼ်ႁႃယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႂ်းမိူင်းတႆး ဢၼ်ဢမ်ႇႁၢႆၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၽွင်ႈ။ ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈသမ်ႉႁဵတ်းယူႇ၊ လွင်ႈၼႆႉ ထတ်းသၢင်ပၼ်ၽွင်ႈၶႃႈ?။

တွပ်ႇ-ပေႃးၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈလွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ တၢင်းၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈလႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ လႆႈၶိုင်ပွင်ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉမႃးၵေႃႈ မၼ်းႁိုင်ၼႅၼ်ႇယဝ်ႉ၊ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပီ 1974 ၵေႃႈ လႆႈႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်းဢမေႊရိၵၢၼ်ႊ သေၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉမႃး၊ ယိုင်ႈၽဵဝ်ႈယိုင်ႈၼမ်မႃးတိၵ်းတိၵ်း၊ မၼ်းၼႄဝႃႈ လၢႆးၽဵဝ်ႈၼႆႉ မၼ်းတိုၼ်းဢမ်ႇမႅၼ်ႈ။

ႁဵတ်းသင်ဢမ်ႇမႅၼ်ႈလႃႇ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉၽဵဝ်ႈ၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်း ၸုမ်းၸိူဝ်းဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ယႃႈမဝ်းၵမ်၊ မၼ်းပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်ဝႆႉ။ ပေႃးၸူးၸႂ်ၼႆႉ ၶႂ်ႈၽဵဝ်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်ဝႃႈၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ဢဝ်ၵၢၼ်မိူင်းဝႃႈသမ်ႉ ၸုမ်းၸိူဝ်းဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ယႃႈမဝ်းၵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ သမ်ႉပဵၼ်မႁႃႇမိတ်ႈ (ဢူၺ်းလီ)ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ ပေႃးပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်ၼႆၵေႃႈ တႃႇတေၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၼႆႉမၼ်းယၢပ်ႇ။

တူၺ်းဢဝ်မိူဝ်ႈပၢၼ်ၵူႈပွၵ်ႈလူး၊ ဢွၼ်တၢင်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈယႂ်ႇၼႆႉ မီးမိူၼ်ၼင်ႇလေႃႇသျိင်းႁၢၼ်။ လေႃႇသျိင်းႁၢၼ်ၼႆႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈမၼ်းယူႇၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈလႄႈ မၼ်းၵေႃႈထၢင်ႇႁၢင်ႈၵႃႉၶၢႆ။ ဝၢႆးၼႆႉမႃးမၼ်းသမ်ႉၵႂႃႇၶဝ်ႈထိူၼ်ႇၶဝ်ႈၶိူဝ်းၼႆၵေႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈၵေႃႈဢဝ်လိူင်ႈၼိူဝ်မၼ်း၊ ထိုင်တီႈပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇတၢႆ။ ဝၢႆးၼႆႉမႃး ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇသမ်ႉ ယူႇၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသေႁဵတ်းၵၢၼ်လႄႈ ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉမၼ်းၵေႃႈ ထၢင်ႇႁၢင်ႈႁဵတ်း။ ၽိူဝ်ႇထိုင်ဝၢႆးမၼ်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵွၼ်းၶေႃယဝ်ႉၵေႃႈ တၢင်းၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပိုၼ်ႉပႅတ်ႈမၼ်းသေၵႂႃႇပၼ်ဢဵၼ်ပၼ်ႁႅင်းတီႈ ၸုမ်းပီႈၼွင်ႉဝႃႉ။ ဢဝ်ပီႈၼွင်ႉဝႃႉထၢင်ႇႁၢင်ႈၵႃႉထၢင်ႇႁၢင်ႈၶၢႆ။ တၢင်းၾၢႆႇၶုၼ်သႃႇ ဢမ်ႇသူႈလႆႈသေ ထိုင်တီႈမၼ်းပေႃးလႆႈဝၢင်းၶိူင်ႈၵႂႃႇ။ ပေႃးဝႃႈတေၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆ ၾၢႆႇၼိုင်ႈႁဝ်းသမ်ႉၽဵဝ်ႈ၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉပၼ်ႁႅင်းၸုမ်းၸိူဝ်းၵဵဝ်ႇၶွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆ မၼ်းႁဵတ်းဢမ်ႇလႆႈ။

ပေႃးတေၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆ ဢၼ်လီႁဵတ်းၼႆႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈႁွင်ႉ- 1.ၸုမ်းၸိူဝ်းဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်၊ တႃႇတေတီႉၶဝ်ၺွပ်းၶဝ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈ။ ၸုမ်းၸိူဝ်းဢၼ်ယိပ်းၵွင်ႈသေ သၢၼ်ၶတ်းၶဝ်ၼႆႉ ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်းလူဝ်ႇႁွင်ႉမႃး။ ႁွင်ႉမႃးသေဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ဝႃႈ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ ႁဝ်းတေႁဵတ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်၊ ပေႃးဝႃႈႁဝ်းဢုပ်ႇ လွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆၵေႃႈ မၼ်းတေလႆႈဢုပ်ႇပႃးလွင်ႈၵၢၼ်မိူင်း၊ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ လွင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈ ၾၢႆႇၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်းယူႇၾၢႆႇမၼ်း၊ ၼင်ႇႁိုဝ်တေယူႇၾၢႆႇမၼ်းၼႆႉ မၼ်းတေၸၢင်ႈပၼ် (ဢၶႂၢင်ႉဢယေး) သုၼ်ႇလႆႈၶဝ်ဢီႈသင်။ ပေႃးသူၸဝ်ႈတေမႃးယူႇၾၢႆႇႁဝ်းၶႃႈၼႆ ၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ ဢၼ်သူၸဝ်ႈပႆႇလႆႈၼႆႉ တၵ်းတေလႆႈ။ လွၵ်းပိူင်ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ တၵ်းတေလႆႈ ၸဵမ်ၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ တေလႆႈမီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၵၼ်။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼၼ်လႄႈ ၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ် ယႃႈမဝ်းၵမ် မၼ်းၵေႃႈတိုၼ်းဢမ်ႇၽၢတ်ႇၵၼ်လႆႈ။ ဢၼ်ဢမ်ႇၽၢတ်ႇၵၼ်လႆႈ ႁဝ်းတေႁဵတ်းၽၢတ်ႇၽႄၵၼ်ၼႆ မၼ်းတိုၼ်းဢမ်ႇဢွင်ႇလႆႈ- ႁဝ်းၶႂ်ႈဝႃႈၸိူင်ႉၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းၸၢင်ႈမီးၸိုဝ်ႈမီးသဵင်ယူႇ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းယႃႈမဝ်းၵမ်ယူႇၸိူဝ်းၼႆႉ ဢၼ်ဢမ်ႇယူႇၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈမီးၼမ်။

2.ၸုမ်းၸိူဝ်းဢၼ်ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈဢမ်ႇယူႇ၊ တၢင်းၾၢႆႇၸုမ်းလႂ်ၵေႃႈဢမ်ႇယူႇ၊ မၼ်းၵႃႉၶၢႆယူႇႁင်းၵူၺ်းမၼ်း ၵေႃႈမီး။ ပေႃးဝႃႈၵႂႃႇၽဵဝ်ႈၵူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ မၼ်းၵေႃႈတေမီးၽွၼ်းလီၼိုင်ႈၵႅပ်ႉၵမ်းယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶၢဝ်းယၢဝ်းၼႆႉတႄႉမၼ်းတေမိူၼ်ၵၼ်ၵူၺ်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ တီႉၵႂႃႇယဝ်ႉၵေႃႈၼိုင်ႈ ၵေႃႉမႂ်ႇတေမီးမႃးထႅင်ႈ၊ မိူၼ်ၵၼ်တင်းတေႃမၼ်း၊ ၵႃႈၸူဝ်ႈဢၼ်ႁဝ်းဢမ်ႇၽဵဝ်ႈလႆႈတေႃမၼ်းၼႆႉတႄႉ မၼ်းတေႁုၼ်ႈၶိုၼ်ႈတိၵ်းတိၵ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ- ႁဝ်းၶႂ်ႈဝႃႈၸိူင်ႉၼႆ။