ပၢင်ပွႆးၶုၵ်းထူပ်းယုၵ်ႉယွင်ႈဢဝ်ၵုၼ်းမုၼ် ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 71 ပီ၊ တီႈငဝ်ႈၸိုင်ႈ RCSS လွႆတႆးလႅင်း မီးၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈမိူင်းတႆး/ ၼွၵ်ႈမိူင်းတႆး ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတင်းၼမ်သေဢမ်ႇၵႃး ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈလုမ်းၽွင်းတၢင် ၼွၵ်ႈမိူင်းၵေႃႈ မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ 20 မိူင်းပၢႆ။
ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 71 ပီ၊ ၾႅပ်ႊၿိဝ်ႊရီႊ 7 ဝၼ်း 2018 ၼႆႉ ယူႇတီႈ ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်း ၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS/SSA) ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈ တီႈငဝ်ႈၸိုင်ႈလွႆတႆးလႅင်း။ မီးၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတင်းၼမ်။ ၸုမ်းလူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA 8 ၸုမ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ႁူမ်ႈတုမ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်းၽိူၵ်ႇ (KNU) ၊ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်းလႅင် (KNPP) ၊ ၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်း UNFC ပႃႇတီႇမိူင်းမွၼ်းမႂ်ႇ (NMSP) ၊ တပ်ႉသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပဢူဝ်း (PNLA) ၊ တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းဝႃႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈ (UWSA) ၊ ႁူမ်ႈတုမ်ၻီႊမူဝ်ႊၶရႅတ်ႊတိၵ်ႊလႃးႁူႇ (LDU) ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်ၼွၵ်ႈမိူင်း 20 မိူင်းပၢႆၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈလႄႈ ပီႈၼွင်ႉတႆးတီႈၸမ်/ၵႆ ၼွၵ်ႈမိူင်းၼႂ်းမိူင်း မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈတင်းၼမ်။
ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ယွတ်ႈသိုၵ်း မွၵ်ႇလၢတ်ႈၵႂၢမ်းဝႃႈ- “7 ဝၼ်း လိူၼ်ၾႅပ်ႊၿိဝ်ႊရီႊ 1947 ၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းၵိုၵ်းပိုၼ်း ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်။ ပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉလႄႈၵူၼ်းမိူင်း ၽွမ်ႉႁူမ်ႈပဵၼ်ၼမ်ႉၼိုင်ႈ ၸႂ်လဵဝ်ၵၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းတႆးၼႆသေ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈၶွင်ႇသီႇၸိုင်ႈတႆး ဢၼ်ပႃးၸဝ်ႈၾႃႉ 7 ၸဝ်ႈ၊ ၵူၼ်းမိူင်း 7 ၵေႃႉ၊ ပဵၼ်ဝၼ်းမၵ်းမၼ်ႈၽဵင်းၵႂၢမ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၶိူဝ်းႁဝ်းၶိူဝ်းရႃႇၸႃႇ၊ မၵ်းမၼ်ႈတုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ၸွမ်ပိဝ်)တႆး လိူင်ၶဵဝ်လႅင် ၼႂ်းၵၢင်မီးဝူင်းလိူၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ”။
“ဝၼ်းတီႈ 7 လိူၼ်ၾႅပ်ႊၿိဝ်ႊရီႊၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းလမ်ႇလွင်ႈၵိုၵ်းပိုၼ်း ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးႁဝ်းၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ပဵၼ်ဝၼ်းလမ်ႇလွင်ႈၵိုၵ်းပိုၼ်း ပုၼ်ႈတႃႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်လႄႈ ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း။ ပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၶၢင်၊ ၶျၢင်း၊ တႆး လႆႈမႃးဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇတေဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်တင်းမၢၼ်ႈလႄႈ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 12 လိူၼ်ၾႅပ်ႊၿိဝ်ႊရီႊ 1947 ၼၼ်ႉ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၶၢင်၊ ၶျၢင်း၊ တႆး၊ မၢၼ်ႈ ၸင်ႇလႆႈမႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်း လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် တွၼ်ႈတႃႇတေဢဝ်လွင်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃတီႈဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၸွမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းငဝ်ႈႁၢၵ်ႈပုၼ်ႈတႃႇ လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢ င်လူင်၊ ပဵၼ်ဝၼ်းပၢင်ၵုမ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းလူင်ႈၼႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇပဵၼ်မႃးမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။
ၼႂ်းတိုဝ်ႉတၢင်းဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 71 ပီ၊ လိူၼ်ၾႅပ်ႊၿိဝ်ႊရီႊ 7 ဝၼ်းၼႆႉ ယူႇတီႈၵေႃၵမ်ၵၢၼ်ပွင်ၵၢၼ်လူင် RCSS/SSA လႆႈဢွၵ်ႇၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉတင်းမူတ်း 4 ၶေႃႈ။
1.ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ ပဵၼ်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈ ဝၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ၶွပ်ႈၶူပ်ႇထူၼ်ႈတဵမ် 71 ပီ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 7 ၾႅပ်ႊၿိဝ်ႊရီႊ 2018 မိူဝ်ႈၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉလူၺ်ႈလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်သေ ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈ လႆႈလွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 70 ပီတဵမ်ယဝ်ႉသေတႃႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၽေးသိုၵ်းပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းမိူင်း ၶၢဝ်းတၢင်းမွၵ်ႈ 70 ပီၼႆႉသေ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းသဵင်ႈ ယင်းဢမ်ႇပႆႇလႆႈႁပ်ႉၸၢမ်ႇပူၺ်ႈမွၵ်ႇမၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈႁူဝ် ၽွၼ်းၵၢၼ်လွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ လႆႈတဵမ်ထူၼ်ႈ။
2.မိူဝ်ႈပီ 2011 ယွၼ်ႉလူၺ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢူးတဵင်းၸဵင်ႇၶဝ် ပိုတ်ႇသဵၼ်ႈတၢင်း တႃႇၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃ ၵၢၼ်မိူင်း လူၺ်ႈလွၵ်းလၢႆးဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်း တေႃႇၵၼ်မႃးလႄႈ ၸင်ႇလႆႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်း တေႃႇၵၼ်မႃး။ ၸွမ်းလူၺ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းပွင်သၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇလႆႈၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်း ၵၢၼ်မိူင်းသေ လႆႈၵေႃႇတႄႇႁူဝ်တီး ၼင်ႇႁိုဝ်တေၵေႃႇသၢင်ႈလႆႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇ ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။
3.လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ယူႇတီႈငဝ်ႈငုၼ်းၻီႇမူဝ်ႇၶရေႊသီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (NLD) ဢွၼ်ႁူဝ်ၼမ်းၼႃႈဝႆႉယူႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ဢဝ်ၵၢၼ်ပွင်သၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ် ပဵၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈပိူင်ၼိုင်ႈသေ လႆႈသႂ်ႇမႃႇသႂ်ႇႁႅင်း ၶတ်းၸႂ်ပွင်သၢင်ႈမႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယွၼ်ႉလူၺ်ႈလွင်ႈတၢင်းၵူႈပိူင်ပိူင်လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းပွင်သၢင်ႈ လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼႆႉ ယင်းဢမ်ႇပႆႇႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင်တီႈထိုင်တၢင်းလႆႈ ၼင်ႇၵႃႈဢၼ်ၵိုင်ႇထုၵ်ႇလီႁွတ်ႈ လီၽႅဝ်ၼၼ်ႉ။ ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS ၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းပွင်သၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ် ႁႂ်ႈထိုင်တီႈယွတ်ႈႁွတ်ႈတီႈပၢႆ/ယိူင်းဢၢၼ်းၼၼ်ႉ တေဢုပ်ႇဢူဝ်းငူပ်ႉငီႉတင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ တပ်ႉမတေႃႇ၊ မူႇပီႈၸုမ်းၼွင်ႉ ၸိူဝ်းဢၼ်ပဵၼ်ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶဝ် ႁူမ်ႈတင်းပႃႇတီႇ၊ မုၵ်ႉၸုမ်းတီႈ ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉသေ ၶိုင်ပွင်ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။
4.ၼင်ႇႁိုဝ်ပေႃးတေၵေႃႇသၢင်ႈလႆႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊ ဢၼ်မီးလွၵ်းပိူင် တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ၊ လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၽဵင်ႇပဵင်းလႄႈ သုၼ်ႇလႆႈတႅပ်းတတ်းႁင်းၶေႃတဵမ်ထူၼ်ႈၼၼ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈမၼ်ႈၵႅၼ်ႇ လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်း (NCA) သေ RCSS တေႁူမ်ႈမိုဝ်းတင်း မုၵ်ႉၸုမ်းၸိူဝ်း ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ Stakeholders တင်းသဵင်ႈသေ တေၶိုင်ပွင်ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ။ ပုၼ်ႈတႃႇလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၼၼ်ႉၵေႃႈ ၼင်ႇၵႃႈပွင်ပဵၼ်လႆႈၼၼ်ႉ တေၶတ်းၸႂ်သႂ်ႇႁႅင်းၶိုင်ပွင်ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ။
ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS/SSA) ၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်းၼိုင်ႈၼႂ်း 8 ၸုမ်း ဢၼ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆ ၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်း (NCA) ဝႆႉတင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ တပ်ႉမတေႃႇမၢၼ်ႈ။ ၽွင်းၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ယူႇၼႆႉ ပၢင်ၵုမ်လူင်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၸၼ်ႉ ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ႁိုဝ် ပၢင်ၵုမ်လူင်ပၢင်လူင်ႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီ 21 ပၢင်လူင်ၵေႃႈ ၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်းမႃး။
