သင်ဝႃႉသိုပ်ႇယွၼ်းမိူင်း ဝႃႉတၢ င်းၸၢၼ်း ၸၢင်ႈလႆႈလႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ် တပ်ႉပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ်

ၸွမ်းၼင်ႇၸုမ်းဝႃႉ ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင်ၽွင်းႁူဝ်ပီ 2018 ၊ ၵၢင်လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊၼႆႉ လႆႈၸႂ်တႅပ်းတတ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃး 10 ၶေႃႈ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉပႃးဝႃႈ ဝႃႉတေသိုပ်ႇတုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇဝႃႉ လႆႈမႃးပဵၼ်ၸႄႈမိူင်းဝႃႉ။

ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 14 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 2018 ၼႆႉ ယူႇတီႈပႃႇတီႇမိူင်းဝႃႉ ၽွမ်ႉႁူမ်ႈ/တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းဝႃႉ ၽွမ်ႉႁူမ်ႈ (UWSP/UWSA) ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင် တီႈပၢင်ႇၶမ်း (ငဝ်ႈငုၼ်းပၢင်သၢင်း) သေ မီးၶေႃႈတႅပ်းတတ်း ဢွၵ်ႇမႃး 10 ၶေႃႈ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးလွင်ႈၸုမ်းဝႃႉတေတုၵ်းယွၼ်း ပိူဝ်ႈတႃႇႁႂ်ႈ ၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇဝႃႉ လႆႈမႃးပဵၼ်ၸႄႈမိူင်းဝႃႉ- ၼႆယဝ်ႉ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၵၢၼ်မိူင်း ဢမ်ႇၶႂ်ႈဢွၵ်ႇၸိုဝ်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈထတ်းသၢင်ဝႃႈ- “ပုၼ်ႈတႃႇဝႃႉၼႆႉ မၢၼ်ႈတမ်းၽႅၼ်ဝႆႉဝႃႈ ဝႃႉဢၼ်ယူႇၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်မိူင်းၶႄႇၸိူဝ်းၼႆႉ တေပၼ်လႆႈၸႄႈမိူင်း၊ ဢမ်ႇတၢပ်ႈပႂ်ႉ NCA ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ယူႇၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်မိူင်းထႆးတႄႉ ပၼ်ႁဵတ်းတပ်ႉပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် BGF ။ ပေႃးမၢၼ်ႈ ပၼ်ၸႄႈမိူင်းဝႃႉ ဝႃႉတေပဵင်းပေႃးႁၢၼ်ႉၸႂ်သေယဵၼ်ၵႂႃႇ၊ ပေႃးဝႃႉယဵၼ်ၵႂႃႇ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇၸုမ်းဝၢၼ်ႈႁႆး၊ ၸုမ်းပလွင်ႈ၊ ၵူဝ်းၵၢင်ႉ၊ ၸုမ်းၶၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ တေဢမ်ႇမီးတီႈၸႂ်ယႂ်ႇသင်၊ တေထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ။ ၵွပ်ႈဝႃႈ ပေႃးဝႃႉလႆႈၸႄႈမိူင်းႁင်းၵူၺ်းမၼ်းယဝ်ႉ မၼ်းတေႁၢၼ်ႉၸႂ်သေ တေဢမ်ႇၸွႆႈၽႂ်”-ဝႃႈၼႆ။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈ မိူဝ်ႈၸုမ်းဝႃႉတင်း ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ႁူပ်ႉၵၼ်တီႈဝဵင်းၶုၼ်းမိင် မိူင်းၶႄႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 15/09/2017 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ပႃး လွင်ႈၵေႃႇတင်ႈၸႄႈမိူင်းဝႃႉ။ ဢၼ်ၸုမ်းဝႃႉဢုပ်ႇလၢတ်ႈၼၼ်ႉ ပိူင်လူင်မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈတူဝ်ၵဝ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ 1.ယႃႇႁႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈတီႉၺွပ်း ၽူႈၼမ်းၸုမ်းဝႃႉ ၸိူဝ်းၸိုဝ်ႈလူႉၼဝ်ႈယွၼ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ် ဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈသဵင်ဝႆႉၼႂ်းသၢႆမၢႆလမ် ဢမေႊရိၵၢၼ်ႊၼၼ်ႉသေ ဢဝ်သူင်ႇပၼ်ဢမေႊရိၵၢၼ်ႊ၊ လွင်ႈၼႆႉႁႂ်ႈမၢၼ်ႈႁပ်ႉႁွင်းပၼ်။ 2.ဢၼ်ၶဝ်လူင်းတိုၼ်းဝႆႉပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈတင်းၼမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ယႃႇႁႂ်ႈမၢၼ်ႈလႆႈႁုပ်ႈယိုတ်းဢဝ်၊ လွင်ႈၼႆႉၵေႃႈႁႂ်ႈမၢၼ်ႈႁပ်ႉႁွင်းပၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ပႃႇတီႇမိူင်းဝႃႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈ/တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းဝႃႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈ (UWSP/UWSA) ၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်းဢၼ်ၵွင်လင်ၽိုၼ်ႉဝၢႆႇ တႅၵ်ႇဢွၵ်ႇပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ ၽွင်းႁူဝ်ပီ 1989 ။ ၼႂ်းပီ 1989 ၼၼ်ႉၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ ထိုင်မႃးလိူၼ်မေႊ 9 ဝၼ်း လႆႈဢဝ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၵိုတ်းသိုၵ်းၵၼ်တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ ဢိင်ၼိူဝ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢူးတဵင်းၸဵင်ႇယိုၼ်ႈမိုဝ်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်သေ ထိုင်မႃးၼႂ်းပီ 2011 လိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊၿိူဝ်ႊ 6 ဝၼ်း ၵေႃႈလႆႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ် တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတဵင်းၸဵင်ႇ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉမႃး တၢင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢမ်ႇဝႃႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတဵင်းၸဵင်ႇ၊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼူၵ်ႉယုင်း ဢၼ်ၼၢင်းဢွင်ႇသၢၼ်းၸူႉၵျီႇ ပဵၼ်ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ်ၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉၵေႃႈ ၵႆႉႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်မႃးလၢႆလၢႆပွၵ်ႈ၊ ပႃးၸဵမ်ၾၢႆႇသိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇၵေႃႈ ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်မႃးလၢႆပွၵ်ႈ။

ၸွမ်းၼင်ႇၼႂ်းပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း (လၵ်းမိူင်း) 2008 ၼၼ်ႉ လႆႈတမ်းဝၢင်းမၵ်းမၼ်ႈ/ႁပ်ႉႁွင်းပၼ် ၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇဝႃႉဝႆႉၼၼ်ႉ တင်းမူတ်းမီး 6 ၸႄႈဝဵင်း။ ၼႂ်း 6 ၸႄႈဝဵင်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸႄႈဝဵင်းႁူဝ်ပၢင်ႇ၊ ပၢင်ဝၢႆ၊ ၼႃးၽၢၼ်း၊ မိူင်းမႂ်ႇ၊ မၢၵ်ႇမၢင်၊ ပၢင်သၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ 6 ၸႄႈဝဵင်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၸွမ်းၼင်ႇၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ တႃႇ 5 ၸႄႈဝဵင်း ပဵၼ်ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ။ ၸႄႈဝဵင်းမၢၵ်ႇမၢင်တႄႉ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းထုင်ႉမိူင်းပဵင်း ၸႄႈတွၼ်ႈမိူင်းသၢတ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။

ၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇဝႃႉပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ တၢင်းၵႂၢင်ႈမီး 17,000 လွၵ်းလၵ်းၵီႊလူဝ်ႊ (KL/Sq) ယႂ်ႇလိူဝ်တိူင်းတႃႈၵုင်ႈ မိူင်းမၢၼ်ႈ။ ပေႃးတႅၵ်ႈၵၼ်ၸိုင် တိူင်းတႃႈၵုင်ႈ တၢင်းၵႂၢင်ႈ 10,000 လွၵ်းလၵ်းၵီႊလူဝ်ႊ။ မိူင်းယၢင်းလႅင် တၢင်းၵႂၢင်ႈမီး 1,1000 လွၵ်းလၵ်းၵီႊလူဝ်ႊ။ မိူင်းမွၼ်းသမ်ႉ တၢင်းၵႂၢင်ႈမီး 12,000 လွၵ်းလၵ်းၵီႊလူဝ်ႊ။

ၸုမ်းဝႃႉၼႆႉ ယၢမ်ႈတုၵ်းယွၼ်းတီႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈမႃးဝႃႈ ၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇဝႃႉ ဢၼ်တိတ်းၸပ်းလႅၼ်လိၼ်မိူင်းၶႄႇတင်းမူတ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈလႆႈႁပ်ႉႁွင်းၵေႃႇတင်ႈပဵၼ်ၸႄႈမိူင်းဝႃႉ။ ၼႃႈလိၼ်ဝႃႉ ၵုမ်းၵမ်ပွတ်းၸၢၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ၸႄႈတွၼ်ႈမိူင်းသၢတ်ႇ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ထႆး ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈဢဝ်တိတ်းၸပ်းၵၼ်တင်း ၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇဝႃႉပွတ်းႁွင်ႇသေ တင်ႈပဵၼ်ၸႄႈမိူင်းဝႃႉ-ၼႆယူႇ။

ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်ဝႃႈ ၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇဝႃႉပွတ်းႁွင်ႇ တင်းၼႃႈလိၼ်ဝႃႉၵုမ်းၵမ်ပွတ်းၸၢၼ်း ႁႂ်ႈဢဝ်မႃးတိတ်းၸပ်းၵၼ်သေ ၵေႃႇတင်ႈပဵၼ်ၸႄႈမိူင်းဝႃႉၼႆၼၼ်ႉ ပွင်ႇဝႃႈ ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းပဵင်း ၸႄႈတွၼ်ႈမိူင်းသၢတ်ႇလႄႈသင်၊ ၸႄႈဝဵင်းၵဵင်းတုင်ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈသင် ႁႂ်ႈဢဝ်ၶဝ်ႈပႃးၵႂႃႇၼႂ်းၸႄႈမိူင်းဝႃႉ။ ၵႃႈပူၼ်ႉမႃးၵေႃႈ တူဝ်တႅၼ်းဝႃႉယၢမ်ႈတုၵ်းယွၼ်းမႃး ႁႂ်ႈဢဝ်ၵဵင်းတုင်၊ မိူင်းသၢတ်ႇ၊ မိူင်းတူၼ်၊ မိူင်းပဵင်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၸႄႈမိူင်းဝႃႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၸုမ်းဝႃႉယင်းတုၵ်းယွၼ်းထႅင်ႈဝႃႈ ႁႂ်ႈပၵ်းလၵ်းမၵ်းပၼ်လႅၼ်လိၼ်ၸႄႈမိူင်းဝႃႉ တင်းသဵင်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ လွင်ႈၼႆႉ ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ/ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈတိုၼ်းဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉလႃးလႃး၊ လၢတ်ႈဝႃႈဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ။

ဢိင်ၼိူဝ်ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း (လၵ်းမိူင်း) 2008 မၵ်းမၼ်ႈႁပ်ႉႁွင်း ၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇဝႃႉ ပွတ်းႁွင်ႇ 6 ၸႄႈဝဵင်းသေ ၾၢႆႇမၢၼ်ႈတိုၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ ၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇဝႃႉပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ မၵ်းမၼ်ႈပၼ်ပဵၼ်ၸႄႈမိူင်းဝႃႉလႆႈယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႃႈလိၼ်ဝႃႉၵုမ်းၵမ်ပွတ်းၸၢၼ်းတႄႉ ၾၢႆႇသိုၵ်းဝႃႉ တေလႆႈလႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ်တပ်ႉပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် BGF သဵင်ႈသဵင်ႈ ယူႇတီႈၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဝႃႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

ၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇဝႃႉ ပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ၼႂ်းပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း 2008 မၵ်းမၼ်ႈႁပ်ႉႁွင်းဝႆႉ ပဵၼ်ၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇဝႃႉ ၼႆသေတႃႉ ၸုမ်းဝႃႉ UWSP/UWSA မၵ်းမၼ်ႈႁင်းၵူၺ်းဝႃႈ ပဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်းဝႃႉ မႃးၸဵမ်လႂ်၊ ႁွင်ႉတူဝ်ၵဝ်ႇၵေႃႈဝႃႈပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းဝႃႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇႁႅင်းၸိုင်ႈမိူင်း 3 ပိူင်- 1.ၵၢၼ်ၶႅၼ်ႇတႅမ်ႈဢွၵ်ႇမၢႆမီႈ။ 2.ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်း။ 3.ၵၢၼ်တႅပ်းတတ်းတြႃး ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈသင် လႆႈဝႃႈၸုမ်းဝႃႉမီးႁႅင်း ထၢင်ႇႁၢင်ႈၸတ်းပွင်ၶိုင်သၢင်ႈႁင်းၵူၺ်းလႆႈၵူႈပိူင်၊ တွၼ်းသေဝႃႈ ဢမ်ႇႁဵတ်းဢွၵ်ႇငိုၼ်းတွင်းၸႂ်ႉၸၢႆႇႁင်းၵူၺ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇငိုၼ်းႁင်းၵူၺ်းလႆႈၵေႃႈ တိုၼ်းဢမ်ႇပိူင်ႈၵၼ်တင်းမိူင်းၵွၼ်းၶေႃၼိုင်ႈလုၵ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈငိုၼ်းၼႆႉ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈၼႂ်းလိူၼ်ၻီႊသႅမ်ႊၿိူဝ်ႊ ၽွင်းပီ 2017 တေသဵင်ႈၼၼ်ႉ မီးၶၢဝ်ႇလိုဝ်းဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ ၸုမ်းဝႃႉႁဵတ်းဢွၵ်ႇငိုၼ်း ၼႆယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ လွင်ႈၼႆႉ တၢင်းၾၢႆႇၸဝ်ႈၼႃႈတီႈဝႃႉ သပ်းလႅင်းၸီႉၸမ်ႈၼႄဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ ပဵၼ်ၶၢဝ်ႇလိုဝ်းၵူၺ်း။ ၵွပ်ႈၼႆ တၢင်းၼႃႈၼႆႉ ဝႃႉတေသိုပ်ႇ ပႆသဵၼ်ႈတၢင်းလႂ်၊ တေယွၼ်းၵေႃႇတင်ႈၸႄႈမိူင်းဝႃႉယူႇမႅၵ်းမႅၵ်း ၵႃႈဢမ်ႇလႆႈဢမ်ႇၸူးၼႄႇ၊ ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈတေၶိုင်ၸိူင်ႉႁိုဝ်၊ သွင်ၾၢႆႇတေလဵၼ်ႈလွၵ်းလၢႆးလႂ်တေႃႇၵၼ် ထႅင်ႈ။

ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ဝူင်ႈၵၢင်ဝႃႉတင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ/ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ယင်းတိုၵ်ႉမီးမိူင်းၶႄႇယူႇ။ ၸူဝ်ႈၵႃႈၶႄႇဢမ်ႇၽွမ်ႉၸွမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ မၢၼ်ႈဢမ်ႇႁဵတ်းသင်လႆႈၼိူဝ်ဝႃႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီပွင်ႇၸႂ်ၵၼ်ဝႆႉယူႇ။

သၢႆၼမ်ႉမွင်း
25/01/2018