လွၵ်းၸုၵ်းတပ်ႉသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇထွၵ်ႈတေႃႇၼႃႈၵူၼ်းမိူင်း

မႂ်ႇသုင်ၵၼ် ၵူႈၵေႃႉ ၵူႈၵူၼ်းၶႃႈၼေႃႈ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 2 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ 2020 ၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ်ၸုမ်းဢူၺ်းလီၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ UNA ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတၢင်း ၸုမ်းၸၢဝ်းသႁႃယ မၼ်းဢွၵ်ႇၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတိုၵ်းသူၼ်း ယိုၼ်ႈ ယွၼ်းႁႂ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ ၸွင်ႇတေၵမ်ႉထႅမ် ပိူဝ်ႈတႃႇလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ယူႇႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ ယွၼ်းတေႃႉတႆႇၶႆႈၼႄၵၼ် ပွတ်းဢွၼ်ႇတွၼ်ႈၼိုင်ႈ။

ၸွမ်းလူၺ်ႈတၢင်းပဵၼ်ပွတ်ႇၵႂ်ႈၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၽႄႈၸပ်းၸွတ်ႇတူဝ်ႈတၢင်းလူၵ်ႈ ၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉမႃးသေယဝ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ် တေ ၸၢင်ႈတေႃႇသူႈ၊ တေၸၢင်ႈၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈလႆႈ ႁူမ်ႈၵၼ်တင်းတပ်ႉသိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇၼၼ်ႉၸဵမ်မိူဝ်ႈလိူၼ်မၢတ်ႉၶျ် ဝၼ်း တီႈ 23 ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၽူႈၼမ်းၼႂ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ၶွင်ၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ၼၼ်ႉသေ ယဝ်ႉ တိုၵ်းသူၼ်းႁႂ်ႈ ပတ်းပိုၼ်ႉတင်းၵမ်ႇၽႃႇ ၵိုတ်းယိုတ်းဝႆႉ လွင်ႈပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇတေ ၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈမႅင်း ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၼႆႉ မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈပိူဝ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်ႉၾၼ်းၵူၼ်းတင်းၵမ်ႇ ၽႃႇ ဝႃႈၸိူင်ႉၼႆလႄႈ ၸိူဝ်းဢၼ်တိုၵ်းတေႃးပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်ယူႇၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵိုတ်းယိုဝ်းပႅတ်ႈသေ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ် ပိူဝ်ႈ တႃႇတေတေႃႇသူႈမႅင်းဢၼ်ၼႆႉ၊ တေႃႇသူႈတၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၼႆႉ လႆႈႁၼ်မၼ်းၸဝ်ႈ တိုၵ်းသူၼ်းဝႆႉ။

ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈတိုၵ်းသူၼ်း ဢၼ်ၼၼ်ႉသေယဝ်ႉ ထိုင်မႃးမိူဝ်ႈလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ 1 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၽွင်းတၢင် ၸိုင်ႈ မိူင်းဢေႃႊသတြေးလီယိူဝ်ႊ၊ ၶၼေႇတိူဝ်ႇ၊ မိူင်းၶျႅတ်ႉ၊ တဵင်းမၢတ်ႉ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပႃးတင်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈယူႊရူပ်ႊ ဢၼ်ႁွင်ႈဝႃႈ EU၊ မိူင်းၾိၼ်ႊလႅၼ်ႇ၊ ၾရင်ႇသဵတ်ႈ၊ ၵျုႇမၼ်းၼီႊ၊ မိူင်းၼေႇတႃလၼ်ႇ၊ မိူင်းၼိဝ်ႊသီႇလၼ်ႇ၊ မိူင်းၼေႃးဝေး၊ ပူဝ်ႇလၼ်ႇ၊ မိူင်း သပဵၼ်ႊ၊ သုၺ်ႇသလႅၼ်ႇ၊ မိူင်းတူႇရၵီႇ ဢိၵ်ႇပႃးလူၺ်ႈမိူင်းဢမေႊရိၵႃႊ ၶဝ်ၸိူဝ်း ပဵၼ်ၽွင်းတၢင် ၵဵဝ်ႇၵပ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈၵၼ်တိုၵ်းယွၼ်းၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆထႅင်ႈ။

ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ဢိၵ်ႇပႃး တပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁႂ်ႈလႆႈၵိုတ်းယိုဝ်းပၢင်တိုၵ်း ဢၼ်ပဵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းတၢင်းမိူင်း ရၶႅင်ႇလႄႈ မိူင်းၶျၢင်းၼၼ်ႉ။ ၼၼ်ႉသေဢမ်ႇၵႃး ယူႇတီႈၶဝ်ၸဝ်ႈၼႄပႃးလွင်ႈဢေးလူသွၼ်ႇတူၺ်းတေႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ၊ ၵူၼ်းယိင်း၊ ၵူၼ်းမိူင်းၽၵ်းၵႃႇ ၸိူဝ်းလႆႈၶၢမ်ႇတၢမ်ႇသိုၵ်းသိူဝ်ယူႇၼၼ်ႉၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး၊ ၼင်ႇငဝ်းလၢႆးၵၢပ်ႈရေႃးၵႃႇလူင် သမ်ႉပဵၼ် ၸွတ်ႈၽႄႈယူႇၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ် တေၸၢင်ႈႁူႉလႆႈ ၶေႃႈမုလ်းၶၢဝ်ႇငၢဝ်း ဢၼ် မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈၼၼ်ႉဝႆးဝႆးၶၢၼ်ၶၢၼ်ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈလႆႈပိုတ်ႇပၼ်ဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႊ၊ ႁႂ်ႈလႆႈပိုတ်ႇပၼ် သၢႆၼႅင်ႈၶၢဝ်ႇ၊ ဢၼ်ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢိုတ်း/ ပိၵ်ႉဝႆႉ ၼႆၼၼ်ႉၵေႃႈပႃး။

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈတၢင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေယဝ်ႉ ပေႃးမႃးတူၺ်း လုၵ်ႉတီႈၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ လႄႈ ပႃးတၢင်းလုမ်း ၽွင်းတၢင်ၶဝ် မိူၼ်ၼင်ႇ ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း 50 ၸုမ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸုမ်းပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်း 20 ပၢႆ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈ ပႃးတင်းၸုမ်း ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸိူဝ်းဢၼ် လူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵိုတ်းတိုၵ်းယဝ်ႉလႄႈ ပႆႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်း ႁူမ်ႈၵၼ်တုၵ်းယွၼ်းမႃး ၼင်ႇၼႆ ပေႃး ၽူင်ႉၽူင်ႉၽိုၼ်ၽိုၼ် ၼႆဢွၼ်ၵၼ်ႁူႉၸွမ်းၵၼ်ယူႇ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ယူႇတီႈတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈသမ်ႉ ၽွင်းယၢမ်းၵူၼ်းမိူင်းပတ်းပိုၼ်ႉတူဝ်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ၵူဝ်ႁႄတိုၼ်ႇၽၢၼ်ႈယူႇ ၼႆႉ ယူႇတီႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶိုၼ်းၶၢၼ်တွပ်ႇမႃးၸိူင်ႉႁိုဝ်လႃႇၼႆ ယူႇတီႈမူႇၽႂ် ၸုမ်းမၼ်း ယိုၼ်ႈယွၼ်းႁႂ်ႈၵိုတ်းတိုၵ်းၼႆႉ ဢမ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းလၢႆးၵၢၼ်ထူပ်းမိုဝ်း တႃႇတေၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၼႆႉ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်း ဝႃႈၼႆ ၵေႃႈသမ်ႉမီးမႃး။

ၽိူဝ်ႇလႆႈငိၼ်းၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်ၼႆႉ ယူႇတီႈလုမ်းၽွင်းတၢင်ၶဝ်လႄႈသင်၊ ယူႇတီႈၸုမ်းပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်း၊ ယူႇတီႈၸုမ်း ၵၢၼ်တူင်ႇဝူင်း ၵူၼ်းဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်း ၸိူဝ်းဢၼ်ပႂ်ႉတူၺ်းငဝ်းလၢႆး မိူင်းမၢၼ်ႈ တင်းမူတ်းတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ဢၢမ်းဢေႃး တိုၼ်ႇသၢၼ်ႈၵၼ်ၵႂႃႇ တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။ တီႈတႄႉမႃးၵေႃႈ ပေႃးၶဝ်မေႃၼပ်ႉသွၼ်ႇတေႃႇ လွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမုၼ်းလႅင်း ပိူဝ်ႈတႃႇ ဝၢၼ်ႈမိူင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမုၼ်းလႅင်းလႄႈသင်၊ ပေႃးၶဝ်မေႃၼပ်ႉသွၼ်ႇတႃႇၵႅတ်ႇၶႄ တိုၵ်းယႃႉ ၵၢပ်ႈရေႃးၵႃႇလူင်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉလႄႈသင်၊ သိုၵ်းၵၢင်မိူင်း ဢၼ်ပဵၼ် မႃးယူႇယၢမ်းလဵဝ်၊ ဢၼ်တိုၵ်ႉပဵၼ်ယူႇယၢမ်းလဵဝ်၊ ဢၼ်ပဵၼ်မႃးၶၢဝ်းတၢင်း 70 ပီမိူင်းၼႆႉ တိုၼ်းလူဝ်ႇ လႆႈၵိုတ်းယိုတ်းပႅတ်ႈယဝ်ႉ ပႃးၸဵမ်ႁဝ်းၶႃႈဢိၵ်ႇပႃးၵူၼ်းမိူင်းတင်းသဵင်ႈ တေဢွၼ်မုင်ႈမွင်းၵၼ် ႁၼ်ထိုင်ဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်။

ဢၼ်လီပဵၼ်ဝႆးဝႆးတႄႉ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်လႄႈသင် ယူႇတီႈတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉလႄႈသင် တေ လႆႈတႄႇတီႈၶဝ်ၵမ်းသိုဝ်ႈသေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်းဢွၼ်တၢင်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ယွၼ်းႁူမ်ႈမိုဝ်းလူၺ်ႈ ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်းသေ ယဝ်ႉ ႁူမ်ႈၵၼ်တေႃႇသူႈၵၢပ်ႈရေႃးၵႃႇလူင်ၼႆႉၵႂႃႇ တေမုင်ႈမွင်းၸိူင်ႉၼၼ်ယူႇ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ၽိူဝ်ႇတေ ႁဵတ်းၸိူင်ႉၼႆ ယူႇတီႈတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ သမ်ႉၶိုၼ်းၸီႉသင်ႇၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈၼႂ်းမိူင်း(ပြည်ထဲရေး/ ဢၼ်ပဵၼ်ထၢၼ်ႈၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼႂ်းမိူင်း) ၼႆႉသေယဝ်ႉ ႁႃလိူင်ႈတီႉၺွပ်းၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၶဝ် ၸိူဝ်းဢၼ်ၵပ်းသၢၼ်ဢွၵ်ႇ ၶၢဝ်ႇ လူၺ်ႈလွင်ႈၸုမ်းသိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ၼၼ်ႉ ယူႇယႂ်းယႂ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈတေလႆႈႁူႉၸွမ်းၵၼ်ယူႇ။ ဢၼ်ပဵၼ်ၽူႈၵုမ်း ထတ်းတီႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ VOM ၼၼ်ႉလႄႈသင် ဢၼ်ပဵၼ်ၽူႈၵုမ်းထတ်း တီႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၼႃႇရဵင်ႇၸႃႇလႃႇၼၼ်ႉ လႄႈသင် လႆႈထုၵ်ႇတီႉၺွပ်းသေဢမ်ႇၵႃး ၽူႈၵုမ်းထတ်းတီႈ (ခေတ်သစ်မီဒီယာ) ၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈပၢႆႈမႅပ်းဝႆႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈယူႇ ၾၢႆႇ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၶဝ် လမ်းၺွပ်းမၼ်းၼၼ်ႉလႄႈ လွင်ႈၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈတေလႆႈငိၼ်းၸွမ်းၵၼ်ယူႇ။

ပေႃးၼႆ ပေႃးႁဝ်းၶႃႈမႃးထတ်းသၢင်တူၺ်း ယူႇတီႈတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ လွၵ်းၸုၵ်းၵၢၼ်မိူင်းၶဝ် ဢၼ်ပဵၼ်မီးယူႇ ၼင်ႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၸွင်ႇၶဝ်သမ်ႉၸုၵ်းမၼ်ႈပိူဝ်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းႁိုဝ်ႉ၊ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၸွင်ႇသမ်ႉၸုၵ်းမၼ်ႈတွၼ်ႈတႃႇ လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ႁိုဝ် ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၸွင်ႇၶဝ်ၸုၵ်းမၼ်ႈတွၼ်ႈတႃႇၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ ပေႃးထတ်းသၢင် သိုဝ်ႈတႄႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈလႃးလႃး ဢၼ်ၵူႈပွၵ်ႈၶဝ်ယၢမ်ႈႁွင်ႉသႅၼ်ႇပၢဝ်ႇမႃးဝႃႈ ၸုၵ်ႈမၼ်ႈပိူဝ်ႈတႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း၊ ၽႃသႃ သႃႇသၼႃႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁၼ်မႅၼ်ႈႁွႆႈတၢင်းလၢႆးႁဵတ်းၶဝ်ယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ။

သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈၶဝ် ယူႇတီႈတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ တူၺ်းတေႃႇပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ တူၺ်းတေႃႇၸိုင်ႈမိူင်းလႄႈ သင်၊ တူၺ်းတေႃႇၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ် ၼႆၸိုင် ဢၼ်ပိူၼ်ႈ ယွၼ်းႁႂ်ႈၵိုတ်းတိုၵ်းၼၼ်ႉ ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈသေတႃႉ ၵေႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇတေၸွႆႈၵႅတ်ႇၶႄႁင်ႉၵင်ႈ ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၵၢပ်ႈရေႃးၵႃႇလူင် တၢင်းၵမ်ႇၽႃႇ တိုၵ်ႉလႆႈႁူပ်ႉထူပ်းယူႇၼႆႉ ၶဝ်လီတိုၼ်ႇတိုၼ်ႇသၢၼ်ႈသၢၼ်ႈၶပ်ႉၵႆႉသေ ႁဵတ်းၸွမ်းၸိုင် ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်မႃးၸိူင်ႉၼၼ်။

ၸင်ႇဝႃႈ လွၵ်းၸုၵ်း တပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၵူၺ်းပဵၼ် ၸုၵ်းပိူဝ်ႈတႃႇဢႃႇၼႃႇဢၼ်ၶဝ်လႆႈဝႆႉ ပိူဝ်ႈတႃႇ ၾၢႆႇၸီႉ တႃႇၵူၼ်းမိူင်းလုမ်းလုမ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပေႃးမၼ်ႈၵိုမ်းယိုၼ်းယၢဝ်းၵႂႃႇၵူၺ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈယွၼ်းတေႃႉတႆႇ ၶႆႈၼႄၵၼ် ပွတ်းဢွၵ်ႇတွၼ်ႈၼိုင်ႈ ယူႇတီႈၼႆႈသေ ယွၼ်းၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းဝႆႉတီႈၼႆႈၵွၼ်ႇၶႃႈ။

ယွၼ်းႁႂ်ႈပေႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈ တင်းသဵင်ႈ ႁႂ်ႈလွတ်ႈၽေးၶဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၼႆႉသေၵမ်းလႄႈ ယူႇလီၵတ်း ယဵၼ်သေၵမ်းၶႃႈ။

မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ
ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း