လၢႆးၽုၵ်ႇတူၼ်ႈမၢၵ်ႇဢိတ်ႇ ၽုၵ်ႇတီႈသူၼ်ႁိူၼ်း ႁႂ်ႈၸဵဝ်းလႆႈၵိၼ်

မၢၵ်ႇဢိတ်ႇၼႆႉ မီးဢရသႃႇၸဵမ်းဝၢၼ်လေႃးသူမ်ႈ၊ မီးသီလႅင်၊ သီၵမ်ႇ သီၶဵဝ်လႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢိင်းၵလဵတ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ (Grape) ၊ တၢင်းပီႈၼွင်ႉထႆးႁွင်ႉဝႃႈဢငုၼ်ႇ (องุ่น) ။ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၼႂ်းၵၢတ်ႇၼႂ်းသႃး မၢၵ်ႇဢိတ်ႇပဵၼ်မၢၵ်ႇ ဢၼ်သိုဝ်ႉငၢႆႈၶၢႆလီဝႆႉ သႅၼ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ပိူဝ်ႈတႃႇပီႈၼွင်ႉ ၸိူဝ်းသူၼ်ၸႂ်ၶႂ်ႈၽုၵ်ႇမၢၵ်ႇဢိတ်ႇ ဝႆႉၼႂ်းသူၼ်ၼႂ်းႁိူၵ်ႈ ပိူဝ်ႈတႃႇလဵင်ႉၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းမႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းၸွမ်းၵၼ်ဢိတ်းၼိုင်ႈ။

လွင်ႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႃႇၽုၵ်ႇတူၼ်ႈမၢၵ်ႇဢိတ်ႇ
1) တူၼ်ႈမၢၵ်ႇဢိတ်ႇ၊ 2) ဢုမ်ႁိုဝ်ထၢင်လုၵ်ႈၼိုင်ႈ တေႃႇတူၼ်ႈမၢၵ်ႇဢိတ်ႇၼိုင်ႈတူၼ်ႈ၊ 3) ယိူဝ်ႇယႂ်းပိူၵ်ႇ မၢၵ်ႇပၢဝ်ႉ၊ 4) လိၼ်လေႃးၾုၼ်ႇၶီႇဝူဝ်း/ၶီႈၵႂၢႆး/ၶီႈၵႆႇဢၼ်မၵ်းၽႃႇလေႃးၵၼ်ဝႆႉ။ 5) တီႈလိၼ်သူၼ်ပိုၼ်ႉတီႈ တႃႇၽုၵ်ႇသွမ်ႈ၊ 6) ႁဵတ်းသင်ႉႁဵတ်းၶႃႇဝႆႉ ပိူဝ်ႈတႃႇၶိူဝ်းမၼ်းၵၢၼ်းၶိုၼ်ႈ။

တူၼ်ႈမၢၵ်ႇဢိတ်ႇ ထုၵ်ႇလီၵႂႃႇသိုဝ်ႉဢဝ် ဢၼ်တၢင်းႁူင်းၵၢၼ်ၶဝ်ဝၢၼ်ႇၸိူဝ်ႉၽၼ်း/တူၼ်ႈၵႃႈဝႆႉၼၼ်ႉ။ မိူဝ်ႈလႆႈမႃးတူၼ်ႈမၢၵ်ႇဢိတ်ႇယဝ်ႉ ဢုမ်ဢၼ်ႁဝ်းႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉၼၼ်ႉ ဢဝ်ယိူဝ်ႇယႂ်းမၢၵ်ႇပၢဝ်ႉ (မၢၵ်ႇဢုၼ်) ႁွင်းလွင်ၵူၼ်ႈမၼ်းဝႆႉ။ သိုပ်ႇၼၼ်ႉ ဢဝ်လိၼ်ၾုၼ်ႇထၢတ်ႈ ၶီႈဝူဝ်းၶီႈၵႂၢႆးႁိုဝ်ၶီႈၵႆႇ ဢၼ်မၵ်းလေႃးၵၼ်ဝႆႉ သႂ်ႇလူင်းၼႂ်းဢုမ်၊ ၵီႈယႃႉထူင်ယၢင်လမ် ဢၼ်ၵိုၵ်းမႃးၸွမ်းတူၼ်ႈမၢၵ်ႇဢိတ်ႇဢွၵ်ႇသေ ဢဝ်ၽုၵ်ႇလူင်း ၼႂ်းထၢင်/ဢုမ်။ သိုပ်ႇၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းဢဝ်ယိူဝ်ႇယႂ်းမၢၵ်ႇပၢဝ်ႉသိူဝ်ႇႁူမ်ႇၼိူဝ်ငဝ်ႈမၼ်းထႅင်ႈ ပိူဝ်ႈတႃႇႁႄႉၵင်ႈ ပၼ်မိူဝ်ႈလႅတ်ႇႁႅင်းမႆႈၽႅဝ်ႁိုဝ်ႉ၊ ၵုမ်းဝႆႉၼႃႈလိၼ် ၼင်ႇႁိုဝ်ၼမ်ႉတေဢမ်ႇၸဵဝ်းႁႅင်ႈႁိုဝ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ၵၢၼ်လူလွမ်လုမ်းလႃးတူၼ်ႈမၢၵ်ႇဢိတ်ႇ
ႁူတ်းၼမ်ႉပၼ်ၵူႈၶမ်ႈၵူႈၼႂ် ႁႂ်ႈလိၼ်ၾုၼ်ႇၸိုဝ်ႉယမ်းၼမ်ႉယူႇတႃႇသေႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ယႃႇႁူတ်းၼမ်ႉၼမ် ထိုင်တီႈၼမ်ႉပေႃးၼွင်းယိုင်ႈဝႆႉ ႁၢၵ်ႈမၼ်းၸၢင်ႈၼဝ်ႈ။ တူၼ်ႈမၢၵ်ႇဢိတ်ႇၼႆႉ သင်ဝႃႈဢမ်ႇၶႂ်ႈၽုၵ်ႇၼႂ်းထၢင် ၼႂ်းဢုမ်ၵေႃႈ ၽုၵ်ႇၼႂ်းတီႈလိၼ်သူၼ်လႆႈ၊ ၶၵ်ႉတွၼ်ႈမၼ်းမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇၽုၵ်ႇၼႂ်းထၢင်။ ပေႃးၽုၵ်ႇၼႂ်းသူၼ်ၸိုင် မၢင်ပွၵ်ႈလိုမ်းႁူတ်းၼမ်ႉၵေႃႈ တူၼ်ႈမၼ်းဢမ်ႇသူႈႁႅင်ႈႁဵဝ်ႇတၢႆ။

ပိူင်ၾၢင်ႁၢင်ႈမၢၵ်ႇဢိတ်ႇ ပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်ဝႆႉ
တူၼ်ႈမၢၵ်ႇဢိတ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ၶိူဝ်းတူၼ်ႈမႆႉၵၢၼ်းသႅၼ်းၼိုင်ႈ၊ ၼိုင်ႈတူၼ်ႈမီးတၢင်းယၢဝ်းမွၵ်ႈ 10 မဵတ်ႉ၊ ၸွမ်းတူၼ်ႈမီးၶူၼ်သုမ်ႇႁူမ်ႇဝႆႉတင်းတူၼ်ႈ၊ တီႈၸွမ်းငဝ်ႈၶိူဝ်းမီးမိုဝ်း/ၼူတ်ႇ တႃႇၵွပ်ႈယိပ်းၶႃႇ/ၶိုၼ်ႈသင်ႉ၊ ဝႂ်မိူၼ်ႁၢင်ႈၽႃႇမိုဝ်း၊ မီးမဵတ်ႉတႃႇၽႄႈၸိူဝ်ႉၽၼ်း၊ မၢၵ်ႇၼိုင်ႈပွၵ်ႈပဵၼ်ပုၵ်ႉပဵၼ်ၵွၼ်ႈလူင်ဝႆႉ။

ၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီၵိၼ်မၢၵ်ႇဢိတ်ႇ
1) ထႅမ်ႁႅင်းလိူတ်ႈ၊ လွတ်ႇလိူတ်ႈၵႂၢင်ႈ၊ ၸွႆႈလူတ်းႁႅင်းလိူတ်ႈသုင်၊ ၸွႆႈပၼ်ႁႅင်းတႂ်၊ ၸွႆႈလူတ်းၶႆမၼ်းၼႂ်းလိူတ်ႈ၊ ၸွႆႈႁႄႉၵင်ႈမၢၵ်ႇႁဵင်း (ၶႅၼ်ႊသိူဝ်ႊ)၊ ၸွႆႈပၼ်ႁႅင်းလိူတ်ႈၸၢင်၊ ၸွႆႈၵႄႈဢႆ ဢႆႁၢဝ်ႈႁႅင်း၊ ၸွႆႈၵႄႈတွင်ႉမႆႈၼမ်ႉ၊ ၸွႆႈပၼ်ႁႂ်ႈလုပ်ႇၵႅၼ်ႇၶႅင်၊ ၸွႆႈၵုမ်းပၼ် ဢမ်ႇႁႂ်ႈႁူဝ်ၸႂ်တဵၼ်ႈတွတ်ႇႁႅင်းၽိတ်းပၵတိ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ႁၢၵ်ႈ၊ ၶိူဝ်း၊ ဝႂ်မၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢဝ်လေႃးယႃႈႁၢၵ်ႈမႆႉႁၢၵ်ႈတွၵ်ႇတၢင်ႇပိူင်သေ ပဵၼ်ယႃႈယႃလီ ၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်းတႄႉတႄႉ။

ဢိင်ၶေႃႈမုလ်းၾၢႆႇၽုၵ်ႇသွမ်ႈမိူင်းထႆး
ပိၼ်ႇတႅမ်ႈ-ၸၢႆးၽွၼ်းလီ သၢႆၼမ်ႉမွင်း

ပပ်ႉမႅၵ်ႉၵသိၼ်းၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မၢႆ 17, May 2019