Friday, March 29, 2024

ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းတႆး ပိူင်းၼႄၶိုၼ်းပိုၼ်း ပီငရၢႆးလူင်

Must read

ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းတႆး ၼႄငဝ်းတူင်ႉ တႅပ်း 4 တႅပ်း ပိူင်းၼႄလွင်ႈ တၢင်းမိူၵ်ႈမႂ်ႈၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၽွင်းၽဵဝ်ႈလၢင်ႉ (ၵႂၢတ်ႇလၢင်ႉ) ပိုၼ်ႉတီႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆး။

Photo by – SHAN/ ၼၢင်းၸၢမ်တွင်း ၵပ်းသိုပ်ႇၼႄလွင်ႈငဝ်းတူင်ႉ လႄႈ လွင်ႈ ICJ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 21/1/2020

ဝၼ်းတီႈ 21/1/2020 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 7 မူင်း ထိုင် 9 မူင်း ယူႇတီႈၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းတႆး ၼႄငဝ်းတူင်ႉ တႅပ်း 4 တႅပ်း ပိူင်း ၼႄလွင်ႈ မိူၵ်ႈမႂ်ႈသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ၽွင်းပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်း ၽဵဝ်ႈလၢင်ႉပိုၼ်ႉတီႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးမိူဝ်ႈၽွင်းပီ 1996 – 1999။ ပၢင်ၼႄငဝ်းတူင်ႉၼႆႉ ၸတ်းႁဵတ်းတီႈဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ ၸိုင်ႈထႆး မီးပီႈၼွင်ႉတႆး၊ ႁႅင်းၵၢၼ်တႆးလႄႈ တူင်ႇဝူင်းတႆး ၶဝ်ႈ တူၺ်း ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ။

- Subscription -

ၸၢႆးၶူမ်ၶၢႆး ၽူႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇငဝ်းတူင်ႉ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ ယိူင်းဢၢၼ်းတီႈဢၼ်လႆႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃးငဝ်းတူင်ႉၼႆႉ ၶႂ်ႈၼႄ ဝႃႈ လွင်ႈဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈႁဵတ်းၼိူဝ်ႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈၵၢၼ်ၵူၼ်း၊ မၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်သေဢမ်ႇၵႃး မၼ်းပဵၼ် ၵၢၼ်ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ၊ ဢၼ်ၶဝ်ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းၼႃႇလိူဝ်သတ်း။ ၸွမ်းၼင်ႇႁဝ်းလူင်းပိုၼ်ႉတီႈသေ လႆႈႁူႉမႃးၶေႃႈ မုလ်းၼႆႉ။ မၢင်မဵဝ်းၼႆႉ တီႈဢၼ်ႁဝ်းၸၢင်ႈမႃးႁဵတ်းၼႄ၊ တႅမ်ႈၼႄ၊ လၢတ်ႈၼႄ တီႈၼႂ်းငဝ်းတူင်ႉၼႆႉ လွင်ႈတုၵ်ႉ၊ လွင်ႈ ယၢပ်ႇ၊ လွင်ႈၽီငရၢႆးလူင်၊ လွင်ႈမႆႈၵူၼ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ 10 % ယင်းဢမ်ႇမီးဢိူဝ်ႈ” ဝႃႈၼႆ။

Photo by – SHAN/ ပၢင်ပိူင်းၼႄၶိုၼ်းပိုၼ်း ပီငရၢႆးလူင် တီႈၵဵင်းမႆႇ ၸိုင်ႈထႆး ဝၼ်းတီႈ 21/1/2020

ငဝ်းတူင်ႉၼႆႉ ၼႄဝႆႉ လွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၸႂ်ႉလၢႆးတႅပ်း 4 တႅပ်းသေ ၽဵဝ်ႈလၢင်ႉပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး လႆႈတၢႆ၊ ႁၢႆ ပၢႆႈယၢၼ်ႁိူၼ်းယေးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။

ၸၢႆးၶူမ်ၶၢႆး သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ “ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈလႆႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃး ပၼ်ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းၶိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈ တူၺ်း လႆႈႁူႉ လႆႈႁၼ် ၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ ဝူၼ်ႉဝႃး မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈ ဢၼ်တေပိုတ်ႇႁူ ပိုတ်ႇ တႃ ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်း။ ၽူႈလႂ်ၽႂ်လႆႈတူၺ်းၵေႃႈယဝ်ႉ ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆႉ ဢမ်ႇၼမ်ၵေႃႈဢေႇ ဢမ်ႇထၢၼ်ႇမီႈၵေႃႈၶီႈၶင်ႈၼႆႉတႄႉ မၼ်းတေပွင်ႇၸႂ် မႃးယူႇ” ဝႃႈၼႆ။

ၼႂ်းငဝ်းတူင်ႉ (ဝီးၻီးဢူဝ်း) ဢၼ်ၼႆႉ ပႃးလွင်ႈၽူႈယၢမ်ႈၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈပေႃႉထုပ်ႉ၊ ၶႃၸႂ် လႄႈၽူႈၸိူဝ်း ယၢမ်ႈႁၼ် တၢမ်တႃၶဝ် ၶိုၼ်းၶႆႈၼႄပိူင်ပဵၼ်ၽွင်းၺႃးသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁၢႆႉ မိူၵ်ႈလိူင်းတေႃႇမိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈ တဵၵ်းလိုပ်ႈႁေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶၢႆႉပၢႆႈ 1,800 ဝၢၼ်ႈ၊ ၼႂ်း 15 ၸႄႈဝဵင်း ႁူဝ်ၵူၼ်းမွၵ်ႈ 400,000 ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၵၢင်လႄႈ ပွတ်းၸၢၼ်း။ မိူဝ်ႈၽွင်းပီ 1996 လႄႈ 1998 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး 1,000 ပၢႆၺႃးၶႃႈတၢႆလႄႈတီႈဢေႇသုတ်း ၼၢင်းယိင်း 625 ၵေႃႉ ၺႃးသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ၵၼ်ႉၸၼ်လူလၢႆ။

“ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈငဝ်းတူင်ႉ ဢၼ်လႆႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ ပေႃးထၢမ်ဝႃႈလွင်ႈႁၢၼ်ႉၸႂ်တႄႉ ဢမ်ႇပႆႇပေႃးႁၢၼ်ႉၸႂ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶႅၼ်းသေႁဝ်းဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းသင်ၼၼ်ႉၼေႃႈ” ၸၢႆးၶူမ်ၶၢႆး သပ်းလႅင်းၼႄၼင်ႇၼႆ။

Photo by – SHAN/ ပၢင်ပိူင်းၼႄၶိုၼ်းပိုၼ်း ပီငရၢႆးလူင် တီႈၵဵင်းမႆႇ ၸိုင်ႈထႆး ဝၼ်းတီႈ 21/1/2020

ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၸဵမ်မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး 20 ပီပၢႆၼၼ်ႉ ယင်းပႆႇႁတ်းပွၵ်ႈၶိုၼ်း ဝၢၼ်ႈၵိူတ်ႇမိူင်းၼွၼ်းလႄႈ လႆႈယဵၼ်းပဵၼ်ႁႅင်း ၵၢၼ် ယၢၼ်မိူင်း တေႃႇသူႈႁဵတ်းၵၢၼ် ႁႃလဵင်ႉတွင်ႉယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆးထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ဝႃႈၼႆ။

“ ငဝ်းတူင်ႉဢၼ်ၸိူဝ်းႁဝ်းႁႃးတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းတႆး ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ ၼွၼ်းၾၼ်ၵၢင်ဝၼ်းသေ ႁဵတ်းမႃးဢမ်ႇၸႂ်ႈ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈပဵၼ်တႄႉမီးတႄႉ လွင်ႈဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းသေ ၸင်ႇလႆႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃး။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၼၼ်ႉလႄႈ ဢမ်ႇဝႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း။ ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း၊ ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း တေႁဵတ်းသင်ၵေႃႈယဝ်ႉ ႁႂ်ႈတူၺ်း ၶိုၼ်းပိုၼ်းဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ႁဵတ်းတေႃႇၵူၼ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ ဢိတ်းၼိုင်ႈ” ၸၢႆးၶူမ်ၶၢႆး သပ်းလႅင်းလၢတ်ႈၼႄၵႂႃႇၼင်ႇၼႆ။

ယိူင်းဢၢၼ်းဢၼ်လႆႈၼႄငဝ်းတူင်ႉ တႅပ်း 4 တႅပ်း ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 21/1/2020 ၼႆႉ ယိူင်းဢၢၼ်းႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ် ၶေႃႈမုလ်းတႃႇ လုမ်းတြႃး ICJ တေတႅပ်းတတ်း ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 23/1/2020 တႃႇတေသိုပ်ႇဢဝ်လိူင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈၵႂႃႇ။ ႁႂ်ႈလုမ်ႈၾႃႉႁူႉလွင်ႈ မိူင်းတႆး ၺႃးသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ပူၼ်ႉပႅၼ် ၶႃႈႁႅမ် ၶႃၸႂ်လႄႈ ၵၼ်ႉၸၼ်မႃး။

ၸၢႆးႁေႃသႅင် ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းတႆး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး မေႃႁူႉတူဝ် ဢမ်ႇ ႁူတ်းႁူဝ်ပၼ်ပိူၼ်ႈႁဵတ်းႁၢႆႉမိူၵ်ႈလိူင်း ပေႉၵိၼ်ထႅင်ႈ ႁႂ်ႈႁဝ်းမေႃႁူႉၶိုၼ်းသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၶွင်ႁဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၶႃႈ” ဝႃႈ ၼႆ။

သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ဢၢင်ႈလွင်ႈၶႄႇၽိူၵ်ႇသေ တႄႇၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းမိူင်းတႆး ၸဵမ်မိူဝ်ႈပီ 1952 ။ ဝၢႆးသေ သိုၵ်းၶႄႇၽိူၵ်ႇ ထွၼ်ဢွၵ်ႇ မိူဝ်းမူတ်းယဝ်ႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ပႆႇထွၼ်/ ထွႆ ယင်းပၢႆၽိူမ်ႉႁႅင်း သိုၵ်း ၶဝ်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆးထႅင်ႈ တင်းၼမ်။

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း