ၼႂ်းသွင်သၢမ်ပီမႃးၼႆႉ ၸၼ်ႉၸွမ်ၼႂ်းမိူင်းထႆး လႆႈဢိုတ်းၵႂႃႇ 5 ၸၼ်ႉၸွမ် ၵွပ်ႈဢမ်ႇမီးၵူၼ်းၶိုၼ်ႈမၼ်းလႄႈ ဢမ်ႇမီးငိုၼ်း ၶဝ်ႈ။ မိူင်းဢၵမႊရိၵႃႊသမ်ႉ လႆႈဢိုတ်းၵႂႃႇ 500 ၸၼ်ႉၸွမ် ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းသိပ်းပီပၢႆ။ မၼ်းပွင်ႇဝႃႈပေႃးၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ဢမ်ႇ မေႃပိၼ်ႇပႅင်လႅၵ်ႈလၢႆႈၸွမ်းငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၼႆ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၼႃႈၵၢၼ်တူၵ်းသေ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၶိုပ်ႈၼႃႈ။ ၼႂ်းပၢႆးပၺ်ႇ ၺႃႇၵေႃႈၼင်ႇၼၼ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇတွင်းပိူင်တၢႆဢမ်ႇလႆႈ တေလႆႈတူၺ်းၸွမ်းငဝ်းလၢႆးတၢင်းၼႃႈ (Future trend)။
ဢၼ်လီမႆႈၸႂ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၼႂ်းတႆးႁဝ်း ထႅင်ႈပိူင်ၼိုင်ႈ၊ ၵမ်ႈပႃႈၼမ်ႁဝ်းတိုၵ်ႉႁၼ်ဝႃႈ ၽႂ်ပဵၼ်ၶူးသွၼ်လိၵ်ႈတႆး မီးၸိုဝ်ႈသဵင်ၵေႃႈ မၵ်းမၼ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းမီးတၢင်းႁူႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမေႃပၺ်ႇၺႃႇ တၢင်ႇၸိူဝ်း ဢမ်ႇႁူႉမိူၼ်မၼ်းၼႆ၊ တိုၵ်ႉပဵၼ်ၼၼ်ယူႇ။ တီႈတႄႉမၼ်းၵူၼ်းႁူႉလိၵ်ႈ (Literacy) လႄႈ ႁူႉလွင်ႈပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ (Education) ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်။ ႁူႉလိၵ်ႈပွင်ႇဝႃႈ မေႃလူမေႃဢၢၼ်ႇ မေႃႁၵ်ႉသႃပႂ်ႉပႃးၸၢင်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းမီးၸၼ်ႉလိၵ်ႈသုင် ႁိုဝ် ဢမ်ႇသုင်ၵေႃႈလႆႈ ဢၼ်ၼႆႉႁူႉလိၵ်ႈ။
ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ ၵူၼ်းဢၼ်ႁူႉလွင်ႈပိူင်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ (Education) ပွင်ႇၸႂ်လွင်ႈပိူင် ၵၢၼ်ႁဵၼ်းၵၢၼ်သွၼ် ပၢၼ်ၵဝ်ႇပၢၼ် မႂ်ႇ၊ ပွင်ႇၸႂ်လွင်ႈၽွင်းငမ်းၵုမ်းၵမ် လၢႆးၸတ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်းၵၢၼ်သွၼ်ႁႂ်ႈပေႃးၶိုတ်းၸွမ်းၵၢပ်ႈ ၸွမ်းပၢၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်း (Education Management) ပွင်ႇၸႂ်လွင်ႈလၢႆးတႅမ်ႈ ၸၼ်ႉလၵ်းသုတ်ႇ (Curriculum) လႄႈ တူၺ်းႁၼ်ထိုင်လွင်ႈၶဵင်ႇတႃႉ(Challenges) ဢၼ်တေမႃးတၢင်းၼႃႈၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်မိူင်းတႆးႁဝ်း လူဝ်ႇသေပိူၼ်ႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၼႂ်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ။
ဢၼ်လီသေလၢႆတႄႉ ၵမ်ႈပႃႈၼမ်တိုၵ်ႉဢွၼ်ၵၼ်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ၽႂ်မေႃသွၼ် ၵ ၶ င ၵေႃႈ ၵေႃႉၼၼ်ႉၵျႃႉၼႆသေ ယုမ်ႇလိပ်းယုမ်ႇတၢႆ။ ငဝ်းလၢႆးဝၢၼ်ႈမိူင်းလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးႁႅင်းၼႃႇယဝ်ႉ။ ပၢႆးဝူၼ်ႉၵူၼ်းလူင်တႆး ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၵေႃႈ လူဝ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ဢၼ်တႆးႁဝ်းလူဝ်ႇႁႂ်ႈပေႃးၶိုတ်းပိူၼ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတေႃႉတႄႉမေႃလူမေႃဢၢၼ်ႇလိၵ်ႈၵူၺ်း လူဝ်ႇဝူၼ်ႉၶၢမ်ႈပူၼ်ႉၼၼ်ႉၵႂႃႇ။
ထုၵ်ႇလီဝူၼ်ႉဝႃႈ တေႁဵတ်းႁိုဝ်ႁဝ်းတေမီးႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင်ဢၼ်ၶိုတ်းၵၢပ်ႈ၊ ႁႂ်ႈပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႆး ပေႃးထၢင်ႇယႂ်ႇ ၶႂ်ႈဢဝ်လုၵ်ႈလၢင်းမႃးၶိုၼ်ႈ ႁႂ်ႈၶဝ်ပေႃးသူၼ်ၸႂ်၊ ပိူင်ၵၢၼ်ႁဵၼ်းၵၢၼ်သွၼ်လႄႈလၵ်းသုတ်ႇ ၶိုတ်းၵၢပ်ႈ။ ယဝ်ႉႁူင်းႁဵၼ်းယဝ်ႉ ဢမ်ႇသုမ်းၶၢဝ်းယၢမ်းပႅတ်ႈလၢႆ၊ မီးသဵၼ်ႈတၢင်းတႃႇႁႃလႆႈၼႃႈၵၢၼ်ၼႂ်းဝၢၼ်းတၢင်းၼႃႈ၊ ဢမ်ႇၼၼ် တေႁဵတ်းႁိုဝ်ႁႂ်ႈမီးၸၼ်ႉၸွမ်ဢၼ်ၶိုတ်းၵၢပ်ႈ၊ တေႁဵတ်းႁိုဝ်ၵွင်ႉသၢၼ်ၵၼ်တင်းပိူၼ်ႈ၊ တေႁဵတ်းႁိုဝ်ၶဝ်ႈႁႃလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ ၵူဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢၼ်တေယဝ်ႉႁူင်းႁဵၼ်းလႆႈၵႂင်တၢင်းမိူဝ်းၼႃႈ။
ပူၵ်းတင်ႈႁူင်းႁဵၼ်းႁင်းၶေႃသေ ၽိုၵ်းၽွၼ်ႉပၼ်ႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇမီးၼမ်ႉၸႂ် ႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၼႆၵေႃႈ လီယွင်ႈဢၢမ်းယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ သင်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းယဝ်ႉႁူင်းႁဵၼ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ မီးၸႂ်ႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပိူင်လဵဝ်ၵူၺ်း ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇဢမ်ႇၶိုတ်းပိူၼ်ႈ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပိူင်ပိူၼ်ႈ၊ တိုဝ်ႉတၢင်းတႃႇလႆႈၵၢၼ်ဝၼ်းတၢင်းၼႃႈၵေႃႈဢမ်ႇမီးၸိုင် ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းမႃး လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢမ်ႇမီး ၼမ်ႉၵတ်ႉႁႃလဵင်ႉတွင်ႉလႄႈ ဢဝ်တူဝ်ဢမ်ႇလွတ်ႈ လႆႈၶွႆပိူၼ်ႈ။ ပေႃးပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆ တႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇတေယႂ်ႇမႃးသေ ၸွႆႈပူၵ်းပွင်ႁႂ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၶိုၼ်းယႂ်ႇ ၶႅၼ်းဝႆႉၵႆၵႆ။ ၸိူဝ်းၼႆႉပဵၼ်သမ်ႇသႃႇရႃႇ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇတႆးႁဝ်း ဢၼ်ႁၼ်မႅၼ်ႈယၢမ်းလဵဝ်။
ၸဝ်ႈၶူး Dr. မႁႃႇပၼ်းၺႃး
Ph.D (Education Leadership)
ၶေႃႈမုလ်း – ပပ်ႉမႅၵ်ႉၵသိၼ်းၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မၢႆ 016, April 2019
