တၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ် ပဵၼ်မႃးယွၼ်ႉသင် မိူဝ်ႈပႆႇပဵၼ်ငိူင်ႉဝႄႈလႆႈၸိူင်ႉႁိုဝ်?

တၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ် (Diabetes Mellitus: DM)ၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉၵွပ်ႈၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းၵူၼ်းႁဝ်း မီးထၢတ်ႈ ၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼမ်လိူဝ်ပၵတိ ႁိုဝ် ၼမ်လူၼ်ႉ။ ပဵၼ်ယွၼ်ႉၵွပ်ႈတွမ်ႇမၢမ်ႉ (တပ်းဢွၼ်ႇ) ဢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၼမ်ႉတႃႇယွႆႈဢႁႃႇရတၢင်းၵိၼ်/ ႁေႃႊမူၼ်ႊဢိၼ်ႊသူႊလိၼ်ႊ (Insulin) ဢွၵ်ႇမႃးဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၶၢတ်ႇႁေႃႊမူၼ်ႊဢိၼ်ႊသူႊလိၼ်ႊ။

ႁေႃႊမူၼ်ႊဢိၼ်ႊသူႊလိၼ်ႊၼႆႉ မၼ်းမီးၼႃႈတီႈပုၼ်ႈၽွၼ်းလုတ်ႇထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈ ႁႂ်ႈပဵၼ်ႁႅင်း လဵင်ႉသဵလ်ႊ (Cell)ၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈ။ ပေႃးဝႃႈႁႅင်းထၢတ်ႈ Insulin ဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈၸိုင် ထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၵေႃႈၶွၼ်ႈဝႆႉၼႂ်းလိူတ်ႈၼမ်လူၼ်ႉပူၼ်ႉတီႈသေ ပေႃးပွႆႇဝႆႉၶၢဝ်းႁိုင်မႃး ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇ ၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းလၢႆလၢႆဢၼ်ၸုတ်ႈယွမ်းၵႂႃႇသေ တၢင်းပဵၼ်တၢင်ႇၸိူဝ်ႉတၢင်ႇပိူင်ၵေႃႈ သွတ်ႇၸိမ်ၶဝ်ႈမႃးထႅင်ႈ။

လွင်ႈတၢင်းပဵၼ်မႃးတၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်
လွင်ႈတၢင်းမၼ်းႁုပ်ႈႁုပ်ႈမီးယူႇ 2 ပိူင်- ပိူင်ၼိုင်ႈ ပဵၼ်မႃးယွၼ်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း၊ ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ်မႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉသေ ၸႂ်ႉယႃႈယႃဢိၼ်ႊသူႊလိၼ်ႊ ယူတ်းယႃလႆႈ (ၸႂ်ႉယႃႈယႃၵိၼ် ဢမ်ႇတိူဝ်ႉ)။ ထႅင်ႈပိူင်ၼိုင်ႈ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ၼႂ်းၵူၼ်းလူင်သႅၼ်းဢႃႇယု 40 ၶိုၼ်ႈၼိူဝ်၊ ၸႂ်ႉယႃႈယႃၵိၼ်သေ ယူတ်းယႃလႆႈ။ ပေႃးဝႃႈတၢင်းပဵၼ်ႁၢႆႉႁႅင်း ၼႆၸိုင် ထုၵ်ႇလီၸႂ်ႉယႃႈယႃဢိၼ်ႊသူႊလိၼ်ႊသေ ယူတ်းယႃၵႂႃႇ။ ထႅင်ႈပိူင်ၼိုင်ႈ မႄႈပႃးတွင်ႉ/ၵူၼ်းမၢၼ်း (ပုမ်လူင်) ၵေႃႈ ဢိင်ၼိူဝ်ထၢတ်ႈဢႁႃရတၢင်းၵိၼ်ယူပ်ႈယွမ်းသေ ၸၢင်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ် လႆႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပေႃးပဵၼ်မႃးၸိုင် ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈတူၵ်းလုၵ်ႈလႆႈလႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵိူတ်ႇမႃးၼမ်ႉၼၵ်းမဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

တၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ရေႃးၵႃႇတၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ပေႃးပဵၼ်ယဝ်ႉ ယူတ်းယႃဢမ်ႇၸိုၼ်ႈၶႅၼ်း ႁၢႆၶၢတ်ႇလႆႈ။ လႆႈၵိၼ်ယႃႈယႃယူတ်းယႃၵႂႃႇ ပိူဝ်ႈတႃႇႁႂ်ႈမၼ်းလီၶိုၼ်ႈမႃးသေ ဢမ်ႇႁၢႆႉႁႅင်းလိူဝ်ၵဝ်ႇ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ မီးတိုဝ်ႉတၢင်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်တၢင်ႇၸိူဝ်ႉတၢင်ႇပိူင်ထႅင်ႈ။ ၵူၼ်းပဵၼ်မၢင်ၵေႃႉ ယွၼ်ႉပဵၼ်ႁၢႆႉႁႅင်းသေ ထိုင်တီႈပေႃးလႆႈလူႉသုမ်းဢင်ႇၵႃႇၼႂ်းတူဝ်ၶိင်း မိူၼ်ၼင်ႇလႆႈတႅပ်းပႅတ်ႈတိၼ်/မိုဝ်းလႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီးယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ် ၸၢင်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်သင်ထႅင်ႈ?။
မီးလွင်ႈၶဵင်ႇတႃႉ/ သဵင်ႇပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်သဵၼ်ႈလိူတ်ႈ- မိူၼ်ၼင်ႇတၢႆၽၢၵ်ႇ၊ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉ/ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်၊ တၢင်းပဵၼ်လွတ်ႇလိူတ်ႈၼႂ်းဢွၵ်းဢေႃ၊ တၢင်းပဵၼ်သဵၼ်ႈလိူတ်ႈပၢႆတိၼ်ပၢႆမိုဝ်းတိပ်ႇတၼ် (ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈလိူတ်ႈ လႆဢမ်ႇၽဵင်ႇလႄႈ ပၢႆတိၼ်တေၵတ်း ဢမ်ႇၼၼ် တေၸဵပ်း)။ ႁႅင်းမၢၵ်ႇၵႅဝ်းဢမ်ႇလီ။ တၢင်းပဵၼ်တႃ မိူၼ်ၼင်ႇယဵဝ်ႈဝၢၼ်ၶိုၼ်ႈတႃ။ တႃၽႃႈတႃမူဝ်း၊ တူၺ်းႁၢင်ႈဢမ်ႇႁၼ်ၸႅင်ႈလီ။ တၢင်းပဵၼ်တႂ်၊ တၢင်းပဵၼ်ဢႃႇရူင်ႇ- ၼဵတ်းၼႃၼဵတ်းသၢၼ်ႈ၊ မၢင်ပွၵ်ႈ တိၼ်မိုဝ်းတေၵူၼ်ႉၵူၼ်ႉၶိုၼ်ႈၶိုၼ်ႈ (ၵၢင်ၶိုၼ်းတေႁၢႆႉႁႅင်းလိူဝ်)။

ၵူၼ်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်ၼႆႉ မီးပၼ်ႁႃၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈ ၶႃ၊ ၵွပ်ႈလိူတ်ႈလႆၸူးၶႃဢမ်ႇလီလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸိူဝ်ႉမႅင်း တၢင်းပဵၼ်ၶဝ်ႈၸူးငၢႆႈသေ တီႈတိၼ်တီႈမိုဝ်းၵႆႉပဵၼ်ၼဵတ်းပဵၼ်သၢၼ်ႈ၊ ပေႃးမီးႁွႆးၸဵပ်းတီႈတိၼ်တီႈမိုဝ်းသေ တီႈတီႈၼၼ်ႉ ႁွႆးၸဵပ်းယဵၼ်းႁၢႆႁွမ်ႇယၢပ်ႇ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈၸိူဝ်ႉမႅင်းတၢင်းပဵၼ်တၢင်ႇပိူင်ၶဝ်ႈမႃး ၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းငၢႆႈသေ ပိူင်လူင်မၼ်း ၸၢင်ႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၽိဝ်ၼင်၊ သဵၼ်ႈတၢင်းယဵဝ်ႈ (ႁူင်းယဵဝ်ႈ)၊ သဵၼ်ႈတၢင်းၵိူတ်ႇလုၵ်ႈ (ႁူင်းလုၵ်ႈ)၊ တၢင်းပဵၼ်တပ်း ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

ၾၢင်ႁၢင်ႈတၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်
ၵူၼ်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ 1.တွင်ႉမႆႈၼမ်ႉႁၢဝ်ႈႁႅင်း၊ ၵမ်းၵမ်းၶႂ်ႈၵိၼ်ၼမ်ႉ။ 2.သူပ်းပၢၵ်ႇႁႅင်ႈ။ 3.ၵမ်းၵမ်းၶႂ်ႈ ဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈ/ယဵဝ်ႈ။ 4.တွင်ႉမႆႈသႆႈလိူတ်ႇ ၵမ်းၵမ်းၶႂ်ႈၵိၼ်ၶႂ်ႈယႅမ်ႉ။ 5.ၼမ်ႉၼၵ်းတူဝ်ၶိင်းလူတ်းယွမ်း ႁိုဝ် သုင်ၶိုၼ်ႈၽိတ်းပၵတိ။ 6.ႁိူဝ်ႉဢူၼ်ႈငၢႆႈ။ 7.တွင်ႉၶူၼ်ႉၶႂ်ႈတူၼ်ႉႁၢၵ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ၵူၼ်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်ၶဝ် ၸိူဝ်းမီးႁွႆးၸဵပ်းယဵၼ်းတီႈတိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မေႃယႃၶဝ်တေၸၢင်ႈႁႂ်ႈ တိုဝ်းသွၵ်းတိၼ်/ၶႅပ်းတိၼ် ႁႄႉၵင်ႈႁွႆးၸဵပ်း၊ ၽိူၵ်ႇ၊ ဢမ်ႇၼၼ် ၽႃႈပူၵ်ႉၸဵပ်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ သင်ဝႃႈယူတ်းယႃလႄႈႁွႆးၸဵပ်းဢမ်ႇၸိုၼ်ႈၶႅၼ်းမႃးလႃးလႃး၊ သမ်ႉႁၢင်ႈႁၢႆႉလိူဝ်ၵဝ်ႇမႃးၸိုင် ပိူဝ်ႈတႃႇယႃႇႁႂ်ႈတၢင်းပဵၼ်ၽႄႈလၢမ်းႁၢဝ်ႈႁၢဝ်ႈၵႂႃႇထႅင်ႈၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈလႆႈတႅပ်းပႅတ်ႈဢင်ႇၵႃႇ/ၶႃ/တိၼ် ၵေႃႈပဵၼ်လႆႈ။

လွင်ႈႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်
1.ၵႆႉၵူတ်ႇထတ်းထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈတႃႇသေႇ၊ ဢမ်ႇပၼ်ထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈၶိုၼ်ႈသုင်။ 2.သမ်းယႃႈယႃဢၼ်မီးႁေႃႊမူၼ်ႊဢိၼ်ႊသူႊလိၼ်ႊ။ 3.ဢွၵ်ႇဢဵၼ်ဢွၵ်ႇႁႅင်း လဵၼ်ႈႁႅင်းႁႂ်ႈထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇပႆတၢင်း၊ ပၼ်ႇရူတ်ႉထိပ်ႇ၊ ပိတ်ႉမၢၵ်ႇၼင်။ 4.ၵိၼ်တၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇမီးၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီ တေႃႇတူဝ်ၶိင်း။ 5.ၵုမ်းပၼ်ၼမ်ႉၼၵ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ဢမ်ႇႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈသုင်။ 6)ဢမ်ႇၵိၼ်လဝ်ႈ/ၿီႊယိူဝ်ႊ (Alcohol) လႄႈဢမ်ႇသူႇလႅၼ်းယႃႈ။ ပေႃးပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းပႃးတွင်ႉ ႁႂ်ႈၾၢၵ်ႇတွင်ႉတီႈမေႃယႃၶဝ်ၸဵမ်ပိုင်းလႄႈ ၵႂႃႇထူပ်းမေႃၸွမ်းၼင်ႇမေႃၶဝ်ၶိၼ်း/ၼတ်ႉဝႆႉတႃႇသေႇ၊ ၵိၼ်ယႃႈယႃၸွမ်းၼင်ႇမေႃယႃသင်ႇလၢတ်ႈ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။

တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်လီငိူင်ႉလီၵမ်/လီၵိၼ်ၸမ်ႉ-
တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်မီးထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼမ် မိူၼ်ၼင်ႇ-မၢၵ်ႇဢူမ်ၸဵမ်း၊ ၶဝ်ႈမုၼ်း၊ ၼမ်ႉမၢၵ်ႇမႆႉ၊ ၼမ်ႉဝၢၼ်၊ ၼမ်ႉၶူၵ်ႊ (Coke) ၸိူဝ်းပဵၼ်ၼမ်ႉဢတ်းလူမ်း၊ ၼမ်ႉဢွႆႈ၊ ၼမ်ႉၽိုင်ႈ။ ယွမ်းၵိၼ်ၼိူဝ်ႉဢၼ်မီးမၼ်းၼမ်လႄႈ ၼမ်ႉမၼ်းပၢမ်ႊ။ ႁႂ်ႈၵိၼ်ပၼ်ၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ် ဢၼ်မီးၵၢၵ်ႇယႂ်းၼမ်ၼမ် ဢိၵ်ႇမၢၵ်ႇမႆႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ဢိင်ၶေႃႈမုလ်းၾၢႆႇထႆး pobpad.com ဢိၵ်ႇပပ်ႉပိူင်ၼမ်း လႅၼ်လိၼ်မၢၼ်ႈ ဢၼ်ၶွမ်ႊမတီႊပၢႆးယူႇလီတႆး ၶပ်းၶိုင်ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇ

ၸၢႆးၽွၼ်းလီ သၢႆၼမ်ႉမွင်း

ၶေႃႈမုလ်း – ပပ်ႉမႅၵ်ႉၵသိၼ်းၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မၢႆ 15, March 2019