ပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း ဢၼ်ဢမ်ႇဢဝ်ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း လွင်ႈၵတ်းယဵၼ်ႁိၼ်ႉၼွၼ်း ႁိုဝ်တေမီးလႆႈ

ၼႂ်းဝူင်ႈဝၢင်ႈၼႆႉ ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ်ၸိုင်ႈမိူင်းတေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸူႉၵျီႇ မိူဝ်ႈလႄႇႁွတ်ႈထိုင်တီႈမိူင်းၵျပၼ်ႊသေယဝ်ႉ မၼ်း ၼၢင်းလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ၾၢႆႇၼႃႈၵူၼ်းၼမ်လႄႈ လႆႈႁူႉၸွမ်းဝႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇတေမူၼ်ႉမႄး ပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း 2008 ၼႆႉ ၼႂ်းပီ 2020 မႃးၾၢႆႇၼႆႉ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈပွင်ပဵၼ်လႆႈယဝ်ႉ ၼႆၵေႃႈဝႃႈပႃးၵႂႃႇ။

ၵမ်းၼႆႉ ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈလွင်ႈၼႆႉသေ ယူႇတီႈ UPDJC ဢၼ်ပဵၼ်ၸုမ်းႁူမ်ႈႁွမ်း ၸုမ်းပွင်ၵၢၼ်ပၢင်ၵုမ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ် မိူင်းႁူမ်ႈ တုမ် ဢၼ်ပႃးၽူႈၼမ်းၼႂ်းၾၢႆႇၵၢၼ်မိူင်း 5 ၵေႃႉ၊ ၸုမ်းၽူႈၼမ်းၼႂ်းၾၢႆႇ EAO ၶဝ် 5 ၵေႃႉ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတၢင်း ၾၢႆႇၸုမ်း ၽူႈၼမ်းၼႂ်းၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ် 5 ၵေႃႉ ႁူမ်ႈတုမ်ၵၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉ မီးပၢင်ၵုမ် ႁူပ်ႉထူပ်းပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း တီႈမိူင်းၶမ်းတီႈ ဢၼ်ယူႇတီႈၸုမ်းၾၢႆႇပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်းၶဝ် ၽူႈၼမ်းၼႂ်းၶဝ် 5 ၵေႃႉၼၼ်ႉလႄႈ ပႃးတင်း ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉ။ ၾၢႆႇ EAO တႄႉ ဢမ်ႇပႃး။ ၶဝ်မိူဝ်းႁူပ်ႉထူပ်းပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း တီႈၼၼ်ႈ။

ယူႇတီႈပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း ပီႈၼွင်ႉတႆးၶမ်းတီႈ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ပီႈၼွင်ႉတႆးလႅင်ၶဝ် သူၼ်ၸႂ်လႄႈ မီးၶေႃႈထၢမ်မႃးဝႃႈ ယူႇတီႈ UPDJC ၼႆႉ ၸွင်ႇတေ ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းလႆႈ ပိူဝ်ႈတႃႇတေ ၵေႃႇတင်ႈၸႄႈမိူင်းမႂ်ႇမႂ်ႇ ပေႃးဝႃႈယူႇတီႈ ၼႂ်း NCA ဢုပ်ႇၵုမ် ၸွမ်းၼင်ႇပိူင် ၵၢၼ်မၼ်းမီးၼၼ်ႉ တူၵ်းလူင်းၵၢၼ်ၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်သေယဝ်ႉ ဢုပ်ႇၵုမ်ၸွမ်းၼင်ႇၽႅၼ်ၵၢၼ် NCA မိူဝ်းၼႃႈထႃႇပၢႆမႃး ၸွင်ႇတေၸၢင်ႈၵိူတ်ႇပဵၼ်မႃးလႆႈ ၸႄႈမိူင်းမႂ်ႇႁိုဝ် မီးၶေႃႈထၢမ်မႃးဢၼ်ၼၼ်ႉ။

ၵမ်းၼႆႉ ယူႇတီႈၽူႈၼမ်းၼႂ်းၼိုင်ႈၵေႃႉ ဢၼ်ပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်းၼႂ်း NLD သေယဝ်ႉ ပဵၼ်ဝႆႉၶုၼ်ၽွင်းလူင်ၼိုင်ႈၵေႃႉၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းတွပ်ႇလၢတ်ႈၵႂႃႇဝႃႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၸႄႈမိူင်းမႂ်ႇၼၼ်ႉ ယႃႇပေၽူမ်ႈဝႃႈၵွၼ်ႇ တေႃႈၼင်ႇပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် SNLD မီး ၶေႃႈ ယိုၼ်ႈယွၼ်းဝႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈတင်ႈပဵၼ်ၸႄႈမိူင်း 8 မိူင်း ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ႁူမ်ႈၵၼ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယင်းပႆႇပေႃႇပဵၼ်မႃး လႆႈ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆ တႃႇတေဝူၼ်ႉသၢၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈႁႂ်ႈပေႃးပဵၼ်မႃးလႆႈ ၸႄႈမိူင်းမႂ်ႇမႂ်ႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တေပႆႇပဵၼ်လႆႈ ၵွၼ်ႇ လႆႈႁၼ်တွပ်ႇၵႂႃႇပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်။

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလၢႆးဝူၼ်ႉဢၼ်ၼႆႉ ဢၼ်ဝႃႈၸႄႈမိူင်းမႂ်ႇမႂ်ႇၼၼ်ႉ လုၵ်ႉတီႈလႂ် ဢွၵ်ႇမႃး ပေႃးႁဝ်းၶႃႈမႃးထတ်းသၢင်တူၺ်း မိူဝ်ႈ ပၢင်ၵုမ် (အမျိုးသားညီလာခံ) ဢၼ်တႄႇတီႈ 1993 တေႃႇထိုင် 2004 ၼၼ်ႉ ၶဝ်ဢုပ်ႇၵၼ်မႃး။ တႄႇမိူဝ်ႈ 1993 ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ တေႃႇထိုင် 1996 ႁဵတ်းသေယဝ်ႉ ၵိုတ်းလိုဝ်ႈၵႂႃႇ။ 2004 ၶိုၼ်း တႄႇသေယဝ်ႉ တေႃႇထိုင်ပေႃး ၽႅဝ်မႃး 2008 ၵႂႃႇၼၼ်ႉ ႁဵတ်းမႃးၶၢဝ်းတၢင်း 14 ပီလိူဝ်လိူဝ်။

တီႈၼၼ်ႈယူႇတီႈၸုမ်းပွင်ၵၢၼ် (အမျိုးသားညီလာခံ) ၶဝ် ဢၼ်ပဵၼ်ၾၢႆႇတူဝ်တႅၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇတိူင်ႇပၢင်ႇ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵုမ်ၽႂ်သေယဝ်ႉ တႅပ်းတတ်းၵႂႃႇဝႃႈ မိူင်းတႆးၼႆႉ တေလႆႈၸႅၵ်ႇၽႄႁႂ်ႈမီးမႃး ၼႃႈတီႈဢုပ်ႇပိူင်ႇ ၽွင်းငမ်းႁင်း ၶေႃၽႂ်မၼ်း တႃႇ 5 ၼႃႈတီႈ။ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ တိူင်းဝႃႉ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်းၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ တၼု၊ ပဢူဝ်း၊ ပလွင်ႈ၊ ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တွၼ်ႈတႃႇပီႈၼွင်ႉဝႃႉ သမ်ႉပဵၼ်မႃး (ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရတိုင်း) ၼႆသေ ပဵၼ်မႃး 5 ၼႃႈတီႈ။ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼႂ်းတိူင်းသၵႅင်းသမ်ႉ မီးတီႈ ၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇၶွင်ၼႃႇၵႃႉ/ ၶၢင်သေၶဝ် မီးမႃး 6 တီႈ။

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈဢၼ်ၼၼ်ႉသေယဝ်ႉ ယူႇတီႈပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် သၢၼ်ၶတ်း သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ တေပၼ်ၸိူင်ႉၼႆႉၸိုင် တေလႆႈထၢမ် ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းဢွၼ်တၢင်း ပေႃးဝႃႈပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်ၸိူဝ်းပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈ ဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ၸိုင် ဢၼ်ၼႆႉ တေဢမ်ႇ ထုၵ်ႇလီႁဵတ်း ဢၼ်ၼႆႉဢၼ်ၼိုင်ႈ။

ယဝ်ႉၵေႃႈ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼႂ်းၸႄႈမိူင်းၶၢင် ပဵၼ်ပီႈၼွင်ႉတႆးလႅင် ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပီႈၼွင်ႉတႆးတၢင်ႇၶိူဝ်း ယူႇသဝ်းၵိၼ်သၢင်ႈဝႆႉ တင်းၼမ်လႄႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈဝႆႉ ၼႂ်းပိုၼ်းၵေႃႈၽႂ်ႁူႉၸၵ်းၵၼ်ယူႇ ပေႃးၼႆ ပိူဝ်ႈတႃႇပီႈၼွင်ႉ တႆးတၢင်းမိူင်းၶၢင် ၼၼ်ႉလူး ၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇၶဝ် ထုၵ်ႇလီပၼ်ယူႇ။ ဢၼ်ၼႆႉ ၸွင်ႇတေပၼ် ၽိူဝ်ႇထၢမ်ၵႂႃႇသမ်ႉၶိုၼ်းတွပ်ႇ ဝႃႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢၼ်ပဵၼ်လႆႈဝႆႉ ၸႄႈမိူင်းၵိုၵ်းၸိုဝ်ႈ ၵိုၵ်းသဵင်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇပိူဝ်ႈတႃႇတေလႆႈထႅင်ႈ ၼႃႈတီႈၽွင်း ငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇႁင်းၶေႃ ဝႃႈၼႆ။

ၶဝ်ဝႃႈၼႆႉ ပီႈၼွင်ႉတႆးၼႆႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ မၼ်းမီးဝႆႉမိူင်းတႆး၊ ၸႄႈမိူင်းတႆးယဝ်ႉလႄႈ တႃႇတေလႆႈထႅင်ႈ ၼႃႈတီႈပူတ်းပွႆႇႁင်း ၶေႃၼၼ်ႉဢမ်ႇပၼ်လႆႈထႅင်ႈယဝ်ႉ ၶႂ်ႈဝႃႈၼၼ်ႉ။

ပေႃးၼႆ ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ်ၵေႃႈ ၸင်ႇၶိုၼ်းတွင်ႈထၢမ်ထႅင်ႈ ပီႈၼွင်ႉၸိူဝ်းပဵၼ်ပဢူဝ်း၊ ၸိူဝ်းပဵၼ်လွႆ၊ ၸိူဝ်းပဵၼ် တၼု၊ ဢိၵ်ႇ လူၺ်ႈပႃးတင်း ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ၊ ပီႈၼွင်ႉဝႃႉၸိူဝ်းၼႆႉ ၸွင်ႇပႃးၼႂ်းပီႈၼွင်ႉၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး 33 ၶိူဝ်းၼၼ်ႉႁိုဝ် ၶဝ်ၶိုၼ်းသမ်ႉဝႃႈ ပႃးယူႇ။ ပေႃးဝႃႈၶဝ်ပဵၼ် ၵူၼ်းမိူင်းတႆးယူႇ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈပဵၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸိူဝ်းဢၼ် ၶွၼ်ႈတုမ်ပႃးၸွမ်းၼႂ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း တႆး ထူင်ယႂ်ႇယူႇၼၼ်ႉၼႆၸိုင် ဢၼ်သူၸဝ်ႈၸႅၵ်ႇမႅင်ႇပၼ်ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸွင်ႇမၼ်းတူၵ်းထုၵ်ႇၸွမ်း ၾိင်ႈၵၢၼ်တြႃး ယဝ်ႉၼႄႇ ၽိူဝ်ႇဝႃႈ ၸိူင်ႉၼၼ်မႃး ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းတွပ်ႇထဵင်လႆႈ။

ႁဵတ်းၼႆသေ ဢဝ်ယဝ်ႉယႃႇၵႂႃႇသေယဝ်ႉ ယူႇၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်း/ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်း ယူႇၾၢႆႇလဵဝ်တႅပ်းတတ်းသေ ပၼ်ၵႂႃႇ ၸိူင်ႉၼၼ်ၼႆ ပဵၼ်ငိူၼ်ႈငဝ်ႈပိူဝ်ႈတႃႇတေမႃးပၼ်ႁႃတေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၶဝ်ဢမ်ႇထၢမ်ၵၢင် ၸႂ်ၵူၼ်း မိူင်း ဢမ်ႇထၢမ်ၵၢင်ၸႂ် ၸိူဝ်းဢၼ်ၵႂႃႇၶိုၼ်ႈ ပၢင်ၵုမ် (အမျိုးသားညီလာခံ) ၸိူဝ်းပဵၼ်ၽူႈတၢင်တူဝ် ၽူႈတႅၼ်းဢၼ်ဢွင်ႇ ပေႉ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼၼ်ႉ မီးပႃးယူႇၵေႃႈၶဝ်ဢမ်ႇဢဝ်ၵၢင်ၸႂ်သေလႄႈ ယူႇၾၢႆႇလဵဝ်တႅပ်းတတ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉလႄႈ ထိုင်မႃး ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၵႃးၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇၵူၺ်း ၸႄႈမိူင်းမႂ်ႇမႂ်ႇၵေႃႈ ၸိူဝ်းမီးၵေႃႈၶႂ်ႈမီးမႃး။ ၸိူဝ်းႁၼ်ထိုင် ဝႃႈ ႁဝ်းမီးသုၼ်ႇတိုၵ်းယွၼ်းဢိူဝ်ႈၼႆၵေႃႈ ၵိူတ်ႇပဵၼ်မႃး လႆႈမႃး ႁၼ်ၼႂ်းပၢင်ၵုမ်လူင်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ပဵၼ်ပၢင်လူင် ၵမ်းထီႉၼိုင်ႈၼၼ်ႉၵမ်းလဵဝ်။

မိူၼ်ၸိူင်ႉပီႈၼွင်ႉ ၵတူး၊ ၵၼၢၼ်း ႁူဝ်ၵူၼ်းမီးဢေႇဢေႇၵူၺ်းၵေႃႈ ယိုၼ်ႈယွၼ်းမႃး၊ မိူၼ်ပီႈၼွင်ႉဢၢင်းသႃးၵေႃႈ ႁၼ် ထိုင်ဝႃႈ ၶဝ်ၵေႃႈထုၵ်ႇလီမီး ၼႃႈတီႈပူတ်းပွႆႇႁင်းၶဝ်ၼႆ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇမႃး ၵွပ်ႈသင်လႃႇ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ် ပဵၼ်ပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်းၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇတၢႆတူဝ်၊ မၼ်းဢမ်ႇတႅတ်ႈတေႃး၊ မၼ်းဢမ်ႇၵိုင်ႇငၢမ်ႇၸွမ်း ၼင်ႇၵၢင်ၸႂ်ပေႃႈမႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း မၼ်းဢမ်ႇၵႂႃႇၸွမ်းႁွႆႈၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ႁူမ်ႈတင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မႃးၼၼ်ႉလႄႈ ၸင်ႇတေၵိူတ်ႇမႃးပၼ်ႁႃ ၸိူင်ႉၼင်ႇၼၼ်ၼႆ။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼၼ်လႄႈ ယူႇတီႈၽူႈပွင်မိူင်းၵူႈၵေႃႉ ပေႃးတင်းတေဢဝ်ၵၢင်ၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၾၢႆႇလဵဝ်သေယဝ်ႉ ဢမ်ႇဢိင် ၼိူဝ်ၶေႃႈၵၢင်ၸႂ်ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇတူၺ်းၸွမ်းပိုၼ်းဝၼ်းလင်သေ ႁဵတ်းၵႂႃႇသိုဝ်ႈၽႂ်တၼ်းမၼ်းၵူၺ်းၼႆၸိုင် ပိူဝ်ႈ တႃႇၸိုင်ႈမိူင်းႁဝ်းၶႃႈ တေႁိၼ်ႉၼွၼ်းၵတ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ ႁဝ်းၶႃႈ တေမုင်ႈမွင်းၵၼ်လႆႈယၢပ်ႇယူႇ။

ဢဝ်မိုဝ်ႉၼႆႉဝၼ်းၼႆႉၵႂႃႇ ၼင်ႇႁိုဝ် ၽူႈပွင်မိူင်းၶဝ်ၼင်ႇၵၼ် တေႁူႉၸွမ်းသိူၵ်ႈပိုၼ်းလႄႈ တေၼပ်ႉယမ်ၸွမ်းၵၢင်ၸႂ် ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈၵူၼ်းမိူင်းတင်းသဵင်ႈၵေႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈႁူမ်ႈၵၼ် ၶတ်းၸႂ်ႁၢင်ႈပွင်သေယဝ်ႉ ႁႂ်ႈၵၢင်ၸႂ်ၸဵဝ်း တဵမ်ထူၼ်ႈသေၵမ်း ယွၼ်းသူးတွင်းၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆသေ ၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းဝႆႉတီႈၼႆႈၶႃႈ။

မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ

ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း
25/10/2019