Friday, March 29, 2024

ဢုပ်ႇထၢမ်ၽူႈတႅၼ်ႈ ၸၢႆးဝၼ်းလႅင်းၶမ်း ငဝ်းလၢႆးသိုၵ်းသိူဝ် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ လႄႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း

Must read

Photo by – SHAN/ ၸၢႆးဝၼ်းလႅင်းၶမ်း ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၵႂႃႇၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 21/8/2019

ထၢမ် – ႁၢင်းႁႅၼ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်သေၵႂႃႇ။

တွပ်ႇ – ႁဝ်းၶႃႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ပဵၼ်ငဝ်ႈငုၼ်းၻီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး ၸႄႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ပႃးၼမ်ႉပွင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၵၼ်ၸွႆႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးႁဝ်းၶႃႈ။

- Subscription -

ထၢမ် – ၵႃႇတီႈလႂ်လၢႆလၢႆ။

တွပ်ႇ – တီႈလႃႈသဵဝ်ႈႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ယွၼ်ႉလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈ ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉသေ ပီႈၼွင်ႉႁဝ်းဢၼ်ႁၢင်ႇဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ မိူၼ် ၼင်ႇ ပၢင်ၼႃး၊ ၵုင်းသႃႇ၊ ႁူဝ်ၼမ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ပၢႆႈမႃးယူႇၸွမ်း သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈလႃႈ သဵဝ်ႈၵႂႃႇ တၢင်းမိူင်း ယေႃ။ ဢၼ်ၵူၼ်းၺႃးၽေးသိုၵ်းပၢႆႈမႃးမီးၼမ်တႄႉ တီႈၵျွင်းမၢၼ်ႈသူႈ ပွၵ်ႈ 12 တီႈၼိုင်ႈ၊ ၵျွင်းလူင်မိူင်းတဵမ် ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵျွင်းမၢၵ်ႇၶီႈၼူလႄႈ တီႈ ဝၢၼ်ႈဝဵင်းၸူင် လိူဝ်ၼၼ်ႉ တီႈၵျွင်းတႃႈယၢဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ႁဝ်းၶႃႈ ၵႂႃႇၸွႆႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈငၢႆႈငၢႆႈ လူမ်လူမ်။ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 2-3 ဝၼ်းၼႆႉ ၸဝ်ႈသြႃႇႁဝ်းၶဝ် လႄႈ တင်းၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ၵႂႃႇၸွႆႈၼႆၵေႃႈ ယင်း ထုၵ်ႇၺႃး တပ်ႉၶလယ 68 (ဢၼ်လုၵ်ႉလႃႈသဵဝ်ႈ – ၵႂႃႇမိူင်းယေႃ) ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၶႂ်ႈပၼ်ၵႂႃႇလႆႈလၢတ်ႈလႆႈၸႃၵၼ်ၵေႃႈမီး တေႃႈလဵဝ်တႄႉ ၶဝ်ပၼ်ၵႂႃႇယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ပၼ်ၵႂႃႇသေ တႃႉၵေႃႈ ၶဝ် တိုၵ်ႉမီးလွင်ႈၵူတ်ႇထတ်းထဵတ်ႈထၢမ် ၵူၼ်းၵႂႃႇမႃးယူႇ။

ပေႃးယဝ်ႉၵေႃႈ ၼႂ်းၼႃႈတီႈဢၼ်ပီႈၼွင်ႉႁဝ်းၶဝ်လႆႈပၢႆႈမႃးယူႇၸွမ်းၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ၸိူဝ်းဢၼ်မီးဝတ်ႉဝႃး မီးတီႈ ယူႇတီႈသဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ လွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈတိုၵ်ႉထူဝ်းသိုၵ်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇမႃးယူႇ လႆႈႁူႉၸွမ်းၸိူင်ႉ ၼႆ။

ထၢမ် – ၵႂႃႇႁူပ်ႉၺႃးၽႂ်လၢႆလၢႆ။

တွပ်ႇ – ႁဝ်းၶႃႈၵႂႃႇၺႃးၸုမ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈဢၼ်လႆႈပၢႆႈသေႃႉယူႇဝႆႉၸွမ်း ဢွင်ႈတီႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်းဝႆႉ 4 တီႈ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း တႄႉ ႁဝ်းၶႃႈဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇတီႈ ဝၢၼ်ႈဝဵင်းၸူင် ၵွပ်ႈသင်ၼႆ ၵူၼ်းၵႂႃႇၸွႆႈထႅမ်မၼ်းတိုၵ်ႉဢေႇ ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်ဢေႇ ၸင်ႇၼၼ်လႄႈ ႁဝ်းၶႃႈ ၼႅတ်ႈၵႂႃႇထူပ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေး။ ၶဝ်လႆႈယူႇၵႅပ်ႈၵႅပ်ႈၵိၼ်းၵိၼ်းၵၼ်ဝႆႉ မီး တၢင်းလိူတ်ႇတၢင်းမႆႈ။ ၵွပ်ႈသင်လႄႈသမ်ႉပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်လႃႇၼႆ တီႈဢၼ်ဝတ်ႉဝႃး ဝိႁၢရ်ၵၢၼ်ႇၵျွင်းဢၼ်ၶဝ်တေမႃးပိုင်ႈယူႇၵေႃႈ မၼ်းတဵမ် ဝႆႉမူတ်း။ လုၵ်ႉတီႈလႃႈသဵဝ်ႈႁဝ်းသေ ၵႂႃႇၸူးၶဝ်ၼၼ်ႉ တေမီးမွၵ်ႈ 10 လၵ်းပၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းတိုၵ်ႉငႅဝ် ၵူၼ်းဝႆႉဢိတ်း ဢိတ်းၶႃႈ။

သင်ဢွၼ်ၵၼ်ၶၢႆႉပၢႆႈမႃးယူႇတီႈၼႂ်းဝဵင်းမူတ်းမူတ်းၸိုင် တီႈဝဵင်းသမ်ႉတဵမ်လူၼ်ႉႁဵတ်းၸိူင်ႉၼႆၶႃႈဢေႃႈ။ ပေႃးယဝ်ႉတေ ၶိုၼ်းပႂ်ႉထွမ်ႇၶၢဝ်ႇငၢဝ်းတီႈဝၢၼ်ႈတီႈသူၼ်သေ ၶဝ်ႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇဢွၵ်ႇ သမ်ႉၵႆပႅတ်ႈႁႅင်းဝႆႉလႄႈၶဝ်ၵေႃႈ ၵၼ်ႈၸႂ်သေ မႃးယူႇ ၸွမ်း ႁိမ်းတၢင်းလူင် တီႈသဝ်းလႆႈၼၼ်ႉ။

ထၢမ် – ၸွင်ႇႁူပ်ႉၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။

တွပ်ႇ – မီးယူႇၸွမ်းတၢင်း ၶဝ်ပႂ်ႉႁဵတ်းၼၼ်ၵူၺ်းၶႃႈ ႁဝ်းၵေႃႈဝႃႈ ႁဝ်းပဵၼ်ၸုမ်းမႃးၸွႆႈထႅမ်ဢိူဝ်ႈၼႆၵေႃႈ ၶဝ်ပၼ်ၵႂႃႇပၼ် မႃးယူႇ ၶဝ်ဢဝ်သဵၼ်ႈမၢႆမၼ်းဝႆႉယူႇ ၵႂႃႇလၢႆလမ်း မႃးလၢႆလမ်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။

Photo by – SHAN/ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈလႃႈသဵဝ်ႈ

ထၢမ် – ၸွင်ႇႁူပ်ႉၺႃးသိုၵ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇႁႃႉ။

တွပ်ႇ – ဢၼ်ႁဝ်းလႆႈႁၼ်တႄႉ တပ်ႉသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈၵူၺ်းၶႃႈ ယဝ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ဢုပ်ႇၼႄဢိူဝ်ႈၼေႃႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၸိူဝ်းလႆႈပၢႆႈမႃး မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇတၢင်းၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၶွင် ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ပေႃးၶဝ်ႈၵႂႃႇထႅင်ႈလိုၵ်ႉလိုၵ်ႉ ၸိုင် တေၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ။ တေပဵၼ်ပၢင်ၼႃး၊ ၵုင်းသႃႇ၊ ႁူဝ်ၼမ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ဝၢၼ်ႈတႆးႁဝ်းၶႃႈယူႇ သဝ်း ယဝ်ႉၵေႃႈ သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်းၵေႃႈ ၵႂႃႇၸူးလႆႈမႃး လွႆးလွႆးယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ယူႇတီႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၶႆႈၼႄတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈငိၼ်း သဵင်တႅၵ်ႇသင် မၼ်းပဵၼ်လူၺ်ႈ လွင်ႈႁိူဝ်းမိၼ်သိုၵ်းၼႆႉ ယိုဝ်းၸွမ်းသၢပ်ႇဝၢၼ်ႈ၊ ယိုဝ်းၸွမ်းႁိမ်းဝၢၼ်ႈ လႄႈလႆႈမႆႈၸႂ်။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႉတႄႉၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈသေႃႉယူႇတီႈၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈဝၢၼ်ႈၽႂ်မၼ်း ၽိူဝ်ႇဝႃႈငိၼ်းသဵင်ႁိူဝ်း မိၼ်ယဝ်ႉ ၼႆၵေႃႈ ယိုဝ်းၸွမ်း ႁိမ်းႁိူၼ်းယေးၼႆၵေႃႈ မႆႈၸႂ်ၵူဝ်ႁိူဝ်းမိၼ်ယိုဝ်းၺႃးၼႆသေ လႆႈၶၢႆႉယၢၼ်ပၢႆႈဢွၵ်ႇမႃး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ လၢတ်ႈၼႄ သပ်းလႅင်းၼႄ ၸိူင်ႉၼၼ်။

ထၢမ် – ငဝ်းလၢႆးၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ပဵၼ်ဝႆႉၸိူင်ႉႁိုဝ်။

တွပ်ႇ – မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ၾၢႆႇတၢင်းၸႄႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈငိၼ်းသင်တႄႉတႄႉ။ သိုၵ်းၽႃႇၵၼ် သွင်ၾၢႆႇတႄႉ ဢမ်ႇ လႆႈငိၼ်း ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈႁဝ်းၶႃႈဝႃႈ လႆႈငိၼ်းၾၢႆႇလဵဝ်ၵူၺ်း မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ သိုၵ်းၼႂ်းတပ်ႉၶဝ် ပွႆႇမၢၵ်ႇလူင်ၸူးၵႂႃႇ တၢင်း ဝၢၼ်ႈသေ ၵႂႃႇတူၵ်းၺႃး တိူဝ်ႉၺႃးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ တီႈဝၢၼ်ႈၵုင်းသႃႇၼၼ်ႉ တၢႆၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸိူဝ်းလႆႈပၢႆႈလႆႈယၢၼ် မႃးယူႇၸွမ်း တီႈလွတ်ႈၽေးၼႆၵေႃႈ ယွၼ်ႉႁိူဝ်းမိၼ်ၵႂႃႇလမ်းယိုဝ်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇငိၼ်းၾၢႆႇလႂ် လႆႈငိၼ်းလႆႈႁူႉဝႃႈ ၾၢႆႇတၢင်းႁိူဝ်းမိၼ်ၵူၺ်း ပေႃးဢဝ်ငဝ်းလၢႆးမၼ်းဝႃႈတႄႉ ပႆႇတိုၵ်းတႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ မၼ်းၵေႃႈပဵၼ် လွင်ႈဢၼ် ယူႇတီႈသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ် မႆႈၸႂ်သေၵေႃႈ ဢဝ်ႁိူဝ်းမိၼ်သေ လမ်းႁႃယိုဝ်း ၸွမ်းထိူၼ်ႇၸွမ်းၶိူဝ်းႁဵတ်း ၼၼ်ၵူၺ်း။

ထၢမ် – လႆႈႁူႉဝႃႈ ဝၢၼ်ႈလႆႈႁၢမ်းၵႂႃႇလၢႆဝၢၼ်ႈ။

တွပ်ႇ – ဝၢၼ်ႈႁၢမ်းတႄႉၵေႃႈ ဢမ်ႇဝႃႈၼင်ႇၵဝ်ႇၶႃႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ၵႂႃႇၵႂႃႇမႃးမႃးၵေႃႈမီး ၵၢင်ဝၼ်းမိူဝ်းပႂ်ႉတူၺ်းႁိူၼ်း တူၺ်း ယေးသေ ၵၢင်ၶမ်ႈသမ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈမႃးသေႃႉယူႇ တီႈဢၼ်လွတ်ႈၽေးၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈပေႃးႁၢမ်းတႄႉ ဢမ်ႇမီး ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ပၢႆႈမႃးတင်းၼမ်တႄႉၵေႃႈတေမီးယူႇ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ တီႈၵျွင်းမိူင်းတဵမ် တေမီးယူႇ 456 ၵေႃႉ တႃႇ 7 ဝၢၼ်ႈ။ ဝၢၼ်ႈဝဵင်းၸူင် 264 ပၢႆ တႃႇ 7 ဝၢၼ်ႈ။ ၵျွင်းတႃႈယၢဝ် 871 ၵေႃႉ တႃႇ 7 ဝၢၼ်ႈ။ တီႈၵျွင်းမၢၵ်ႇၶီႈၼူ 574 ၵေႃႉ တႃႇၵူၼ်း 5 ဝၢၼ်ႈ။ ပေႃးတူၺ်းဝၢၼ်ႈမၼ်းတႄႉၵေႃႈ ၼပ်ႉႁူဝ် 10 ဝၢၼ်ႈမၼ်းၶႃႈယဝ်ႉ ဢၼ်လႆႈႁၢမ်းဝႆႉယူႇၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉ။ ၶၢဝ်းၼႆႉသမ်ႉ ပဵၼ် ၶၢဝ်းသွမ်ႈၼႃး ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးႁဝ်း ၸႂ်တိတ်းၸႂ်ႁွႆႈယူႇၵေႃႈမီးတင်းၼမ်။

လိူဝ်ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈသိုၼ်းယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈၼၼ်ႉ တီႈမိူင်းယၢင်း ဢၼ်ပူၼ်ႉဝၢၼ်ႈတႃႈယၢဝ်ၵႂႃႇၼၼ်ႉ မီးၵူၼ်းၸုမ်းၼိုင်ႈ ၶဝ်ႈ မႃးယိုဝ်း ႁူဝ်ၼႃႈပျီႇတူႉၸိတ်ႉ လႆႈလူႉတၢႆၵႂႃႇၼၼ်ႉ တီႈၼၼ်ႈတႄႉၵေႃႈ ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ လႆႈပၢႆႈလႆႈၼီႈတႄႉ ဢမ်ႇပႆႇလႆႈငိၼ်းၶႃႈ။

ထၢမ် – ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းသမ်ႉ မီးဝႆႉလၢႆတီႈ။

တွပ်ႇ – တေမီးယူႇ 5 တီႈၶႃႈ။

ထၢမ် – ၶဝ်ပၢႆႈၵႂႃႇယူႇတီႈလႂ်လၢႆလၢႆ။

တွပ်ႇ – တီႈၵျွင်းမၢၼ်ႈသူႈႁဝ်း မီးယူႇႁူဝ်ၵူၼ်း 265 ၵေႃႉ။ သဵၼ်ႈသၢႆမၢႆဢၼ်ၵူၼ်းမႃးသေႃႉယူႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဝၼ်းၼိုင်ႈ လႄႈ ဝၼ်းၼိုင်ႈမၼ်းဢမ်ႇတႅတ်ႈတေႃး ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ဢွင်ႈတီႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈၼိုင်ႈလႄႈ တီႈၼိုင်ႈ ၸမ်ၵၼ်ယူႇ 4-5 လၵ်း 7-8 လၵ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ၶိုၼ်းၵႂႃႇမႃးၵေႃႈမီး သဵၼ်ႈမၢႆတႄႉ ၸိူင်ႉၼင်ႇလႆႈဝႃႈ ဝၼ်းလႄႈဝၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇမိူၼ် ၵၼ် ဢၼ်ယွမ်းၵႂႃႇၵေႃႈမီး ဢၼ်တိူဝ်းၵႂႃႇၵေႃႈမီး ဝႃႈၼႆၶႃႈဢေႃႈ။ ပဵၼ်ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်း ၵမ်ႈၼမ်ၶႃႈယဝ်ႉ ဢၼ်မႃး သေႃႉယူႇ 5 တီႈၼႆႉ။ 1) ၵျွင်းမၢၼ်ႈသူႈ၊ 2) ၵျွင်းမၢၵ်ႇၶီႈၼူ၊ 3) ၵျွင်းမိူင်းတဵမ် လႄႈ 4) ဝဵင်းၵျူင်၊ 5) ၵျွင်းလူင် တႃႈယၢဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ထၢမ် – ၶဝ်ႁူပ်ႉထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇသင်။

တွပ်ႇ – ထုင်းၸၢမ်ႇမၼ်းၶႃႈဢိူဝ်ႈ လွင်ႈဢၼ်လူဝ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ လူဝ်ႇၽႃႈသိူဝ်ႇ၊ ၽႃႇၽႅၼ်ႇ၊ ၽႃႈၼွၼ်း၊ ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်း ၵိၼ်၊ လွင်ႈမိုဝ်ႉ လွင်ႈႁုင် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တီႈဢၼ်မီးၼႂ်းဝဵင်းတႄႉၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႃးလႆႈမႆႈၸႂ် ပီႈၼွင်ႉ ဢၼ်ၸိူဝ်းမႃးလူႇ မႃး ယိုၼ်ႈၵေႃႈမၼ်းမီးၼမ် မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ဢၼ်ၵႂႃႇၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းလူင်သေ ၵႆဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈႁဝ်းၶႃႈ မွၵ်ႈ 10 လၵ်းပၢႆ ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸိူဝ်းပီႈၼွင်ႉဢၼ်ၵႂႃႇလူႇတႄႉ မၼ်းၵေႃႈမီးယူႇၶႃႈ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇပေႃးၼမ်လိူဝ်တၢၼ်ႇ ၼႂ်းဝဵင်း။

တၢင်းၵႂႃႇဝၢၼ်ႈတႃႈယၢဝ် သမ်ႉလႆႈၵႂႃႇၸွမ်းၼႂ်းထိူၼ်ႇ ယဝ်ႉၵေႃႈ သမ်ႉႁၼ်တပ်ႉ သိုၵ်းၶဝ်ၵႂႃႇၵႂႃႇမႃးမႃးပႂ်ႉႁႄႉသေ တွင်ႈထၢမ်လႄႈ ႁႂ်ႈပေႃးမီးၸဝ်ႈတႃႇၼ ၵႂႃႇလူႇၵႂႃႇတၢၼ်းၵေႃႈ မၼ်းဢမ်ႇမီးၼမ် ဢမ်ႇ ပေႃးႁတ်းၵႂႃႇၵၼ်။ တီႈၵျွင်း လူင်တႃႈယၢဝ်ၵေႃႈ ၵူၼ်းတဵမ်ႁႅင်းၼႃႇဢႃးလႃးလႄႈ လွင်ႈယူႇ လွင်ႈၵိၼ် လွင်ႈၼွၼ်း ၵေႃႈယၢပ်ႇ။ ၽႃႈၽႅၼ်ႇဢၼ် ၸုမ်းမဵတ်ႉတႃႇၽွၼ်ႊတေႊသျိၼ်းၶဝ် မိူဝ်းလူႇပၼ်ၵေႃႈ လႆႈႁၼ်ယူႇ မိူဝ်ႈ ဝႃးတႄႉ။

ထၢမ် – တၢင်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇသမ်ႉ မီးၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၼႂ်းဝဵင်းလႂ်/ တီႈလႂ်လၢႆလၢႆၽွင်ႈ။

တွပ်ႇ – မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵူတ်ႉၶၢႆ၊ သႅၼ်ဝီ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းဢဝ်ၶၢဝ်ႇၶဝ်လႄႈသင် ၵူၼ်းၸွႆႈၵူၼ်းထႅမ်ၵေႃႈ ပႆႇၸၢင်ႈၵႂႃႇ ၶၢဝ်းၼႆႉၵေႃႈတိုၵ်ႉလႆႈငိၼ်းသဵင်ၵွင်ႈယူႇ ဝႃႈၼႆလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း ဢၼ်တိုၵ်ႉၶမ်ဝႆႉယူႇ ၵေႃႈမီး။ ဝဵင်းလႂ် ႁူဝ်ၵူၼ်း မီးၵႃႈႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပႆႇၸၢင်ႈ ႁုပ်ႈလႆႈသၢႆမၢႆတႅတ်ႈတေႃး။

Photo by – SHAN/ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈလႃႈသဵဝ်ႈ

ထၢမ် – ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉ ၸွင်ႇတေၸၢင်ႈၵႂႃႇထႅင်ႈၶၢဝ်းယၢဝ်း။

တွပ်ႇ – ၶႂ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ၶၢဝ်းယၢဝ်း တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။ ၵွပ်ႈၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလၼ်ႇ တိုၵ်းၼႂ်းဝဵင်းလႄႈ လႆႈဢဝ် လိုဝ်းႁူင်ၵႂႃႇၶႃႈ။ ဢၼ်ၵူႈၵေႃႉလႆႈႁူႉလႆႈႁၼ်ၵၼ်ယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈပဵၼ်ၽူႈတၢင်တူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းၵႆႉႁူပ်ႉထူပ်း တႄႉပၢင်တိုၵ်းၼိုင်ႈပွၵ်ႈ ဢမ်ႇပူၼ်ႉၼိုင်ႈဝူင်ႈၶႃႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းထုင်ႉလႃႈသဵဝ်ႈ မိူင်းယေႃ၊ မိူင်းၵႅတ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၵ်ႉၵႆႉလႆႈငိၼ်းသဵင်ၵွင်ႈယူႇ။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉႁႂ်ႈႁၢႆၵႂႃႇငၢႆႈငၢႆႈလူမ်လူမ်တႄႉ တေပႆႇၸၢင်ႈၶႃႈယူဝ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ ႁၼ်ထိုင် ၸိူင်ႉၼၼ် ၵွပ်ႈၸိူင်ႉၼၼ်လႄႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈပီႈၼွင်ႉႁဝ်းၶဝ် ၾၢင်ႉယူႇ ၾၢင်ႉၵိၼ်။ တႃႇၸမ်ၸႂ်ၵၼ်တႃႇၸွႆႈထႅမ်ၵၼ်လႆႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ ၵေႃႈဝူၼ်ႉယူႇ ၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်း။

ထၢမ် – လၢႆးၵႄႈလိတ်ႈဢၼ်လီတီႈသုတ်းသမ်ႉ မီးသင်ၽွင်ႈ။

တွပ်ႇ – မၼ်းယူႇတီႈၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸိုင်ႈမိူင်းတေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ ၸိူဝ်းဢၼ်ပဵၼ် ၾၢႆႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈလႄႈသင်၊ ၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်း လႄႈသင် ထုၵ်ႇလီယွၼ်ႇယၢၼ်းတေႃႇ ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ သမ်ႉဢုပ်ႇယူႇ၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉႁႅၼ်းသိုၵ်းလူင်လေႃႇတိုၵ်း၊ လေႃႇၶဝ်ႈ၊ လေႃႇမႅပ်ႇ၊ လေႃႇငႅၼ်းၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ ၸၢင်ႈႁဵတ်း ႁႂ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸႂ်လမ် ဝူၼ်ႉၵႃႈပွင်ႇၵႃႈပဵၼ်သေ ၽိုတ်ႉၶဝ်ႈ မႃးၼႂ်းၶူးၼႂ်းဝဵင်း၊ ပေႃးၽိုတ်ႉၶဝ်ႈမႃးၵေႃႈ မၼ်းမႃးတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈပီႈၼွင်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ ထုၵ်ႇလီႁၢင်ႈႁႅၼ်း ဢုပ်ႇၵုမ် ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ႁႂ်ႈမၼ်းပေႃး တႅၵ်ႇလႅင်း ႁႂ်ႈပေႃးလႆႈၶေႃႈတူၵ်းလူင်း၊ ႁႂ်ႈပေႃးလႆႈၸၢင်ႈၵိုတ်းတိုၵ်းဢဝ်ငမ်းယဵၼ်လႆႈ။ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ ၶႂ်ႈဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ်။

မၼ်းပဵၼ်ယွၼ်ႉ ပၢင်တိုၵ်းၼႆသေတႃႉ တေႃႈလဵဝ်သမ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈသိုၵ်းတေႃႇသိုၵ်း ယိုဝ်းၵၼ်ၼႂ်းထိူၼ်ႇၼႂ်းၶိူဝ်း။ ၼင်ႇ ႁိုဝ် တေပဵၼ်မႃးလၢႆးႁုၵ်းႁၢႆႉၼႆႉမၼ်း ယူႇတီႈၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈလႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ။ ၵွပ်ႈၶဝ်ၵုမ်ႇပိၼ်ႇ ၵုမ်ႇ လိင်ႉ။ တႃႇဢုပ်ႇႁႂ်ႈပေႃးတူၵ်းလူင်း ၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်၊ ႁႂ်ႈပေႃးလႆႈလႄႈ ငမ်းယဵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ ထိူင်းၼႃႇ လွၵ်းလိင်ႉ ပရိယႄႇၶဝ်မီးၸိူင်ႉႁိုဝ် ၾၢႆႇၼိုင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ ဢဝ်ငမ်းယဵၼ် ၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉ ပွႆႇသိုၵ်းမိူဝ်းထူဝ်း ႁွၼ်ႈထဝ်ႇသွၵ်ႈတဝ်ၸွမ်း ထိူၼ်ႇၸွမ်းၶိူဝ်း။ ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ် ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵေႃႈဝူၼ်ႉၵႅပ်ႈၵိၼ်း၊ မႃးႁဵတ်းပဵၼ်လၢႆးႁုၵ်းႁၢႆႉ မႃးယႃႉၶူဝ်၊ ယႃႉတၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တင်းသွင်ၾၢႆႇ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းတုၵ်ႉၶယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႄႉ။

ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ တေႁဵတ်းႁိုဝ် ဢဝ်လၢႆးလီ ၵႄႈလိတ်ႈဢုပ်ႇၵုမ် တူၵ်းလူင်းၵၼ် ၽႂ်ၶႂ်ႈလႆႈၸိူင်ႉႁိုဝ်၊ ၽႂ်ၶႂ်ႈပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်တႄႉ တႄႉ။

ဢဝ်လၢႆးႁုၵ်ႉႁၢႆႉသေ လေႃႇတိုၵ်းၵၼ်ႁႂ်ႈပေႃးမူၺ်ႉၼႆ မၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ မၼ်းတေလႆႈဢဝ်လၢႆးဢုပ်ႇ ၵၼ်ၼိူဝ်ၽိူၼ်သေ ႁႂ်ႈမီးလွင်ႈတူၺ်းတေႃႇၼႃႈၵူၼ်းမိူင်း ႁဵတ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၵႂႃႇၼႆ ၸင်ႇတေပဵၼ်ၶေႃႈတွပ်ႇဢၼ်လီ ၵႂႃႇ။

ထၢမ် – ၶၢဝ်းပၢင်တိုၵ်းၸိူင်ႉၼႆ ႁူင်းႁဵၼ်းတင်းမူတ်းလႆႈဢိုတ်းယင်ႉဝႆႉ လၢႆႁူင်းႁဵၼ်း။

တွပ်ႇ – ႁူင်းႁဵၼ်းၸွမ်းဝၢၼ်ႈ ပေႃးၵူၼ်းမိူင်းပၢႆႈၵေႃႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၵေႃႈၵႃႈတေလႆႈဢိုတ်းယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇၼႂ်းဝဵင်းၸိူဝ်းၼႆႉ တႄႉၵေႃႈ မၢင်တီႈၵေႃႈ ပိၵ်ႉ မၢင်တီႈၵေႃႈဢမ်ႇပိၵ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ တင်းလၢဝ်ႇၵၢႆး ၵူတ်ႉၶၢႆၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉၵေႃႈ ပႆႇၸၢင်ႈပိုတ်ႇ လႆႈလၢင်းလၢင်း ပေႃးဢမ်ႇမီးႁူင်းႁဵၼ်းပိုတ်ႇၵေႃႈ ပၢႆးပၺ်ၺႃႁူႉတေယူပ်ႈယွမ်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ပၢႆးယူႇလီ၊ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးလႄႈ ၵၢၼ်ႁႃလဵင်ႉတွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၵေႃႈ တေႁူပ်ႉ လွင်ႈယၢပ်ႇၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း