ၸဝ်ႈပၢႆးမေႃၶဝ် ၵႆႉဢွၼ်ၵၼ်ၼပ်ႉၸႅင်ႈၼႄၸမ်း ပိူင်ၾၢင်ၽွတ်ႈတင်ႈၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ ပဵၼ်သၢႆၸႂ်လၵ်းမိူင်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈတၢင်းမၼ်းၸိုင် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ပိူင်ၾၢင်လွင်ႈၽွတ်ႈတင်ႈၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ တႅပ်းတတ်း တူၵ်းလူင်းပၼ် ႁၢင်ႈၾၢင်လႄႈ ပိူင်ၾၢင်တင်းသဵင်ႈတင်းလူင် ၶွင်လၵ်းမိူင်းတင်းယူင်ႉတင်းဢၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈၸမ်း ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၵဵဝ်ႇၵွင်ႉၵၼ်ဝႆႉတင်း ဢၼ်ဝႃႈ တီႈၵၢၼ်ပူၵ်းတင်ႈၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ တေဢဝ် “ပိူင်ၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ်လဵဝ်”သေ ပူၵ်းတင်ႈႁိုဝ်၊ ဢမ်ႇၼၼ် တေဢဝ် “ပိူင်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်”သေ ပူၵ်းတင်ႈႁိုဝ်ၼၼ်ႉ ၵမ်းသိုဝ်ႈဝႆႉယဝ်ႉ။
ပေႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း လွင်ႈၽွတ်ႈတင်ႈၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းပိူင်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်သေပူၵ်းတင်ႈဝႆႉၼၼ်ႉၸိုင် တေလႆႈႁၼ်လွင်ႈၶွင်ႈၶမ် ဢၼ်ဝႃႈတေႁဵတ်းႁိုဝ် ပူၵ်းတင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်၊ တေႁဵတ်းႁိုဝ်ၸႅၵ်ႇၽႄယိပ်းၸႂ်ႉ ဢႃႇၼႃႇ ၼႂ်းၵႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် လႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸႄႈမိူင်းၶဝ် (လွင်ႈၸႅၵ်ႇၽႄဢႃႇၼႃႇ) ၼႆယဝ်ႉ။
ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ သမ်ႉတေမီးထႅင်ႈဢၼ်ဝႃႈ တေႁဵတ်းၽွတ်ႈတင်ႈၸႄႈမိူင်းၶဝ်၊ သမ်ႉတေဢဝ်ဢႃႇၼႃႇ ၸိူင်ႉႁိုဝ်သေ ယိုၼ်ႈမႅင်ႇၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼၼ်ႉၽွင်ႈယဝ်ႉ။ တီႈပိူင်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇၼႆႉ လွင်ႈၸႅၵ်ႇၽႄ ဢႃႇၼႃႇ (Division of Powers) ၼႂ်းၵႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် (လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသုၼ်ၵၢင်) လႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸႄႈမိူင်းၶဝ် တေလႆႈပိုတ်ႇပၢင်ႇထၢင်ႇၸႅင်ႈၵူၺ်းသေဢမ်ႇၵႃး တေလႆႈယိုၼ်ႈမႅင်ႇပၼ် ဢႃႇၼႃႇသုၼ်ႇၸတ်းပွင်ႁင်းၶေႃ တီႈၸႄႈမိူင်းၶဝ်တဵမ်တဵမ်ထူၼ်ႈထူၼ်ႈၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ်ၸႄႈမိူင်းၶဝ် ၵူႈၸႄႈမိူင်း သမ်ႉပေႃးတေၸၢင်ႈယိပ်းၸႂ်ႉဢႃႇၼႃႇႁႅင်းပွင်တင်းသၢမ်ၾၢႆႇ လႆႈထၢင်ႇႁၢင်ႈၼၼ်ႉ ၸႄႈမိူင်းၶဝ်တေလႆႈမီးသုၼ်ႇႁႅၼ်းတမ်းလၵ်းမိူင်း ၸႄႈမိူင်းၽႂ်မၼ်းႁင်းတူဝ်ၵဝ်ႇၶေႃၶေႃ တင်းထၢင်ႇႁၢင်ႈၸွမ်းၼင်ႇ လၵ်းမိူင်းႁႅၼ်းတမ်းဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ပူၵ်းတင်ႈဝႆႉ ၸွမ်းၼင်ႇလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တႄႇဢဝ်ယၢမ်းဢၼ်လႆႈသဝ်းၶေႃ တေႃႇထိုင်ဝၼ်းၸင်ႇၼႆႉ ပႆႇၵႄႈလိတ်ႈလႆႈ လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈ ၵၢၼ်ၸႅၵ်ႇမႅင်ႇဢႃႇၼႃႇ ၼႂ်းၵႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် လႄႈ ၸႄႈမိူင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၶဝ်ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈတူၵ်းလွၵ်းတူၵ်းပိူင်ၵွၼ်ႇ။ ပိူဝ်ႈဝႃႈဢမ်ႇပၼ်သုၼ်ႇႁႂ်ႈၸႄႈမိူင်းၶဝ် ႁႅၼ်းတမ်းၸတ်းပွင် ႁင်းၶေႃလႄႈ လႆႈပဵၼ်သိုၵ်းၵၢင်မိူင်း လၢမ်းယူႇႁိုင်ပီမိူင်း (60)ပၢႆယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် တိုၵ်ႉတေလႆႈသိုပ်ႇယိုၼ်ႈယွၼ်း သုၼ်ႇလႆႈၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်လႄႈ သုၼ်ႇၸတ်းပွင်ႁႅၼ်းတမ်းႁင်းၶေႃၼၼ်ႉထႅင်ႈ ၸိူင်ႉၼၼ်ယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈပၢႆးမေႃၶဝ်တႄႉလၢတ်ႈဝႃႈ လွင်ႈၵပ်ႉၵိၼ်းတင်းသဵင်ႈတင်းလူင် ဢၼ်မိူင်းမျႅၼ်ႇမႃႇလႆႈထူပ်းယူႇၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈလၵ်းမိူင်းသေ ပဵၼ်မႃး (Constitutional Crisis) ၼႆယဝ်ႉ။
ၶေႃႈမုလ်း ဢဝ်မႃးတီႈပပ်ႉ “ပိူင်ၾၢင် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈ” ဢၼ်သလၢႆးလျႅင်ႇမူင်း သႃၶူင်းတႅမ်ႈ။ ၵၢၼ်ႈသႅင်ဢၢႆႈၽွင်း ပိၼ်ႇတႅမ်ႈၾၢႆႇတႆး
ၶေႃႈမုလ်း – ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မၢႆ 010, October 2018
