Tuesday, March 19, 2024

ယႃႈမႃႉလုၵ်ႉတီႈလႂ်မႃး ၵွပ်ႈသင်လႄႈႁွင်ႉယႃႈမႃႉ?

Must read

Photo by – SYN/ ယႃႈမဝ်းၵမ်

ၾၢင်ႁၢင်ႈယႃႈမႃႉ
ယႃႈမႃႉၼႆႉၾၢင်ႁၢင်ႈမၼ်းပဵၼ်မဵတ်ႉသႅၼ်းလဵၵ်ႉ ၵူမ်မူၼ်း-ၽႅပ်ႉ ဝႆႉ။ မီးသဵၼ်ႈၽႃႇသုၼ်ၵၢင်မွၵ်ႈ 6-8 မိလ်လိမဵတ်ႉ၊ တၢင်းၼႃမွၵ်ႈ 3 မိလ်လိမဵတ်ႉ၊ ၼမ်ႉၼၵ်းမွၵ်ႈ 80-100 မိလ်လိၵရမ်ႊ။ မီးသီလၢႆလၢႆသႅၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ သီမၢၵ်ႇၸွၵ်း၊ သီသဝ်ႈ၊ သီၶွင်ႇ၊ သီၶွင်ႇၵမ်ႇ၊ သီလိူင်သဝ်ႈ၊ သီလိူင်လႄႈသီၶဵဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ယႃႈမႃႉၼႆႉ-ဢိင်းၵလဵတ်ႈႁွင်ႉလၢႆၸိုဝ်ႈ- wy, Item, crystal meth, meth, crystal, Shabu, batu, de-meth, tina, peed dexedrine, dexies, dex, shad, go-ee, glass, paste, oxblood, crank glass တင်း base ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈႁွင်ႉ။

- Subscription -

မိၵ်ႈမၢႆၵၢၼ်ၵႃႉမၼ်းမီးလၢႆလၢႆပိူင် မိူၼ်ၼင်ႇႁၢင်ႈႁူဝ်မႃႉ၊ တူဝ်လိၵ်ႈ 99, m, M, PG, WY , ႁၢင်ႈလၢဝ်၊ ႁၢင်ႈလိူၼ်လွင်ႈ၊ 888, R20, 111 (ၼိုင်ႈသၢမ်တူဝ်)၊ 37 (မီး 3-4 သႅၼ်း) ၼႂ်းၼၼ်ႉပႃး 37 ၵႅမ်ႈလွၵ်း၊ 37 ၵႅမ်ႈပူမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ၽႄႈၼမ်လၢႆၼႂ်း ၸိုင်ႈမိူင်း ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်သေ ဢၼ်ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈလၢႆၾၢႆႇ ၵႆႉတီႉၺွပ်းလႆႈ၊ ဢၼ်ၽဝ်ပႅတ်ႈၼႂ်းဝၼ်း သၢၼ်ၶတ်းယႃႈမဝ်းၵမ်လုမ်ႈ ၾႃႉ June 26 ဝၼ်းၵူႈပီၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ်မိၵ်ႈ WY ။

ယႃႈမႃႉဢဝ်ထၢတ်ႈသင်ႁဵတ်း၊ ၸႂ်ႉတႃႇယူတ်းယႃသင်?။
ယႃႈမႃႉၼႆႉ ပဵၼ်သႅၼ်းယႃႈမဝ်းၵမ် ဢၼ်ပႃးထၢတ်ႈဢႅမ်ႊၾေႊတႃႊမိၼ်ႊ (Amphetamines) ၼမ်။ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ယၢမ်ႈဢဝ်ၸႂ်ႉ ႁဵတ်းယႃႈယႃယူတ်းယႃတၢင်းပဵၼ်မႃးၽွင်ႈ၊ မိူၼ်ၼင်ႇယူတ်းယႃၵူၼ်းၸပ်း တၢင်းပဵၼ် ငဝ်လပ်းၵႂႃႇလူၺ်ႈဢမ်ႇႁူႉၼိူဝ်ႉႁူႉတူဝ် (Narcolepsy) ၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းလူၼ်းပူၼ်ႉတီႈ/ တိၼ်လူၼ်းမိုဝ်းၶၼ်း ဢမ်ႇမေႃယူႇမေႃသဝ်း၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈတင်ႈ ၸႂ်လႄႈသမႃႇထိၼႂ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်း (Attention Deficit Disorder) လႄႈၵူၼ်းၸိူဝ်း ၶႂ်ႈလူတ်းၼမ်ႉၼၵ်းၶဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မိူဝ်ႈလဵဝ် သူင် ၵၼ်ဢဝ်မႃးၸႂ်ႉတိုဝ်းၽႄႈတိူၼ်းၼမ်တႄႉတႄႉ-ၼႆယဝ်ႉ။

ယႃႈမႃႉလုၵ်ႉတီႈလႂ်မႃး?။
ယႃႈမႃႉၼႆႉမီးမႃးလႆႈမွၵ်ႈပၢၵ်ႇပီပၢႆယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပၢၼ်သိုၵ်းလုမ်ႈၾႃႉပွၵ်ႈ 2 ၼၼ်ႉ ၽူႈၵတ်ႉၶႅၼ်ႊပၢႆႊသႅၼ်ႊ မိူင်းၵျိူဝ်ႊမၼီႊ တႄႇ ၶူင်သၢင်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ဢဝ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းထႅင်ႈႁႅင်းၸႂ် ႁတ်းႁၢၼ်လႄႈ ႁႂ်ႈမီးလွင်ႈဢူတ်းယိူၼ်ႉၵၼ်ႈၼမ်ၼမ် ပိူဝ်ႈတႃႇၵေႃႉသိုၵ်းၵေႃႉ ႁၢၼ် ၸိူဝ်းယူႇၼႃႈသိုၵ်း ၶဝ်ႈပၢင်တိုၵ်း။ လၢမ်းၶၢတ်ႈၵၼ်ဝႃႈမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၸႂ်ႉယႃႈမႃႉမွၵ်ႈ 72 လၢၼ်ႉမဵတ်ႉ။ ဝၢႆးသိုၵ်းလုမ်ႈၾႃႉပွၵ်ႈ သွင် ယဝ်ႉတူဝ်ႈယဝ်ႉ ယႃႈမႃႉတႄႇၽႄႈလၢမ်းၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းမႃး။ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ ယႃႈမႃႉသႅၼ်း ဢၼ်ၽႄႈတိူၼ်းၼမ်လၢႆ ပဵၼ် သႅၼ်းဢၼ်မီးမိၵ်ႈမၢႆ ႁၢင်ႈႁူဝ်မႃႉ တင်းသႅၼ်းဢၼ်မီးတူဝ်လိၵ်ႈဝႃႈ LONDON တွၵ်ႇၵိုၵ်းဝႆႉၼိူဝ်မဵတ်ႉယႃႈ ပဵၼ်မိၵ်ႈမၢႆၵၢၼ်ၵႃႉ။ ၸၢင်ႈပဵၼ်ယွၼ်ႉမိၵ်ႈမၢႆဢၼ်ၼႆႉသေ ၸင်ႇပဵၼ်ၸပ်းၸိုဝ်ႈမႃးဝႃႈ “ယႃႈမႃႉ”ၼႆယဝ်ႉ။

မိူင်းဢၼ်တႄႇႁဵတ်းဢွၵ်ႇၸႂ်ႉတိုဝ်းယႃႈမႃႉၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းထႆး။ ပေႃးၵူၼ်းတိတ်းၸပ်းယိၼ်ႉမၼ်းယဝ်ႉ ပေႃးၵိၼ်ၼမ်/ႁိုင်မႃး၊ ၵိၼ်ၼမ်ႉလူၼ်ႉပူၼ်ႉလိူဝ်မႃးႁိုင် ၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉသဵၼ်ႈဢဵၼ်ဢွၵ်းဢေႃ ၸၢင်ႈယဵၼ်းပဵၼ်မိူၼ်ၵူၼ်းယွင်ႇမႃးလႄႈ မိူဝ်ႈပီ 1996 ၼၼ်ႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပိၼ်ႇလၢႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈယႃႈယွင်ႇယႃႈမႃႈ “ယႃးၿႃႉ” (Yaba: crazy drug or madness drug) ၼႆမႃး။

လွင်ႈဢၼ်ၸပ်းၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ယႃႈမႃႉ”ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈဝႃႈ- မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်ယွၼ်ႉ ပိူၼ်ႈဢဝ်လဵင်ႉမႃႉ ပိူဝ်ႈတႃႇထႅမ်ႁႅင်းႁႂ်ႈမႃႉၶႅင်ႇ လႅၼ်ႈၽၢႆလႅၼ်ႈဝႆးလႄႈ ၼူၵ်ႇတိုဝ်၊ ဢမ်ႇမေႃႁိူဝ်ႉမေႃဢူၼ်ႈ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈဝႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇႁႂ်ႈၵတ်ႉ ၶႅၼ်ႇမိူၼ်မႃႉ၊ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၵ်းလႆႈ၊ ၵႆႉႁဵတ်းၵၢၼ်၊ ဢမ်ႇၶႂ်ႈလပ်းၶႂ်ႈၼွၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ၵူၼ်းၸင်ႇၸႂ်ႉတိုဝ်းၵၼ်မႃး- ၼႆၵၼ် ယဝ်ႉ။

ယႃႈမႃႉၼႆႉ ပဵၼ်ယႃႈမဝ်းၵမ် သႅၼ်းဢၼ်မီးထၢတ်ႈဢႅမ်ႊၾေႊတႃႊမိၼ်ႊ (Amphetamine) ဢၼ်ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇပၢႆႊသႅၼ်ႊ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵျိူဝ်ႊမၼီႊ ၸိုဝ်ႈဢေႊတေႊလီႊၼူဝ်ႊ (Edeleno) ၶူင်သၢင်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃးမိူဝ်ႈၼႂ်းပီၶရိတ်ႉ 1887 ။ သိုပ်ႇမႃးၼႂ်းပီ 1888 ၸဝ်ႈပၢႆႊသႅၼ်ႊ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵျပၢၼ်ႇ ဢိင်ဢဝ်ၸိူဝ်ႉၽၼ်း/ ၶူးလၢႆးၼႆႉသေ ၶူင်သၢင်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇလႆႈထႅင်ႈၸိူဝ်ႉၽၼ်း မဵတ်ႊဢႅမ်ႊၾေႊတႃႊမိၼ်ႊ (Methamphetamine) ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉႁႅင်းလိူဝ်သေသႅၼ်း ဢႅမ်ႊၾေႊတႃႊမိၼ်ႊ -ၼႆယဝ်ႉ။

လၢႆးၵိၼ်ယႃႈမႃႉ
လွၵ်းလၢႆးၵိၼ်မၼ်းၸမ်း- ၸႂ်ႉၵိၼ်ၵမ်းသိုဝ်ႈ၊ သႂ်ႇၼႂ်းၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်သေၵိၼ်၊ ၵမ်ႈၼမ်ၶိုတ်ႈပဵၼ်ၽွင် သႂ်ႇၼႂ်းၸေႈငိုၼ်း သေ ဢဝ်ၾႆးႁုမ်း ၸႂ်ႉလွတ်ႇသုတ်ႇဢဝ်ဢၢႆမၼ်း ၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းတူဝ်ၶိင်း၊ လုတ်ႇတင်းမေႃႈယႃႈၼမ်ႉ၊ ၶူတ်ႇ/တဝ်ႈၼမ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ငဝ်းလၢႆးယႃႈမႃႉ မိူင်းထႆး-မိူင်းတႆး
ယႃႈမႃႉ ပဵၼ်ယႃႈမဝ်းၵမ်သႅၼ်းၼိုင်ႈ ဢၼ်သူႇ/ၸႂ်ႉ/ၵိၼ်ယဝ်ႉ ၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်းယိၼ်ႉမၼ်း၊ မီးၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ်ထႅင်ႈဝႃႈ ယႃႈၵႆႉ၊ ယႃႈယႃႁိူဝ်ႉ၊ ယႃႈၵႄႈငဝ်လပ်း။ ယႃႈမႃႉဢၼ်ၽႄႈလၢႆယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး မိူဝ်ႈလဵဝ်ၵေႃႈ ပဵၼ်သႅၼ်း Methamphetamine ။ မိူင်းထႆး တႄႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ် မီးၽႅၼ်ၵၢၼ်ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ ယႃႈမဝ်းၵမ်မႃးတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။

ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႂ်းမိူင်းတႆး မီးမိူၼ်ၼင်ႇ ယႃႈၾိၼ်ႇလိပ်း၊ ယႃႈၾိၼ်ႇၽိူၵ်ႇ (ၽွင်ၶၢဝ်)၊ ယႃႈမႃႉ၊ ယႃႈဢႆႊသ်၊ ၶႃႊၶူႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ႁၼ်ၽႄႈၼမ်လၢႆ ပဵၼ်ယႃႈမႃႉသႅၼ်းမိၵ်ႈမၢႆ WY ၊ ၵႃႈၶၼ် မိူဝ်ႈ လဵဝ် ငိုၼ်းမၢၼ်ႈၼိုင်ႈႁဵင် သိုဝ်ႉလႆႈထိုင် 4-5 မဵတ်ႉ။ ၶၢဝ်းတၢင်းလၢႆလၢႆပီမႃးၼႆႉ ယွၼ်ႉၵူၼ်းၼုမ်ႇၼႂ်းမိူင်းတႆး ၵိၼ်ယႃႈမႃႉသေ ပဵၼ်ၽေးတုမ်ႉတိူဝ်ႉတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း မႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်း၊ ၼႃႈႁိူၼ်းလူႉၵွႆမႃး၊ ၵူၼ်းယွင်ႇယႃႈမႃႉ ဢဝ်ၽႃႉလိုပ်ႈလမ်းၾၼ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ သေ မီးၵူၼ်းလူႉတၢႆ/ဝၢတ်ႇၸဵပ်းတင်းၼမ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီးမႃး။

ယႃႈမႃႉ (ယႃႈမဝ်းၵမ်)လႄႈၵၢၼ်မိူင်း
ပၼ်ႁႃယႃႈမဝ်းၵမ်မိူင်းမၢၼ်ႈ မိူင်းတႆးၼႆႉ ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵၢၼ်မိူင်း / ၽူႈတူင်ႉၼိုင်သုၼ်ႇလႆႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ထတ်းသၢင်ဝႃႈ- ၾၢႆႇလူင် ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၸႂ်ႉပဵၼ်ၶိူင်ႈမိုဝ်းၵၢၼ်မိူင်းမႃးပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်။ ပေႃးၵမ်ႉထႅမ်ပေႃႇလသီႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ထၢင်ႇႁၢင်ႈၵႃႉ ၶၢႆယႃႈမဝ်းၵမ်လႆႈလွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ။ ပေႃးသၢၼ်ၶတ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႄႉ ထုၵ်ႇဢဝ်ယႃႈမဝ်းၵမ်ပူဝ်ႉသႂ်ႇႁူဝ်သေႁႃတၢင်း ၽိတ်း။ ယႃႈမဝ်းၵမ်ၽႄႈယူႇၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်လၢႆးပွႆႇလၢင်ႉၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၶိူဝ်းၵူၼ်းလၢႆးၼိုင်ႈ ဝႃႈၼႆ။

ၶေႃႈမုလ်း – ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈမၢႆ 009 September, 2018

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း