Friday, March 29, 2024

ပွၼ်းပီမႂ်ႇသွၼ်းၼမ်ႉ ပီ 2019

Must read

ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ
Photo by – Sai Yan Naung/ ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး

“ ၶၼ်တီ ပရမံ တပူဝ် တိတိၵ်ႉၶႃ – ၸႂ်မဵတ်ႉတႃ ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်း ၵတ်းယဵၼ်ႁိၼ်ႉၼွၼ်း” ။ ၼႆႉပဵၼ်ၵႂၢမ်းသွၼ်ပုတ်ႉ ထၶမ်းၸဝ်ႈၵူဝ်းတမ (623 – 543 BC.)။

ၸႂ်ယိူၼ်ႉၵၼ် ပဵၼ်ၸႂ်မဵတ်ႉတႃႇ၊ တူဝ်တြႃး – ၼိူဝ်ႉထမ်းပဵၼ်ၸႂ် ဢတူဝ်းသ။ ၵၢၼ်ဝူၼ်ႉ ၵၢၼ်လၢတ်ႈ ၵၢၼ်ႁဵတ်းပေႃး ဢဝ်ၸႂ်တူဝ်းသ(ၸႂ်လမ်၊ ၸႂ်ႁၢႆႉ၊ ၸႂ်တွပ်ႇၸႃး၊ ၸႂ်သၢႆႈၵိူဝ်ႈ) ဝႆႉပဵၼ်ပိုၼ်ႉထၢၼ်ၸိုင် ဢမ်ႇဢွင်ႇ၊ ဢမ်ႇၸၢင်ႈထိုင်တီႈ လႆႈ။ ၸႂ်တူဝ်းသ မိူၼ်တႃဝၼ်း၊ ၸႂ်မဵတ်ႉတႃ မိူၼ်လိူၼ်မူၼ်း။ ၸႂ် တူဝ်းသ မိူၼ်ၾႆး၊ ၸႂ်မဵတ်ႉတႃ မိူၼ်ၼမ်ႉ- ၼႆဢရိ ယႃၽူႈလီၶဝ် လၢတ်ႈတႅၵ်ႈၼႄဝႆႉ။

- Subscription -

ၽွင်းၼႆႉ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးႁဝ်း ပဵၼ်ၽွင်းႁဵတ်းၵၢၼ်သၢင်ႈၸၢတ်ႈ၊ သၢင်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း။ ၽွင်းသၢင်ႈၸၢတ်ႈ၊ သၢင်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း ၼႆႉ လူဝ်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈသင်ၶူမ်းႁဝ်း(တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းႁဝ်း) ၵႅၼ်ႇၶႅင်မၼ်ႈၼဵဝ်။ ပေႃးတူင်ႇ ဝူင်းၵူၼ်းႁဝ်း ဢမ်ႇၵႅၼ်ႇၶႅင်၊ ဢမ်ႇၼဵဝ်ၼႅၼ်ႈ ႁဝ်းတေဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်သၢင်ႈၸၢတ်ႈ၊ သၢင်ႈဝၢၼ်ႈ မိူင်းလႆႈၼင်ႇၸႂ်ဢၢၼ်း။

ၸိူဝ်းႁဝ်းၵူၼ်းႁၵ်ႉၸၢတ်ႈ၊ ႁၵ်ႉဝၢၼ်ႈမိူင်း၊ ဢၢၼ်းႁႂ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈႁဝ်းမၼ်ႈတဵင်ႈ၊ ဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်း ၵတ်းယဵၼ် ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ တင်းသဵင်ႈ၊ ယႃႇဝူၼ်ႉဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈၶွပ်ႈၼွၵ်ႈဝူင်း။ လူဝ်ႇဝဵၼ်ႉဝႄႈၵၢၼ်ဝႃႈလႃႈ ၵၼ်၊ ၵၢၼ်သေႉၼႄးၵၼ်- “ၵဝ်လႆႈလွင်ႈ မႂ်းဢမ်ႇလႆႈလွင်ႈ၊ ၵဝ်ထုၵ်ႇ မႂ်းၽိတ်း၊ ႁဝ်းၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈ သူ တူၵ်းၶွပ်ႇ၊ ႁဝ်းၵွႆးႁၵ်ႉၸၢတ်ႈ သူပဵၼ်ၵူၼ်းႁၵ်းလင်၊ ႁဝ်းပႆ မႅၼ်ႈတၢင်း သူၵႂင်ဝၢင်ႇဝိူဝ်ႈ” – ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ႁဝ်းယႃႇပေလိုမ်းတူဝ်လွင်ႈဝႃႈၼႂ်းပိုၼ်း- ၵူၼ်းၶိူဝ်းယႂ်ႇ ၸိူဝ်းယၢမ်ႈတင်ႈလႆႈဝၢၼ်ႈမိူင်း၊ ယၢမ်ႈၵေႃႇ သၢင်ႈလႆႈၸိူဝ်ႉ ၸၢတ်ႈမႃးပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင် လႆႈၸူမ်ႁၢႆၵႂႃႇၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ လိူဝ်ၵႃႈၸိုဝ်ႈၵေႃႈ မီးတင်း ၼမ်ၼႆၼၼ်ႉယူႇ။ ၸိူင်ႉၼင်ႇ- ၶိူဝ်းၵူၼ်းမႃးယႃးလႄႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၾိင်ႈငႄႈမႃးယႃး ဢၼ်ၶဝ်ႈလႆႈၵေႃႈ သၢင်ႈ ဝႆႉ(ၼႂ်းယူးရူပ်ႉ)။ ၶိူဝ်းၵူၼ်းပႃးသိယၼ်း လႄႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၾိင်ႈငႄႈသူႊမေးလိယိူဝ်းၶဝ်(ၼႂ်း ဢေးသိယိူဝ်းၼႂ်း)၊ ၶိူဝ်းၵူၼ်းတႂႃးရ ဝိတ်ႉတိယၼ်းလႄႈဝၢၼ်ႈမိူင်း ၾိင်ႈငႄႈပူဝ်ႊသူဝ်ႊမေးတိယိူဝ်း ၶဝ်(ၼႂ်းဢိၼ်ႊတိယိူဝ်း)၊ ၵူၼ်းၶိူဝ်းပိဝ်လႄႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၾိင်ႈငႄႈၶဝ်(ၼႂ်းမိူင်းမွၼ်း)၊ ၶိူဝ်းၵူၼ်းၸၢမ် လႄႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၾိင်ႈငႄႈၶဝ်(ၼႂ်းမိူင်းၵႅဝ်- ဝႅတ်ႉၼၢမ်းပွတ်းၸၢၼ်း)ဢိၵ်ႈတင်း ၶိူဝ်းၵူၼ်းၶွမ်(ၵရွမ်) လႄႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၾိင်ႈငႄႈၶဝ်(ၼႂ်းၵမ်ႊၽူးၶျေး)- ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ
Photo by – Sai Yan Naung/ ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး

လွင်ႈလႆႈလူႉပင်းလႅဝ်ၽွင် လိူဝ်ၵႃႈၸိုဝ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ- ငဝ်ႈငႃႇမၼ်းမႃးတီႈၸႂ်တူဝ်းသ၊ ၸႂ်မႃၼ ဢၼ်ႁၢမ်းၸႂ်ၶၼ် တီ ဢမ်ႇၼၼ်ႁၢမ်းၸႂ်မဵတ်ႉတႃတင်းၼၼ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်ပၢၼ်ၶုၼ်မိူင်းၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် မီးၸႂ်ၶၼ်တီ (မီးၸႂ်ယိူၼ်ႉၵၼ် တေႃႇႁဵတ်ႇၵၢၼ်ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇမီးယူႇ)၊ မီးၸႂ်ၼိဝႃတ (ယွမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ လႄႈၼပ်ႉယမ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်ၽူႈႁူႉၶဝ်) ၼႆၸိူ ဝ်ႉၶိူဝ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈမိူင်းတဵင်ႈၼိမ်၊ ၾိင်ႈငႄႈတင်ႈ ယိုၼ်း။ ပေႃးတူၵ်းမႅၼ်ႈပၢၼ်ၶုၼ်မိူင်းၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ဢမ်ႇမီးၸႂ် ၶၼ်တီမဵတ်ႉတႃ၊ မီးၸႂ်မႃၼသႃႁၢဝ်၊ ဢမ်ႇမီးၸႂ်ၼိဝႃတၼႆၸိုင် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႅၵ်ႇယၢႆႈ၊ ဝၢၼ်ႈမိူင်းသၼ်ႇၶွၼ်း၊ ၾိင်ႈငႄႈ ဢမ်ႇတင်ႈယိုၼ်း။ ႁူႉသိုၵ်းတူဝ်ၵၼ်ၵူႈၵေႃႉသေ ႁႂ်ႈမေႃပဵၼ်ႇပၢႆးဝူၼ်ႉ(mindset)မႂ်ႇၵၼ်သေၵမ်းၼႆ။

ၸၢႆးပိုၼ်ၶမ်း ၽယၵ်ႉဝူင်း

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း