ၵူၼ်းမိူင်း ႁိမ်း 2 ႁဵင် ႁူမ်ႈၵၼ်ပႆတၢင်းၼႄၵၢင်ၸႂ် တီႈၼႂ်းၵၢင်ဝဵင်းပၢင်လွင်း တုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈၵိုတ်း ၶူင်းၵၢၼ် ႁူင်းၸၢၵ်ႈ ထၢၼ်ႇႁိၼ်လႄႈ ၵၢၼ်ၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ် တီႈသီႇၵိပ်ႇ ဝႃႈၼႆ။
ဝၼ်းတီႈ 05/04/2019 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်း ထိုင် 3 မူင်းဝၢႆးဝၼ်း ၵူၼ်းမိူင်း ပွတ်းၸႄႈဝဵင်းလွႆၶေႃ၊ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ၊ တူၼ်ႈတီး၊ ဢွင်ႇ ပၢၼ်းလႄႈ ပၢင်လွင်း ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ ၸုမ်းတူင်ႉၼိုင်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၾၢႆႇႁၵ်ႉသႃ ထိင်းသိမ်းသၽႃႇဝ မိူင်း ပၼ်ႇ Youth, ၵုၼ်ႁဵင် Foundation, Mada Foundation ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူမ်ႈၵၼ် ပႆတၢင်းၼႄၵၢင်ၸႂ် လုၵ်ႉဢဝ်တီႈ သူၼ်ၽုၵ်ႇ သွမ်ႈပၢင် လွင်း ပႆထိုင်ႁူင်းၸၢၵ်ႈပၼ်ႇဢွၵ်ႇၾႆးၾႃႉ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းပၢင်လွင်း ၸႄႈတွၼ်ႈတူၼ်းတီႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ဝႃႈၼႆ။
ပႃႈၼၢင်းသေႃး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈႁူဝ်ၵျွင်း ၽူႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ် လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ တေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ ၼမ်ႉမေႃႇ ႁဝ်း ၵေႃႈႁႅင်ႈ၊ ဢမ်ႇလႆႈၵိၼ်ၼမ်ႉလီ၊ ႁဝ်းတေဢဝ်တီႈလႂ်ၵိၼ်၊ ပူပႃ တူဝ်သတ်းၼႂ်းၼမ်ႉၵေႃႈတၢႆမူတ်း။ ႁဵတ်းၵၢၼ် သင်ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ။ ၵၢင်ၶိုၼ်းမႃးၵေႃႈ သဵင်ၵႃးမေႃး တင်းၶိုၼ်းတင်းၶိုၼ်း ၼွၼ်းဢမ်ႇလပ်းလႆႈ၊ ယူႇၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈ။ ပႃႈၼႆႉ ပဵၼ် တၢင်းပဵၼ် ဢူၵ်းၸဵပ်း/ ၵပ်ႉ ႁိူဝ်ႉ။ ႁႂ်ႈၵိုတ်းပႅတ်ႈႁူင်းၸၢၵ်ႈလႄႈ ၵၢၼ်ၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼႆႉ မၼ်းတုမ်ႉတိူဝ်ႉႁဝ်းၶႃႈၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈတႄႉတႄႉ။ ပေႃးၶဝ်ၵိုတ်းပႅတ်ႈၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ တေလႆႈၵိၼ်ၼမ်ႉလီမႃး၊ လွင်ႈၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ တေ လႆႈလီမႃး” ဝႃႈၼႆ။
ၵဵဝ်ႇၵပ်းႁူင်းၸၢၵ်ႈထၢၼ်ႇႁိၼ် တီႈသီႇၵိပ်ႇၼႆႉသေ ၵူၼ်းမိူင်း တုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈၵိုတ်းယင်ႉမႃးလၢႆပွၵ်ႈ လၢႆၵမ်း ယဝ်ႉ ၵူၺ်းၵႃႈ သိုပ်ႇႁဵတ်းမႃးယူႇ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ဝႃႈၼႆ။
ၸၢႆးၸွမ်ၶိူဝ်း ၵူၼ်းထုင်ႉသီႇၵိပ်ႇ ၽူႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ် လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ ၶွမ်ႊမၼီႊ ဢၼ်မႃးၶုတ်းထၢၼ်ႇ ႁိၼ်ၼႆႉ ၸမ် 20 ပီၶႃႈယဝ်ႉ။ မၼ်းတုမ်ႉတိူဝ်ႉသိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉႁဝ်းမႃးတႄႉတႄႉ ၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃႁဝ်းၵေႃႈႁႅင်ႈ၊ တုမ်ႉ တိူဝ်ႉၸဝ်ႈသူၼ်ၸဝ်ႈၼႃးႁဝ်းတႃႇတေႁဵတ်းၼႃး။ ၼမ်ႉၵိၼ်ၵေႃႈဢမ်ႇလီ ၼမ်ႉမေႃႇႁႅင်ႈ။ တူင်ႈၼႃးဢၼ်ယူႇႁိမ်း ႁူင်း ၸၢၵ်ႈထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼၼ်ႉ ၶဝ်သၢႆႈငိုၼ်းဢိတ်းဢွတ်းသေ ယိုတ်းဢဝ်ၵႂႃႇၵေႃႈမီး မၢင်တီႈၶဝ်ဝႃႈပဵၼ်လိၼ်ႁၢမ်းသေ ၶၢမ်း ၶႂၢၵ်ႈၶဝ်ႈ ၵေႃႈမီးတင်းၼမ် လွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉၸဝ်ႈသူၼ်ႁႆႈၼႃးတႄႉတႄႉ။ ႁဝ်းၶႃႈ တေႁဵတ်းၵိၼ်ၵၢၼ် သင် ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ၸႂ်ယႂ်ႇယူႇတႄႉ ပဵၼ်သူၼ်ႁႆႈၼႃးၶႃႈလူး။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၵိူတ်ႇမႃးၵေႃႈ ၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ထူၺ်ႈၸႂ် ၵပ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇဝႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႃႈ ၵူၼ်းလူင်ၵေႃႈ ပဵၼ်ၼမ်ၶႃႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈၵိုတ်းပၼ် ႁူင်းၸၢၵ်ႈထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼႆႉသေၵမ်း” ဝႃႈၼႆ။
ၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ လိူဝ်သေ ပၼ်ႁႃႁူင်းၸၢၵ်ႈထၢၼ်ႇႁိၼ်တီႈသီႇၵိပ်ႇယဝ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ သီႇပေႃႉ၊ ပၢင်လူင်၊ မိူင်း ၵိုင်၊ ၵျွၵ်ႉမႄး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တိုၵ်ႉမီးၵၢၼ်ၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ် ယူႇတင်းၼမ်။
ႁူင်းၾႆးၾႃႉထၢၼ်ႇႁိၼ်သီႇၵိပ်ႇၼႆႉ တင်ႈယူႇႁိမ်း ဝၢၼ်ႈသီႇၵိပ်ႇ ၸႄႈဝဵင်းပၢင်လွင်း ၸႄႈတွၼ်ႈတူၼ်ႈတီး။ ႁူင်းၵၢၼ် တႄႇပၼ်ႇ မိူဝ်ႈပီ 2001 ၼၼ်ႉသေ လႆႈၸႂ်ႉထၢၼ်ႇႁိၼ် ပၼ်ႇၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈႁူင်းၾႆးၾႃႉၼႂ်းပီ 2005။ ၵၢၼ်ၶုတ်း ထၢၼ်ႇႁိၼ် တီႈသီႇၵိပ်ႇၼႆႉ ၼိုင်ႈဝၼ်းလႂ် ၶုတ်းလႆႈ 2 ႁဵင်တၼ်ႊ ၊ ၸႂ်ႉပၼ်ႇၶိူင်ႈၾႆးၾႃႉႁႅင်း 120 မႄႊၵဝတ်ႉ။ ယူႇတီႈ Company China National heavy Corporation ၸတ်းၵၢၼ်သေမီး the Burmese companies Eden Group လႄႈ Shan Yoma Nagar ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူမ်ႈၵၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈပၼ်ႇၾႆးဝႆႉယူႇ။
