Saturday, April 27, 2024

ၽိူဝ်ႇတေဝၢႆႇပၢၵ်ႇၵွင်ႈၸူးၵၼ်ၼၼ်ႉ တႃႉၵွင်လင်တေႃႇၵၼ်သေဝၢႆႇပၢၵ်ႇၵွင်ႈၸူးၶဵၼ် တေလႆႈႁၼ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ဢၼ်တႄႉ

Must read

Photo by – Hurn Kayang/ ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း

မႂ်ႇသုင် ၵူႈၵေႃႉၵူႈၵူၼ်းၶႃႈ ပီ 2019 လိူၼ်ထူၼ်ႈ 3 (လိူၼ်မၢတ်ႉၶျ်) 25 ဝၼ်း ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ယူႇတီႈတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်း မၢၼ်ႈ ၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇၵႂႃႇတီႈၼေႇပျီႇတေႃႇ လႆႈႁၼ်မီးလွင်ႈလၢၵ်ႇလၢႆး ပိူဝ်ႈတႃႇၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈၶဝ် ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်းလႄႈ ယူႇတီႈၸုမ်းၸၢဝ်းတႆးႁဝ်းၶႃႈ တပ်ႉသိုၵ်း 2 ဢၼ် ဢၼ်ၶဵင်ႈၶႅင်ၵၼ်သေ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ယူႇ ၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်းၼၼ်ႉ တေမီးလွင်ႈတုမ်ႉယွၼ်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ်မႃး ထုၵ်ႇလီႁၢင်ႈႁႅၼ်းၸိူင်ႉႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ တေမႃးတေႃႉတႆႇၶႆႈၼႄ ၵၼ် ပွတ်းဢွၼ်ႇတွၼ်ႈၼိုင်ႈ။

ယူႇတီႈတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်းတေႃႇ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈၶဝ်တင်းမူတ်း တေႃႈလဵဝ် ထိုင်ၵႂႃႇ 3 လိူၼ်သေယဝ်ႉ ပေႃးဝႃႈ လိူၼ်ၼႃႈ လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ဝၼ်းတီႈ 21 ၸိုင် တေတဵမ် 4 လိူၼ် ပေႃးမႃးတူၺ်းယိူင်းဢၢၼ်း ဢၼ်ၶဝ်ၵိုတ်းတိုၵ်းမႃးၼၼ်ႉ ပိူဝ်ႈတႃႇၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ် ဢၼ်ၼိုင်ႈသေတႃႉ တႃႇတေပဵၼ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၵႂႃႇ ၼၼ်ႉသမ်ႉ ၸွင်ႇၶဝ်လႆႈ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းပွင်သၢင်ႈ ဢီႈသင်မႃးတႄႉတႄႉ။ ပေႃးမႃးထတ်းသၢင်တူၺ်း တေႃႉတႄႉလႆႈႁူပ်ႉထူပ်း ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈၶဝ် ၸိူဝ်းပဵၼ်ၽူႈတၢင်တူဝ်ၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵူၺ်းသေယဝ်ႉ ႁႂ်ႈပေႃးပဵၼ်ၵၢၼ်တႄႉတႄႉမီးမီးၼႆ ဢမ်ႇႁၼ်ပဵၼ်မႃး မိူၼ်ၸိူင်ႉၶဝ် ႁူပ်ႉၵၼ်ၵႂႃႇ မိူဝ်ႈၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈ ၸိူဝ်းပႆႇလႆႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵိုတ်း တိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်း မိူၼ်ၸိူင်ႉ ၸုမ်းၽၢၵ်ႈၼိူဝ်ၶဝ် 7 ၸုမ်း ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်း ၸုမ်းယၢင်းလႅင် ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈၶေႃႈတူၵ်း လူင်းၵၼ် တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈသေ ဢဝ်ယဝ်ႉယႃႇၵႂႃႇ။ တၢင်းၼိုင်ႈ မိူၼ်ၸိူင်ႉပီႈၼွင်ႉ KNU ၸုမ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇလႄႈ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈ ပႃးတင်း ပီႈၼွင်ႉ RCSS ၸုမ်းလွႆတႆးလႅင်းၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၶိုပ်ႈၼႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇတေတူၵ်းလူင်းၵၼ်သွင်ၾၢႆႇသေယဝ်ႉ ဢဝ်ၵိုတ်းတိုၵ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ပၢင်ၵုမ်လူင်ၸူဝ်ႈပၢၵ်ႇပီ 21 ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈသိုပ်ႇၵႂႃႇၼႃႈလႆႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈတေလႆႈႁူႉ ၸွမ်းယူႇ။

- Subscription -

ၽွင်းၶဝ်ၵိုတ်းသိုၵ်းယူႇ 3 လိူၼ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈလိူၼ်ထူၼ်ႈၼိုင်ႈၼၼ်ႉ မီးပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်ၵၼ် တပ်ႉမတေႃႇ သိုၵ်း မၢၼ်ႈလႄႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် 3 ပွၵ်ႈၵူၺ်း။ ၽိူဝ်ႇလိူၼ်ထူၼ်ႈသွင်မႃး သမ်ႉပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ထႅင်ႈ 10 ပွၵ်ႈ၊ ၽိူဝ်ႇထိုင် လိူၼ်တီႈ 3 မႃးၼႆႉ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တင်းတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ မီးယူႇ 24 ပွၵ်ႈ။ ၼႂ်း 24 ပွၵ်ႈၼၼ်ႉ ပေႃးမႃးၼပ်ႉ တူၺ်းၸွမ်း ၸုမ်း မၼ်းၼႆၵေႃႈ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တင်း KIO ပီႈၼွင်ႉၶၢင်ၶဝ် 2 ပွၵ်ႈ။ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တင်း ပီႈၼွင်ႉလွႆ TNLA 2 ပွၵ်ႈ။ ပဵၼ် ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တင်း ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA 3 ပွၵ်ႈ။ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ် SSPP/SSA 8 ပွၵ်ႈ။ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ် တင်း RCSS/SSA 2 ပွၵ်ႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉသမ်ႉ TNLA ပႃးတင်း MNDAA ႁူမ်ႈၵၼ်ၼၼ်ႉသမ်ႉ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တင်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မီး 5 ပွၵ်ႈ တင်း မူတ်းၵေႃႈမီး 24 ပွၵ်ႈ။

ပွင်ႇဝႃႈ ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းၶဝ်ၵိုတ်းတိုၵ်းမႃးၼႆႉ လိူၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉလိူၼ်ၼိုင်ႈ လွင်ႈပဵၼ်ပၼ်ႁႃၵၼ်တင်းၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်း ၶိူဝ်းၼႆႉ လိူင်ႇၽႄႈၼမ်လိူဝ်မႃးသေတႃႉၵေႃႈ ယူႇတီႈၸုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၶဝ်ထၢမ်ထိုင်ဝႃႈ ၸွင်ႇတေၵိုတ်းယိုတ်ႈတူၺ်းထႅင်ႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းတႃႇတေၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်ၵႂႃႇထႅင်ႈႁိုဝ် သမ်ႉဝႃႈ ယူႇတီႈၾၢႆႇၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ် ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်း မၢၼ်ႈသမ်ႉဝႃႈ ၶဝ်ၵိုတ်းတိုၵ်းမႃး 4 လိူၼ်ၼႆႉ ပွင်ႇဝႃႈ မၼ်းၵုမ်ႇထူၼ်ႈပဵင်းပေႃးယဝ်ႉ ပွင်ႇၸႂ်ၸိူင်ႉၼၼ်ၶႃႈၼေႃႈ။

ဢၼ်ၼႆႉ “ၶဝ်ၶႂ်ႈၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်လႄႈ ၵိုတ်းတိုၵ်းၼၼ်ႉ ၸွင်ႇၸႂ်ႈတႄႉႁိုဝ်” ပဵၼ်မႃးၶေႃႈ ထၢမ်ဢၼ်ၼိုင်ႈ။ ၵမ်းၼႆႉ သင်ဝႃႈတဵမ်ၵႂႃႇ 4 လိူၼ် လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ 21 ဝၼ်းပူၼ်ႉၵႂႃႇယဝ်ႉၼႆၸိုင် ယူႇတီႈတပ်ႉမတေႃႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ တေႁၢင်ႈႁႅၼ်းလေႃႇတိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် ႁႂ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၼႆ ၼႆႉၵေႃႈႁဝ်းတေလႆႈဝူၼ်ႉပႃးဢၼ်ၼိုင်ႈ။ ပေႃးပဵၼ်ငဝ်းလၢႆးၸိူင်ႉၼင်ႇၼၼ်မႃး မိူၼ်ၸိူင်ႉတပ်ႉသိုၵ်းတႆး တပ်ႉသိုၵ်းပွတ်းႁွင်ႇလႄႈ ပွတ်းၸၢၼ်း 2 ၸုမ်းၼႆႉ ပဵၵ်ႉ သမ်ႉဝႃႈ ယူႇတီႈၾၢႆႇ RCSS ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵႂႃႇမိူဝ်ႈလိူၼ်မၢတ်ႉၶျ် ဝၼ်းတီႈ 20 ၼၼ်ႉဝႃႈ ယူႇတီႈၾၢႆႇၶဝ်ၵိုတ်းတိုၵ်းယဝ်ႉ ဢမ်ႇ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တင်း တပ်ႉသိုၵ်း SSPP ယဝ်ႉ ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇလႆႈဝၼ်းၼိုင်ႈၵူၺ်း သမ်ႉၶိုၼ်း ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းမႃး ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းလႆႈပၢႆႈလႆႈၼီ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈတေလႆႈႁူႉၸွမ်း။

ပေႃးၼႆ ၼင်ႇႁိုဝ်တပ်ႉသိုၵ်းတႆး 2 ၸုမ်း တေထုၵ်ႇမေႃၽေႃးၵႂၢမ်းၵၼ် ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢမ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ ႁၼ်ထိုင်တႄႉ လီလႆႈငိူင်ႉ လီလႆႈဝႄႈ လီလႆႈၸွမ်း မီးယူႇ 4-5 ၶေႃႈ။

ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၶေႃႈၼိုင်ႈတႄႉယူႇၾၢႆႇလဵဝ် ၸုမ်းလဵဝ်သေယဝ်ႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်းၵူၺ်းၼႆႉ ပႆႇပဵၼ်ၵၢၼ် ပႆႇယဝ်ႉတူဝ်ႈ ႁဝ်း ၶႃႈႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ တေလႆႈငူပ်ႉငီႉၵၼ်လီငၢမ်းသေယဝ်ႉ ႁူမ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတင်းသွင်မူႇၸုမ်း ႁူမ်ႈမိူဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵဝ်ၵၼ် ၸင်ႇတေ ပဵၼ်ၵၢၼ်လႆႈ။

ၶေႃႈတီႈ 2 ၵေႃႈ ၽိူဝ်ႇတေပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၸုမ်းၼၼ်ႉ ၸုမ်းၼႆႉ ၽႅဝ်ထိုင်တီႈလႂ် ၵိုတ်းၶၢင်ႉဝႆႉတီႈၼၼ်ႈၼႆၼၼ်ႉ တႃႉမႃး ပိၼ်ႇပၢႆႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ယွၼ်ႇယၢၼ်းၶဝ်ႈႁႃၵၼ် ၼႃႈတီႈ ဢၼ်လႂ်ႁဝ်းၶႃႈထွႆ၊ ၼႃႈတီႈဢၼ်လႂ်သူၸဝ်ႈသမ်ႉတေလႆႈထွႆ တေလႆႈငိူင်ႉဝႄႈၵၼ် ႁႂ်ႈမၼ်းၵႆ မွၵ်ႈလၢႆလၵ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵေႃႈ မွၵ်ႈလၢႆဝႃး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တၵ်းတေလႆႈမီးလွင်ႈယွၼ်ႇယၢၼ်း ဢုပ်ႇၸူးၵၼ်ၵႂႃႇ ၸင်ႇတေပဵၼ်ၵၢၼ်လႆႈ။

ၶေႃႈတီႈ 3 ၵေႃႈ ၸွမ်းတီႈႁပ်ႉႁၼ်ဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်ႈၵႄႈၵၢင်မၼ်းၵေႃႈ ႁဝ်းၵေႃႈၸၢင်ႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်လႆႈယူႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၽိူဝ်ႇယူႇတီႈ 3 ၶႃၵဵင်းသေ ဢုပ်ႇၵၼ်ၼၼ်ႉ လီလႆႈၶဝ်ႈႁႃလၢႆးၵၢၼ်ၵႄႈၶႆၼႂ်းၵႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးၼင်ႇၵၼ် ႁႂ်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈ ၼႄႉၼွၼ်းဢွၼ်တင်း၊ ၼင်ႇႁိုဝ်တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈတေဢမ်ႇၶဝ်ႈမႃးၸွမ်ႇၸိမ်ၸွမ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ လီလႆႈၾၢင်ႉဝႄႈတင်း သွင်ပႃႈသွင်ၾၢႆႇ။

လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၶေႃႈတီႈ 4 တေလႆႈမီးၸုမ်း ၸွႆႈပၼ်ၼႂ်းၵႄႈၵၢင်မၼ်း ဢၼ်တေပဵၼ်ၽူႈႁတ်းႁၢၼ်ပိူဝ်ႈတႃႇပိုတ်ႇငၢၵ်ႈ လၢတ်ႈ ၼႄႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ပေႃးလႆႈႁူႉႁၼ်ၸွမ်း ၾၢႆႇလႂ်ၸိုဝ်ႈ ၾၢႆႇလႂ်ၸႂ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တၵ်းတေလႆႈမီးၸုမ်းၵႄႈၵၢင်မၼ်း ဢၼ် ဢွၵ်ႇၼႃႈလႆႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၽူႈႁတ်းႁၢၼ်ဢၼ်ယူႇၵၢင်ဝၢင်းၶိုင်ႈၼၼ်ႉၼႆ ႁႂ်ႈၵမ်ႉပဵၼ်တႃႇၸုမ်းတႆးႁဝ်းၼႆၼၼ်ႉ ၵေႃႈသမ်ႉ လီလႆႈမီးယူႇ။

ထႅင်ႈၶေႃႈၼိုင်ႈတႄႉ ႁဝ်းၶႃႈႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ယၢမ်းတိုၵ်ႉဢုပ်ႇဢူဝ်းၶဝ်ႈႁႃၵၼ်ယူႇၼၼ်ႉ တပ်ႉ 2 ၾၢႆႇၼႆႉ လီလႆႈၵိုတ်းယိုတ်းဝႆႉ လွင်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇသႄႉၼႄးၵၼ်၊ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵၼ်၊ ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းမဵဝ်းဢမ်ႇမီးၽွၼ်းလီ တင်းသွင်ပႃႈသွင်ၾၢႆႇၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇ တင်းသွင်ပႃႈသွင်ၾၢႆႇၵေႃႈ တၵ်းလႆႈၵိုတ်းယိုတ်းဝႆႉ ၼႃႈၵၢၼ်ၶဝ်ၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေၸၢင်ႈမုင်းမွင်းလႆႈ ႁႂ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆးသွင်ဢၼ် ထုၵ်ႇမေႃပေႃးၵႂၢမ်းၵၼ်ယဝ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉထတ်းႁၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်။

ဢဝ်ၼႆႉၵႂႃႇၼႃႈ ပေႃးဝႃႈထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 21 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၸိုင် ၶၢဝ်းၵိုတ်းတိုၵ်း ဢၼ်တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၼၼ်ႉ ပွင်ႇဝႃႈသုတ်းယဝ်ႉၵႂႃႇတီႈၼၼ်ႈယဝ်ႉလႄႈ ယၢမ်းၼင်ႇၼၼ် ႁဝ်းတႆးၼင်ႇၵၼ်သမ်ႉ တိုၵ်ႉပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်ယူႇ ၼႆတႄႉ တေမိူၼ်တင်း ၵူၼ်ႇမူၺ်ႉၸုမ်းႁဝ်းၼင်ႇၵၼ်ၵူၺ်း ႁဝ်းၶႃႈတႄႉႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼၼ်။

လူဝ်ႇလႆႈၵွင်လင်တေႃႇၵၼ်သေဝၢႆႇပၢၵ်ႇၵွင်ႈၸူးၽူႈၶဵၼ်၊ ၼႆႉသမ်ႉဝၢႆႇၼႃႈတေႃႇၵၼ်သေ ပၢၵ်ႇၵွင်ႈဝၢႆႇၸူးၵၼ်ၶိုၼ်း၊ ငဝ်းလၢႆးၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆတႄႉ ပိူဝ်ႈတႃႇပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ယၢပ်ႇယၢၵ်ႈ၊ တေသိုပ်ႇၵိၼ်းလိူဝ်ၼႆႉၵႂႃႇထႅင်ႈ ဢၼ်ႇႁၢင်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆ ႁႂ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆးလႄႈ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်း ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်တႆး 2 ၾၢႆႇ မုင်ႈႁၼ်တွၼ်ႈတႃႇပေႃႈ မႄႈပီႈၼွင်ႉ ၵူၼ်းမိူင်း ပဵၼ်ယႂ်ႇထီႉၼိုင်ႈသေယဝ်ႉ တူၺ်းထိုင်တပ်ႉၽႂ် မၼ်းသေ ႁႂ်ႈလႆႈၵိုတ်းယိုဝ်းၵၼ် ဢွင်ႇမၢၼ်ထိုင်တီႈၵၼ်သေ ၵမ်းၼႆ ႁဝ်းၶႃႈ မုင်ႈမွင်းၼင်ႇၼႆသေ ၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်း ဝႆႉတီႈၼႆႈၵွၼ်ႇၶႃႈ။

မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ

ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း
29/03/2019

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း