ၸွမ်သိုၵ်းဢွင်ႇသၢၼ်း ယင်းပႆႇၽႅဝ်ပၢင်လူင်။ မိူဝ်ႈ 8.2.1947 ၵၢင်ၸႂ်ပႅတ်ႇမူင်း (8:00 AM) ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၾႃႉလႄႈ ၽူႈ တၢင်တူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်ထႅင်ႈယဝ်ႉ။ တီႈပၢင်ၵုမ်ၼႆႉ ၸဝ်ႈၾႃႉတွင်ႇပႅင်ႇ ၸဝ်ႈၶုၼ်ပၢၼ်းၸိင်ႇ မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း လၢတ်ႈၽၢႆႇၵႂၢမ်းဢင်းၵိတ်ႉဝႃႈ –
“ ဢၼ်ႁဝ်းလႆႈ ႁွင်ႉပၢင်ၵုမ်ၼႆႉတႄႉ ယိူင်းဢၢၼ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆးၵူႈတီႈႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်၊ တိူင်ႇပၢင်ႇငူပ်ႉငီႉၵၼ် ၼႃႈ ၵၢၼ်မိူင်းတႆးတႃႇမိူဝ်ႈၼႃးလႄႈ ၸင်ႇလႆႈႁွင်ႉႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်ဢၼ်ၼႆႉယဝ်ႉ။ ၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်ဢွၵ်ႇၼိူဝ်လိၼ်ၼႂ်းလိၼ် မိူင်းတႆးႁဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီဢွၼ်ၵၼ် မေႃသွၵ်ႈႁႃထူၵ်းဢွၵ်ႇသေ ၽႅၼ်ၵၢၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၼႃႈၵၢၼ်ႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ်ပုၼ်ႈ ပၢင်ႈၸႂ်ႉၸၢႆႇသုင်းတိုဝ်းၵႂႃႇ တႃႇမိူင်းတႆးၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်ၶဝ်ႈၶိုတ်းၸၼ်ႉမိူင်းလူမ်ႈၾႃႉမႃး ၼင်ႇပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶဝ်ထုၵ်ႇလီဢွၼ် ၵၼ်ႁဵတ်းႁိုဝ် ၶိုင်သၢင်ႈၵႂႃႇၼႆ ၶႅၼ်းတေႃႈပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းတင်းသဵင်ႈ ပၼ်တၢင်းႁူႉတၢင်းႁၼ် ထူၵ်းၼႄၶေႃႈၺၢၼ်ႇ ၵၼ်သေၵမ်း။ မိူဝ်ႈပႆႇပေႃးႁိုင်ၼၼ်ႉ ၽူႈတၢင်တူဝ်မၢၼ်ႈၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇဢုပ်ႇၵၼ်တင်းဢင်းၵိတ်ႉ မႃး တီႈမိူင်းၽီးလၢတ်ႈ လၢၼ်ႇတၢၼ်ႇသေ ၶဝ်လႆႈလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈတူၵ်းလူင်းၵၼ်မႃးလႄႈ ယၢမ်းလဵဝ်မၢၼ်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉ ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်းၶဝ် ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးတၢၼ်ႇႁိုဝ်ၼႆၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁူႉထိုင်ယူႇၵူႈၵေႃႉယဝ်ႉ။ ငဝ်းလၢႆးဢၼ်လႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးၼၼ်ႉ မႃးပဵၼ်လွင်ႈလမ်ႇလွင်ႈလူင်သေ ထိုင်တီႈပေႃးလႆႈပဵၼ်မႃး ပၢင်ၵုမ်လူင်တီႈပၢင်လူင်ၼႆႉၸွမ်းၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။ ႁဝ်းၸိူဝ်း ၼႆႉ တေလႆႈတူၺ်းပုၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး သွင်လၢၼ်ႉပၢႆသေ ႁဵတ်းၵႂႃႇလႄႈ ပဵၼ်ၼႃႈၵၢၼ်တႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ်၊ ပဵၼ်တႃႇ တင်းမိူင်းတင်းၶိူဝ်းယဝ်ႉလႄႈ ပၢင်ၵုမ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢင်ၵုမ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈသေ တေၵိုၵ်းပိုၼ်းၵႂႃႇယူႇ ယဝ်ႉ။ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢင်ၵုမ်လၢၼ်ႇတၢၼ်ႇပႆႇပဵၼ်မႃးၼၼ်ႉ တီႈပၢင်လူင်ၼႆႉ ယိူင်းဢၢၼ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်မႃးသေတႃႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉလူၺ်ႈပၢင်ၵုမ်လၢၼ်ႇတၢၼ်ႇၼၼ်ႉလႄႈ ထႅင်ႈၶႅၼ်းလမ်ႇလွင်ႈၼၵ်းၼႃမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇယူႇယဝ်ႉ” ၼႆၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈပၢင်ၵုမ်ၼႆႉ ၶဝ်ဢဝ်ၽိုၼ်လိၵ်ႈ မၢႆမီႈၸဝ်ႈၾႃႉမိူဝ်းၼႃႈ ၼၼ်ႉပိုၼ်ၽႄႈယဝ်ႉ။ ၽိုၼ်လိၵ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးပဵၼ်ၶေႃႈ တႅပ်ႈတတ်းလႆႈၸႂ်ၵၼ် ၶေႃႈမၵ်းမၼ်ႈတူၵ်းလူင်းၵၼ် ဢၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်တီႈမိူင်းသႅၼ်ဝီ မိူဝ်ႈ 22.1.1947 ၼၼ်ႉသေ ၽူႈၼင်ႈၸိုင်ႈ ၸဝ်ႈၶုၼ်ပၢၼ်းၸိင်ႇ ၸဝ်ႈၾႃႉပွင်ႇပႅင်ႇ ၵေႃႉလူင်းလၢႆးမိုဝ်းဝႆႉၼိူဝ်ၽိုၼ်လိၵ်ႈ မၢႆမီႈၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။
ၼႂ်းမၢႆမီႈ ၸဝ်ႈၾႃႉမိူဝ်းၼႃႈ ဢၼ်ပိုၼ်မိူဝ်ႈ 8.2.1947 ၼၼ်ႉ ၶဝ်ဝႃႈ –
(1) လွင်ႈသင်သေမဝ်ႇဝႃႈ ၸဝ်ႈၾႃႉတိုၼ်းတေဢမ်ႇလႆႈတဵၵ်းတဵင်ပႄႉၵိၼ်ၵူၼ်းမိူင်း။
(2) တေဢမ်ႇလႆႈ ၵဵပ်းၶွၼ်ႇဢၼ်ဢမ်ႇၸိုဝ်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ(ဢၼ်ဢမ်ႇၶဝ်ႈၶွပ်ႇပိူင်)။
(3) ငိုၼ်းၵၼ်ႇတေႃးၼၼ်ႉ ၼိုင်ႈႁိူၼ်းတေဢမ်ႇလႆႈၵဵပ်းလိူဝ် ၼိုင်ႈပႅၵ်ႉ။
(4) ၶုၼ်၊ ၽွင်းမိူင်း၊ ၸဝ်ႈၾႃႉၵူႈၵေႃႉ တေဢမ်ႇလႆႈတဵၵ်းတဵင်သေ ၸႂ်ႉၵူၼ်းမိူင်းတႃႇသုၼ်ႇတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။
(5) ပေႃးဢမ်ႇလႆႈၶေႃႈၶႂၢင်ႉပၼ်ၸိုင် တိုၼ်းဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းပၢင်တေႃႇပၢင်လွင်း။
(6) လွင်ႈမိူင်းၼိုင်ႈလႄႈမိူင်းၼိုင်ႈ ၵႃႉၶၢႆတေႃႇၵၼ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈပၼ်မီးလွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈ။ ၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်ဢွၵ်ႇ ၼႂ်းမိူင်း ၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇလႆႈဢဝ်လၢႆးလႂ်သေ ဢိုၼ်ဢဝ်ဝႆႉ ႁင်းၵူၺ်း။
(7) ၸွမ်းလွၵ်းမၢႆမီႈသေ တႃႇလၢတ်ႈၸႃ သူၼ်းတုမ် တေလႆႈမီးလွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈ။
(8) သင်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၾႃႉၼင်ႇၵၼ်ဢမ်ႇထုၵ်ႇၵၼ်ၸိုင် တေလႆႈတၢင်ႇထိုင် ၶွင်ႇသီႇတၢင်တူဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉ။ တေလႆႈ ဢဝ်ၶေႃႈတႅပ်းတတ်းၶွင်ႇသီႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်လွင်ႈမၼ်ႈၵႅၼ်ႇသေ ၸွမ်းဢဝ်ၽဵၼ်ႈၽဵၼ်ႈ။
(9) ၸဝ်ႈၾႃႉပႃးလႂ် ဢမ်ႇၸွမ်းလွၵ်းမၢႆမီႈဢၼ်ပႃးၽၢႆႇၼိူဝ်ၼႆႉၵေႃႈ ၶွင်ႇသီႇၸဝ်ႈၾႃႉ တေပၼ်တၢမ်ႇ ၼၵ်းၼၵ်း ၼႃၼႃယူႇယဝ်ႉ။
ဝၢႆးသေ သိုၵ်းလူင်လူမ်ႈၾႃႉပွၵ်ႈသွင်ယဝ်ႉယဝ်ႉၼႆႉ တေလႆႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ် ဝူၼ်ႉၶိုတ်း ၸွမ်းၸၼ်ႉၵၢပ်ႈလူမ်ႈၾႃႉ သေ ဢၢၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈမူႇပိူင်ၶဝ်မႃးယူႇတႄႉတႄႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇပႄႉလႆႈ ပရိယႇမၢၼ်ႈ လွၵ်းလိင်ႉလႅၼ်ႇမၢၼ်ႈသေ လႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းၸိမ်ၵေႃႈတွၵ်ႇသႂ်ႇၵႄႈႁႅင်းလႄႈ တႆးဢမ်ႇၽွမ်ႉၵၼ် ၸင်ႇတႅၵ်ႇယၢႆႈၵႂႃႇသေ ထိုင်တီႈ ပေႃးလႆႈဢွၼ် ၵၼ်တူၵ်းသုမ်းမႃးယူႇယဝ်ႉ။
ၶိူဝ်းသႅၼ်(တႅမ်ႈ)
ၶေႃႈမုလ်း – ပပ်ႉပိုၼ်ႉၶိူဝ်းတႆးလႄႈ ပိုၼ်းမိူင်းတႆး
