ၶုၼ်ထုၼ်းဢူး ႁူဝ်ပဝ်ႈပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် တူင်ႉတၵ်ႉၵူၼ်းမိူင်း တိုဝ်ႉတၢင်းဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ

မႂ်ႇသုင် ၵူႈၵေႃႉ ၵူႈၵူၼ်းၶႃႈ

ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ဢၼ်ပဵၼ်ဝၼ်းမၢႆတွင်း ၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်မိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်တႆး လႄႈ ပေႃႈမႄႈၵူၼ်း မိူင်း ၽွမ်ႉႁူမ်ႈသၢၼ်ၶတ်းတေႃႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၽူႈၶႂၢၵ်ႈမိူင်းၶဝ်သေ ပူၵ်းတင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်း တႆးမႃးၼႆႉ ၶွပ်ႈထူၼ်ႈ 72 ပီယူႇယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈ ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ပီ 1947လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ 7 ဝၼ်းၼၼ်ႉသေ ယိုၼ်ယၼ်မၵ်းမၼ်ႈမီးမႃးပႃး တုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆး၊ ၵႂၢမ်းတၢင်ႇတုင်း ႁိုဝ် ၽဵင်းယေႃးမုၼ်ၶိူဝ်းမိူင်းၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။

ထႃႈဝႃႈဢမ်ႇမီးမႃး ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၼႆၸိုင် လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်ၵေႃႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈမီးမႃး။ ပေႃးဢမ်ႇ မီးလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်ၵေႃႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် (ပျီႇထွင်ႇၸု) ၵေႃႈ ႁိုဝ်တေမီးမႃးလႆႈ။ တႃႇတေပဵၼ်မီးမႃး လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆ ပၢင်လူင်ၼၼ်ႉ ၸွမ်ႁၢၼ်ဢွင်ႇသၢၼ်း ၵေႃႉပဵၼ်ၽူႈတၢင်တူဝ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ပၼ်ၵႂၢမ်းမၼ်ႈ တီႈၸဝ်ႈၾႃႉ လႄႈ ၽူႈတၢင် တူဝ်ၵူၼ်းမိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်တႆးဝႆႉဝႃႈ ဝၢႆးလင် ဢဝ်လွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်ၶေႃ ၸွမ်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉ သိပ်းပီ မီးလွင်ႈဢမ်ႇပဵင်းပေႃးႁၢၼ်ႉၸႂ်လႆႈၸိုင် ၶႂ်ႈၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇၶိုၼ်းၵေႃႈလႆႈ၊ ၼင်ႇႁိုဝ် ၵႂၢမ်းမၼ်ႈမၼ်းတေၵိုမ်းၵႅၼ်ႇၼၼ်ႉ တေၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈ ႁႅၼ်းတမ်းပႃးဝႆႉ ၼႂ်းပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼၼ်ႉၵွၼ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။

ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈလႆႈၸႂ်ႁူဝ်ၼႃႈၶဝ်မီးဝႆႉလႄႈ တင်းၸွမ်းၼင်ႇလၵ်းၵၢၼ်ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ဢၼ်ၸွမ်ႁၢၼ် ဢွင်ႇသၢၼ်း မၵ်းတမ်းပၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉသေယဝ်ႉ တႆး၊ ၶၢင်၊ ၶျၢင်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ယုမ်ႇယမ်မုင်ႈမွင်းဝႃႈ (1) တေတင်ႈ ပဵၼ်မႃးမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်မီးဢႃႇၼႃႇပၢၼ်ႇပွင်ႇတဵမ်တီႈ။ (2) ၸႄႈမိူင်းၽႂ်မၼ်း (ပႃးၸဵမ်ၸႄႈမိူင်းမၢၼ်ႈ) တေမီး သုၼ်ႇလႆႈ ၸတ်းပွင်ၽွင်းငမ်းႁင်းၶေႃ။ (3) ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆႉ တၵ်းလႆႈမီးသုၼ်ႇလႆႈၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ် ဢဝ်ၸဵမ် ၶၼ်ႈတွၼ်ႈၵၢၼ်ၵူၼ်း၊ ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးတေႃႇထိုင် ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ၽဝ်ႇဝႃႈႁႅၼ်းတမ်း ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း 1947 ၼၼ်ႉၸိုင် ၸႄႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပႃးမီးမႃးယဝ်ႉ။ ဢႃႇၼႃႇသုၼ်ၵၢင်ၼႆၵေႃႈ ၵႂႃႇမီးဝႆႉၼႂ်းမိုဝ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈ တင်းမူတ်းယဝ်ႉ။ ဢႃႇၼႃႇၸႄႈမိူင်း ဢၼ်လူဝ်ႇလႆႈ ႁႅၼ်း ၾိင်ႈႁင်းၶေႃ၊ ၽွင်းငမ်းႁင်းၶေႃ၊ တတ်းသိၼ်ႁင်းၶေႃ ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈဢမ်ႇမီးမႃးလႃးလႃး။ တိူၵ်ႈတီႈ ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ၊ လိၵ်ႈလၢႆး၊ ယဵၼ်ႇငႄႈၾိင်ႈထုင်း တူဝ်ၵဝ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ယင်းဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇၸႂ်ႉတိုဝ်း ပူၵ်းပွင် ၵွၼ်းၵုမ်း ယုၵ်ႉမုၼ်းလႆႈ ထၢင်ႇႁၢင်ႈ။

ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း 1947 ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပႆႇယၢင်ႈၸွမ်း လွၵ်းပိူင်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်၊ ၵူၺ်းမၢင်ႇယိူင်းၸူး ပုၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၶိူဝ်းလဵဝ်ပဵၼ်ယႂ်ႇသုမ်ႇငုမ်းၼၼ်ႉလႄႈ ႁူဝ်ၼႃႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး မိူင်းတႆး ၸင်ႇလႆႈဢွၼ်ႁူဝ်တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈလႆႈ မူၼ်ႉမႄးပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်းမႃးယဝ်ႉ။ တႅၼ်းတီႈပိူင်ငဝ်ႈပိုင်ႈမိူင်းၵဝ်ႇသေ ၶိုၼ်းဢဝ်ပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း 1947 လႄႈ 2008 မႃးပုတ်ႈသႂ်ႇသေတႃႉ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ယူႇၾၢႆႇၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇၶဝ် ၸုမ်းလဵဝ်၊ ၶိူဝ်းလဵဝ်သေ ႁႅၼ်းတမ်းႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇၵူၺ်းလႄႈ ႁၢၼ်ႉတေႃႇ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၸင်ႇတၵ်းၵိူတ်ႇမီးပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇယူႇ ဢမ်ႇၶၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆး ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဢၼ်တႄႇသၼ်ႇထေႇမႃး တမ်ႈတီႈဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၼၼ်ႉၸမ်း ဢမ်ႇဝၢၵ်ႈၶူၼ်ႉၶိုၼ်း ၵႂၢမ်း မၼ်ႈပၢင်လူင်၊ ဢမ်ႇပိၼ်ႇသၢင်ႈၶိုၼ်း ၼင်ႇၼႂ်းၶေႃႈတူၵ်းလူင်းပၢင်လူင် မီးမႃးၼၼ်ႉၸိုင် ၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ ဢမ်ႇႁၼ် သဵၼ်ႈတၢင်း တႃႇတေငမ်းယဵၼ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်လႆႈ။ ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ တိုၼ်းပဵၼ်ၸိူဝ်ႉၽၼ်း လွင်ႈ ဢွမ်ႇလွမ်ႈၽွမ်ႉၽဵင်ႇၵၼ် ၼႂ်းၵႄႈၵၢင် ၶုၼ်မိူင်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉ ၵမ်းသိုဝ်ႈယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 72 ပီ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ႁႂ်ႈပေႃးၸၢင်ႈသိုပ်ႇၵေႃႇသၢင်ႈလႆႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸႅတ်ႈၸၢင်ႇ တႄႉတႄႉၼၼ်ႉ တၢမ်တူဝ်ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆး လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးၵူႈၵေႃႉ တေလႆႈႁူႉၸၵ်း သၢႆပိုၼ်းပိူင်ပဵၼ် ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၼႆႉၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆၼင်ႇႁိုဝ် လုၵ်ႈၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၵူႈၵေႃႉ တေလႆႈမီးသုၼ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈ ၽဵင်ႇပဵင်းၸွမ်းထမ်း ၼင်ႇၵၼ်ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈဢွၼ်ၶုၵ်းထူပ်းထိုင် ၵုၼ်းမုၼ်ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၸိုင်ႈတႆး ၼၵ်းၼၵ်းၼႃၼႃၽႂ်မၼ်းသေ ႁႂ်ႈ သိုပ်ႇသၢင်ႈၼႃႈၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၵႂႃႇလႆႈ ထၢင်ႇႁၢင်ႈတဵမ်တီႈသေၵမ်း လူၺ်ႈၶႃႈ။

ၼပ်ႉယမ်ၸမ်ၸႂ်သေ
ၶုၼ်ထုၼ်းဢူး
ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင် ငဝ်ႈငုၼ်းတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးလႄႈ ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၸိုင်ႈတႆး