သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်း ၸဝ်ႈသူၼ်ထဵင်ၵၼ် မေႃးၵၼ် ၵဵဝ်ႇၵပ်း လွင်ႈတီႈလိၼ် ဢၼ်ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်း ၼႂ်းၸႄႈ ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၵွင်ႈယိုဝ်းလွၵ်ႇ ၸဝ်ႈသူၼ်ႁႆႈၼႃး ဝႃႈၼႆ။
ဝၼ်းတီႈ 26/08/2018 သိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ တပ်ႉၶမယ 501 ၶဝ်ႈတီႇယႃႉပႅတ်ႈ သူၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵျွၵ်ႉမႄး လူင် ၸႄႈဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပၵ်းလၵ်းသဝ်ၼႂ်းသူၼ်ႁႆႈသေ ၸဝ်ႈသူၼ်ႁႆႈ တင်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လႆႈမီးလွင်ႈၽိတ်းထဵင်ၵၼ်သေ ထိုင်မႃး ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ မွၵ်ႈ 9 မူင်း သိုၵ်းလူင် ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈၼႆႉ ယိုဝ်းၵွင်ႈလွၵ်ႇၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဝႃႈၼႆ။
တေႃႇဢေးၼေႃႇ ၸဝ်ႈသူၼ် လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 26 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶဝ်ႈတီႇ သူၼ်ႁႆႈႁဝ်း ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ၶဝ်ႈမႃးပၵ်းသဝ်လၵ်း။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်းႁဝ်း လႆႈထဵင်ၽိတ်းမေႃးၵၼ်။ ထိုင်မႃးယၢမ်း ႁူဝ်ၶမ်ႈ မွၵ်ႈ 9 မူင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸုမ်းၼႆႉ ယိုဝ်းၵွင်ႈလွၵ်ႇၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ။ တၢင်းပွတ်းတွၼ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇ မီးယၢၼ်ႇ သူႇၽူႈ ၶဵၼ်သင် ၶဝ်တင်ႈၸႂ် ယိုဝ်းၵွင်ႈလွၵ်ႇၵူၺ်း” ဝႃႈၼႆ။
ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်း ၸဝ်ႈသူၼ် ၽိတ်းမေႃးၵၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်တီႈဝၢၼ်ႈၵျွၵ်ႉမႄးလူင် တီႈၼၼ်ႈၼၼ်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ႁဵတ်းႁႆႈမႃးၵူႈပီ။ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ တီႈလိၼ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတီႈလိၼ်တပ်ႉ ယိုတ်းဝႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ 501 ၼႆႉသမ်ႉ မႃးပၵ်းလၵ်းလွမ်ႉႁူဝ်ႉဢဝ် လူၺ်ႈဢမ်ႇၵၢဝ်ႇဢမ်ႇလၢတ်ႈၸဝ်ႈသူၼ်။ တင်ႈဢဝ် 2014 မႃး တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶၢမ်းၶႂၢၵ်ႈၼႃႈလိၼ် ၶဝ်ႈၸူး တီႈလိၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈမႃးတိၵ်းတိၵ်း ဝႃႈၼႆ။
မိူဝ်ႈပီ 1992 ၼၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶမယ 501 ၼႆႉ ၶိုၼ်ႈမႃးမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇသေ မႃးတင်ႈတပ်ႉၶဝ်တီႈၼႆႈ။ ထိုင်မႃး ပီ 2000 ၸင်ႇႁဵတ်းသၢင်ႈႁွင်ႈသဝ်းတမ်းတပ်ႉၶဝ်။
မိူဝ်ႈပီ 2014 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တပ်ႉၶမယ 501 ၸင်ႇလူင်းပၵ်းလၵ်းသဝ် ၼႂ်းသူၼ်ႁႆႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဝႃႈပဵၼ်တီႈ လိၼ်တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တီႈလိၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်တီႈလိၼ် ၶွင်ပူႇမွၼ်ႇၼၢႆးယႃႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈႁဵတ်း မႃးၸဵမ် ပၢၼ်လႂ် ဝႃႈၼႆ။
ၸၢႆးထုၼ်းၺၢၼ်ႇ ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၸႄႈမိူင်းၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ မၢႆ (2) ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ ယူႇ တီႈ ႁဝ်းၶႃႈ တႄႉ လူင်းပိုၼ်ႉတီႈၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်းယဝ်ႉ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈတၢင်ႇထိုင်တီႈၶွမ်ႊမတီႊ တီႈ လိၼ်ယူႇ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းလိၼ်သူၼ် ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈမႃးတႃႇသေႇ။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလႆႈႁူပ်ႉတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ” ဝႃႈၼႆ။
မိူဝ်ႈပီ 2017 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မၢပ်ႇၼႄးဝႃႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၶဝ်ႈႁဵတ်းႁႆႈ ပူၼ်ႉပႅၼ်ၶဝ်ႈၼႂ်းတီႈလိၼ်တပ်ႉသိုၵ်းၼႆသေ တီႉ ၺွပ်းၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃး 12 ၵေႃႉ ၸွႆးတြႃးသေ ပၼ်တၢမ်ႇမႂ်ငိုၼ်း ၼိုင်ႈၵေႃႉလႂ် 3 မိုၼ်ႇပျႃး။
