မူင်ႈၵိၼ်ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇၽႄႈဝႆး လုၵ်ႉၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇလူင်းမႃးပွတ်းၸၢၼ်း ၸဝ်ႈသူၼ်ၸဝ်ႈၼႃးထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ။
ၵၢင်ပီ 2018 ၼႆႉမႃး မူင်ႈၵိၼ်ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇၽႄႈတိူၼ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ၊ ပွတ်းၸၢၼ်း လၢႆဝဵင်းမိူၼ်ၼင်ႇ ၸႄႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ၊ သႅၼ်ဝီ၊ သီႇပေႃႉ၊ ၵျွၵ်ႉမႄးလူင်းမႃး လွၵ်ႉၸွၵ်ႇ၊ ပၢင်လွင်း၊ သီႇသႅင်ႇ၊ မိူင်းၵိုင်၊ ၼမ်ႉၸၢင်၊ ထုင်ႉပၢင်ႇ လႅင်းသႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸဝ်ႈသူၼ်သုမ်းတိုၼ်းလၢင်း မႆႈၸႂ်တႃႇၵၢၼ်ယူႇၵၢၼ်ၵိၼ် မိူဝ်းၼႃႈ ။
ၸၢႆးၵွၼ်းၶမ်း ၽူႈၸတ်းၵၢၼ် ၶွမ်ႊပၼီႊၾၢႆႇပၼ်တၢင်းႁူႉၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ လၢတ်ႈတီႈ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ မူင်ႈသႅၼ်းၼႆႉဢိင်းၵလဵတ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ – Armyworm မူင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၶဝ်တေႁႃၵိၼ်ၵၢင်ၶိုၼ်းလႄႈ ၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ။ ပေႃးၵၢင်ဝၼ်းသမ်ႉတေၶဝ်ႈယူႇဝႆႉၼႂ်းလိၼ်။ ၵွပ်ႈၼၼ်ပေႃးႁဝ်း တေသိတ်းယႃႈၶႃႈမူင်ႈမႅင်းၼႆ တေလႆႈသိတ်းတွၼ်ႈၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ ၊ ပေႃးႁဝ်းႁၼ်မူင်ႈ 2-3 တူဝ်ၼႆ လူဝ်ႇဢဝ်ပႅတ်ႈၵမ်းလဵဝ်လႄႈ ႁႃလၢႆးႁႄႉၵင်ႈၵမ်းလဵဝ် ၊ ႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵႆႉၵႆႉၵႂႃႇၸႂ်းသူၼ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယွၼ်ႉဝႃႈမူင်ႈၵိၼ်ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇၼႆႉမၼ်းၽႄႈဝႆးၼႃႇ” ဝႃႈၼႆ။
မူင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈၵၢပ်ႇမိူဝ်ႈ မီးသီၶွၼ်ႇ မီးလၢႆးမဵတ်ႉလမ် ႁႃၵိၼ်ၵၢင်ၶိုၼ်း ၊ ၵၢင်ဝၼ်းသမ်ႉသွၼ်ႈတူဝ်ယူႇၼႂ်းလိၼ်၊ ၼႂ်းၵၢပ်ႇ၊ ၼႂ်းၵၢၼ်ႈလႄႈလမ်းတူၼ်ႈ ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ ။ ၼိုင်ႈၶိုၼ်း မိၼ်လႆႈၵႆထိုင် 100 ၵီႊလူဝ်ႊမီႊတႃႊ ၊ ဢႃယုမူင်ႈမီးမွၵ်ႈ 40 ဝၼ်း၊ ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇၼိုင်ႈတူၼ်ႈ မူင်ႈယူႇၵိၼ် 80 -100 တူဝ်။
ပႃႈတၢၼ်းသူၺ်ႇ ၸဝ်ႈသူၼ်ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ လၢတ်ႈတီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ဝႃႈ- “ ပေႃးဝၢႆးၼမ်ႉၼွင်းယဝ်ႉၼႆၵေႃႈ မူင်ႈၼႆႉ မႃးၵမ်းလဵဝ်ၶႃႈဢေႃႈ ၊ လုၵ်ႉတၢင်းလႂ်မႃးၵေႃႈဢမ်ႇႁူႉ ၵိၼ်တီႈသူၼ်ႁဝ်းယဝ်ႉဢမ်ႇႁိုင်လၢမ်းၵႂႃႇၵိၼ်တီႈသူၼ်ပီႈၼွင်ႉႁဝ်းထႅင်ႈ။ ၶဝ်ဝႃႈမၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈသၽႃႇဝၶႃႈဝႃႇ ၵွပ်ႈၼၼ်ႁဝ်းၶႃႈဢမ်ႇသိတ်းဢမ်ႇယႃႉၶႃႈ ပိူၼ်ႈဝႃႈယိုင်ႈသိတ်းယိုင်ႈၶႅၼ်းၼႃႇၶႃႈဝႃႇ ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ႁဝ်းၶႃႈတႆႈတဵၼ်းတွင်းပၢၼ်ႇဢဝ်ၶႃႈဢေႃႈ ။ ပီၼႆႉတႄႉ ယႃႇဝႃႈတေ လႆႈၼမ်ႉမျၢတ်ႈၼမ်ႉတွၼ်းမၼ်းလႃႈ တိုၼ်းလၢင်းမၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈၶိုၼ်းယဝ်ႉၶႃႈယူဝ်ႉ ” ဝႃႈၼႆ။
ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇ ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပႃးဝႃႈ – မူင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈယႃႉမၢၵ်ႇၶဝ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇတူၼ်ႈ ၼူၼ်းၵုၺ်၊ ထူဝ်ႇလိၼ်၊ ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ၊ ဢႃႇလူး၊ ႁူဝ်မၼ်း၊ တူၼ်ႈထူဝ်ႇ၊ ၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ်ၵူႈၸိူဝ်းၸိူဝ်း တင်းမူတ်းမွၵ်ႈ 30 ယၢင်ႇ။ ၸိူဝ်ႉၽၼ်းလၢမ်းၽႄႈဝႆးလႄႈ ပေႃးဢမ်ႇႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ် ႁႄႉၵင်ႈႁႂ်ႈ လႆႈၸိုင် တေၸၢင်ႈလၢမ်းၽႄႈတူဝ်ႈ ၵုၼ်ၶဵဝ် ဢေႊသျိူဝ်ႊလႆႈဝႆး- ဝႃႈၼႆ။
