ယူႇတီႈ ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS) ၶႂ်ႈၸတ်းပၢင်ၵုမ်ၶွၼ်ႊၵရႅတ်ႊတႆး ၼႂ်းလိူၼ်ၻီႊသႅမ်ႊၿိူဝ်ႊၼႃႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၼႂ်းလိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ (2018) ၊ ပေႃးယဝ်ႉၸင်ႇၸတ်းပၢင်ၵုမ်လူင် ၵေႃပွင်ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆး (CSSU) သေ ဝၢင်းၽႅၼ်ၵၢၼ်ငၢၼ်း တႃႇႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇၶၢဝ်းတၢင်းၼႃႈ။
ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင် ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS) ၸွမ်သိုၵ်းယွတ်ႈသိုၵ်း လၢတ်ႈဝႃႈ- “ယိူင်းဢၢၼ်းတႄႉ တေဢၢၼ်းႁဵတ်းၼႂ်းလိူၼ်ၻီႊသႅမ်ႊၿိူဝ်ႊ တင်းလိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊၸိူဝ်းၼႆႉ။ ႁဝ်းၶႂ်ႈႁွင်ႉ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆးၵူႈတီႈတီႈမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ၊ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵေႃႈပႃး၊ တႆးၼွၵ်ႈမိူင်း တႆးပူၼ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇၸိူဝ်းၼႆႉ ၵေႃႈပႃး။ ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈႁဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈမၼ်းမီးသုၼ်ႇႁူမ်ႈၵူႈၾၢႆႇ၊ ပေႃးတေမႃးဢုပ်ႇၵၼ်ၵေႃႈ ႁဝ်းတမ်းလမ်းၼႂ်း (Agenda) မၼ်းဢမ်ႇၼမ်၊ လၢတ်ႈႁႂ်ႈမၼ်းမႅၼ်ႈသိုဝ်ႈသႂ်ႇတီႈပဝ်ႉမၢႆမၼ်း”-ဝႃႈၼႆ။
ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းလၢတ်ႈဝႃႈ ပိူင်လူင်မၼ်းမီး 4 ၶေႃႈ။ 1.ပုၼ်ႈတႃႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆးႁဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းတေၸုၵ်းၵႂႃႇ ၸိူင်ႉႁိုဝ်။ 2.ၵေႃပွင်ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆး (CSSU) ၼႆႉ ႁႂ်ႈပဵၼ်ၸိၵ်းၸွင်ႈမၼ်းသေ ႁႂ်ႈၵူႈၾၢႆႇၾၢႆႇ လႆႈၶဝ်ႈပႃး။ 3.ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း၊ ႁဝ်းၶႂ်ႈႁႂ်ႈမီးပႃႇတီႇလဵဝ်ၼႆႉ ႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉႁိုဝ်။ 4.လၢႆးႁဵတ်းသၢင်ႈၵၢၼ်ငၢၼ်း ၵၢၼ်လုမ်းၼႆႉ ႁဝ်းတေတမ်းၾၢင်ႁၢင်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ်၊ သုၼ်ၵၢင်မၼ်းႁဝ်းတေဝႆႉတီႈလႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ”- လၢတ်ႈတီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၼင်ႇၼႆ။
ပၢင်ၵုမ်ၶွၼ်ႊၵရႅတ်ႊ ဢၼ်မီးယိူင်းဢၢၼ်းၸတ်းႁဵတ်းပွၵ်ႈတၢင်းၼႃႈၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႆးၶိူဝ်းလဵဝ်ၵူၺ်း ယိူင်းဢၢၼ်းပႃးၸဵမ်ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး။ မိူၼ်ၼင်ႇ ပဢူဝ်း၊ ပလွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တေမွၵ်ႇထိုင်/ၽိတ်ႈမွၵ်ႇပႃး၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တေမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ဢမ်ႇမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈၼၼ်ႉယူႇတီႈၵၢင်ၸႂ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၽႂ်မၼ်း။ ၵၢၼ်မွၵ်ႇထိုင်ၼႆႉ တေဢမ်ႇမွၵ်ႇထိုင်ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်း၊ တေမွၵ်ႇၼႂ်း ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈၶဝ်၊ ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်းၶဝ်၊ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ၸိူဝ်းပဵၼ်ၽူႈမီးပၺ်ၺႃၶဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ- ၼႆယဝ်ႉ။
ပၢင်ၵုမ်ၶွၼ်ႊၵရႅတ်ႊၼႆႉ တေဢဝ်ၸိုဝ်ႈ RCSS သေၸတ်းႁဵတ်း၊ ပေႃး RCSS ႁဵတ်းယဝ်ႉ ၸင်ႇၵွႆႈမႃးပၢင်ၵုမ်လူင် CSSU ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈတေဢဝ်ၶေႃႈတႅပ်းတတ်းတီႈၼၼ်ႈယဝ်ႉ ႁဝ်းၸင်ႇၵွႆႈဢဝ်မႃးဢုပ်ႇၼႂ်း CSSU ၊ CSSU လူဝ်ႇမႃးဢုပ်ႇၵၼ်လၢႆးႁဵတ်း၊ လႆႈၶေႃႈတႅပ်းတတ်းတီႈ ၶွၼ်ႊၵရႅတ်ႊယဝ်ႉ CSSU ႁဝ်းတေႁဵတ်းႁိုဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ- ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်း လၢတ်ႈပႃးထႅင်ႈၼင်ႇၼႆ။
ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS/SSA) ၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်းဢၼ် လူင်းလၢႆးမိုဝ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆ ၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်း (NCA) တင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ တပ်ႉမတေႃႇမၢၼ်ႈ။ ပဵၼ်ၸုမ်းဢၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပူတ်းဢွၵ်ႇပႅတ်ႈသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈ ၸုမ်းၼွၵ်ႈမၢႆမီႈ မိူဝ်ႈၵၢင်လိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊၿိူဝ်ႊ ပီ 2015 ၼႃႈတေလူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA ။ ၽွင်းၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ယူႇၼႆႉ ပၢင်ၵုမ်လူင်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၸၼ်ႉ ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ႁိုဝ် ပၢင်ၵုမ်လူင်ပၢင်လူင်ႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီ 21 ပၢင်လူင်ၵေႃႈ ၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်းမႃး။