ၽူႈတႅၼ်း ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် တင်းလၢႆလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈၵၼ် သၢၼ်ၶတ်း ၾၢႆဢၼ်တေႁဵတ်းၼိူဝ်ၵႄးၼမ်ႉတူႈ ႁူမ်ႈၵၼ် တၢင်ႇလိၵ်ႈထိုင်တီႈသၽႃး တီႈၼေႇပျီႇတေႃႇ မိူဝ်ႈၼႆႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ၸုမ်းၼႅင်ႈသၢၼ်ပႂ်ႉတူၺ်းမႄႈၼမ်ႉၸိုင်ႈတႆးၵေႃႈ ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်ႁႅင်း။
မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 23/08/2018 ယူႇတီႈၵေႃၵပ်းသၢၼ်တူင်ႉၼိုင်တႃႇမႄႈၼမ်ႉမိူင်းတႆး (ASSR) သေ ႁၼ်လီၵမ်ႉထႅမ် ၸွမ်းလွင်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတႃႈလူင် ဢိူင်ႇၼႃးမၢၵ်ႇၶေႃ ၸႄႈဝဵင်းသီႇပေႃႉ ၸႄႈတွၼ်ႈၵျွၵ်ႉမႄး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ႁူမ်ႈၵၼ် သေ တႅမ်ႈလိၵ်ႈယိုၼ်ႈထိုင် ၽူႈတႅၼ်းပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် တုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈၵိုတ်းပႅတ်ႈၶူင်းၵၢၼ်သၢင်ႈၾၢႆယေးယႂႃႇၼိူဝ်မႄႈ ၼမ်ႉတူႈ ဝႃႈၼႆ။
ၸၢႆးၶိူဝ်းသႅင် ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇၵေႃၵပ်းသၢၼ်တူင်ႉၼိုင်တႃႇမႄႈၼမ်ႉမိူင်းတႆး လၢတ်ႈဝႃႈ “လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီ သိုပ်ႇႁဵတ်း သၢင်ႈၽၢႆ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈသၢၼ်ၶတ်း ဢမ်ႇႁၼ်လီၸွမ်းၼၼ်ႉ။ မၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈၵိူတ်ႇပဵၼ် ပၼ်ႁႃယုင်ႈယၢင်ႈ ထႅင်ႈၵူၺ်း” ဝႃႈၼႆ။
ၼႂ်းၽိုၼ်လိၵ်ႈၼၼ်ႉလၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ ၶူင်းၵၢၼ်ၼႆႉဢမ်ႇမီးလွင်ႈၸႅင်ႈလႅင်း တင်ႈတႄႇၵေႃႇသၢင်ႈႁဵတ်းမႃး။ မိူဝ်ႈ 2008 တႄႇၵေႃႇသၢင်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတႃႈလူင် ဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉႁူႉၸွမ်းသင်။ ၽိူဝ်ႇထိုင်ၼႂ်းပီ 2014 မႃး ၸင်ႇလႆႈႁပ်ႉ ႁူႉဝႃႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတေလႆႈၶၢႆႉ ႁႃတီႈယူႇမႂ်ႇၼႆလႄႈ ၸင်ႇလႆႈဢွၼ်ၵၼ် တိုၼ်ႇတူဝ် လုၵ်ႉသၢၼ်ၶတ်းမႃး။
တႄႇၼၼ်ႉမႃး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတႃႈလူင် လႆႈၵမ်းၵမ်းသူင်ႇလိၵ်ႈသၢၼ်ၶတ်းထိုင်တီႈတႅၼ်းၽွင်း ၸႄႈမိူင်းတႆး လႄႈ သ ၽႃးၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈမႃး တင်ႈတႄႇပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တဵင်းသဵင်ႇ ထိုင်ပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၼူၵ်ႉယုင်း (NLD) ယၢမ်းလဵဝ်။ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မိူၼ်ႁၢင်ႈယင်းပႆႇတိူဝ်ႉၼိူဝ်ႉ တိူဝ်ႉၼင်သင်။
ၵေႃၵပ်းသၢၼ်တူင်ႉၼိုင်တႃႇမႄႈၼမ်ႉမိူင်းတႆး (ASSR) တိုၼ်းၵမ်ႉထႅမ်ၶေႃႈတုၵ်းယွၼ်းၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈတႃႈလူင် ဢၼ်ႁႂ်ႈ ၵိုတ်းပႅတ်ႈၶူင်းၵၢၼ်သၢင်ႈၾၢႆယေးယႂႃႇတွၼ်ႈၼိူဝ် ဢၼ်တေယႃႉလူႉၵွႆပႅတ်ႈ ဝၢၼ်ႈတႃႈလူင်၊ ႁႆႈၼႃး လႄႈတီႈ လိၼ် ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ မၢၵ်ႇဢူဝ်း၊ မၢၵ်ႇၸွၵ်း၊ မၢၵ်ႇဝၢၼ် ၵၢၼ်ႁႃလဵင်ႉတွင်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈမႃး ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။
ၽေးသၽႃဝ ယွၼ်ႉၾၢႆၼႂ်းမိူင်းလၢဝ်းတႅၵ်ႇမိူဝ်ႈလိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊ ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလၢဝ်း လႆႈလူႉႁၢႆ တၢႆ လႄႈ ၶၢႆႉပၢႆႈႁိူၼ်းယေး ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်၊ လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉပဵၼ်လွင်ႈတၢင်းဢၼ်လီၵူဝ်လီၽၢၼ်ႈ တႃႇပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်း ယူႇ သဝ်းၸွမ်း သၢပ်ႇမႄႈၼမ်ႉတူႈ။ ၵၢၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းတႃႇသၢင်ႈၾၢႆသေႊပဵၼ်ႊ သေႊၼမ်ႉၼွႆႉ (ႁႅင်းၾႆးဢွၵ်ႇ 410 MW) ၼႂ်းမိူင်း လၢဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸုမ်းသုၺ်ႉတိတ်ႉသျ် ၾိူမ်ႊ AF ၶၼ်ႊသၢဝ်ႊ (Swedish firm AF Consult) ၶဝ်ၵေႃႉၶပ်းၶိုင် လႄႈပဵၼ် ၸုမ်းဢၼ်ဝၢင်းဢွၵ်ႇပိူင်ႁၢင်ႈၽၢင် (Design) ၾၢႆယေးယႂႃႇ ၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉတူႈ (ၼႂ်းတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇ) ဢၼ် ယဝ်ႉ ၵႂႃႇၼႂ်းပီ 2011 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၾၢႆဢၼ်တေႁဵတ်းၼိူဝ်ၵႄးၼမ်ႉတူႈသမ်ႉ ႁႅင်းထိုင် 790 MW လူးၵွၼ်ႇ။
ၾၢႆယေးယႂႃႇတွၼ်ႈၼိူဝ် ၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ ပဵၼ်ၶူင်းၵၢၼ်ဢၼ်ၶိုပ်ႈၼႃႈသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းၽႅၼ်ၵၢၼ်ၾၢႆသီႇ ဢၼ်ၼိူဝ် မႄႈ ၼမ်ႉတူႈ။ ၾၢႆယေးယႂႃႇတွၼ်ႈၼိူဝ်ၼႆႉ မီးယူႇဝႆႉၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၵျွၵ်းမႄး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ သေ ၶွမ်ႊပၼီႊ မိူင်းၶႄႇ၊ သဝိတ်ႊၸိူဝ်ႊလႅၼ်ႊ၊ ၵျူဝ်ႊမၼီႊလႄႈ ၵျႃႇပၢၼ်ႊ ၶဝ် ႁူမ်ႈလူင်းတိုၼ်းဝႆႉ။
