လွၵ်းလၢႆးလွၵ်ႇလႅၼ်ငိုၼ်း လိူင်ႇၸေးမႃးၵူႈဝၼ်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း

ၵူၼ်းလွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်း လိူင်ၼမ်၊ လွၵ်းလၢႆးလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းၵေႃႈ မီးၸေး ၊ ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ၊ တူၼ်ႈတီး ၼမ်ႉၸၢင် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၺႃးလွၵ်ႇလႅၼ်ၸွမ်းၵၢတ်ႇၸွမ်းသႃး ပႃးၵႂႃႇငိုၼ်းလႄႈၶမ်း တင်းၼမ်။

ဢၼ်ထုၵ်ႇလွၵ်ႇလႅၼ်ၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ၵူၼ်းတၢင်းဝၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းမႃးၵၢတ်ႇၼႂ်းဝဵင်း၊ ၵူၼ်းလွၵ်ႇလႅၼ် ၵမ်ႈၽွင်ႈ ထိုင် ၵႂႃႇတၢင်းဝၢၼ်ႈ – ဝႃႈၼႆ။

ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ ဢၼ်ထုၵ်ႇလွၵ်ႇလႅၼ် ၵေႃႉၼိုင်ႈဝႃႈ- ဝၼ်းတီႈ 15/12/2024 မီးၵူၼ်း 6 ၵေႃႉ ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းႁိူၼ်း မၼ်းၼၢင်း ဢၼ်မီးတီႈဝၢၼ်ႈလေးယႂႃႇသေ မႃးၶၢႆဝႂ်ၸၢမ်းသုၼ်ႇ မၼ်းၼၢင်း သုမ်းငိုၼ်းၵႂႃႇၼပ်ႉႁူဝ်သႅၼ်ပျႃး၊ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၶဝ် သုမ်းငိုၼ်းၵႂႃႇ ဢမ်ႇယွမ်း 20 သႅၼ်ပျႃး – ဝႃႈၼႆ။

မၼ်းၼၢင်းလၢတ်ႈ ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၶဝ်ပဵၼ်ၵူၼ်းတၢင်းဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ ၼႆဝႃႇ။ မႃးပဵၼ်ၾုင် မီးမွၵ်ႈ 5-6 ၵေႃႉ။ ဢၼ်ၶဝ်ႈမႃး ၼႂ်းႁိူၼ်းႁဝ်းတႄႉ ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈ ၵူၼ်းၸၢႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ၶဝ်ဝႃႈမႃး ၶၢႆဝႂ် ၸၢမ်းသုၼ်ႇ ပဵၼ်ၶိူင်ႈၸႂ်ႉၾႆးၾႃႉလႄႈ ၶူဝ်းၸႂ်ႉ ၼႂ်းႁိူၼ်းၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ ၼႆဝႃႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶဝ်ႁႂ်ႈၶႃႈသိုဝ်ႉ ၼိုင်ႈဝႂ်ၼိုင်ႈသႅၼ်။ ၶႃႈလႆႈမေႃႈၶဝ်ႈ ၾႆးၾႃႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶဝ်ဝႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇလႆႈဢဝ်မႃး၊ ၶဝ်တေမိူဝ်းဢဝ် ၶိုၼ်းၼႆသေ ၶဝ်ဢၢၼ်းပၢႆႈလႄႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလိုပ်ႈလမ်း တီႉၺွပ်းလႆႈ 2 ၵေႃႉ။ တႃႇ 4 ၵေႃႉတႄႉ ၶဝ်တၼ်း ပၢႆႈလွတ်ႈၵႂႃႇ။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ သုမ်းငိုၼ်းၵႂႃႇ တင်းမူတ်း မွၵ်ႈ 20 သႅၼ်ပျႃး”- ဝႃႈၼႆ။

ၽွင်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်း ၵူတ်ႇထတ်း ၵူၼ်း 2 ၵေႃႉ ဢၼ်မႃးလႅၼ်ဢဝ်ငိုၼ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ ၶဝ် လုၵ်ႉတႃႈၵုင်ႈမႃး၊ ၸုမ်းၶဝ်မီးၵူၼ်း 6 ၵေႃႉ၊ ငိုၼ်းဢၼ်လႆႈ တီႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇမီးတီႈၶႃ 2 ၵေႃႉယဝ်ႉ ၼႆလႄႈ ဝၢႆးလင် ၵူတ်ႇထတ်းယဝ်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈပၼ်ၾၢင်ႉ ယႃႇၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းဝၢၼ်ႈထႅင်ႈသေပွၵ်ႈ – ၼႆသေ ပွႆႇပၼ်ၶိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။

ၵူၼ်းၸၢႆး ဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပေႃးဢဝ်ၶဝ်ၵႂႃႇ မွပ်ႈပၼ်ပလိၵ်ႈၵေႃႈ ပလိၵ်ႈ ဢမ်ႇ ဢဝ်လိူင်ႈၶဝ်ၶႃႈလူး။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ်၊ ၵူတ်ႇထတ်းၶဝ်ယဝ်ႉ ပွႆႇပၼ်ၶိုၼ်းသေယဝ်ႉ ဢေႃႈ ၊ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတႄႉ ပၼ်ၾၢင်ႉႁႂ်ႈၶဝ်ယႃႇ မႃးၼႂ်းဝၢၼ်ႈထႅင်ႈ။ ငိုၼ်းၶဝ်လႅၼ်ဢဝ်လႆႈ တီႈၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈ ၵႂႃႇတေမီးမွၵ်ႈ 20 ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၶိုၼ်း။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈႁဝ်းၵေႃႈ ယုမ်ႇငၢႆႈၼႃႇၶႃႈလူး”- ဝႃႈၼႆ။

တီႈဝၢၼ်ႈၼွင်တယႃး ၸႄႈဝဵင်းပၢင်လွင်းၵေႃႈ ငိၼ်းဝႃႈ မိူဝ်ႈႁူဝ်လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉ ၼၢင်းယိင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၵူၼ်း ၼႂ်းဝဵင်း မႃးၸၢႆႇၵၢတ်ႇ၊ ထုၵ်ႇၵူၼ်းၸၢႆး 2 ၵေႃႉ (ဢမ်ႇယၢမ်ႈႁၼ်) ၶဝ်ႈမႃးႁိမ်းၸမ် ဢုပ်ႇလၢတ်ႈတေႃႇ ဢမ်ႇပေႃးႁိုင် ၼၢင်းယိင်းၼၼ်ႉ ဢဝ်မိုဝ်းထိုဝ်မၼ်းပၼ်ၵႂႃႇ။ ၼႂ်းမိုဝ်းထိုဝ် မီးငိုၼ်း 30 သႅၼ်ပျႃး ဝႃႈၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼၢင်းယိင်း ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းပွၵ်ႉလႂ်တႄႉတႄႉလႄႈ ပဵၼ်ၵႂႃႇ မိူဝ်ႈလႂ်တႄႉ တႄႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈၶေႃႈယိုၼ်ယၼ် တီႈၸဝ်ႈတူဝ်။

မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ ၼႂ်းလိူၼ်မေႊ ဝၼ်းတီႈ 31 ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉသမ်ႉ ၼၢင်းယိင်းၵူၼ်းမိူင်း ဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင် ဢႃယု 31 ပီ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၺႃးလွၵ်ႇလႅၼ်ဢဝ်ဝႅၼ်ၶမ်းမၼ်းၵႂႃႇ တီႈၼႂ်းၵၢတ်ႇဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင် ၼင်ႇၵဝ်ႇ။

လွင်ႈၼႆႉ ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၶတ်းၸႂ် တိတ်းတေႃႇႁႃ ၽူႈယိင်း ၵေႃႉထုၵ်ႇလွၵ်ႇလႅၼ်ၼၼ်ႉယူႇသေတႃႉ ဢိင် ၼိူဝ် ငဝ်းလၢႆးသေ မၼ်းၼၢင်းဢမ်ႇႁတ်းလၢတ်ႈ။

ပီႈၼွင်ႉၸမ်ၸႂ် မၼ်းၼၢင်း ၶိုၼ်းလၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ဝႅၼ်ၶမ်းမၼ်းၼၢင်း ဢၼ်ၺႃးလွၵ်ႇလႅၼ် ဢဝ်ၵႂႃႇ ၼၼ်ႉ မီးၵႃႈၶၼ်မွၵ်ႈ 75 သႅၼ်ပျႃး။ မီးၵူၼ်းၸၢႆးသွင်ၵေႃႉ ၼင်ႇၵဝ်ႇ ၶဝ်ႈမႃးလၢတ်ႈတေႃႇမိူၼ် တေသိုဝ်ႉၶူဝ်း။ ၽွင်းၼၼ်ႉမၼ်းၼၢင်း ဢမ်ႇႁူႉတူဝ်။ မိူၼ်ၶႂ်ႈၼွၼ်းဝႆႉယူႇတင်းဝၼ်း။ ၽိူဝ်ႇဝၢႆးဝၼ်း ထိုင်ႁိူၼ်းၶိုၼ်းမၼ်းၼၢင်းၸင်ႇ ႁူႉတူဝ်ဝႃႈ တီႈၶေႃႈမိုဝ်း မီးႁွႆးမိူၼ်မၢတ်ႇၸဵပ်းသီလႅင် မိူၼ်ၺႃးၸၵ်ႉ ၸၼ်ပူတ်းဢဝ်ဝႅၼ်ၵႂႃႇ။ ဝႅၼ်ၶမ်းၵေႃႈဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ။ ႁႃၶိုၼ်းတီႈၵၢတ်ႇတေႃႇထိုင်ႁိူၼ်း ၵေႃႈဢမ်ႇႁၼ်။ ၵွပ်ႈၼႆ လႅပ်ႈမၼ်းၺႃးယႃႈပၢႆႉသေ ထုၵ်ႇၸၵ်ႉၸူၼ်ဢဝ်ၵႂႃႇၵူၺ်း”- ဝႃႈၼႆ။ 

လွင်ႈၵူၼ်းလၵ်ႉၸၵ်ႉၸူၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်တေႃႇၼႃႈတေႃႇတႃ ၼႂ်းဝဵင်းၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းၵၢတ်ႇလိူင်ႇၼမ်မႃးၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၼႂ်းပီၼႆႉၵူၺ်း။ တင်ႈတႄႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၼႆႉ လိူင်ႇၼမ်မႃး ၵူႈဝၢၼ်ႈၵူႈဝဵင်း။ မိူဝ်ႈပီ 2022 ၵူၼ်းယူႇၼႂ်းပွၵ်ႉ ၼႂ်းဝဵင်းလွႆလႅမ် ၺႃးၵူၼ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းႁိူၼ်းသေ လွၵ်ႇ လႅၼ်ဝႃႈၶၢႆထီႇၼႆသေ လွၵ်ႇဢဝ်ငိုၼ်း ၵႂႃႇ 10 သႅၼ်ပျႃး။ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႇယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်း ၽွင်းပီ 2021 ၼၼ်ႉသမ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈတူင်ႈပဵင်း မႃးၶၢႆၽႃႈဝႆ ၽႃႈတၢၼ်းတီႈဝဵင်းႁူဝ်ပူင်း၊ ၶဝ်ႈႁိူၼ်း ၵူၼ်းထဝ်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈယူႇၼႂ်းဝဵင်း (ၽွင်းလုၵ်ႈလၢင်းၵႂႃႇႁဵတ်း ၵၢၼ်)၊ လွၵ်ႇလႅၼ်ဢဝ် ငိုၼ်းၵူၼ်းထဝ်ႈပႃး ၵႂႃႇ 30 သႅၼ်ပျႃး – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ ။

ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉသေ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ယူႇဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ဢၼ်ပိုတ်ႇႁၢၼ်ႉၶၢႆၶူဝ်းၼႂ်းၵၢတ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – ၽွင်းဝၢၼ်ႈမိူင်းသုၵ်ႉယုင်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ၊ ပၵ်းပိူင်ဝၢၼ်ႈမိူင်းဢမ်ႇသုမ်ႇငမ်းထိုင်ၽႂ်ၸိူင်ႉၼႆ – ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ဝႆႉသတိၵိုၵ်းၵပ်းၸွမ်းတူဝ်တႃႇသေႇ၊ ပေႃးပဵၼ်လွင်ႈၵႃႉလွင်ႈၶၢႆ လွင်ႈငိုၼ်းလွင်ႈတွင်းၸိူင်ႉၼႆ ယႃႇယုမ်ႇၽႂ်ငၢႆႈငၢႆႈ။ ၵၢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းၼႆႉ မီးလၢႆလၢႆးတၢင်း၊ ၸဵမ်ၵၢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်တၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ၊ ၵၢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸၢင်ႈထိုင်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်း – ဝႃႈၼႆ။

ၸုမ်းတေႃႇတၢၼ်ႈသၢၼ်ၶတ်း လွင်ႈလွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ၵၼ် မိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ USA, Australia ၶူၼ်ႉၶႂႃႉသေ တႅမ်ႈဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ – ၵူၼ်းလွၵ်ႇလႅၼ်ၸူၼ်ၸၵ်ႉ တေႃႇၼႃႈတေႃႇတႃၼႆႉ – ၶဝ်ၸႂ်ႉယႃႈယႃ 4 သႅၼ်း။

1. ဢၢႆၵႂၼ်း Nitrous Oxide – ၵူၼ်းလွၵ်ႇလႅၼ် ဢဝ်ဢၢႆၵႂၼ်းၼႆႉ သိတ်းသႂ်ႇတူဝ်ယိူဝ်ႇ ၽူႈထုၵ်ႇလွၵ်ႇ။ ပေႃးလႆႈသုတ်ႇဢၢႆ ၵႂၼ်းၼႆႉယဝ်ႉ ယူႇမွၵ်ႈ 5 ထိုင် 10 ၸႅၵ်ႉၵၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈသဵၼ်ႈဢႃရူင်ႇဢၼ်ႁူႉ ၼၼ်ႉ ၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်။ ႁႅင်းလိူတ်ႈတေယွမ်း။ တႃဢမ်ႇလပ်းသေတႃႉ ဢမ်ႇႁၼ်ၸႅင်ႈ လႅင်း၊ မီးလွင်ႈတုမ်ႉတွပ်ႇတေႃႇၵူၼ်းဢၼ်မႃးလၢတ်ႈတေႃႇယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇၵုမ်းသတိလႆႈ၊ ၽႂ်ၸႂ်ႉ ႁဵတ်းသင်ၵေႃႈ ႁဵတ်းပၼ်ၵူႈလွင်ႈ၊ မိူၼ်ၵူၼ်းၼွၼ်းၾၼ်။
2. ၽွင်ယႃႈယႃ ၶႅတ်ႊတမိၼ်ႊ – ဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ဢဝ်သိတ်းဢၢႆၵႂၼ်းသႂ်ႇႁႂ်ႈသုတ်ႇၼူမ်မႅၼ်ႈ၊ ဢမ်ႇၼၼ် ဢဝ်သႂ်ႇလေႃးတၢင်းၵိၼ်သေလဵင်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် သမ်းၶဝ်ႈၼႂ်းလိူတ်ႈၼႂ်းဢဵၼ် – ၶၢဝ်းယၢမ်းႁိုင်မွၵ်ႈ 5 မိၼိတ်ႉထိုင် 10 မိၼိတ်ႉ – ၸင်ႇမီးၽူၼ်ၽွၼ်း။ တေၸၢင်ႈ လိုမ်းႁၢင်ႈလိုမ်းတူဝ် ဢမ်ႇၵူဝ်ဢမ်ႇႁႄ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၸဵပ်းသႅပ်ႇလႄႈ ပိူင်လူင် ဝၢႆးလင်ၼမ်ႉၵတ်ႉယႃႈယႃ ၸၢင်ႁၢႆၼၼ်ႉ ဝူၼ်ႉသင်ၶိုၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇတွင်း။
3. ၽွင် MXE – ၽွင်ဢၼ်ၼႆႉ မီးသီလိူင် ဢမ်ႇၼၼ်သီၶၢဝ်။ ၼႆႉၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ်။ သိတ်းသႂ်ႇႁႂ်ႈတူဝ် ယိူဝ်ႇ(ၵေႃႉတေထုၵ်ႇလႅၼ်ၼၼ်ႉ) ႁႂ်ႈလႆႈသုတ်ႇမႅၼ်ႈ၊ ၵိၼ်မႅၼ်ႈ။ ပေႃးဢၢႆယႃႈယႃၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈထိုင် ၼႂ်းၼိူဝ်ႉၼႂ်းလိူတ်ႈ (ၶၢဝ်းယၢမ်းတေႁိုင်မွၵ်ႈ 15 ထိုင် 45 မိၼိတ်ႉ) ယဝ်ႉ ၵူၼ်းၼႆႉ တေပဵၼ်မႃး ၸႂ် ဢမ်ႇၸပ်းတူဝ်၊ ႁၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶိုၼ်း၊ ႁၼ်ႁၢင်ႈၾၢင်လႄႈပိူင်ပဵၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇမီးတႄႉ ဢၼ်ဢမ်ႇ ပဵၼ်တႄႉ၊ ၵႂင်မဝ်းယွင်ႇၸွမ်း ႁၢင်ႈဢၼ်ႁၼ်မႃး။ ဝၢႆးလင်ယႃႈယႃၸၢင်ႇႁၢႆၵႂႃႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇတွင်းသင် ၶိုၼ်းသေဢိတ်း ။
4. တူၼ်ႈယႃႈ  Salvia divinorum – ပဵၼ်တူၼ်ႈသီၶဵဝ်၊ ပေႃးသုတ်ႇမႅၼ်ႈဢၢႆၶဵဝ်မၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် ဝႂ်ႁႅင်ႈ မၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵိၼ်မႅၼ်ႈၼမ်ႉတူမ်ႈဝႂ် ဢမ်ႇၼၼ် ၵဵဝ်ႉမႅၼ်ႈဝႂ်မၼ်းၸိုင် မီးၵွင်ႉငူၼ်ႉႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ် ပႃႇ ႁၼ်ႁၢင်ႈၽၢမ်းတႃ၊ တႃၽိူဝ်ႈ၊ ဢၼ် ႁၼ်လႄႈလွင်ႈႁပ်ႉႁူႉၼႆႉ မိူၼ်ၾၼ်၊ မိင်းမဝ်း ၶႂ်ႈလပ်းၶႂ်ႈ ၼွၼ်း၊ ဢမ်ႇၸိုၼ်ႈသႂ် ၊ မိူၼ်ႇမိူၼ်ႇငဝ်ငဝ် လၢတ်ႈၵႂၢမ်းဢမ်ႇပဵၼ်ၶေႃႈ – ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။

တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်)