ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ TYO (Tai Yoth Organization ၸတ်းပၢင်ၾိုၵ်းသွၼ်လၢႆးၽုၵ်ႇသွမ်ႈလႄႈ လၢႆးႁဵတ်းသပျႃႇ/ ၵွၼ်ႈသီ တီႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ပဵၼ်ပွၵ်ႈၵမ်းႁႅၵ်ႈ မီးၵူၼ်းမိူင်း ပိုၼ်ႉတီႈ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈလဵပ်ႈႁဵၼ်း ႁိမ်း 40 ၵေႃႉ။
ဝၼ်းတီႈ 05-07/06/2018 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်း ထိုင် 4 မူင်းဝၢႆးဝၼ်း ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး Tai Youth Organization (TYO) ၸႄႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ဢွၼ်ႁူဝ်ၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ၾိုၵ်းသွၼ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလၢႆးၽုၵ်ႇသွမ်ႈလႄႈ လၢႆးႁဵတ်း(သပျႃႇ) လၢင်ႉဝၢၼ်ႇ/ၵွၼ်ႈသီဢၢပ်ႇၼမ်ႉ တီႈလုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ၸႄႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆး ပွတ်း ႁွင်ႇ။
ၼၢင်းယိင်းၼွင်ႉ ႁူဝ်ပဝ်ႈၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး TYO လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ ႁဝ်းၶႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၸႂ်ႉၽုၼ်ႇထၢတ်ႈ (မႄႇဢေႃးၸႃႇ)မႃးၼႆႉၼင်လိၼ်တီႈႁဝ်းၽုၵ်ႇသွမ်ႈၼၼ်ႉ လူႉႁႅင်းၼႃႇ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ႁဝ်းၽုၵ်ႇသွမ်ႈသင်ၵေႃႈ မၼ်းတေဢမ်ႇဢွၵ်ႇ၊ ၵူၼ်းၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ႁဝ်းၵမ်ႈၼမ်တႄႉ ႁူႉဝႃႈ ပေႃးသႂ်ႇၽုၼ်ႇထၢတ်ႈၼမ်ၼႆ မၼ်းတေ ဢွၵ်ႇမၢၵ်ႇ/ပူင်းၼမ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းႁဝ်းဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ မၼ်းတေတုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးယူႇလီႁဝ်း။ ယွၼ်ႉၼၼ် ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ မႃးပူင်သွၼ်ပၼ် လၢႆးႁဵတ်းၽုၼ်ႇသၽႃႇဝၼႆႉ မၼ်းတေၶႅမ်ႉလႅပ်ႈတႃႇပၢႆးယူႇလီ ႁဝ်း၊ တီႈလိၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁဝ်းၵေႃႈ တေဢမ်ႇလူႉ။ ပေႃးႁဝ်းၸႂ်ႉၽုၼ်ႇတိၵ်းတိၵ်းၸိုင် လိၼ် မၼ်းၼၼ်ႉ တေလူႉၵႂႃႇ။ ႁဝ်းၶႃႈတိုၵ်းသူၼ်းထိုင် ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၽုၼ်ႇသၽႃႇဝ” ဝႃႈၼႆ။
တီႈပၢင်သွၼ်ၼၼ်ႉ ပူင်သွၼ်ပၼ် လၢႆးႁဵတ်းၽုၼ်ႇသၽႃႇဝ၊ လၢႆးႁဵတ်းၼမ်ႉမွင် IMO ၶၵ်ႉတွၼ်ႈ 1 ထိုင် ၶၵ်ႉတွၼ်ႈ 5။ လၢႆးသွမ်ႈၶဝ်ႈတူၼ်ႈလဵဝ်၊ လၢႆးၵွပ်ႈၵိင်ႇတူၼ်ႈမွၵ်ႇမၢၵ်ႇ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ လၢႆးႁဵတ်းၼမ်ႉ(သပျႃႇ)လၢင်ႉဝၢၼ်ႇ လႄႈ လၢႆးႁဵတ်းၵွၼ်ႈသီ(ဢၢပ်ႇၼမ်ႉ) တႃႇၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႂ်းႁိူၼ်းယေး ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈဢၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၾိုၵ်းသွၼ်သမ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းဢိူင်ႇႁူဝ်ပိုၵ်ႉ၊ ဢိူင်ႇမိူင်းယၢင်း၊ ဢိူင်ႇဢီႇၼၢႆးလႄႈ ဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈပႅၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ တင်းမူတ်း ၽူႈၶဝ်ႁူမ်ႈ မီး 37 ၵေႃႉ။ ၸၢႆး 17 ၵေႃႉ ယိင်း 22 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။
