Thursday, March 28, 2024

ႁိမ်းၶူင်းၵၢၼ်သၢင်ႈၾၢႆမိူင်းတူၼ်(တႃႈသၢင်း) ၵူၼ်းမိူင်းၺႃးယိုဝ်းတၢႆ 1 မၢတ်ႇ 1

Must read

ႁိမ်းၶူင်းၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈၾၢႆလူင်မိူင်းတူၼ်(တႃႈသၢင်း) ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၺႃးယိုဝ်းလူႉတၢႆၼိုင်ႈၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း ၼိုင်ႈၵေႃႉ ၵေႃၵပ်းသၢၼ်တူင်ႉၼိုင်တႃႇမႄႈၼမ်ႉ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ASSR တုၵ်းယွၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵိုတ်းၵၢၼ်သၢင်ႈ ၾၢႆၼမ်ႉၶူင်း။

- Subscription -

ဝၼ်းတီႈ 11/05/2018 ၵေႃၵပ်းသၢၼ်တူင်ႉၼိုင်တႃႇမႄႈၼမ်ႉ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ဢွၵ်ႇၽိုၼ်တၢမ်းငဝ်းလၢႆး လွင်ႈၵူၼ်း မိူင်းၺႃးယိုဝ်းၼႂ်းမႄႈၼမ်ႉၶူင်း တီႈၾင်ႇၶူင်းတၢင်းတူၵ်းတွၼ်ႈတၢင်းၼိူဝ်ဝၢၼ်ႈသႃလႃး ယၢၼ်ဝၢၼ်ႈမွၵ်ႈ 6 လၵ်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ။ ၼႂ်းႁိူဝ်းၼၼ်ႉ ၽူႈၸၢႆးဢႃယု 42 ပီၺႃးယိုဝ်းသေ လႆႈလူႉတၢႆၵေႃႉၼိုင်ႈ၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸၢႆး ဢႃယု 9 ပီ တိူဝ်ႉၺႃးမၢၵ်ႇၵွင်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈ ပဵၼ်ၸုမ်းလႂ် ယိုဝ်းသႂ်ႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပႆႇႁူႉ ဝႃႈၼႆ။

ၸၢႆးႁေႃသႅင် ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ ၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ၸိုင်ႈတႆးလၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ၵၢၼ်ယိုဝ်းၵူၼ်းၶီႇႁိူဝ်းၼႂ်း မႄႈၼမ်ႉၶူင်း ႁိမ်းႁွမ်းဢွင်ႈတေသၢင်ႈၾၢႆမိူင်းတူၼ်ပွၵ်ႈၼႆႉပဵၵ်ႉသမ်ႉဢမ်ႇႁူႉ ဝႃႈပဵၼ်ၽႂ် ၸုမ်းလႂ်ယိုဝ်း ၼႆသေတႃႉ မၼ်းၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းလွင်ႈၶိုင်သၢင်ႈၾၢႆ ၵွပ်ႈဝႃႈၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းပိုၼ်ႉ တီႈလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးဢမ်ႇလႆႈၸႂ် ဢမ်ႇႁၼ်လီ ၸွမ်း ယွၼ်ႉတေမီးၽေးၶဵၼ်ၼမ် ၵူၼ်းမိူင်းတေ လႆႈၶၢႆႉပၢႆႈ၊ ၶူဝ်းၵိုၵ်းပိုၼ်း ပႃးၸဵမ်ဝတ်ႉဝႃး ၶူဝ်းတိုၼ်းသၽႃႇဝႁၢင်ႈ လီၸိူဝ်းၼႆႉ တေလူႉလႅဝ် တူၵ်းၸူမ်တႂ်ႈၼမ်ႉ” ဝႃႈၼႆ။

တီႈဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၺႃးယိုဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်တီႈႁိမ်းႁွမ်း ဢွင်ႈတီႈၸုမ်းၾၢႆႇၵေႃႇသၢင်ႈၶႄႇၶဝ် တိုၵ်ႉလူင်းၵူတ်ႇ ထတ်းပိုၼ်ႉတီႈတႃႇသၢင်ႈ ၾၢႆလူင်မိူင်းတူၼ် ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းဢွၵ်ႇ ဝႃႈၼႆ။

ပိူင်ပဵၼ်မၼ်းတႄႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 09/04/2018 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈသႃလႃး ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ၵဝ်ႈၵေႃႉ ဢွၼ် ၵၼ်ၶီႇႁိူဝ်းၸၢၵ်ႈသေ ၵႂႃႇႁႃဢွင်ႈတီႈတႃႇတႅပ်းမႆႉ ဢၼ်မီးတွၼ်ႈၼိူဝ် ၸွမ်းၾင်ႇမႄႈၼမ်ႉၶူင်းၼၼ်ႉသေ ယင်ႉလိုဝ်ႈၼွၼ်းၶိုၼ်းၼိုင်ႈ။ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 10/04/2018 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 2 မူင်း ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ 9 ၵေႃႉၼၼ်ႉ ၺႃး ၸုမ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇယိုဝ်းသႂ်ႇ တိူဝ်ႉၺႃးၸၢႆးပေႇတိ ဢႃယု 42 ပီ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၺႃးယိုဝ်းတီႈႁူဝ်ၼဝ်ႇ ပွင်ႇၵႂႃႇ တၢင်းလင်၊ ဢွၼ်ႇၸၢႆး ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉ ၸၢႆးႁူဝ်လူင် ဢႃယု 9 ၶူပ်ႇ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆး ၸၢႆးထုၼ်းငူၺ်ႇ ၵူၼ်းႁေႃႈ ႁိူဝ်း ၺႃးမၢၵ်ႇၵွင်ႈ တိူဝ်ႉသႂ်ႇတီႈမၢၵ်ႇၵၢဝ်ႈၾၢႆႇၶႂႃ ဝႃႈၼႆ။

ၸၢႆးႁေႃသႅင် သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ “ ထႅင်ႈပိူင်ၼိုင်ႈၵေႃႈ လွင်ႈမီးလိၵ်ႈလပ်ႉလုၵ်ႉတီႈလုမ်းၸွမ်ၸိုင်ႈ သူင်ႇလူင်းၸူးတၢင်း တႂ်ႈပိူဝ်ႈတႃႇ ႁႂ်ႈသိုၵ်းလူင်ပွင် ၸိုင်ႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈႁူမ်ႈမိုဝ်းဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ်ၵူၼ်းၶႄႇ မႃးႁႃၶိုင်သၢင်ႈၾၢႆၼႆႉ မၼ်း ပွင်ႇဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇ သိုဝ်ႈယူဝ်းလႄႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၸႅင်ႈလႅင်း/ပူင်ႇသႂ် (Transparency) တေႃႇၵူၼ်းမိူင်း။ လိၵ်ႈၽိုၼ်ၼႆႉမၼ်း ပဵၼ်လိၵ်ႈ လပ်ႉ ဢၼ်သူင်ႇလူင်းတၢင်းတႂ်ႈ။ လွင်ႈၼႆႉမၼ်း သၢၼ်ၶတ်းၵၼ်တင်းဢၼ်လူင်ပွင် ၸိုင်ႈ ၵႆႉတူၵ်ႇ ၵႆႉလၢတ်ႈဝႃႈ ၶတ်းၸႂ် ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉပႅတ်ႈလွင်ႈ ၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ လွင်ႈဢမ်ႇတြႃးၼႆၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ထုၵ်ႇလႆႈသင်ႇၵိုတ်းပႅတ်ႈၵၢၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၾၢႆလႄႈလၢႆးႁဵတ်းဢၼ်ဢမ်ႇသိုဝ်ႈသႂ် ၼႆႉယူႇၽွင်းလၢႆ ၾၢႆႇၶိုင်ႁႃ လၢႆးဢုပ်ႇ ဢူဝ်းသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းယူႇၼႆႉ” ဝႃႈၼႆ။

ၼႂ်းၽိုၼ်တၢမ်းငဝ်းလၢႆး ၵေႃၵပ်းသၢၼ်တူင်ႉၼိုင်တႃႇမႄႈၼမ်ႉ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ဝႃႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 26/01/2018 ၼၼ်ႉ ဢူးၼၢႆႇသူၺ်ႇဢူး ၽူႈၸတ်းၵၢၼ် ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ လုမ်းၸွမ်ၸိုင်ႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇပၢႆးမၢၵ်ႈမီး သူင်ႇလိၵ်ႈ (လိၵ်ႈ လပ်ႉ) ၽိုၼ်ၼိုင်ႈ ထိုင်ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇႁႅင်းၾႆးၾႃႉ သေလၢတ်ႈ တုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈသိုၵ်းၸွႆႈဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ် ၵူၼ်းၶႄႇ 10 ၵေႃႉၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇဢၼ်လုၵ်ႉ တီႈ ၶွမ်ႊပၼီႊၶႄႇ သၢမ်ၾႃ (China Three Gorges Corporation) မႃးသေတေဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇ တႃႇ ၵေႃႇသၢင်ႈ ၾၢႆမိူင်းတူၼ်။ ၽိုၼ်မိူၼ်မၼ်း သူင်ႇၸူးလုမ်းသိုၵ်း သုင်သုတ်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ ႁွင်ႈ ၵၢၼ် ၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈ လႄႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၼႂ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢၼ် ၶဝ်ယွၼ်းတၢင်း ႁူမ်ႈ မိုဝ်းတႃႇ ဢဝ် ႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ် ၸုမ်းၵူၼ်းၶႄႇ ၼၼ်ႉ။ ၼႂ်းလိၵ်ႈၼၼ်ႉယင်းလၢတ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းၶႄႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေ လုၵ်ႉ တီႈတႃႈၵုင်ႈသေ ၵႂႃႇတီႈ တႃႈၶီႈ လဵၵ်း ယဝ်ႉတေသိုပ်ႇ ၽၢၼ်ႇတၢင်းမိူင်းတူၼ် ယဝ်ႉၶဝ်ႈၵႂႃႇ တီႈဝၢၼ်ႈသႃလႃး ၼႆယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈၼႂ်းလိူၼ်ၾႅပ်ႊၿိဝ်ႊရီႊ 2018 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈ သႃလႃး ႁၼ်ၵူၼ်းၶႄႇ ၶဝ်မႃးၵႃး လၢႆလၢႆ လမ်း ဢၼ်ႁေႃႈ လတ်း ၽၢၼ်ႇ ဝၢၼ်ႈၶဝ်သေပူၼ်ႉၵႂႃႇတီႈ မႄႈပႃႉ တၢင်းႁွင်ႇ ဝၢၼ်ႈသႃလႃး ဢၼ်ၵႆ မွၵ်ႈ 12 လၵ်း။ ၶဝ်မႃးၸွမ်းၵႃး SUV လုၵ်ႉတၢင်းတႃႈ ၶီႈလဵၵ်း မႃး။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ ၵႃးၸိူဝ်း ၼၼ်ႉ မၢင်လမ်း ပဵၼ်ၵႃး ၶွမ်ႊ ပၼီႊ IGE (International Group of Entrepreneurs Company) ဢၼ်လူင်းတိုၼ်း ၼႂ်းၵၢၼ် ၵေႃႇ သၢင်ႈ ၾၢႆမိူင်းတူၼ်။ ၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈ လၢတ်ႈ ၼႄဝႃႈ ႁူမ်ႇလူမ်ႈတႃႇၵူၼ်း ၶႄႇၶဝ်ၵေႃႈ ၼႅၼ်ႈၼႃၼႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၶႄႇၸိူဝ်း ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈႁဵတ်း ၵၢၼ်ၶဝ် ၼၼ်ႉ ၵူၺ်း ၶဝ် ဢမ်ႇလူင်းမႃးၸူးဝၢၼ်ႈသႃလႃး။ သိုၵ်း မၢၼ်ႈ ၶမရ 580 (ပႃႈတႂ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းၵုမ်းၵမ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 14 မိူင်း သၢတ်ႇ) လႄႈပျီႇတုၸိတ်ႉ (ပျီႇတု ၸိတ်ႉမိူင်းၵၢင်တင်းတပ်ႉပႂ်ႉ လႅၼ်လိၼ် 1007) ဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈ ပၼ်ၶဝ်။ ပေႃးတေၵႂႃႇတၢင်းလႂ် ၵေႃႈမီးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸွမ်းဢဝ်ႁူမ်ႇ လူမ်ႈပၼ်ၶဝ် ၼိုင်ႈ ၵေႃႉတေႃႇသိုၵ်း မၢၼ်ႈ သွင်ၵေႃႉၼႆယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈသႃလႃးလၢတ်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉ ၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်း လီမၼ်းၸွမ်း ၶဝ်သင်။ ၶဝ်ဢမ်ႇ ၸၢင်ႈ ၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈ ႁဵတ်းၵၢၼ် လႄႈၵႃးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵေႃႈ ၶဝ် ဢမ်ႇ ၸၢင်ႈ။ တေႃႈၼင်ႇၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်း ၵိၼ် ၽၵ်းယိူဝ်ႈ ၼၢင်းၶဵဝ် ၵေႃႈ ယင်းသိုဝ်ႉဢဝ် တီႈ တႃႈၶီႈလဵၵ်းမႃး၊ ၶဝ်တိုၼ်းဢမ်ႇသိုဝ်ႉ တီႈဝၢၼ်ႈသႃလႃး။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ “ဢၼ်ႁဝ်းလႆႈတႄႉမီးၾုၼ်ႇမုၵ်ႉၵူၺ်း”။ (ၵွပ်ႈဝႃႈပေႃးၵႃးၶဝ် ၶဝ်ႈ ၽၢၼ်ႇ ဝၢၼ်ႈၾုၼ်ႇမုၵ်ႉပေႃးၵုမ်ႈလူင်ၵႂႃႇ သဵင်ႈ) ၼႆယဝ်ႉ။

လိူဝ်ၼၼ်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈယင်းလွမ်ၵူဝ်တႃႇလၢတ်ႈလွင်ႈၵူၼ်းၶႄႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉထႅင်ႈ ၵွပ်ႈဝႃႈ ပေႃးၾၢႆႇတပ်ႉပလိၵ်ႈ ယႄးၶဝ်ႁူႉဝႃႈ ၽႂ်ႁူႉ ၽႂ်လၢတ်ႈလွင်ႈၶႄႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆ ၶဝ်ႁွင်ႉၸႅတ်ႈထၢမ်တိၵ်းတိၵ်း ဝႃႈၼႆ။

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း